Ruajtja E Gjuhes Shqipe

[mbreta]

Ruajtja e gjuhës shqipe


Gjuha lidhet me përparimin mendor të njeriut. Fakti që shumë autorë kanë punuar për të treguar lashtësinë e gjuhës sonë dhe fakti tjetër që gjuha jonë nuk është zhdukur si disa gjuhë të tjera të njohura, tregon se ne shqiptarët nuk qenkemi ai kombi i prapambetur mendërisht, siç pandehin ca. Është pikërisht kjo gjuha jonë shqipe ajo me të cilën përshëndetemi çdo ditë, grindemi, shahemi, falenderojmë, mësojmë. E megjithatë nuk ekziston të paktën një lëndë apo një pjesë lënde shkollore të ciklit të ulët e tetëvjeçar ku të flitet gjerësisht mbi përgjegjshmërinë për gjuhën shqipe, lashtësinë e saj, rëndësinë e saj në jetën e kombit tonë, problemet e saj, ruajtjen dhe pastërtinë e saj, ndikimet, kërkimet, debatet mbi të.

Ruajtja e gjuhës shqipe përbën në mënyrë absolute një nga disa prej vlerave që ne gëzojmë si komb. Trojet pushtohen e çlirohen, veshjet përshtaten e po kështu zakonet, por gjuha mbetet përjetë, duke qenë element parësor kombformues. Jemi të ndërgjegjshëm që vendet fqinjë kanë ndikuar që në gjuhën tonë të ketë sot fjalë të huaja, por albanologjia ka arritur në përfundime që edhe gjuhët e vendeve fqinjë kanë në përdorim shumë fjalë nga shqipja, që në periudhat e saj më të vjetra. Madje albanologjia ka ende lëndina të pashtershme kërkimtarie për të qëmtuar. Këtu vlen të përmendet puna e jashtëzakonshme e rilindasve shqiptarë, të cilët arritën të përdornin edhe elementin gjuhësor për të kryer bashkimin e shqiptarëve në ato kohë. Voskopojari shpenzoi pasurinë e tij për të sjellë shkronja plumbi në Shqipëri, që me to të shkruhej shqip. Njësoj Kristoforidhi. Vreto bëri kërkime me vlerë në etimologji. “Lahuta” e Fishtës deshi jo pak por tridhjetë vjet që të dilte në dritë. Për të ardhur pastaj te Kongreset e Manastirit (1908) dhe të Drejtshkrimit (1972), që vulosën gjithnjë e më shumë ecurinë e shqipes së shkruar e të folur. Ndërsa profesorët Çabej, Demiraj, Kastrati, etj., përforcuan themelet e historikut të shqipes e albanologjisë.

Sot shqipja po bëhet gjithnjë e më shumë një faktor bashkues dhe njësues i të gjithë shqiptarëve, ndonëse ka edhe përpjekje përçudnuese që përpiqen të lartngrenë të folmet përmbi gjuhën letrare, me qëllim shkatërrimin e kësaj të fundit. Gjuha shqipe po futet sot në shkollat e mesme. Interneti flet tashmë shqip. Edhe programet e Mikrosoftit kanë regjistruar gjuhën tonë prej tash dy vitesh. Libri shqip nuk po njeh më caqe e, me këtë, po shlyejmë një mangësi që dikur na ka qenë pengesë për të mbrojtur historinë tonë, mungesën e librit shqip. Dy vjet më parë, Akademia e Shkencave dhe Instituti i Albanologjisë kanë pajisur bibliotekat tona me fjalor të shqipes së sotme dhe fjalor enciklopedik, edhe pse ka vend të madh për përmirësime e qortime. Libri shqip për të mësuar emigrantët shqiptarë është gjithashtu një vlerë. Studiuesit e huaj kanë rritur interesin e tyre për të njohur shqipen, kurse nxënësi shqiptar gjen një lehtësi të jashtëzakonshme për të mësuar edhe nëse ndodhet në një mjedis joshqiptar. Tradita vazhdon e shqipja rimëkëmbet. Mëdyshjet se shqipja është tepër e lashtë po shkojnë gjithnjë e më shumë drejt zbardhjes. Kjo na mbush me krenari e na bën më fisnikë.