Emigrantet shqiptare

[StormAngel]

Kalimi i kufirit nuk mund të quhet "tradhti ndaj atdheut"

Çuditërisht në Shqipëri, "njeriu i lirë" në aspektin e mirëqënies ekonomike nuk po ndryshon shumë nga "njeriu i ri". Krijimi i një grushti të pasurish në kohën e sotme, duke abuzuar me pushtetin, nuk mund të quhet ndonjë ndryshim i madh, pasi këta individë nuk mund të përbëjnë më shumë s e 5% të popullsisë. I vetmi ndryshim është se tani kalimi i kufirit nuk mund të quhet "tradhti ndaj atdheut" por besnikëri ndaj jetës. Janë mbi 100 mijë të rinj e të reja që emigrojnë çdo vit jashtë shtetit në emër të një jetë më të mirë për vete dhe për fëmijët e tyre

Feti ZENELI

Fillimi i proceseve demokratike në vendin tonë u shoqërua nga një emigracion masiv i qytetarëve shqiptarë, kryesisht drejt fqinjëve perëndimorë, i nxitur nga kushtet e vështira ekonomike në të cilat ndodhej Shqipëria në fillim të viteve '90. Vlerësuar si vendi më i varfër në Evropë, Shqipëria ka sot emigracionin më të lartë në kontinent, krahasuar me të gjithë vendet e tjera të ish-komuniste të Lindjes. Aktualisht, në çdo tre shqiptarë njëri është emigrant, kurse dy në çdo tre veta tek ne kërkojnë të emigrojnë, qoftë edhe në Greqi, në vendin-ferr të emigracionit shqiptar. Mjafton të përmendim se vetëm gjatë 2-3 viteve të para të tranzicionit u dyndën në emigracion mbi 500 mijë qytetarë shqiptarë. Por rrjedha emigratore e qytetarëve tanë drejt vendeve të ndryshme perëndimore nuk ka rreshtur për asnjë çast gjatë gjithë periudhës së tranzicionit, dhe aktualisht numri i emigrantëve shqiptarë të shpërndarë nëpër botë e kalon shifrën e një milion njerëzve, gjysma e të cilëve i përkasin shtetit grek. Ka qenë keqqeverisja e vazhdueshme e vendit në këto 14 vitet e fundit e cila i ka nxitur shqiptarët e të gjithë moshave dhe profesioneve t'i drejtohen emigracionit për një jetë më të mirë sesa në vendin e tyre. Sigurisht, bëhet fjalë për një emigracion klandestin, ku shteti amë luan rolin e njerkut, ndërsa shteti pritës rolin e "grekut". Sikur, në këtë rast, të mos ishte bërë pengesë lëvizja e lirë e njerëzve, atëherë me siguri që numri e emigrantëve shqiptarë mund të ishte dy herë më i lartë. Statistikat tregojnë se vetëm numri i aplikantëve të llotarisë amerikane nga Shqipëria shkon çdo vit deri në një milion vetë. Në iniciativën e tyre emigruese shqiptarët nuk i frenon as kalvari i pashembullt i vuajtjeve, përçmimeve dhe rreziqeve të tjera deri në humbjen "…si me le" të jetës.

Të gjitha këto fakte, përfshi këtu edhe shumën e remitancave emigratore që shkon mbi 600 milionë dollarë në vit, tregojnë se emigracioni nuk është thjesht një faktor ekonomik në jetën e qytetarëve shqiptarë. Mungesa e prodhimit vendas, e investimeve të huaja, rënia e përvitshme e donacioneve dhe të tjerë faktorë të kësaj natyre tregojnë se të ardhurat nga emigracioni përbëjnë, në njëfarë mënyre, një burim të konsiderueshëm për buxhetin legal të shtetit. Kjo do të thotë se, emigracioni pavarësisht indiferencës së shtetit, nuk është thjesht një iniciativë individuale, por një veprimtari e caktuar politiko-shoqërore me ndikim të padikutueshëm në zhvillimin e proceseve demokratike. Por shteti dhe institucionet shqiptare ende nuk kanë një koncept të qartë për këtë fenomen, ndaj dhe nuk i kushtojnë vëmendjen e duhur institucionale. Në një farë mënyre koncpeti institucional i shtetit dhe qeverisë shqiptare për emigracionin është sjellja rutinë e pushtetarëve tanë për vetë zhvillimin demokratik. Faktet tregojnë se prania e lartë e fenomenit emigrator në shoqërinë shqiptare reflekton më së miri nivelin e ulët të zhvillimit demokratik të vendit tonë. Buka dhe ushqimet me listë, lypësat në rrugë, vetëvrasjet dhe vetëhelmimet, grumbujt e të papunëve nëpër sheshe, ikjet masive nëpër male e dete, etj., fakte të kësaj natyre tregojnë se varfëria dhe papunësia mbeten shqetësimet kryesore të shqiptarëve edhe pse kanë kaluar plot 14 vite tranzicion dhe ekonomi tregu. Sipas një sondazhi të PNUD-it publikuar në qershor të këtij viti, 58% e shqiptarëve janë të varfër. Ky dokument pason deklaratën e mëparshme të ambasadorit amerikan në Programin e Kombeve të Bashkuara për Ushqimin, Tony Hall, një raport të hartuar prej Agjencisë Ndërkombëtare të Zhvillimit në Kanda dhe vlerësimet e radhës të Bankës Botërore, ku thuhet se, "afro 70% e shqiptarëve jetojnë me më pak se 2 dollarë në ditë". Edhe në raportet më të fundit të BE-së konfirmohet e njëjta gjë, bile "situata në vitin 2003 paraqitet edhe më e përkeqësuar se sa ka qenë në dy vitet e mëparshme". "Dëshmitari im kryesor që flas të vërtetën është varfëria ime", -thotë Sokrati. Dhe varfëria shqiptare dëshmon kudo që të hedhësh sytë; brenda apo jashtë mureve të shtëpisë së qytetarëve tanë fatkeq. Në një vend me infrastrukturë rrugore të shkatërruar, me ndotje ekstreme të ambientit, pa mjedise çlodhëse e të gjelbëruara, me tregje mesjetare ushqimesh, me ngarkesë të lartë fiskale, binzese të rrënuara, me monopole kërcënuese, korrupsion të lartë, pasiguri e trafiqe dhe të tjera probleme të tilla të përgjithëshme social-ekonomike, "të varfër" në një farë kuptimi e ndjen veten edhe ajo 10% e popullsisë shqiptare që zotërojnë 50% të të ardhurave në shkallë vendi.

Para pak ditësh emigroi jashtë shtetit edhe shoqja nga Berati, e njohur për thënien: "nuk duam as bukë, as ujë dhe as dritë, vetëm unitetin e Partisë Socialiste". Kjo tregon se tashmë në Shqipëri nuk ka punë as për militantët më të spikatur të partisë në pushtet, jo më për të tjerët. Kualiteti partiak vazhdon të përbëjë kriterin bazë të punësimit, edhe sot e kësaj dite. Ndryshimi i pushtetit nga duart e një force politike në duart e një tjetre shoqërohet me punësimin ose shpunësimin e militantëve përkatës. Ndryshimi i pushtetit në vitet e para të tranzicionit edhe mund ta justifikonte deri diku ndryshimin e personelit të administratës, por ishte tërësisht e pajustifikueshme që në '97 personeli i doganave, tatimeve, policisë së rendit, administratës së dikastereve, etj. të zëvendësohej me "nëntëdhjetë e nënça". Ishte kjo arsyeja që papërgjegjshmëria qeverisëse, korrupsioni, dhe trafiqet ilegale u shtuan në maksimum.

Institucionet ndërkombëtare e rendisin sot Shqipërinë në krye të toplistës së korrupsionit dhe krimit të organizuar, të cilat përbëjnë pengesën kryesore për zhvillimin e duhur ekonomiko-shoqëror të vendit tonë. Ka kohë që vendin tonë nuk e shkel më asnjë investitor i huaj serioz, me përjashtim të trafikantëve dhe abuzantëve ndërkombëtarë. Dikur kishte emigracion të qytetarëve shqiptarë për në vende të huaja, po edhe emigracion të investitorëve të huaj drejt vendit tonë. Mbi këtë bazë u ngritën sipërmarrjet e fuqishme private në Shqipëri, dhe u hodh baza e ekonomisë së tregut. Tashmë emigracioni është i njëanshëm; pra vetëm nga vendi ynë për në vende të tjera, në kontigjentin e të cilëve është shtuar së tepërmi edhe numri i intelektualëve që braktisin të dëshpëruar vendin e tyre. Statistikat thonë se gati 50% e intelektualëve shqiptarë të të gjithë profesioneve janë dyndur sot në emigracion, duke mos punuar përgjithësisht në profesionin e tyre, por në punë të rëndomta.

Shtimi i emgiracionit shoqërohet në mënyrë të natyrshme me shtimin e importit të gjithçkaje nga jashtë. Ka një lidhje të drejtpërdrejtë dhe një lidhje të tërthortë midis tyre. Lidhja e drejtpërdrejtë qëndron në faktin se shtimi i emigracionit zvogëlon numrin e forcave të afta për punë e prodhim brenda vendit, për rrjedhojë rrit kërkesën për mallra importi për të kompensuar mungesën e prodhimit vendas. Ndërsa lidhja e tërthortë qëndron në faktin se shtimi i emigracioni shton të ardhurat nga puna jashtë vendit, për rrjedhojë shtohen dhe remitancat e emigrantëve, të cilat në pjesën më të madhe të tyre shkojnë për blerjen e mallrave të importit. Pra valuta e nxjerrë me mundin dhe sakrificat e panumërta të emigrantëve tanë jashtë shtetit shkon e gjithë për mallra konsumi, destinacioni i fundit i të cilave është plehu i të gjithë llojeve të tij, ku përfshihet edhe ai lloj plehu që do të përpunohet në impiantin e Kasharit prej firmës italiane "Albaniabeg Ambient".

Statistikat tregojnë se vëllimi i të ardhurave valutore nga emigracioni është 2-3 herë më i lartë se sa të ardhurat totale nga eksporti. Vendi ynë ka sot raportin më të disfavorshëm import-eksport në Evropë, i cili kohët e fundit ka arritur në shifrat 6 me 1, ndërkohë që për prodhimet bujqësore ku raport ka arritur deri në 11 me 1. Parulla e dikurshme e socializmit enverian "pa eksport s'ka import", në socializmin fatosian mund të formulohet se "pa import s'ka eksport". Ndryshimi i vendit të termave duket se është gjetja më e mirë për të përkufizuar ndryshimin midis "socializmit të parë" dhe "socializmit të dytë" shqiptar. Pra siç kuptohet, ndryshon vetëm forma, ndërsa përmbajtja mbetet e njëjtë. Përderisa niveli i jetesës i më shumë se 70% të qytetarëve shqiptarë nuk shkon më shumë se një deri në dy dollarë në ditë, varfëria masive është karakteristikë e përbashkët e dy periudhave të ndryshme politike. Kjo do të thotë se trafiku i madh i makinave, numri i lartë i partive, llojshmëria e muzikës, pozita dhe opozita, ndërtimet e reja në zonat urbane, liria e fjalës dhe e lëvizjes, etj., duket se janë një iluzion i kot. Çuditërisht në Shqipëri, "njeriu i lirë" në aspektin e mirëqënies ekonomike nuk po ndryshon shumë nga "njeriu i ri". Krijimi i një grushti të pasurish në kohën e sotme, duke abuzuar me pushtetin, nuk mund të quhet ndonjë ndryshim i madh, pasi këta individë nuk mund të përbëjnë më shumë s e 5% të popullsisë. I vetmi ndryshim është se tani kalimi i kufirit nuk mund të quhet "tradhti ndaj atdheut" por besnikëri ndaj jetës. Janë mbi 100 mijë të rinj e të reja që emigrojnë çdo vit jashtë shtetit në emër të një jetë më të mirë për vete dhe për fëmijët e tyre. Kërkesa më të ikur është masive, por këtë kërkesë e kufizojnë mundësitë praktike të lëvizjes për shkak të mungesës së vizave. Është kjo arsyeja që për shumicën e shqiptarëve, procesi i integrimit evropian konceptohet thjesht si mundësi e lëvizjes pa vizë nga një shtet i BE-së në tjetrin.

[bebushe]

Kalimi i kufirit nuk mund të quhet "tradhti ndaj atdheut"

Po kut atdheu sdo tja dije fare per ty