Gabime historike ne Bibel...

[Danieli]

Shpeshe mendimi i pranuar nga jomuslimanet, si nga studjuesit shtu edhe nga njerzit e thjeshte per Kuranin eshte, se Kurani eshte vecse nje kopje e Bibles.
Pra qe Muhamedi e kishte studjuar pe pare Shkrimet e shenjeta, dhe pastaj kishte perzgjedhur apo huazuar ato pjese qe atij i dukeshin si me te pershtatesheme...
Ne qofte se ky mesim eshte i sakte, atehere ne do te prisnim qe Kurani te reflektonte apo te huazonte nga Bibla edhe gabimet qe gjendeshin ne te, ne qofte se jo, ateher kjo do te na tregonte se Kurani eshte me te vertet nje revelat hyjnore...
Pra a ka "gabime' te tilla Kurani?

Atehere le ta nisim me disa histori te cilat gjenden ne te dy librat, dhe qe nga kristianet prtendohet se Kurani vetem sa i ka huazuar keto nga Bibla.

Faraon-et

Faraoni, apo Faraonet, zene nje pjes te konsiderueshme ne Bibel, qe nga koha e Abrahamit deri ne kohen e Moisiut, gjithashtu edhe ne Kuran permendet Faraoni i Daljes, madje nga komentatoret musliman eshte qujatur si Historia me madheshtore e Kuranit...

Qellimi ketu eshte te benim nje krasim mbi perdorimin e fjales "Faraon" ne Bibel dhe ne Kuran.

Faroni gjat kohes se Abrahamit

Në fakt kur Abrami arriti në Egjipt, Egjiptasit panë që gruaja ishte shumë e bukur.
E panë edhe oficerët e Faraonit dhe e lavdëruan para Faraonit; dhe gruan e çuan në shtëpinë e Faraonit.
Dhe ai e trajtoi mirë Abramin për shkak të saj. Kështu Abramit i dhanë dele, buaj, gomarë, shërbyes, shërbyese, gomarica dhe deve.
Por Zoti e goditi Faraonin dhe shtëpinë e tij me fatkeqësira të mëdha për shkak të Sarajt, gruas së Abramit.
Atëherë Faraoni thirri Abramin dhe i tha: "Ç'më bëre? Pse nuk më the që ajo ishte gruaja jote? Pse më the:
"Éshtë motra ime"? Kësisoj unë e mora sikur të ishte gruaja ime. Ja, pra, ku është gruaja jote; merre me vete dhe nisu!".
Pastaj Faraoni u dha urdhër njerëzve të tij lidhur me Abramin, dhe këta e nisën atë, gruan e tij dhe gjithçka kishte. Zanafilla 12:14-20

Pra duket qart se sipas Bibles Mbreti i Egjiptit quhej "Faraon" ne khen e Abrahamit.

"Faraoni" gjate kohes se Josefit

Atëherë Faraoni dërgoi ta thërrisnin Jozefin, që e nxorrën menjëherë nga burgu nëntokësor. Kështu ai u rrua, ndërroi rrobat dhe erdhi te Faraoni.
Dhe Faraoni i tha Jozefit: "Kam parë një ëndërr dhe askush nuk është në gjëndje ta interpretojë; por kam dëgjuar për ty se, kur ke dëgjuar një ëndërr, je në gjendje ta interpretosh".
Jozefi iu përgjegj Faraonit duke i thënë: "Nuk jam unë, por Perëndia do të japë një përgjigje për të mirën e Faraonit". Zanafilla 41:14-16

Pra sipas Bibles edhe ne kohen e Josefit Mbreti i Egjiptit quhej Faraon.

Gjithashtu edhe ne kohen e Moisiut, Faroni permendet ne Bibel 128 here.

Kurani permen fjalen Mbret & Faraon.

Mbreti i kohes se Josefit te cilin Bibla e quan Faraon, permendet edhe ne Kuran, porse me nje ndryshim, ai nuk quhet Faraon porse "Melik" qe do te thote thjesht "Mbret".
Ne te gjithe suren Jusuf Mberti i Egjiptit permendet se "melik" pra "Mbreti.
Ne asnje vend Kurani nuk perdor fjalen "Faraon" perpara Moisiut, pors vetem pas tij.
----------
Tani ku qendon problemi?

Problemi ketu qendron, se sipas studjueseve modern, fjala "Faraon" nuk perdorej perpara Dinastis se 18-te, si sinonim i Mbretit, porse vetem pas Dinastis se 18-te.
Fjala "Faraon" ka kuptimin e "shtepis se madhe", 'pallat madheshtor", dhe eshte perdorur ne kete kuptim, dhe asnjeher nuk eshte perdorur si emer i Mbretit perpara Dinastis se 18-te, e cila filloj ne 1539-1292 p.e.s, pra pas Abrahamit dhe Josefit.

Abrahami ka jetuar ne: 2000-1800 p.e.s

Jakobi.Josefi ne: 1800 p.e.s

Pra rrjedhimisht perpara Dinastis se Tetmbedhjete.

Kjo do te thote se Bibla gabon kur e perdor fjalaen "Faraon" ne kohen e ketyre dy profeteve.
Per ta mbeshtetur me disa citime faktin e mesoperm, do te permendim:

Enciklopedia Bratanike thote:

"Nga Egjiptishtja per'aa, "shtepi e madhe" me sakte vendi Mbretit ne Egjiptin e lashte: fjala perdoret si nje sinonim per Mbretin e Egjiptit ne Mbreterin e Re (Fillon me Dinastin 18-te, 1539-1292 p.e.s)..." ("Pharaoh" Encyclopaedia Britannica, Op. Cit.)

Welson's Illustrated Bible Dictionary, gjithashtu e pranon kete fakt, atje thuhet:

"Ne gjuhen Egjiptiane fjala Faraon do te thote "shtepi e madhe". Fjala origjinale perdorej per te pershkruar pallatin e Mbretit. Rrethe 1500 p.e.s, ky terme ju vendos Mbretit" ( Illustred Bible...1986 Thomas Nelson)

Pra ne qoft se Kurani do te kishte huazur nga Bibla, ai do ta kishte kopjuar edhe kete gabim, porse nuk e bene, kjo do te thote se burimi i Kuranit nuk eshte Bibla, porse nje tjter Burim i Tret, i njetit burim i dikurshem i Bibles, pra Zoti.

(vazhdim)

[Seminarist]

Pershendetje Daniel!

Persa i perket perdorimit te termit faraon ne kohen e Egjiptit te lashte, kemi te bejme me disa lloj perdorimesh. Une po deshe mund te te sjell ketu se cilat jane.

Per me teper ka edhe tekst me te vjeter se dinastia e 18-te te Egjiptit, i cili ne fund te tij permend disa here termin faraon. Une e kam tekstin edhe po deshe perkthej edhe disa pjese te tij qe na duhen per temen. Keshtu qe pretendimi yt bie automatikisht poshte, se eshte gabim historik qe ne zanafille perdoret termi faraon (ne kohen e Abrahamit, kohe e cila sipas shumices se studiuesve ka qene brenda periudhes faraonike)

Flm!

[Danieli]

Klodi, une nuk e mohova aspak qe fjala "Faraon" apo me sakt ne origjinal "par-aa", nuk eshte perdorur perpara Dinastis te 18-te, perkuderazi ne citimet qe solla thuhet se ka qene perdorur perpara kesaj Dinastije, ndoshta qe nga Dinastia e pare, qe filloj ne 3150 deri ne 2700 p.e.s, pra qe me Mbretin e pare te Egjiptit Menes...

Ceshtja ketu qendron se perpara Dinastis se 18-te, termi "par-aa", pra "Faraon", perdorej vetem per te treguar Pallatin e Mbretit te Egjiptit, vete fjala "Faraon" ka si kuptitm "Shtepi e madhe" apo "Pallat madheshtor", pra perpara Dinastis se 18-te fjala "Faraon" perdorej vetem per te treguar Pallatin e Mbretit, kurse pas Dinastis se 18-te, qe filloj ne 1539 deri 1292 p.e.s, kjo fjal u be si nje sinonim per Mbetin e Egjiptit, pra Mbretit te Egjiptit pas kesaj kohe mund ti drejtoheshe edhe si "Faraon", porse jo para kesaj Date...

Kjo tregon se edhe sikur Abrahami te kishte jetur 1800 p.e.s, ai nuk mund ti drejtohej Mbretit te Egjiptit se "Faraon", porse thjesht me merin e tij, ose thjesht Mbret...
Per me teper qe evidenca te ndrysheme na tregojne se Abrahami ka jetuar para 1800.
Pra disa vjetesh, nga arkologet Italian Paolo Matthiae, zbuluan nje qutet ne Veri te Siris i quajtur Ebla, aty gjeten me shume se 14000 "dorshkrime" qe datonin perpara 2500-2200 p.e.s, midis te tjerave aty gjeten emrin Abraham...

Hutchinson New Century Encyclopaedia thote se Abrahami ka jetuar:

"Abraham 'Ibrahim' [ka jetuar 2300 p.e.s] themeluesi i popullit hebre, ne Testamentin e vjeter...
( The Hutchinson New Century Encyclopaedia, "Abraham", © 1995 Helicon Publishing Ltd., Infopedia UK 96, SoftKey Multimedia Inc)

Gjithashtu ka fakte te tjera qe i cojne Abrahamin perpara 2000 vjet p.e.s...

Pra perfundimisht perdorimi i fjales "Faraon" ne Bibel gjat kohes se Abrahamit dhe Josefit, eshte nje gabim historik, pasi i vetmmja koh e sakt e perdorimit eshte ajo ne kohen e Moisiut...
Te pretendosh se se kjo nuk ka ndonje problem eshte aktualish absure, pasi vet Bibla ne shume vende pretendon se ecen sipas kohes, psh ne fillim Abrahamin e shkruan si Abram, pastaj Abraham, madje permend emrin "Abram" dhe ne te njejten koh atae "Faraon", pra me nje mer ecen sipas kohes, kurse me tjeterin jo!

[Seminarist]

Daniel, shume bukur, dmth pike e pare eshte se ishte ne perdorim edhe para dinastise se 18-te.
Tashti une kam ne dore njetekst qe daton shume pra dinastise se 18-te, ku termi faraon perdoret per personin edhe jo shtepine.

Meqe teksti eshte shume i gjate, une do te perkthej vetem ate pjese ku eshte permendur ky term.

Per me teper, se serish duhet te dish se perdorimi nuk ishte thjesht per shtepine e me vone u personalizua, por se para dinastise perdorej vetem termi faraon, pa dhene emrin e mbretit, ndersa pas dinastise se 18-te perdorej bashke me emrin e faraonit.

Keshtu, "per cudi" nga kjo kohe kemi deshmi nga me te hershmet biblike te perdorimit te termit faraoh bashke me emrin e faraonit, se nuk me kujtohet tani, duhet te jete Rashaj (dicka e tille...), po deshe ta gjej te sakte...

[tiziana]

Per Danielin

Eshte e vertete qe titulli faraon qe u jepej mbreterve te Egjiptit e ka origjinen nga fjala "Shtepi e madhe". Sepse ne dokumentet me antike te gjetura kjo fjale pershkruante pallatet mbreterore dhe vetem me vone siç e thua edhe ti u be sinonim i mbretit pra rreth gjysmes se mijevjeçarit te dyte p.e.s.
D.m.th. Mojsiu perdori nje term te zakonshem per kohen e tij
( 1593-1473) kur shkroi Zanafillen dhe natyrisht viziten e Abraamit ne Egjipt. Por nga ana tjeter eshte shume e mundur qe ky titull mund te perdorej qe ne kohen e Abraamit,ndoshta jo ne dokumentat zyrtare,por te pakten ne gjuhen e zakonshme.
I pari mbret qe zyrtarisht iu bashkangjit me emrin titulli faraon si ne Bibel edhe ne dokumente te tjera ishte Sisak (bashkohes i Salomonit dhe Roboamit).
Faraon te tjere te permendur ne Bibel jane So, Tiraka,Neko e Hofra.
Ndersa faraonet e tjere te permendur po ne Bibel jane lene anonim,kjo per faktin qe ekzistonte shume konfuzion ne kronologjine egjiptiane. Dhe disa nga kete faraone anonim jane pikerisht ai qe donte te merrte per grua Saren ,gruan e Abraamit, ai qe favorizoi rritjen e autoritetit te Josefit,faraoni (ose faraonet) e epokes se vuajtjeve te izraeliteve para kthimit te Mojsiut nga Madian,faraoni qe mbreteronte ne epoken e 10 plageve,i jati i Bithiahut nuse e Meredit nga tribut e Judes,faraoni i epokes se Davidit, i jati i nje nga grave egjiptianete Salomonit dhe faraoni qe mundi Gazen ne kohen e Jeremise.

Te flasesh ne kete rast per nje gabim historik ndoshta eshte pak e ekzagjeruar,m.gj.te ti ke mendimin apo qellimin tend.

[Seminarist]

Po si ore...po po te sjell une test shume me te hershem qe perdor termin faraoh per person, cfare do te beni ju?

Une thashe se do e lenit me kaq!!!

Termi faraoh, ne kuptimin "shtepi e madhe", ka po ashtu perdorimin "porta e larte" (qe muslmanet turq i referoheshin jo pallatit, por sulltanit), apo perdorimin "lartmadhnia" (po ashtu per mbretin)...


Me sisakun kemi bashkengjitje te emrit me termin faraoh, sic thuhet sot Lartmadhnia e tij, Leka I...., sepse me pare termi faraoh perdorej vetem.

[Danieli]

Klodi, dakort po pres te sjellesh citimet qe prtendon, po se pate besdi mund ta sjellesh edhe aautorin dhe vendin ku mund ta gjeje, pasi jame shume i interesuar per kete ceshtje...

Une gjithashtu kame citime nga egjiptolog te ndryshem, qe thone se absolutisht fjala "Faraon" nuk perdorej per te treguar vete personin e Mbretit, dhe se nga populli i thjeshte Mbreti i Egjiptit quhej thjesht Mbret, kurse pallati ku banonte "par-aa" pra "Faraon".
Une nuk di qe fjala Fraon te thote edhe prot e larte, ndoshta Oborr po...
Megjithe ate raste te tilla perdoren kur ka nje grup njerzish qe e ndimojne Mbretitn, porse ne rastin tone kemi thjesht nje debati personal, psh: midis Abrahamit -me sakt Abramit- dhe Faraonit.
Eshte e pakuptimt te thuhet qe ishte Abrami dhe i tha keshtu "Pallatit te Madhe" apo qoft edhe "Portes se Larte"!!!
Pasi ky eshte nje debat ball per ball midis dy personave, per me teper qe ne na serviret se vargjet e Bibles psh tek Zanafilla 12:14-20, jane "Fjal e Zotit", a eshte kjo menyra se si u drejtohet te tjerve "Fjala e Zotit"?!

Megjithe ate qe te mos e zgjasim - po i quajme fjal boshe- ben mire te sjellesh ato qe premtove, dhe ta diskutojme me mire me ate se cfar kane thene studjuesit...

Edhe dicka!
Ne fakt nja nga qellimet e mija ne shkrimin e mesiper eshte, se Kurani kur permend historin e Josefit apo disa hadithe kur tregojn rrethe takimit te Sares me Mbretin e Egjipti, Kurani u drejtohet me "Melik" qe do te thote "Mbret", kurse kur shkon ne historin e Moisiut i drejtohet me "Faraon", pra ne qoft se Kurani do te ishte nje kopje e Bibles sic pretendojn shume kristian, atehre ai do ta kishte edhe kete "gabim", porse nuk gjendet. Per me teper qe ky ka qene nje zbulim i koheve tona.

[Seminarist]

Parashtrimet e Ptah-Hotep, afro 2200 para. Krishtit

[Shenim Klod: Daniel , meqe teksti eshte shume i gjate, une po perkthej vetem pjesen e fundit, ku edhe perdoret termi Faraon, qe i intereson bisedes]



........

Bej ate qe mjeshtri te kerkon. Dyfish e mire eshte parashtrimi i atit te tij, prej te cilit ai e nxjerr, prej mishit te tij (Klod: dmth prej nje fare, familje). Ajo qe na thote le te na ngulitet ne zemer, edhe per ta kenaqur ate sa me shume, le te bejme edhe me teper se c'na ka kerkuar. Ne te vertete, nje br i mire eshte ai prej dhuratave te Ptah, nje bir icili vepron madje edhe me mire ngase i eshte kerkuar. Per shkak te mjeshtrit te tij, ai ben ate qe eshte e pelqyeshme, duke e vendosur veten me gjithe zemer ne udhen e drejte. Keshtu qe presupozoj se trupet tuaja do te jene te shendetshme, edhe se
Faraoni do te kenaqet me ju ne cdo rast, edhe se ju do kaloni vitet e jetes pa njolle. Me ka dhene mua ne kete jete 110 vite jete, sebashku me dhuraten edhe pelqimin e Faraonit , i pari midis atyre te cilet veprat e tyre i kane fisnikeruar, duke e kenaqe Faraonin sic i ka hije.



Marre prej: Charles F. Horne, The Sacred Books and Literature of the East (New York: Parke, Austin, & Lipscomb, 1917), Vol II: Egypt, fq 62-67

[Danieli]

Klodi, se pari mbi shkrimin qe solle dua te beje disa pyjtje. Dua te me tregoshe se ne cfar baza i eshte bere datimi qe ka dal se eshte nje dokumet i 2200 p.e.s. Me karbon, mbi bazat preznet ne dorshkrim, apo cfar?

Ne fakt shumica e dorshkrimeve qe sja perjudhe jane bere ne baze te evidencave prezente ne dorshkrim, pra nje datim i ngjashem disi me ato te bibles, te cilat (Librat e Bible) u referohen datave prezente ne Bibel.
Ne rast se eshte i tille, atehere mund te themi se se edhe ky dorshkrim qe ti pretendon se argumenton se Fjala Faraon perdorej edhe perpara Dinastis se 18-te, nuk eshte gje tjeter vetem se nje shkrim i ngjsshem me Biblen.
Ai dorshkrim eshte vetem nje tjeter shkrim pervec Bibles qe thite se fjala Faraon perdorej perpara Dinastis se 18-te, dhe si i tille gabon si Bibla.
Per me teper cfar i shty gati gjithe Egjiptologet qe te pranojne se fjala Faraon nuk perdorej perpara kesaj date?!
Madje jo vetem stdujusit, qe mund ti quajm krishter jo te mirfillt, porse edhe studjusit e krishter te mirfillt ta pranojne dicka te tille (po deshte citime ti sjelle)?
Ky fakt qe solla une nuk eshte pjell e injoranteve, apo atyre qe duan ta nxjerrin Biblen me difekte, porse nje perfundim i atyre qe kane studjuar mbi kete teme.

Tani nuk kame me kohe, porse me vone do te shkruaj perseri per te treguar se menyra jote e te argumentuarit nuk eshte e sakt.

E mos harro te me sjllesh menyren e datitmit te dorshkrimit...

[Seminarist]

[QUOTE]Postuar më parë nga Danieli

Per me teper cfar i shty gati gjithe Egjiptologet qe te pranojne se fjala Faraon nuk perdorej perpara kesaj date?!



Shume i nerumi Daniel...

sic e sheh me siper ti vetecitohesh gabim ne lidhje me shprehejet e tua te meparshme, kur thua se ti nuk mohon se eshte perdorur po ky term edhe para dinastise 18-te.

Karboni Daniel nuk eshte e vetmja garanci per ti dhene datimin nje dolikumenti, por jane edhe eprsonat e permendur ne dokument, historia per te cilen ben fjale, personi qe e ka shkruar etj...


ps...nje botim i sotem i shekspirit, nuk do te thote fare se shekspiri shkrojti ne shek21...nqs me kupton.

Teksti i mesiperm nuk ka te beje fare me biblen, eshte nje tekst egjiptian, ku nje moralist pershkruan udhezimet morale te faraonit qe konsideroheshin si te shenjta...


per me teper, ti nuk na ke sjelle citime se ku u pretendonka se nuk eshte perdore ky term, pse s'eshte perdore (cfare provash ka), citime nga tekste antike...etj.