Hysen Hakani, themeluesi i kinematografisë shqiptare

[SUPERSTAR_N1]

Ceremonia
Vetëm pak ditë më parë, në festën e madhe të 50-vjetorit të Kinematografisë shqiptare, ai u nderua nga ish- presidenti i Shqipërisë, Rexhep Meidani, me titullin "Mjeshtër i madh". Ngjitur mbi skenën e Akademisë së Arteve, me titullin në duar Hysen Hakani do t'u thoshte miqve të tij-"Kisha përgatitur një fjalim të gjatë, por i humba fletët. Ndaj nuk po flas shumë. Veçse dua t'ju them se të gjithë si jeni ju ftoj së shpejti në 70- vjetorin tim".
Mbrëmjen e së shtunës, e festoi këtë 70- vjetor. Kishte zgjedhur ambientin e duhur dhe miqtë e duhur për të festuar këtë ditë të veçantë të jetës së tij. Ishin krah tij në atë festë Dhimitër Anagnosti, Xhanfize Keko, Vath Koreshi, Bujar Kapexhiu, Saimir Kumbaro, Petrit Ruka, Agim Fortuzi, Donika Muçi, Kujtim Gjonaj, Skënder Sallaku, Roza Anagnosti, Luftar Paja, Telat Agolli, Filip Çakuli, e shumë e shumë artistë të tjerë. E mes artistëve ka qenë edhe ministri i Kulturës Rinisë dhe Sporteve Agron Tato. Vetë regjisori Hakani, pasi ka falenderuar të pranishmit ka thënë : "Nuk pretendoj të jem domosdoshmërisht i pari regjisor shqiptar, por në asnjë mënyrë, nuk dëshiroj që të jem kineasti i fundit." Pas kësaj të tjerët kanë folur për të, kanë kujtuar pasionin e tij të madh me punën e filmit. Kanë treguar vetitë më të mira të këtij regjisori. Regjisori Kujtim Gjonaj tha se "Në këtë 70-vjetor të regjisorit Hakani, përveç urimit për jetëgjatësi, do të doja të veçoja tre anë të rëndësishme mbi të cilat e vlerësoj atë, si kineastin e parë dhe një nga mësuesit e mi, si një nga miqtë e mi më të vjetër dhe si bashkëpunëtor të afërt në filmin dokumentar dhe atë artistik". Ndërsa artisti i popullit, Agim Fortuzi, e cilësoi regjisorin si një njeri me talent të hershëm si për kinematografinë ashtu edhe në fushën e humorit. Rreth punës së tij si regjisor kanë folur edhe regjisorët Besnik Bisha, Bujar Kapexhiu, si dhe aktori i humorit, Skënder Sallaku.

[SUPERSTAR_N1]

Admirina Peçi
Ai ishte i pari që realizoi një film artistik në Shqipëri. Atëherë ishte viti 1958 kur në titrat e ekranit të madh u shkrua: regjisor Hysen Hakani. Djaloshi kishte vetëm pak vite që ishte kthyer nga Çekia, ku ishte diplomuar për regji. Deri më atëherë në Shqipëri nuk ishte prodhuar asnjë film artistik. Atij do t'i qëllonte fati, të hidhte firmën e parë në këtë gjini arti. Filmi me metrazh të shkurtër "Fëmijët e saj" shënoi kështu hapin e parë në kinematografinë shqiptare. Por për regjisorin, duket se këtij filmi i takon vlerësimi vetëm nisur nga fakti se njihet si i pari film shqiptar. Sepse në jetën e tij artistike ai ka shumë realizime të tjera për të veçuar, edhe më të arritura se ajo që u realizua në fillim. Një ndër ta është edhe filmi "Debatik" për të cilin regjisori shprehet hapur se e ka më përzemër nga të gjitha realizimet e tij. Edhe nga kritika dhe nga regjisorë të shumtë "Debatik" është cilësuar si një nga krijimet më të mira të kinematografisë shqiptare.
"Fëmijët e saj"
I sapo ardhur në Shqipëri, regjisori është tërhequr mjaft nga atmosfera ku ishte përfshirë vendi në atë kohë. Mendësia ku ishte zhytur masa më e madhe e njerëzve ishte shkaktarja e një varg fatkeqësish së asaj kohe. E një nga këto fatkeqësi është kthyer në film. "Fëmijët e saj" ka në qendër një ngjarje të zakonshme, por që mahnitja pas bestytnive e kthen në një ngjarje të jashtëzakonshme. Fëmija e një nëne e kafshuar nga një qen sëmuret rëndë. Në atë kohë plot njerëz ishin të dhënë pas besimeve absurde. Në vend të një mjeku nëna kërkon një hoxhë, e kur ditët kanë kaluar duke rendur pas gjërave të tilla, për fëmijën nuk ka më kohë. Sëmundja e ka mundur… Figura e nënës mishërohet nga aktorja e mirënjohur Marie Logoreci. E përkrah saj ka luajtur edhe aktori i njohur Naim Frashëri.
Mes filmit artistik dhe dokumentarit
Në vitet e shumta të karrierës së tij si kineast, Hysen Hakani angazhohet jo vetëm në filmin artistik. Një vend të veçantë në krijimtarinë e tij gjatë gjithë këtyre viteve zë edhe filmi dokumentar. Kështu krahas filmave artistikë "Fëmijët e saj", "Debatik", "Toka Jonë", "Njësiti gueril", "Ndërgjegjja", "Cirku në fshat", "Mysafiri", "Plaku dhe Hasmi", ai realizon edhe një sërë filmash dokumentarë, mbi personazhe të ndryshëm, artistësh, ngjarjesh dhe fenomenesh të kohës. Sidoqoftë ndër më të preferuarit e tij janë filmat artistikë, ku ai ka dhënë edhe kontributin e tij më të madh. Gjatë këtyre viteve të krijimtarisë së tij ai punoi me emra të njohur të skenës, si Loro Kovaçi, Marie Logoreci, Roza Anagnosti, Naim Frashëri, Ndrek Luca, etj, si dhe me një sërë operatorësh e skenaristësh të njohur. Por njëkohësisht ai ka ndihmuar edhe në formimin e një sërë kuadrosh të rinj të kinemasë që sot janë regjisorë të njohur e që kanë realizuar filma që vlejnë të shënohen.