Tirana vicioze

[Brari]

gazeta panorama

-------

Koment


12Nentor 2004

Tirana vicioze!

Bujar Zhuri/ Pedagog në Oslo

Shqipëria e vogël që kërkon të bëjë politikën e madhe shfaqet sot më e plakur se kurrë. Kudo sheh njerëz që ndoshta janë veshur më bukur se më parë, por me fytyra ku kremrat përzihen me pluhurin dhe tymrat që nxjerrin makinat e lodhura të Perëndimit, duke i përhapur kudo e duke krijuar një re të madhe atmosferike që e identifikon Tiranën nga kryeqytetet e tjera të Evropës. Askush s’e di saktë se sa i rrezikshëm është smogu që thithin mushkëritë e qytetarëve të saj çdo ditë. Duket se ekranet, që s’janë të pakta, madje për nga numri i transmetuesve në raport me popullsinë ia kalojnë edhe vendeve më të zhvilluara të Perëndimit, pavarësisht nga ata që i zotërojnë apo edhe ata që i drejtojnë nuk e kanë idenë e cilësisë apo mesazhit që sjellin te qytetari i saj. Gjithçka është e përqendruar në Tiranë dhe rreth Tiranës. Aty bëhet politika dhe biznesi...

...Aty ndërrohen paratë dhe po aty pajisen me viza drejt Perëndimit të ndershmit dhe të pandershmit. Aty vendoset se kush do të paguajë apo kush do të bëhet deputet. Shqipëria është e gjitha në Tiranë. Përtej saj (Tiranës) duket se jeta nuk ekziston, veç tek-tuk, nëse ndonjë kameramani i bie rruga për të drekuar diku në bregdet, në restorantet luksoze të ndonjë politikani apo të ndonjë mafiozi droge a prostitucioni,do të pasqyrojnë ndonjë sekuencë jete krejt shkarazi dhe jo shumë domethënëse. Nga rrethet, në mediat vendase, transmetohen vetëm kronika të zeza dhe tek-tuk ndonjë shkatërrim objekti të ndërtuar pa leje. Duket se në rrethe nuk ka jetë, nuk jetojnë shqiptarë, nuk jetojnë politikanë, bile edhe vetë deputetët e zgjedhur jashtë Tiranës kanë nisur ta mohojnë identitetin e tyre periferik. Kameramanët shkojnë me më lehtësi në vende të largëta për të pasqyruar takimin e kryeministrit apo presidentit a të ndonjë politikani tjetër me më pak vlerë, dhe e kanë të vështirë të pasqyrojnë jetën e qytetarëve nga Shkodra, Dibra, Tropoja, Korça e deri në Gjirokastrën jugore. Në Shqipëri ka edhe nga ata deputetë të veshur firmato që është vështirë t’i njohësh apo t’i dërgosh tek zgjedhësit e vet jashtë qendrës së kryeqytetit. Në Tiranë, thuhet se vihet paraja, apo ke shansin të zësh ndonjë post në qeveri, Parlament a dikaster etj, etj. Megjithëse Tirana ka kapacitete të kufizuara popullimi, me një infrastrukturë sociale gjysmake apo strategji punësimi jo të përcaktuar, duket se shqiptarët i japin prioritet ajrit të ndotur të Tiranës me shpresë se, në mos gjetshin copën do të mbledhin thërrimet. Tirana është thesi që mbledh politikanë të vjetër dhe të rinj, njerëz të ndershëm dhe mafiozë të kalibrave ndërkombëtarë. Në Tiranë s’është e vështirë të gjesh edhe kthetrat e Cozanostrës, siç do të shprehej një mik i imi, gazetari Tom Bakeli, që merret me problemet e mafias dhe të krimit në gazetën më të madhe norvegjeze “VG”. Shumica e politikanëve vijnë nga vende pune të privilegjuara të komunizmit dhe formimi i tyre ngjason me atë të fidanëve të shtrembëruar që kurrë s’mund të drejtohen më. Besueshmëria e politikanëve në popull është gati e nivelit zero. Nuk janë të paktë edhe ata deputetë apo ministra që krahas funksionit politik kanë edhe një biznes të tyre tepër të fuqishëm, me përfitime që kolegët e tyre përëndimorë i kanë si ëndërr. Ka edhe nga ata që në një kohë rekord kanë blerë jo vetëm makina të shtrenjta, por edhe hotele luksose apo vila në shtete të tjera të Perëndimit, si në Greqi apo deri në Amerikën e largët. Të jesh zyrtar i lartë dhe të shahesh si hajdut apo kriminel, ndihesh më mirë si të mos jesh i sharë. Politikanët nuk marrin as përgjegjësi ligjore dhe as përgjegjësi morale. Një milion të larguar, një milion të tjerë nën varfërinë absolute dhe një grusht politikanësh që gëzojnë vila e hotele luksoze të klasit milion dollarë paçka se askush nuk ia ka shpjeguar popullit të vet se si i kanë vënë këto para e kapitale. Miliona dollarë hyjnë në Shqipëri nga emigracioni, por një pjesë fare e vogël shkon për investime, pasi një pjesë e mirë shkojnë si rryshfete te politikanët qendrorë apo administratorët lokalë, ndërsa pjesa tjetër shkon për mallrat që importohen nga vendet ku punojnë këta emigrantë, çmimet e të cilave ua kalojnë edhe vetë vendeve eksportuese. Në Tiranë ndihesh i vetmuar dhe shumë më shpejt futesh nën shoqërimin e varfërisë, nëse nuk ke një shok apo mik që merret me politikë a biznes. Mungon strategjia e nxitjes dhe e zhvillimit ekonomik, pa harruar që shëndetësia është për tokë e me një popull që paguan nën dorë mjekët e shtetit apo edhe spitalin shtetëror, e ndërsa nga ana tjetër politikanët që shërohen jashtë Shqipërisë në spitalet më të shtrenjta perëndimore me faturën e shtetit. Fëmijët e politikanëve studiojnë në më të shumtën në shkolla private, ndërsa një pjesë tjetër jo e vogël e tyre studiojnë në shkollat perëndimore apo edhe ato amerikane. Në hotelet luksoze, si “Rogner” apo “Sheraton” ka më shumë politikanë shqiptarë që bëjnë biznese, se sa biznesmenë të huaj që kanë interesa serioze biznesi. Në kafenetë e këtyre hoteleve bëhet biznes dhe këmbehen mendime se në cilin universitet e kam çuar vajzën dhe në cilin qytet apo shtet amerikan do të nis djalin. Politikanët këmbejnë shijet e udhëtimeve qeveritare dhe mundësitë e zgjidhjeve të interesave private. Qytetari i thjeshtë nuk ka asnjë shans as të hyjë të shohë e jo më të pijë kafe apo të drekojë në këto restorante. Një kamerier, një djalë i të 35-ve në tavernën e hotel “Rognerit”, kur e pyeta në gjuhën suedeze se ku i gjejnë paratë politikanët që drekojnë çdo ditë këtu, m’u përgjigj po në suedisht ”Det finnes mange muligheter, men med løninga som de får spiser di aldri her” (kanë shumë rrugë, por me rrogën që marrin kurrë s’kanë mundësi të drekojnë këtu). Ndërsa fëmijët e qytetarëve të thjeshtë shkojnë në shkolla publike që, në më të shumtën e rasteve s’kanë as kushtet më elementare për edukim, si mungesa e bankave, dritareve, xhamave, ujit apo dritave e deri te tekstet shkollore. Le më pastaj të flitet për reformim të metodologjisë që duket më shumë si një projekt në sirtar se sa një realitet i afërt. Në Shqipëri, në përgjithësi, dhe në Tiranë, në veçanti, pasurimi në rrugë të paligjshme është mëse normal, aq sa dhe vetë policët kanë në përdorim makina të vjedhura apo kanë të falsfikuara targat. Krimi i organizuar lulëzon kudo bashkë me ndërtimet e pallateve shumëkatëshe apo një sëre biznesesh të tjera të lidhura me njëmijë fije me politikanët. Shumica nuk paguan taksa, por edhe doganat veprojnë sikur të ishin të privatizuara dhe pronë e ndonjë njeriu të veshur me pushtet. Kaq e vërtetë do të ishte kjo, sa në një bisedë telefonike me ish-pronarin e “La Vikingës”, Kjell Høybråten, ky do të shprehej: “Këtu është e vështirë të bësh biznes të ndershëm, pasi ti që paguan rregullisht taksat doganore falimentohesh nga dikush tjetër që nuk paguan asnjë taksë doganore.”

Në Shqipëri nuk gjendet asnjë politikan i dënuar për korrupsion, kur dihet se Shqipëria renditet ndër vendet me të korruptuara të Lindjes. Sistemi bankar është gjysmak dhe pagesat bëhen nën dorë, duke mos iu dhënë mundësia asnjë institucioni të kontrollojë hyrjet e daljet e të ardhurave, si dhe burimin e tyre. Të gjithë administratorët apo politikanët i bien të njëjtit kavall.

“Do të bëjmë”, - është fjalia e tyre hyrëse, tashmë e kthyer kjo në një refren kënge që përdoret sa e sa herë që këta të fundit (politikanët) atakohen me kërkesat e popullit dhe harrojnë të analizojnë se ç`kishin premtuar para ca vitesh. Ata vazhdojnë me demagogjinë e tyre të radhës, edhe pse numri i të papunëve apo minimumi jetik i qytetarit nuk dihet. Tirana është vicioze dhe fsheh jo pak herë fytyrën mashtruese të klasës së saj politike, por, nga ana tjetër, Tirana zbulon të vërtetën e qytetarëve të saj, ëndrrën për një jetë më të bukur.



--------

marre nga Panorama

------