Feja dhe shteti

[*Anxhi*]

Anxhi ne radhe te pare duhet te shpjegosh c'kupton me shtet e cilat jane objektivat e shtetit.
E them sepse mbase konceptimi i shtetit dhe objektivave te tij sipas teje mund te kerkoje vertet nje ndarje te shtetit nga feja.

Une mund te t'i trajtoj keto pyetje por jane komplet jashte teme, megjithate shkurtimisht po te pergjigjem. Per mua shteti eshte sistemi i pavarur politik ligjvenes, administrativ, e qeverites qe nje shoqeri e caktuar e 'ngre' ne nje vend te caktuar. Nuk po ndalem te bej dallimin midis kombit dhe shtetit. Nje shtet mund te krijohet dhe ne perberje te nje popullsie heterogjene apo shumekombeshe ashtu si mund te ngrihet mbi nje popullsi homogjene. Meqe nje shtet nuk krijohet kot do te thote se ka disa objektiva qe ndermer per ti realizuar, e nder keto mund te permend permbushjen e nevojave publike e shoqerore permes nje sistemi te shendoshe fiskal e ligjvenes(punezenien, permiresimin e jeteses, zhvillimin e politikes ne vend e jashte saj, kontrollin e organeve legjislative e gjyqesore, etj etj)
Borix, materiali qe kishe sjelle ishte shume i nevojshem per kete teme. E lexova me shume vemendje por ajo qe mund te them eshte se edhe pse teorikisht u pranua ndarja e madhe, praktikisht gjen zbatim me te theksuar tek vendet lindore.. Mbase per te ardhur keq, por, ky eshte realiteti...

[Hyj-Njeriu]

Pa dash me tingëllu si sofizëm, po fjala "mbinatyrore" s'ekziston në fjalorin tim. Kam idenë se duhet të sqarosh përpara se çfarë quan ti "fe", sepse nqs fusim këtu sugjestionimin apo vullnetin siç u cek në temë tjetër apo bindjen në saktësinë a domosdoshmërinë e një rregulli, atëherë këto sjanë "fe".

Me sa thotë shqipja, fe është besimi në "zot" dhe ndejkja e dogmave që kanë të bëjnë me këtë besim. Përndryshe kur vendosja e rregullit nuk ka terma të tilla pa kuptim si "zot", apo "mbinatyrore" quhet thjesht ligj e jo fe, dhe me sa di unë ligji është shteti; dhe ligji nuk zbriti me faks nga qielli, por siç e kanë thënë dhe më lart, erdhi nga përvoja.

Por kështu kthehemi në çfarë është thënë më lart. Nqs. ligji dhe morali vijnë nga përvoja, dhe feja është thjesht aksesor, apo vegël fakultative e kategorish të caktuara të një populli (atyre që s'hanë pykë), atëherë si mund të thuhet se feja krijoi ligjin dhe ekzekutivin, pra shtetin?

Feja nuk eshte vetem forma fetare kristiane apo islamike. Taoizmi , konfucianizmi e shintoizmi jane shembuj aktuale se cfare mund te perfshihet tek Feja.

Besimi ne Zot nuk eshte i detyrueshem ,mund te besohet ne shume zota apo edhe thjeshte ne shpirtra.

Ligji nuk e ka origjinen prej shtetit por prej moralit. Morali qe te krijohet duhet te ndodhet brenda nje shoqerie fetare.

Ligji eshte shume i ri prandaj nuk merret ne konsiderate. Morali ka qene udheheqesi i shoqerive. Sic e thashe morali eshte nje sistem rregullash te cilat per te bere pjese tek morali,pra per tu bere rregulla qe rregullojne jeten e bashkesise duhet te ndodhen brenda nje sistemi fetar ,i cili eshte ne gjendje ti trasformoje ne moral. Pastaj prej moralit vjen ligji.

Pra eshte e thjeshte, ne sistemin gjinor kishte thjeshte rregulla primitive ,pastaj per te kaluar ne sisteme me te komplikuara si ai fisnor, shumefisnor e pastaj shteteror rregullat duhet te ktheheshin ne moral per te mbijetuar.
Kyci i ketij trasformimi quhet Fe.

Edhe sot e kesaj dite nga te gjithe perpjekjet per struktura nderkombetare ajo me
e sigurta per nje te ardhme eshte struktura islamike,sepse bazohet tek Feja.
Keshtu ka qene gjithmone. Zmadhimi i i struktures shoqerore ku jeton njeriu ndodh fale nje Feje qe eshte ne gjendje te amalgamoje individet me ane te moralit si asnje ide e ideal tjeter .

[OO7]

Shteti Shqiptar mund te jete nder shtetet me laike ne bote. Permendja e saj eshte minimale, ndersa ndikimi pothuajse 0.

[Hyj-Njeriu]

Une mund te t'i trajtoj keto pyetje por jane komplet jashte teme, megjithate shkurtimisht po te pergjigjem. Per mua shteti eshte sistemi i pavarur politik ligjvenes, administrativ, e qeverites qe nje shoqeri e caktuar e 'ngre' ne nje vend te caktuar. Nuk po ndalem te bej dallimin midis kombit dhe shtetit. Nje shtet mund te krijohet dhe ne perberje te nje popullsie heterogjene apo shumekombeshe ashtu si mund te ngrihet mbi nje popullsi homogjene. Meqe nje shtet nuk krijohet kot do te thote se ka disa objektiva qe ndermer per ti realizuar, e nder keto mund te permend permbushjen e nevojave publike e shoqerore permes nje sistemi te shendoshe fiskal e ligjvenes(punezenien, permiresimin e jeteses, zhvillimin e politikes ne vend e jashte saj, kontrollin e organeve legjislative e gjyqesore, etj etj)

Nuk jane jashte teme aspak. Konceptimi jot i shtetit eshte konceptimi modern jo i shtetit por i llojit te shtetit.
Shteti ne vetvete nuk ka kurrfare objektivi sepse eshte thjeshte nje strukture pushteti. Objektivat ja japin sunduesit e kesaj strukture, e sipas sunduesve kemi edhe llojet e shtetit dhe 'objektivat e shtetit'.

Ne nje shtet teokratik,sundues jane kleriket e jane ata qe krijojne objektivat e shtetit.
Ne nje shtet oligarkik jane oligarket e keshtu me radhe.

Me interes per temen eshte pikerisht shteti teokratik duke qene se shtetet e para kane qene pikerisht teokratike.
Struktura shteterore eshte strukture tipike hierarkike e i vetmi shembull hierarkik ne antikitet ka qene struktura fetare,pasi popullsia ka qene pergjithesisht e barabarte duke ardhur nga sistemi fisnor e demokracia fisnore.
Pra struktura qe quhet shtet ndoqi shembullin hierarkik te struktures fetare.
Me kalimin e kohes struktura shteterore filloi te zgjidhe shpergejte nga struktura fetare derisa me sekolarizimin mohoi krejtesisht strukturen fetare.
Megjithate Irani eshte shembull aktual i nje shteti teokratik,pra si kane qene shtetet e para, ndersa Izraeli eshte shembull pozitiv i nje shteti te lidhur me fene kombetare.

[pryll]

Ligji eshte shume i ri prandaj nuk merret ne konsiderate. Morali ka qene udheheqesi i shoqerive. Sic e thashe morali eshte nje sistem rregullash te cilat per te bere pjese tek morali,pra per tu bere rregulla qe rregullojne jeten e bashkesise duhet te ndodhen brenda nje sistemi fetar ,i cili eshte ne gjendje ti trasformoje ne moral. Pastaj prej moralit vjen ligji.

ej si kau pelës plako. ta boj i pytje që ka lidhje me ça kemi thonë më lart -

primitivit i erdhi prifti lagjes dhe i tha "mos ia hyp motrës se ashu ka thon zoti", apo ky primitivi nuk ia hypte sepse si rregull kafshët shoqërore kan mekanizma insinktive të organizimit shoqëror që i bojn gjallesat në fjalë mos me ia hyp anëtarëve imediatë të familjes? (evolucioni e favorizo kët sjelle, që është kthy në instinkt, duke qenë se e hypmja lu rol direkt në riprodhim dhe riprodhimi incestual është masnej problematik)

etj.

si dhe që kur ndërhyre nuk e ke provu se si feja e krijoi shtetin, konkretisht. ti dhe me kap sumerin, ke atje ligjn e hamurabit që s'e përmen fenë me asi ven. ke ligjet greke e romake që s'merren fare me atë pun etj. atere ku dreq e krijoi feja shtetin. seriozisht fare, a nuk të ngja sikur shtete të caktume e krijun fenë për kontrolln e, siç e ka thonë shoku lart, eldonelave? se mu sinqerisht me aq sa di ashtu më ngja... daku

[pryll]

Pra eshte e thjeshte, ne sistemin gjinor kishte thjeshte rregulla primitive ,pastaj per te kaluar ne sisteme me te komplikuara si ai fisnor, shumefisnor e pastaj shteteror rregullat duhet te ktheheshin ne moral per te mbijetuar.
Kyci i ketij trasformimi quhet Fe.

ky është interpretim. s'ka nai bazë se pse un e zejm duhet ta mor parasysh kët thënie taten se kyçi i këtij transformimi u quka fe. në fakt me sa di un qytet shtetet greke kanë pas i rrëmujë me zota, e skan qen aspak të centralizume, po ka qenë çdo herë regjimi shtetëror që i ka mështjell këto rrëmuja dhe i ka centralizu simas nevojës për arsye praktike shtetërore dhe zgjerimi. pra çdo herë ka qenë shteti që e ka kthy e përdredh fenë simas nevojave dhe jo e kundërta

ku ësht problemi ktu, problemi është se shum rob janë të ndikum nga dogma që msojn ca libra kristianësh se feja ka shpik shtetin. dhe kët e kan bazu në studimet e tyre në shoqni të caktume të egjypt e afrikoazisë. vk - po ne ça lidhje kena

Edhe sot e kesaj dite nga te gjithe perpjekjet per struktura nderkombetare ajo me
e sigurta per nje te ardhme eshte struktura islamike,sepse bazohet tek Feja.

mund të thush që bazohet tek niveli i IQ i subjekteve të veta. bëj i analizë të aftësive analitike-deduktive të islamikëve që ke pa këtu rrotull si fillim

[*Anxhi*]

Nuk jane jashte teme aspak. Konceptimi jot i shtetit eshte konceptimi modern jo i shtetit por i llojit te shtetit.

E di si po e ben ti hylli? Tamam si ai qe vet shkruan vet vulos. Pse? Shihe cfare shkruan me poshte..

Shteti ne vetvete nuk ka kurrfare objektivi sepse eshte thjeshte nje strukture pushteti. Objektivat ja japin sunduesit e kesaj strukture, e sipas sunduesve kemi edhe llojet e shtetit dhe 'objektivat e shtetit'.

Ne nje shtet teokratik,sundues jane kleriket e jane ata qe krijojne objektivat e shtetit.
Ne nje shtet oligarkik jane oligarket e keshtu me radhe.

Me duket mua apo ti vete i ke percaktuar llojet e shtetit (mesjetar ne fakt por kjo mbase ngaqe je konservator )
Une thjesht kam thene cfare perfaqeson shteti per mua dhe se si ndertohet nje shtet (shume shkurtimisht ne fakt). Nga aq sa di une asnje shoqeri nuk ngrihet po nuk pati gje per te realizuar, dmth nuk ngrihet kot per sport e kam fjalen. Cdo institucion ka objektivat e veta per te realizuar afatshkurtra apo afatgjata qofshin keto.

Me interes per temen eshte pikerisht shteti teokratik duke qene se shtetet e para kane qene pikerisht teokratike.
Struktura shteterore eshte strukture tipike hierarkike e i vetmi shembull hierarkik ne antikitet ka qene struktura fetare,pasi popullsia ka qene pergjithesisht e barabarte duke ardhur nga sistemi fisnor e demokracia fisnore.
Pra struktura qe quhet shtet ndoqi shembullin hierarkik te struktures fetare.
Me kalimin e kohes struktura shteterore filloi te zgjidhe shpergejte nga struktura fetare derisa me sekolarizimin mohoi krejtesisht strukturen fetare.
Megjithate Irani eshte shembull aktual i nje shteti teokratik,pra si kane qene shtetet e para, ndersa Izraeli eshte shembull pozitiv i nje shteti te lidhur me fene kombetare.

I nderuar hyll, me keqardhje te them se sot jemi ne shekullin e XXI dhe historia sigurisht qe ka peshen e vet, por kjo nuk do te thote se meqe historikisht eshte bere keshtu duhet te vazhdojme te njejten linje. Per me teper pranimi i ndarjes se madhe qe ka nenvizuar Borix sot duhet te gjeje zbatim. Nese ka raste qe feja (dhe pse kjo ndarje eshte bere e pranuar boterisht) nderhyn ne drejtimin e nje shteti, keto raste duhen analizuar mire pasi jane out of concept, ose me qarte nuk shoh asnje te drejte te fese te nderhyje mbi drejtimin e nje shteti.
Nese me pare njerezit denoheshin nga feja sepse nuk kishte ligj tjeter qe te mbronte drejtesine, sot, cdo shtet ka kushtetuten e vet, permes te ciles rregullohen dhe sqarohen kushtet e cdo njesie apo institucioni.

[Hyj-Njeriu]

ej si kau pelës plako. ta boj i pytje që ka lidhje me ça kemi thonë më lart -

primitivit i erdhi prifti lagjes dhe i tha "mos ia hyp motrës se ashu ka thon zoti", apo ky primitivi nuk ia hypte sepse si rregull kafshët shoqërore kan mekanizma insinktive të organizimit shoqëror që i bojn gjallesat në fjalë mos me ia hyp anëtarëve imediatë të familjes? (evolucioni e favorizo kët sjelle, që është kthy në instinkt, duke qenë se e hypmja lu rol direkt në riprodhim dhe riprodhimi incestual është masnej problematik)

etj.

si dhe që kur ndërhyre nuk e ke provu se si feja e krijoi shtetin, konkretisht. ti dhe me kap sumerin, ke atje ligjn e hamurabit që s'e përmen fenë me asi ven. ke ligjet greke e romake që s'merren fare me atë pun etj. atere ku dreq e krijoi feja shtetin. seriozisht fare, a nuk të ngja sikur shtete të caktume e krijun fenë për kontrolln e, siç e ka thonë shoku lart, eldonelave? se mu sinqerisht me aq sa di ashtu më ngja... daku

O pryll po dhe ti o burre i dheut lexo edhe ca them. Kur them qe feja ka 30 mije vjet qe i eshte zbuluar ekzistenca sigurisht qe nuk po hedh poshte rregullat qe kishte krijuar gjinia deri atehere. Ky shembulli i incestit nuk eshte i goditur sepse incesti ekziston edhe sot ne islam,sidoqofte. Moralin e ka krijuar feja. Per kete e kote te vazhdojme debatin,kjo eshte e sterprovuar e nuk ka rryme alternative. Ceshte mire e keq njerezit e dinin edhe perpara,por injoranca ne trasmetimin e dijes bente qe mos te kishte rregulla fikse e per ti ngritur rregullat ne moral u prit zbulimi i fese.

Cka kam thene e po e perseris,qe feja ishte ndikuese direkte e trasformimit te shoqerise nga gjinia tek shteti,duke kaluar ne fazen fisnore e nderfisnore.
Pikerisht duke filluar nga rreth 30 mije vjet me pare shoqeria njerezore filloi te krijoje grupimet me te medha sesa gjinia.,pra brenda nje sistemi fetar.
Sigurisht qe ka edhe faktore te tjere psh ato ekonomike por keto nderhyjne ne fazen e lindjes se bujqesise e blegtorise.
Feja ne origjine eshte hyjnizimi i natyres dhe psh sedentarizimi eshte pasoje e lidhjes shpirterore te nje grupimi me nje truall te caktuar. Gjithmone mund te gjendet nje truall me i mire,por ndikimi i fese natyrore eshte shume i fuqishem ne sedentarizim. Dashuria per memedheun e quanin rilindasit,per baba tomorrin apo oret e zanat.
Pa sedentarizim ska shtet.
Sedentarizimi sjell zhvillimin e bujqesise. Cdo veprim bujqesor shihej si dhurate apo ndeshkim i hyjnive,prandaj te gjithe drejtoheshin tek kleri.
Kleri tek sumeret beri hapin deciziv te krijimit te shtetit.
Rreth faltoreve po ndertoheshin shtepi e faltoret jo vetem qe kishin funksion fetar por edhe ekonomik, sic jane sot tregjet e administrata shteterore.
Ne fillim tokat ishin te perbashketa pastaj u kalua ne krijimin e pronave te medha e pasurimin e nje pjese.
Kjo pjese qe u pasurua kerkoi pushtetin qe buronte nga shteti e ngadale arriti tu bashkohej klerikeve ne komandimin e shtetit. Kjo gje u arrit rreth shek 24.
Egjipti nuk eshte larg sistemit sumerik edhe pse shume mendojne se shteti aty arriti prej sumerit,por sidoqofte ne egjiptin e vjeter njerezit ishin te bindur se ne fillim mbreteronin Hyjnite e Faraoni ishte Bir i Hyjnive.
Kjo shpreh sundimin teologjik preshteteror ne Egjipt.

Kjo eshte ceshtje shume e koklavitur e jane shkruar mijera volume per kete pune. Nuk jam une ai qe do shkruaj ne kete forum 27 faqe per te provuar dicka qe e kane provuar shumica e studiesve. Pastaj rryma alternative ekziston gati gjithmone.
Mua me duket shume e logjikshme me provat qe kam ne dispozicion.

Persa i perket eldoneleve, keta jane viktima te nje sistemi fetar internacionalist. Feja ne origjine ka qene Nacionaliste/grupiste. Internacionalizimi i fese solli edhe eldonelat.

p.s nuk ka rendesi c'behej ne greqi. Po flasim per origjinen e struktures se pushtetit qe quhet shtet. Ne greqi koncepti erdhi prej lindjes,pastaj ne Rome, Roma e perhapi ne Europen perendimore,Europa ne Ameriken e Veriut e ne Afriken subekuatoriale.

Ne gjithe kete diskutim futet 'e panjohura' pellazge,po kjo eshte ceshtje jashte standartit.

[Dragut]

Feja nuk eshte vetem forma fetare kristiane apo islamike. Taoizmi , konfucianizmi e shintoizmi jane shembuj aktuale se cfare mund te perfshihet tek Feja.

Shoku ti me kto që po thua je duke përmbysur në varr gjithë etnologët. Më thuaj një autor të cilit i referohesh, se kam përshtypjen se nuk ke ndonjë studim tëndin (kot po them) mbi ekzogaminë apo endogaminë tek fiset e Amazonës apo fiset irokeze.

[Hyj-Njeriu]

Clidhje ka endogamia dhe ekzogamia ,dmth ne ckuptim po i sjell ?