Ikonat dhe Objektet Kishtare

[dodoni]

Mbi 800 ikona dhe objekte kishtare kanë kaluar në pronësi të Muzeut Historik Kombëtar, për t’u ekspozuar javës që vjen në këto ambiente

Muzeu, 4 shekuj pasuri kishtare


Alma Mile

Ikona shenjtorësh me fytyra të zbehta, kodikë të artë, kryqe e arkëza me eshtra shenjtorësh. Të gjitha në arkivin e ri, të Muzeut Historik Kombëtar. Janë mbi 800 ikona e objekte kishtare të shek.XVI-XIX, të cilat me një vendim të Ministrisë së Kulturës, Rinisë dhe Sporteve, kanë kaluar në varësi të Muzeut Historik Kombëtar. “Më parë këto kanë qenë në pronësi të Institutit të Monumenteve të Kulturës, por duke qenë se të drejtën e ekspozimit e ka Muzeu Historik, bëmë një kërkesë, e cila u miratua nga ministria”, - thotë Moikom Zeqo, drejtor i MHK-së, duke theksuar faktin që tanimë këto vlera, nuk do të rrinë më të mbyllura brenda dhomave të errëta, por do të mund të ekspozohen dhe të bëhen të vizitueshme për publikun. “Eshtë një pasuri e jashtëzakonshme, e cila kërkon edhe kushte mjaft të mira ruajtjeje. Në këto rrethana, është e domosdoshme që të ndërtojmë një arkiv, për ruajtjen e tyre. Për këtë qëllim, këto ditë ne kemi shkuar në Muzeun Mesjetar të Korçës, për të parë mënyrën e mbajtjes, pasi për shkak të numrit të madh të objekteve, kërkohet një hapësirë shumë e madhe”, - sqaron Zeqo, duke shtuar që ikonat do të vendosen nëpër panele lëvizëse vertikale. Ndërkohë që ekziston edhe problemi i klimatizimit të ambjentit ku do të ruhen këto objekte dhe sipas Zeqos, është planifikuar që ato të vendosen në një hapësirë ku mungon lagështira dhe kushtet klimatike janë më të mira dhe nuk shkaktojnë dëmtimin e ikonave. Por përveç ikonave, në këtë koleksion ekzistojnë edhe shumë objekte të tjera, që sipas drejtorit të MHK-së, janë perla të artizanatit, si kapakë të artë kodikësh, kryqe, dy arkëza me eshtra shenjtorësh, gota dhe enë të tjera me relieve dhe mbishkrime, etj. Për të shpalosur këto vlera që ruhen në këtë arkiv, Muzeu Kombëtar, duke nisur që nga java që vjen, ka menduar të hapë disa ekspozita ikonash. Kështu e para që do të ngrejë siparin është një ekspozitë me ikona kushtuar Shën Gjergjit, shenjtorit kalorës, tepër të preferuar për shqiptarët, ndër gjithë figurat e tjera të ikonografike. Më pas do të hapet një tjetër ekspozitë, por këtë herë kushtuar Shën Gjergjit të Janinës. “Bëhet fjalë për një shenjtor të ri, për një njeri konkret, që ka jetuar në shek.XIX. Interesant është fakti që ne disponojmë disa ikona, ku Shën Gjergji i Janinës, është i veshur me rroba popullore shqiptare”, - thotë Moikom Zeqo.

Afreskët e Puzanovës
Krahas marrjes së eksperiencës, arsyeja e vizitës së stafit të Muzeut Kombëtar, në Muzeun Mesjetar të Korçës, ka qenë edhe organizimi i veprimtarive të përbashkëta. Kështu në këtë kuadër, u ra dakord, që në ambientet e MHK-së, së shpejti të hapet një ekspozitë me riprodhime afreskesh të kishave të ndryshme shqiptare, të cilat nuk ekzistojnë më. Sipas drejtorit të MHK-së, Moikom Zeqo, bëhet fjalë për kopje të bëra nga Viktori Puzanova, specialistja ruse në fushën e ikonografisë dhe njohëse e mirë e kulturës bizantine, e cila ka zbuluar ikonat e Onufrit dhe të piktorëve të tjerë mesjetarë. Sipas Zeqos, Puzanova, është e para që ka shkruar disa studime mbi ikonat shqiptare. Kopjet e afreskeve janë kopjuar prej saj, në përmasat reale, në vitet’50, gjatë kohës, kur ajo studionte kishat shqiptare. Sipas tij, mes afreskeve të kopjuara ndodhet një portret i shek.XIII, i perandorit Androniku i II, i cili dikur ndodhej në kishën e “Shën Mërisë” në Apoloni, por që tashmë nuk ekziston më. Një tjetër afresk është “Profeti i panjohur” i Onufrit, i ndodhur në kishën e Vlashit, një afresk i Shënapremtes, në një kishë të Voskopojës, etj. Gjthashtu ndër punët e Puzanovës, ndodhet dhe “Arëmbjellësi” i Selenicasit, në kishën e “Shën Kollit”. Sipas Zeqos, me rastin e hapjes së kësaj ekspozite, do të zhvillohet edhe një sesion shkencor, për nder të Vitori Puzanovës, kjo ruse që e lidhi jetën me Shqipërinë dhe eshtrat e saj e të bashkëshortit të saj prehen në Tiranë.

Një ekspozitë kushtuar Shën Gjergjit të Janinës. “Bëhet fjalë për një shenjtor të ri, për një njeri konkret, që ka jetuar në shek.XIX. Interesant është fakti që ne disponojmë disa ikona, ku Shën Gjergji i Janinës, është i veshur me rroba popullore shqiptare”, - thotë Moikom Zeqo

Ikona të shek. XVI-XIX,
kapakë të artë kodikësh
kryqe
dy arkëza me eshtra shenjtorësh
gota dhe enë të tjera me relieve dhe mbishkrime




12/05/2004
KATEGORIA: Kulturë