Doreheqja Tek Ne dhe Leksioni Frang

[alumni]

http://www.shekulli.com.al/koment/26...02/klosi.shtml
Një leksion frëng
nga Ardian Klosi


Sapo mësoi rezultatin e turit të parë të zgjedhjeve presidenciale, në të cilat kishte dalë disa 0,x për qind më pak nga kandidati i dytë, përfaqësues i së djathtës ekstreme, kryeministri francez, Lionel Zhospen, njoftoi dorëheqjen e tij, dhe jo vetëm si kryeministër i vendit, por edhe dorëheqjen nga jeta politike.

Nuk është ky rasti i parë në Francë, natyrisht, as në Evropë. Na u kujtuan dorëheqjet e bujshme të Vili Brandit, Zhiskar d'Estenit, Xhon Mejxhërit e një numri të tjerësh, sidomos kur ka qenë fjala për disfata elektorale, kur populli i vet nuk u ka dhënë mandatin për qeverisje të mëtejshme.

Zhospen ka qenë njëri nga kryeministrat më të qëndrueshëm e më të besueshëm të së majtës franceze. Mbahet, madje, si një nga politikanët e pakët, që nuk e kishte për zemër demagogjinë, që nuk jepte kurrë premtime të bujshme, pra politikan i veprimit real. Kjo mungesë demagogjie dhe fushata e tij disi e varfër elektorale (që shkaktoi atë indiferencë të mëse një të trete të francezëve ndaj votimit) ishte, me sa duket, faktori kryesor për humbjen e Zhospenit dhe fitoren e përkohshme të Lë Penit.

Pra, asnjë skandal, asnjë njollë në moralin e moralitetin e tij, por vetëm ato 0,x për qind, që e bënë një nga personalitetet më të nderuara të Evropës të hedhë dorashkën dhe të tërhiqet nga skena politike.

Dorëheqja tek ne

Kur mëson të tilla ndodhi, nuk ke si të mos mendosh edhe për politikanët dhe qeveritarët tanë, në përgjithësi për kulturën e dorëheqjes në Shqipëri. Kjo kulturë është e thjeshtë, pasi ajo na tregon, gjatë gjithë historisë së shtetit shqiptar, faktin e thjeshtë që: nga politika nuk tërhiqet askush, nga politika tek ne vetëm të dëbojnë.

Fenomeni të duket i çuditshëm, kur mendon se historia e shtetit shqiptar fillon me një burrë të nderuar, që u tërhoq me kohë e me dinjitet nga politika shqiptare: me Ismail Qemalin. Por radha që ai nisi në udhë mbi atë ballkon të vogël të Vlorës, do të ishte një radhë e prapë, një sërë kolltukofage, të cilën e iknin dhe kurrë nuk ikte: shkonte me mënyrat më të turpshme, fshehur në një landon ose automobil, në mjete të blinduara bashkë me pushtuesit, tërhequr zvarrë nëpër sheshe e rrugë (si statujë e kam fjalën) etj. etj.. Të krijohet përshtypja se, po nuk i hoqën politikanët tanë me këto mënyra të bujshme, ata kurrë në jetë e kurrë në botë nuk japin dorëheqjen, të thuash se janë lindur për dëbime legjendare, megjithëse gjatë qeverimit përgjithësisht bëjnë gjëra prozaike e mediokre.

Le të kujtojmë nga e shkuara më e afërt e pluralizmit, sa raste të mira kanë pasur drejtuesit tanë për t'u larguar nga skena politike dhe nuk janë larguar. Veçanërisht Sali Berishës i kanë ardhur, siç thotë populli, disa raste të qëruara për t'u larguar (ndonjë gojë e keqe do të thoshte për t'u qëruar) dhe nuk ka ikur. Mund të kishte shkuar qysh kur u rrëzua me votën e lirë kushtetuta e tij, në 1994-ën. Do të kishte mbetur doktor i nderuar, madje me kujtimin e mirë, që njerëzit do ta lidhnin emrin e tij me përmbysjen e komunizmit. Duhej të kishte ikur sidomos me dështimin e madh të shtetit të tij, më 1997-ën, kur turmat e popullit kërkonin pikërisht këtë ikje. Po jo! Ç'bën ai? Mbledh Parlamentin e vet kukull dhe rizgjidhet president. Atëherë e heqin me votë, por ai s'dorëzohet nga politika, drejton të djathtën e tij nga humbja në humbje, disa zgjedhje rresht dhe aty do të jetë, të jeni të sigurt, në krye të së djathtës së vet, edhe kur të marrë 1 për qind. Edhe Fatos Nano kishte rast të shkëlqyer të ikte nga skena si burrë shteti në shtator të 1998-ës, kur shteti i rrëshqiti nga duart dhe ai vetë mori rrugët nga Lindja, në atë drejtim nga kishin ikur edhe të tjerë më parë. Sepse kush na siguron se do mund t'u bëjë ballë furtunave të tjera të mundshme? Unë, të isha si ai, edhe tani do të kisha ikur, kur fushata për katarsis i doli hiçmosgjë.

Po s'kemi pse marrim si shembuj nivelet më të larta të politikës sonë, sepse e njëjta gjë ndodh në të gjitha nivelet: nga ministrat, te deputetët e te drejtorët. Një ministër nuk e jep kurrë dorëheqjen, megjithëse një faks në zyrën e tij mund të thotë se përfituesi i tenderit i fal ndërmjetësit 8 për qind. Një drejtor nuk ikën edhe kur shoferin personal ia kapin me 200 kg hashash, madje bën çmos të vërtetojë që atë shofer, jo vetëm nuk e kishte personal, por nuk e kishte as shofer. Ngjasin deri dhe paradokse të tilla që, kur një politikan refuzohet me votë nga populli i tij, ai zgjidhet në postet më të larta të shtetit, siç ndodhi, bie fjala, para dy vjetësh, kur u caktua ministre e Kulturës një person që ishte edhe jashtë kulturës, edhe e refuzuar me votë nga populli i qytetit të vet.

Më duket ndonjëherë se kjo dukuri kaq shqiptare ka lidhje me gjuhën tonë. Ndërkohë që gjuhë të tjera aktin e tërheqjes e lidhin me uljen (kështu, gjuhët neolatine nga "demissio", ose gjuhët gjermanike me tërheqjen mbrapsht "zurücktreten"), shqipja e lidh me heqjen e dorës, a thua se duhet të heqësh dorën nga një vend i mirë, që nuk të bëhet ta heqësh. Ç'të jetë ky vend, pasuria e përbashkët, që fitohet pa mundim?

Populli dhe dorëheqja

Në të vërtetë, njerëzit tanë, në përgjithësi, janë mjaft tolerantë kur politikanët bëjnë gabime. Kam vënë re se i nderojnë edhe kur kanë bërë shumë të këqija për këtë vend, i sheh sesi shëtisin në park dhe njerëzit hiqen mënjanë me respekt. Asnjëherë nuk dëgjon se i kanë sharë ose i kanë fyer, nganjëherë mendoj se edhe Enveri të bëhej i gjallë e të shëtiste me bastunin e tij anës Liqenit, njerëzit nuk do ta zinin me patate ose me plisa bari (prodhimet e tij të veçanta). Sado që kjo lidhet edhe me kujtesën e shkurtër dhe me njëfarë mendësie përuljeje, për mendimin tim, është një veti e pazakontë e shqiptarëve, siç është në përgjithësi akti i faljes. Mirëpo ka politikanë e qeveritarë që këtë veti e shfrytëzojnë dhe e capërlojnë deri në pikën e fundit, e mbushin kupën gjer aty sa pastaj të ngrihen koret e njerëzisë "vai fan cullo" e me radhë.

E pra, duke e parë nga ky aspekt, pyet vetiu, pse të mos japin atëherë asnjëherë dorëheqjen kur do të mbeten të respektuar në popull?

Profesionistët

Përveç çështjes që preka më lart, asaj të dorës, dmth. që një pjesë e politikanëve nuk tërhiqen ngaqë kanë dorë, edhe më e rëndësishme duket se është çështja e profesionalizmit. Përgjithësisht, në vendet e zhvilluara, politikanët vijnë ose nga bota e financës, ose nga ajo e jurisprudencës, ose nga kultura, ose nga shkencat politike. Tek ne, në përgjithësi, shkenca përjashtohet à priori, por më e rënda më duket se përjashtohen në një pjesë të madhe profesionet. Të rrallë janë ata politikanë te ne që dalin në skenë me autoritetin e profesionistit. Pjesa më e madhe nuk janë të tillë dhe patjetër kujtojnë që politika është profesion. Mirëpo politika nuk është profesion a shkencë, e shumta është shkencë politologjia, ekonomia politike etj. Politika mund të shihet si profesion vetëm kur është e lidhur me një lëmë tjetër, sidomos me ekonominë a financën, a drejtësinë, urbanistikën etj. Ky është edhe deficiti më i madh: sepse, sa janë në politikë, politikanët tanë, që kanë profesion vetëm politikën, janë dikushi, kur qëllon që i heqin (jo ikin!, shih më lart) nga politika nuk janë më askushi, pikërisht pra se nuk kanë asnjë profesion ku të kthehen dhe t'i nderojnë si profesionistë.

Gjendja të duket disi e pashpresë, sepse kemi afër 90 vjet që vijmë rrotull në po ato ujëra që përshkruante Fan Noli te "Pesë anarkitë":

"Herodoti na tregon se në betejën navale të Salaminës, një Athenian kapi një anie persiane me dorën e djathtë e s'e lëshonte gjer sa i a prenë; ahere e kapi me dorën e mëngjër; ia prenë dhe këtë; ahere e kapi me dhëmbë dhe s'e lëshoi gjersa ja prenë kokën. Sikur të ngjallej Herodoti përsëri, do të shikonte që kulltukofagët t'anë janë më të fortë se ky trim legjendar i vjetërisë greke. Që t'i çqitësh këta t'anët nga kulltuku duhet t'u preç jo vetëm duart e kokën po dhe këmbët e trupin".

Të sigurt se, as kjo gjë, s'ka për të ardhur ndonjëherë nga njerëzit tanë paqësorë, na mbetet të shohim se edhe leksioni i fundit frëng do të kalojë në skenën tonë politike pa u vënë re.

[Albo]

Kurse Konica i shkruante Nolit per Zogun se "Ai (Zogu) nuk eshte me i ditur se ne, por eshte me i Zoti se ne". Dhe Konica dha doreheqjen nga lufta anti-zogiste qe ai nisi me gazeten Albania per ti sherbyer vendit te tij, kesaj here jo me panfleta plot vrer per Ahmed Zogun, por si ambasador i Shqiperise ne Lidhjen e Shteteve.

Doreheqjen e dha shoku Nano ne 1998, bile u largua edhe nga Partia e vet per disa kohe ne Greqi. Pas 1 muaji mungese, perhapi lajme ne Tirane me anen e korriereve te tij tek KJ dhe Albania se Nano "vuante nga nje semundje e keqe", si per te nxitur ndjenjen e keqardhjes ne rradhet e shqiptareve. Ne me pak se 2-3 muaj ai u kthye serrisht per te sulmuar Majkon dhe per te fituar kreun e PS-se serrisht ne 1999.

Doreheqjen e dha edhe Pandeli Majko ne 1999 pas humbjes me Nanon, por ja tek e kini serrisht ne sherbim te interesave te atij personi qe ne ate kohe e konsideronte "kundershtarin politik". Vete socialistet e dine qe ne PS nuk ka parti por ka klane, dhe Majko nuk po i sherben partise por interesave te klaneve brenda partise se vet. Disa e quajne cunak, kurse une do te thosha qe Majko ben mire te shohi nje psikiater pasi akrobacite e tij ne politike te lene me goje hapur.

Doreheqjen e dha dhe shoku Meta para pak muajsh, e parevokueshme ishte edhe kjo, por ja qe Meta serrisht kerkon postin e kryeministrit.

Doreheqja eshte per njerezit fisnike, njerezit e moralshem dhe me kulture te gjere demokratike. Nje person publik kur largohet nga politika, ai largohet per nje kohe relativisht te gjate ose per fare. Keto akrobacira qe ndodhin ne Shqiperi kur ne darke jepet doreheqja dhe ne mengjez zgjidhet perseri kryeminister, tregojne qarte nivelin fare te ulet te atyre qe udheheqin shtetin shqiptar ne keto momente. Me faj behen te gjitha institucionet, me faj behet opozita qe lejon nje gje te tille, me faj behemi edhe ne qe luajme rolin e spektatorit, kur keta njerez luajne me fatet tona.