-
Perjashtuar nga Mod.
Heshtja ėshtė fitore
Heshtja ėshtė fitore!
Motra ime e dashur, a tė ka dėmtuar ndonjėherė ndonjė fjalė e rėndė qė e ke dėgjuar nga fqinja yte
apo shoqja ose nga ndonjėra prej grave
, e ti je munduar qė tia kthesh me fjalė mė tė rėndė dhe mė tė ashpėr?
A nuk pajtohesh me mua se mė sė miri do tė ishte tė mos ia ktheje dot, por ta lije atė nė pakujdes dhe harresė?
Do tė mė thuash: Mendon tė hesht, apo!?
edhe pse kurse Ajo ishte e para qė filloi!
A nuk ėshtė atėherė heshtja ime dobėsi dhe paaftėsi qė tia kthej tė njėjtėn?
Tė them me bindje tė plotė: Beso se heshtja yte nuk ėshtė paaftėsi,
por fuqi maksimale
dhe bindu se me tė vėrtetė ti je Ajo qė ka fituar me heshtjen tėnde
. Ja pėrse:
1. Cdo fjalė qė e flet njeriu, pėr te do tė llogaritet, dhe do tė jetė nė dobinė apo dėmin e tij. Pėr fjalėn tė cilėn ti e dėgjove, zotėriu i saj do tė pėrgjigjet, ngase Ajo do tė jetė e regjistruar dhe se All-llahu [subhanehu ve teala] do ta pyet atė nė Ditėn e Kijametit, e ti nė atė ditė do tė kesh hak qė tė kėrkosh praj saj, e pėr kompensim me fjalėn e thėnė ke mundėsi tė fitosh nga tė mirat e saja, ose tė kėqiat tuaja ti hudhen asaj.
Njė njeri i tha Ebu Bekėr Es-Siddikut [radijall-llahu anhu]: Vall-llahi, do tė fyej me njė fjalė tė cilėn do ta kesh me vete nė varr.
Ebu Bekr Es-Siddiku [radijall-llahu anhu] u pėrgjigj: Jo, Ajo do tė jetė me ty e assesi me mua.
2. Po qe se fjala qė tė ėshtė thėnė, ėshtė thėnė nė prezencėn e shumė grave tjera, vėrtetohet se ato tė gjitha do tė jenė me ty, duke e qortuar ate dhe duke u vėnė nė mbrojtjen tėnde.
Aliu [radijall-llahu anhu] thotė: Butėsia jote ndaj tė marrit (mendjelehtit)
ty tė shton ndihmėsit.
3. Heshtja yte dhe moskthyerja e fjalės, ndoshta do ti turpėron ata qė flasin fjalė dėmtuese, veqanarisht, kur fjalėn e dėmtuar e pret me fjalė tė mirė, si pėr shembull, kur thua: All-llahu [subhanehu ve teala] tė faltė
etj.
Njė njeri e kishte fyer Shabiun e ky i kishte thėnė: Nė qoftė se ėshtė e vėrtetė Ajo qė thua, All-llahu [subhanehu ve teala] mė faltė, e nėse jo, atėherė All-llahu [subhanehu ve teala] ty tė faltė.
Omeri [radijall-llahu anhu] thotė: Kur tė dėgjosh diē qė tė dėmton
ule kokėn pėrderisa tė kalojė pranė teje dhe tė kalon.
Jetė tė mirė
nė dynja.
-
-
Perjashtuar nga Mod.
Nė shtėpi kemi njė problem
Kur nėnshkrova aktin e parė tė martesės para njė viti,tė gjithė ata qė i njihja,shoqe e farefis,mė ofruan njohuritė dhe pėrvojat e tyre.Njėra thoshte bėj kėshtu e tjetra ke kujdes kėtė vepėr,e treta jepte disa kėshilla pėr tė cilat nuk kisha nevojė,edhe pse unė u pata thėnė se nuk dua pėrvoja tė mėparshme,unė kam personalitetin tim tė pavarur,gjė e cila mė mundėson tė zbuloj jetėn time dhe tė sjellem me te (jetėn) ashtu si mė konvenon,mirėpo ēdokush prej tyre u mundua tė mė mėsojė me pėrvojėn e vet.
Mendoja se jeta bashkėshortore ėshtė pėrplot ideale dhe me sjellje tė rangut tė lartė.Mendoja se ēdo problem qė ndodh-nėse ndodh,edhe pse unė nuk besoja se do tė paraqitej ndonjė,do tė zgjidhej me bindje,ose mė bind me logjikė ose e bindi me logjikė.Kėshtu zgjidhet problemi.Sė paku kėshtu mendoja.
Problemin e parė qė mė ndodhi nė jetėn bashkėshortore dėshirova ta zgjidh duke pėrdorur metodat ideale,mirėpo nuk korra sukses,as unė se binda burrin e as ai smė bindi mua.E kur arriti polemika nė udhėkryq e pashė tė arsyeshme qė ta ndėrpres polemikėn,meqė pash se nuk ka rezultat.Tė njėjtėn gjė e bėri edhe ai.Kėshtu ndodhi pėrleshja e parė nė jetėn time bashkėshortore,ku mendoja se as qė do tė vjen rasti tė ketė mosmarrėveshje.Kjo gjendje zgjati dy ditė derisa burri im e zgjidhi kėtė problem me njė dhuratė modeste dhe mė tha se kėshtu nuk duhet tė rrjedhin ditėt e para tė jetės sonė bashkėshortore.
Mirėpo,megjithėkėtė,kjo gjendje nuk zgjati shumė kohė.Ushkaktua edhe problemi tjetėr dhe normalisht edhe polemika tjetėr,gjė e cila zbuloi mosqėndrimin e bindjeve tė mia,me tė cilat i bėra njė hyrje jetės sime,dhe prita qė ai tė fillon pajtimin siē bėri herėn e kaluar,ngase fisnikėria ime nuk lejonte qė unė tė kėrkoj kėnaqėsinė e tij.Kėshtu edhe ndodhi,lėshoi pe dhe e zgjidhi problemin.Mirėpo nuk gjetėm zgjidhje tė logjikshme pėr zvogėlimin e mospajtimeve,pėrkundrazi secili prej nesh u bė tejet i ndijshėm ndaj tjetrit.Kėshtu vazhdoi njė kohė,derisa lindi njė problem i madh,dhe qė tė dy u bindėm se nuk mund tė arrijmė nė mirėkuptim pėr kėtė ēeshtje.
Do ta konsideroja veten tė drejtė nėse pranoja se unė isha shkaktare pėr lindjen e problemit derisa doli burri im prej shtėpie.Gjatė kėsaj kohe,mu dha rasti tė mendoj me seriozitet pėr jetėn tonė bashkėshortore.Nė fund kuptova se idealizimi pėr tė cilin fola pak mė parė ėshtė i paarritshėm,dhe se patjetėr duhet tė ketė probleme nė shtėpi,e nėse ka probleme doemos duhet tė ketė edhe zgjidhje pėr to.Nė kėto ēaste shpresova qė shoqet dhe farefisi tė mi pėrsėrisin kėshillat qė mi dhanė mė parė.
Fillova tu bėj telefonatė njerėzve me tė cilėt mund tė konsultohesha pėr kėto probleme.Kurse burri im gjatė kėsaj kohe nuk vinte nė shtėpi pėrpos nė mbrėmje pėr tė fjetur.Nuk hante nė shtėpi,nuk mė jepte selam,e ajo qė mė hidhėroi mė tepėr ishte fjetja e tij nė sallonin e shtėpisė dhe injorimi i tij ndaj meje.
I thashė vetvetes se kėshtu do tė kalojė dita e parė e nesėr do tė lėshojė pe dhe do tė pajtohemi,e kėshtu do tė mar fund problemi.Pas kėtij mendimi,u qetėsova dhe mė zuri gjumi.
Kaluan dy ditė,tri,kurse asgjė nuk ndryshoi.Nuk lėshoi pe dhe problemi mbeti i pazgjidhur.Fillova tė nervozohem dhe tė llogaris ēdo dalje,ku han,ku pin,me kė flet edhe pse isha e sigurt se nuk e ka informuar askėnd prej familjes sė tij dhe familjes sime,ngase qysh nė fillim kishim lidhur kontratė pėr kėtė gjė.
Fillova tė kėrkoj zgjidhje pėr kėtė problem dhe ti analizoj porositė dhe propozimet e shoqeve.Fulaneja thoshte,mos kėrko pajtim qė tė mos llastohet e tė prishė jetėn tėnde...Mendova pėr qėndrimin e tij,kur lėshoi dy herė pe dhe u pajtua me mua,atėherė i thash vetvetes pse mos tė lėshoj pe unė dhe tė pajtohemi.Mirėpo epshi nxitės pėr tė keq mė thoshte,a e harrove fisnikėrinė tėnde.Jo,jo.Mos lėsho pe.Ai ėshtė burrė,ai duhet ta zgjidhė problemin.Shoqja tjetėr mė thoshte:Pse nuk mundohesh ta zgjidhish problemin,meqė ti je shkaktare.Duhet tė kėrkosh falje dhe tė mbaron ēdo gjė.Nuk u ndryshua nė jetėn tonė diē,vetėm se unė me tė vėrtetė u mėrzita,fillova tė ndjehem mėkatare,si ta lė burrin nė kėtė gjendje.Pyeta vetveten shumė herė:a je ti grua ideale??
?Ndėrgjegjja mė qortonte.
Mundohesha tė largoj mėrzinė me lexim tė disa librave.Mirėpo gjatė leximit mė paraqiteshin nė fantazinė time pamje prej ndarjeve bashkėshortore,dėgjoja aktoren se si thotė
irė,bėn divorc,unė nuk do tė kėrkoj falje.I riktheva kėto pamje me pėrbuzje,mė dukej se ikja nga realiteti im.Fillova tė ndiej se kapem pėr fijen e kashtės sė shpėtimit,tė ndjehem se po vrapoj nga ajo fije e kashtės sė shpėtimit.Po,kjo ėshtė ajo qė e kėrkoj.Dua tė jem bashkėshorte dhe le tė shkatėrrohet shejtani.E dėgjova kėtė thėnie nė veshin tim dy-tri herė derisa e mėsova pėrmendsh.Mund tė paramendoni sa u gėzova kur gjeta zgjidhje pėr kėtė problem.
U vesha me rroba dhe u zbukurova,u parfumosa,duke marrė frymė thellė nga era e parfumit,i cili mė parfumosi jetėn para se tė mė parfumosė rrobat.Kur hetova ēelėsin qė lėvizte nė derė,mblodha guximin dhe iu drejtova burrit tim,i cili ishte futur nė shtrat.Pasi e kapa pėr tė dy duart i thashė:Pejgamberi sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem thotė:"Gratė e juaja tė dunjasė do tė jenė gratė e juaja nė xhennet.Tė dashura dhe qė lindin.E kur hidhėrohet burri i saj vėndon dorėn e saj nė dorėn e tij dhe thotė:nuk mė ze gjumi derisa tė jesh i kėnaqur".
Ja,unė kėrkoj falje.Burri im u habit,mbeti pa fjalė,nuk u besonte veshėve tė vet.
Nga ky ēast ndodhi ndryshim i madh nė jetėn tonė,el-hamdulil-lah.
Ju them me sinqeritet,nuk u gėzova aq me zgjidhjen e problemit sa u gėzova me kėtė kėshillė pejgamberike,tė cilėn Pejgamberi e ka thėnė para katėrmbėdhjetė shekujve,kurse unė sot po e pėrjetoj ndikimin e saj.
Kur vėndova duart e mia nė duart e tij,hetova ndikimin e madh qė ka prekja nė shuarjen e hidhėrimit,ndoshta edhe vetė teksti i hadithit ndikoi,saqė mu duk sikur shi i cili lau hidhėrimin nga zemra e tij qė e kishte nė brendi.Nė kėtė ēast hetova se unė jam me vlerė edhe pse isha gabimtare.I premtova vetvetes se se ēdoherė do ti zgjidh problemet e mia duke e zbatuar kėtė rregull.Lus All-llahun xhel-le shanuhu qė mos tė ndodhė kjo asnjėherė mė meqė e kuptova kėtė hadith.
-
-
Perjashtuar nga Mod.
Si t'ia fitosh zemren vjehrres?
--------------------------------------------------------------------------------
Eshte e mbjelle ne shpirtrat e shume prej njerezve se vjerra eshte dicka e urryer, e cila e shikon nusen qe futet ne shtepine bashkeshortore. Nusja e re duhet te kujdeset te bashkepunoje me vjehrren ne menyre qe t'i ruhet sherrit te saj. Sepse shpesh ndodh qe nusja e shikon cdo fjale qe nxjerr vjerra apo cdo levizje qe ajo ben, pastaj fillon e thur ngjarje e histori mbas saj, e nga ketu fillojne te urrejne njera tjetren, zhduket ketu respektimi ndaj prinderve, e ne te njejten kohe zhduket bereqeti e shume te mira ne kete shtepi.
All-llahu e meshirofte ate grua te devotshme, e cila e nxit burrin e saj ne bindjen ndaj nenes se ti duke i thene: "Te betohem ne All-llahun, te mos e fitosh rizkun tend vetem se ne hallall,,te betohem ne All-llahun te mos futesh ne zjarr per shkakun tim, respekto nenen tende, vizito te afermit, mos i nderpre marredheniet me ta, qe All-llahu i madheruar mos t'i nderprese mardheniet me ty". Ne rast se doni te ruheni ju dhe bashkeshorti juaj nga zjarri i xhehenemit, te shkoni dore per dore bashke per ne xhenet, te siguroni per shtepine e saj lumturi e bereqet, ja disa keshilla:
Duhet te flakesh nga mendja ate pamje te frikshme te vjerres dhe ne vend te saj te vendosesh ate se vjehrra jote eshte sikur nena jote, e ne rast se ajo gabon ndonje dite sillu me te sikur te ishte nena jote.
Mos i trego bashkeshortit tend cdo gje qe ndodh ndermjet teje dhe vjehrres duke u ankuar e duke qare ne menyre qe zemra e tij te kthehet nga ti, e ne kete menyre shejtani ia paraqet nenen e tij si zullumqare.
Nese shikon ndonje mangesi nga bashkeshorti yt kundrejt nenes se tij le te jesh ti perkujtuese e tij e ta nxitesh ate ta vizitoje nenn me shpeshte.
Bashkeshortja e mencur nuk nderhyn ne dhuratat qe bashkeshorti i saj i dhuron nenes se tij, por perkundrazi e shtyn ate qe t'i jape nenes se tij sa me shume, edhe ajo te mundohet t'i dhuroje asaj dhurata te vlefshme e te bukura here pas here.
Nese shkon per vizite tek vjehrra jote mundohu ta ndihmosh ate ne punet e shtepise, e mos rri musafire e rende.
Bashkeshorte e zgjuar eshte ajo, e cila ia fiton zemren vjehrres se saj me sjelljen dhe moralin e mire.
Bashkeshortja e sinqerte eshte e kujdesshme ne edukimin e femijeve per respektimin dhe bindjen ndaj gjyshes se tyre. Po ashtu ajo mbjell ne zemrat e tyre dashuri dhe sjellje te mire ndaj saj, i meson ata te vizitojne gjyshen e tyre, e te mos jete sebeb per ndarjen ndermjet tyre.
Kujdesu gjithashtu ne mesimin e femijeve edukaten e vizites se gjyshes se tyre vecanerisht nese eshte e moshuar, mos i lejo femijet ta bezdisin ate me zerat dhe levizjet e tyre. Ti mesosh gjithashtu te mos bejne rremuje, e mos lejo te dalin nga shtepia derisa te sistemojne gjithcka qe e kane prishur,e te pastrojne vendin ku kane ndenjur. Me kete deshiron vjehrra viziten tuaj cdo dite, e ju lutet atyre qe te vijne perseri.
Nese bashkeshortit tend i dalin perpara dy kerkesa nje e jotja dhe tjetra e vjerres cfare do te beje ti? A do te pranoje qe shtepia jote te shderrohej ne xhehenem te padurueshem derisa te kryente kerkesen tende perpara kerkeses se saj? Apo do t'i jepje perparesi kerkeses se saj ndan tendes?
Nese je me te vertete e zgjuar jepi perparesi kerkeses se saj perpara tendes me zemer te mire e pa u merzitur. Ki kujdes e mos ndiz zjarrin e zemerimit ne menyre qe te prishesh marredheniet ndermjet teje dhe bashkeshortit tend per shkak te kesaj. Me te vertete vjehrra jote nese shikon prej teje kete sjellje e kete nderim dije se ajo pa dyshim do te toleroje shume gjera me pas.
-
-
Perjashtuar nga Mod.
Nene per here te pare
Nuk ka dyshim se njė nga cilėsitė mė tė cmueshme qė ia ka dhėnė All-llahu i madhėruar femrės ėshtė tė qėnit "NĖNĖ".
Dhe gjėja mė e cmueshme qė mund ti japė nėna fėmijės sė saj ėshtė dashuria. Shfaqja e dashurisė nuk pėrmblidhet vetėm nė ngrohtėsinė qė mund ti japė nėna fėmijės, por cdo mund qė bėn pėr ti shėrbyer fėmijės si: kujdesin e tij shėndetėsor e ushqimor. Fėmija lind i dobėt nuk posedon vetėm se ankesėn me lot e gėzimin me buzėqeshje. Sepse bota e fėmijės ėshtė bota e ndjenjave, nėse fėmija jot ndjehet i qetė e e interesuar pėr tė , atėherė ai do tė ndjejė se kjo ėshtė dashuri.
Prandaj do tu paraqes disa kėshilla nė mėnyrė qė fėmija jot tė ndjehet sa mė i lumtur insha'All-llah.
Pastėrtia e fėmijės
Duhet qė patjetėr tė kujdesesh pėr pastėrtinė e lėkurės sė fėmijės sepse ajo ėshtė shumė e ndjeshme, ajo ka nevojė pėr shumė kujdes, nė mėnyrė qė tė mos preket nga asgjė qė i shkakton infeksion. Prandaj duhet qė cdo ditė tė lahet ta supozosh kėtė si e drejta jote dhe e tij, fėmija e ndjen interesimin dhe kujdesin qė i bėhet gjatė tė larit.
Ja disa pika tė cilat duhen tė kihen parasysh para dhe mbas tė larit:
Sigurohu se dhoma ėshtė e ngrohtė e nuk bėn korent (me nje fjalė nuk ka hapur derėn dhe dritaren)
Sigurohu se thonjtė i ke tė shkurtuara, e unazat tė hequra.
Sigurohu se temperature e ujit ėshtė e pėrshtatshme pėr fėmijėn - 37 gradė
Mbaji afėr cdo gjė qė tė duhet gjatė tė larit si:
1. Dy peshqirė tė pastėr.
2. Ndėrresa tė pastėrta.
3. Sapun tė vecantė pėr fėmijėn dhe sfungjer tė butė i vecantė pėr fėmijė.
4. Shampo tė vecantė pėr fėmijėn.
5. Lodra tė cilat futen nė ujė.
-Vishe fėmijėn menjėherė mbas larjes.
Zhvillimi i dhėmbėve tė fėmijės
Zhvillimi i dhėmbėve normalė tek fėmijėt ėshtė si mė poshtė:
Formimi i dhėmbėve tė fėmijės poshtė mishit tė tyre fillojnė qysh para lindjes. Fillojne qė ti dalin nga mosha 6 muajsh e deri nė 10 muajsh. I plotėsohen atij 20 nė moshėn 36 muaj, ėshtė mirė pėrdorim i indonjė mjeti plastike i vecantė pėr kėtė punė nė mėnyrė qė fėmija ta shtrėngojė me mishin e dhėmbėve, e kjo e ndihmon procesin e daljes sė dhėmbėve.
Numri i orėve tė gjumit tė fėmijės tėnde
Javėn e parė: 8 orė ditėn e 8 orė e gjys natėn.
1 muaj: 7 orė ditėn e 10 orė natėn.
3 muaj: 5 orė ditėne 10 orė natėn.
6 muaj: 2 orė e gjys ditėn e 12 orė natėn.
9 muaj: 3 orė ditėn e 11 orė e gjys natėn.
12 muaj: 2 orė e gjys ditėn e 11 orė e gjys natėn.
18 muaj: 2 orė e gjys ditėn e 11 orė e gjys natėn.
2 vjet: 1 orė e gjys ditėn e 11 orė e gjys natėn.
3 vjet: 1 orė e gjys ditėn e 11 orė e gjys natėn.
4 vjet: 1 orė ditėn e 11 orė e gjys natėn.
5 vjet: 1 orė ditėn e 11 orė natėn.
6 vjet: 1 orė ditėn e 10 orė e gjys natėn.
Vini re:
Ji e kujdeshme ndaj vaksinimit tė fėmijės kundra sėmundjeve ngjitse, gjithashtu edhe ato tė pėrsėriturat nė kohėn e tyre tė caktuar, nė mėnyrė qė ta mbrosh fėmijėn nga sėmundjet, me lejen e All-llahut tė madhėruar.
Dhe sė fundi lus All-llahun e madhėruar qė ta ruajė e ta mbrojė nga cdo e keqe, u rrittė nė kėnaqėsinė e dashurisė dhė ngrohtėsisė tėnde, e bėftė All-llahu prej pasardhėsve tė khajrit (mines-salihin) e gjithė mundin dhe kujdesjen tėnde ndaj tij All-llahu ta vėntė nė peshojėn e veprave tė mira..
-
-
Perjashtuar nga Mod.
Konsultimi & Vendim-marrja nė Familje:
Pse nevojitet dhe si ta bėjmė?
Ne Islam marėdhenia mes burrit dhe gruas nuk shihet si nje gare konkurimi siē ndodh ne shume shoqeri perendimore sot. Perkundrazi, maredhenia mes tyre bazohet ne bashkepunim. (shiko Kur'an, 4:32). Ne kontekstin e families, burri eshte lideri (pėrgjegjėsi) i saj (shiko Kur'an, 4:34). Sidoqofte pushteti i ketij lideri, si te gjithe udheheqesit e tjere ne Islam, eshte i lidhur ngushte nga njera ane me Kur'anin dhe Sunetin, dhe nga ana tjeter me konsultimin e ndersjellte - 'amruhum shura bainahum':
"Edhe ata qė i pėrgjigjen thirrjes sė Zotit tė tyre dhe e falin namazin rregullisht dhe ata qė konsultohen mes vete pėr punė tė pėrbashkėta, e nga ajo qė Ne u japim ata e shpėrndajnė". (Kuran, 42:38)
Familja muslimane si te gjithe institucionet e tjera muslimane, formale ose joformale, duhet te drejtohet me konsultim te ndersjellte. Nje nga shkaqet kryesore te problemeve te Umetit Musliman sot eshte mungesa e kėshillimit me njėri-tjetrin. Procesi i konsultimit, ne qofte se inkuadrohet ne sjelljen personale dhe ushqehet ne familje si nje pjesė e jetes, do te jete e dobishme per Umetin tone ne perspektive.
Disa rregulla per konsultim joformal
Konsultim joformal konsiderohet edhe vetėm e folura me njeri tjetrin. Mund te ndodhe ne ēdo vend e ne ēdo kohe. Ja disa shembuj te konsultimit joformal dhe disa rregulla qe mund t'i perdorim:
Degjo me vemendje: ne qofte se bashkeshorti ose femija deshiron te flase me ty; duhet te perqendroheni duke u larguar nga televizori, libri, gazeta, etj.
Konsultimi nuk eshte e thene te jete vetem per ceshtje familiare. Konsultimi ne familje mund te behet pėr ēdo teme (pėr ēėshtje pune, kariere, studimi, apo dhe probleme tė tjera mė tė gjera bashkėkohore).
Nė qoftė se njė ēėshtjė ėshtė serioze, mund tė diskutohet nė doza tė vogla nė familje pak nga pak.
Shume gra kane merak se mos i merzisin burrat me ēeshtjet e shtepise. Por merr pak kohe dhe mendo sesi do te doje qe burri te kontribonte pėr ēėshtjen nė fjalė, dhe pastaj fol me tė.
Bashkeshortėt duhet t'i tregojne njeri tjetrit me pak fjale per punet e tyre, lagjen, xhamine apo per aktivitetet ditore te njeri-tjetrit. Informacioni i ndersjellte eshte i nevojshem per konsultimin e ndersjellte.
Po ashtu eshte mire te mbahet nje kalendar familjar ku shenohen aktivitetet e anetareve te familjes i vendosur ne nje vend te dukshem, ne kuzhine apo prane telefonit.
Lideri duhet te inkurajoje gruan dhe femijet qe te jene pjesemarres aktive ne proēesin e konsultimit familjar, duke u treguar mireprites ndaj reagimeve te tyre.
Konsultimi mund te behet edhe ne restorant. Ose edhe gjate nje shetitje ne park.
Konsultimi Formal
Konsultimi formal eshte nje proēes gjate te cilit arrihet ne nje dakordim per nje ēeshtje me interes te perbashket. Secili duhet te marre pjese ne kete proēes me mendje tė hapur. Ja disa pika qė mund tė ndihmojnė nė kėtė proēes:
Fillo mė pėrmendjen dhe falenderimin e Allahut, si dhe salavatet pėr Profetin.
Duhet te jesh i gatshem te sakrifikosh opinionin tend nese ai nuk pranohet edhe atehere kur ti mendon se eshte shume i mire.
Pregatitu pak para takimit per detajet e ēeshtjes per te cilen do mbahet konsultimi.
Degjo me vemendje se ēfare thone te tjeret.
Trego respekt gjate diskutimit te mendimeve te te tjereve.
Ki parasysh se gjatė kėtij proēesi qėllimi ėshtė te arrihet ne dakordim.
Pėrfshi fėmijėt nė proēesin e konsultimit formal nė familje. Ata mund tė kenė idera tė shkėlqyera.
Mėnjano tė sjellurėn sarkastike ose mbrojtėse. Tregohu i arsyeshem dhe racional.
Bej dua per bereqet (miresi/hajer) kur arrihet ne nje vendim.
Komunikimi joverbal (pa fjalė)
Ēdo konsultim ėshtė njė proēes efektiv komunikimi. Ndaj janė tė rėndėsishme aspektet verbale dhe joverbale tė kėtij komunkimi. Ja disa nga ēėshtjet qė duhet tė mbahen parasysh nė lidhje me komunikimin joverbal:
Bisedė e sinqertė dhe e hapur me 'takua' (vetėdije ndaj Zotit); ky ėshtė ēelėsi pėr sukses (Kur'an 33:70).
Kritikat joverbale (gjeste tė ndryshmė, heshtja, etj) mund tė shkaktojnė shumė probleme.
Mundohu tė komunikosh qartė atė qė ke nė mendje. Mos prit qė gruaja apo tė tjerėt tė ta lexojnė mendjen, e pastaj mėrzitesh kur ata nuk tė kuptojnė.
Komunikimi joverbal mund tė vijė nė ndihmė pėr tė shprehur falenderime apo vlerėsime. Sidoqoftė, shprehja me fjalė e asaj qė ke nė mendje ėshtė mė e mirė.
Kritika ėshtė njė lloj konsultimi
Konsultimi nuk sjell vetėm diskutime tė thjeshta dhe komente pozitive. Ajo mund tė pėrfshijė edhe kritika. Sidoqoftė, nė Islam ka etiketė (adab) pėr dhėnien e kritikave. Ja disa nga kėto etiketa:
Para se tė hapėsh gojėn kontrollo nijetin (motivin). Duhet tė bėjmė kritika konstruktive me qėllim qė tė ndihmojmė dikė, dhe jo qė tė ndjehemi ne mė mirė se tė tjerėt.
Bėj dua pėr veten dhe pėr personin qė do kritikosh para se ta ballafaqosh atė.
Mendohu paraprakisht dhe zgjidh fjalėt mė tė pėrshtatshme.
Mos pėrdor nota kritike, gjykuese apo pėrulėse.
Zgjedhja e kohės ėshtė e rėndėsishme; mos e bėj nė nxehje e sipėr.
Kritika pranohet mė mirė kur bėhet njė-me-njė.
Rikujto shprehjen e Profetit se: "Besimtari ėshtė pasqyrė e njė tjetėr besimtari". Ndaj thuaj atė qė sheh. Por mos ekzagjero.
Ki parasysh se informatat dhe konkluzionet e tua mund tė jenė tė gabuara.
Dėgjo shpjegimin me vėmendje dhe pranoje atė edhe nė qoftė se ėshtė pjesėrisht i saktė sipas mendimit tėnd.
Mėnjano debatimin pa fund.
Kupto se kur duhet tė ndalesh. Mos e tėrhiq zvarrė diskutimin nėse e sheh qė nuk je duke shkruar dikund.
Po aq e rėndėsishme sa dhėnia e kritikės ėshtė edhe pranimi i kritikės. Ja disa sugjerimi pėr kėtė rast:
Falendero personin i cili do tė ndihmojė dhe i kushton rėndėsi zhvillimin tėnd me mendimet apo kėshillat e veta.
Mirėprit mendimet dhe vlerėsimet e tė tjerėve. Pyet pėr kėshilla dhe sugjerime sesi mund tė pėrmirėsosh diēka.
Shpjego nėse ka ndonjė keqkuptim.
Prano gabimet.
Koha jo e pėrshtatshme nuk duhet t'ju mėnjanojė nga tė dėgjuarit dhe pėrfituarit.
Nuk duhet ta ndalni personin qė po ju kritikon pėr shkak tė vendit, gjuhės ose sjelljes.
Mos e rrotullo muhabetin qė tė fillosh ti tė kritikosh personin gjatė kėsaj kohe.
Bėj Dua pėr personin qė po tė kritikon.
Pėrfshirja e fėmijėve nė proēesin e konsultimit
Fėmijėt janė krijesa inteligjente dhe mendimtare, tė cilėt kanė shumė pėr tė kontribuar nėpėr diskutime. Shpesh ndodh qė prindėrit i refuzojnė opinionet dhe mendimet e fėmijėve tė tyre duke menduar se ata janė tė vegjėl e pa-eksperience pėr t'u pėrfshirė nė vendim-marrje. Nuk duhet vepruar kėshtu.
Praktikimi i vendim-marrjes nė familjė ndohmon fėmijėt tė mėsojnė tė komunikjonė efektivisht nė njė ambient ku ata ndjehen rehat dhe tė sigurtė. Prindėrit duhet tė mos harrojnė se dashuria e tyre ėshtė vendimtare nė rritjen e fėmijėve, por nuk ėshtė e mjaftueshme pėr tė rritur fėmijė tė lumtur dhe qė di tė pėrshtatet mirė situatave. Aftėsia pėr tė komunikuar ėshtė ēelėsi i njė zhvillimi tė suksesshėm tek fėmijėt.
Nė vijim janė disa kėshilla qė mund t'ju vijnė nė ndihmė pėr tė inkurajuar fėmijėt tė komunikojnė efektivisht dhe tė marrin pjesė nė proēesin e vendim-marrjes nė familjė.
Qė nė moshė tė vogėl, mundohu qė fėmijės t'i bėhet zakon tė bisedojė me ty pėr ditėn (sesi e kaloi) dhe pėr ndjenjat e tij.
Praktikimi i konsultimit ėshtė njė nga karakteristikat e njė besimtari (Kuran 42:38). Ngulite tek ai qė nė vegjėli. (Fėmija im mė i vogėl ulet gjatė konsultimit nė familjen tonė me laps e letėr dhe mban shėnime, edhe pse ende nuk di tė shkruaj.)
Fėmijėt duhet tė jenė pjesėmarrės tė plotė nė tė gjitha konsultimet familjare, formale dhe jo-formale, pėrveē rasteve kur ēeshtja e diskutimit ka tė bėjė vetėm me prinėrit ekskluzivisht.
Fėmijėt hapen mė mirė nė rrethana jo-formale sesa formale. Psh, dy minuta bisede nė makinė me ta mund tė tregojnė informata tė rėndėsishme pėr ndjenjat e tyre, mė tepėr sesa nė njė bisedė formale (paksa e forcuar).
Fėmijėt kanė shumė dėshirė tė bėjnė pyetje. Pėrgjigju pyetjeve tė tyre me njė nga tė tuat: "Ēfarė mendon ti pėr kėtė?" Mendo pėr pyetjet e tyre si fillim i njė bisede tė ndėrsjelltė.
Lėr fėmijėt tė arrijnė vetė nė zgjidhje. Nė vend tė dhėnies sė kėshillave, pyeti "Pra, ēfarė mendoni tė bėjmė nė kėtė rast?" ose "Si duhet tė veprojmė nė kėtė rast sipas mendimit tuaj?"
Delego pėrgjegjėsi tek fėmija nė vend qė tė ndjekėsh stilin e komunikimit 'ti bėj kėtė, ti bėj atė'.
Mėnjano ngarkesėn elektronike: televizorin, manjetofonin, kompjuterin, etj. tė cilat mund tė shkaktojnė qė fėmija tė mbyllet ndaj prindėrve. Vendos rregulla pėr shikimin e televizorit.
Ruaj sensin e humorit. E qeshura nuk do tė ulė autoritetin e as nuk do tė sabotojė mėsimet. Pėrkundrazi, do tė pėrmirėsojė komunikimin.
Respekto opinionet e fėmijėve.
Dėgjo me vėmendje se ēfarė thonė fėmijėt pa u bėrė tepėr gjykues apo kritik.
Shpėrble idetė e mira.
-
-
Perjashtuar nga Mod.
Nė mėnyrė qė tė mos bėhet xheloz fėmija i madh nga fėmija i porsalindur
Sic e dimė fėmija pėrfiton veti tė mira dhe jo tė mira nga veprimet e prindėrve dhe te afėrmve. Prindėrit duhet ta dine se shtimi i disa zakoneve tė reja e tė dobishme, mbi disa zakone trashėgimtare formojnė personalitetein e fėmijės e cila fillon qė nga koha e lindjes e deri ne moshėn e pjekurisė. Gjatė kėsaj periudhe dalin nė dukje tek fėmija disa sjellje normale, pra nuk kėrkon ndėrhyrjen e askujt. E disa sjellje jo-normale qe kėrkon ndėrhyrjen e mjekesise pėr shėrimin e tyre, e disa te tjera te cilat nuk shėrohen me te por me kalimin e kohės si p.sh. humbja e oreksit, frika, xhelozia etj.
Pėr xhelozinė tek fėmijėt flet doktor Amir Harithi, i cili thotė: Xhelozia ėshtė dicka e natyrshme e cila gjendet tek tė gjithė fėmijėt dhe nė pamje te ndryshme si p.sh. urinimi me dėshire ne gjumė, mbyllja e syve nė mėnyrė nervoze, goditja e tokės me kėmbė, dėshira pėr tė urinuar shpesh, kėrkimi prej nėnės se tij qė ta mbajė nė krah apo t'i japė tė hajė me dorėn e saj, dėshira pėr t'iu kthyer biberonit pėrsėri, tė folurit sikur fėmijėt e vegjėl, negativiteti, refuzimi i ushqimit, shndėrrimi nė fėmije me naze dhe prishės i lodrave te tij. Duhet qė nėna t'i vėrė re kėto gjėra dhe tė mundohet ti eliminojė ato.
Doktor Harithi shton: "Nė mėnyrė qe te mjekojmė xhelozinė na duhet fillimisht tė dimė se si vjen ajo, dhe tė mundohemi ta pengojmė atė. Ja si fillon ajo. Ne momentin e afrimit tė kohės sė lindjes sė fėmijės sė dytė e largojmė femijen e pare pėr disa ditė nga nėna e tij derisa ajo tė dalė nga spitali, kur del nga spitali ėshtė akoma e lodhur dhe ka nevoje te pushoje, ai mundohet tė afrohet pranė nėnės sė tij pėr mungesėn e gjatė qė ndodhi mes tyre, por nuk e gjen ashtu sic ai e do. Pasi nena rehatohet, cohet e interesohet pėr tė voglin, dhe kėshtu natyrisht koha pėr interesimin e tij zvogelohet. Mė pas fillojnė vizitat nga familja dhe tė afėrmit pėr tė uruar ardhjen e foshnjės sė vogėl, pra cdo gjė dhe gjithė koha pėr musafirin e ri, keto jane te gjitha mesime per te, ndikojne pozitivisht apo negativisht kjo varet sesi nena e tij do te veproje me te.
Vazhdimisht i vogli eshte nė kraharor tė nėnės e ai shkon nė krevat i mėrzitur ngaqė nėna ėshtė e zėnė gjithmonė mė te voglin. Dhe nė kėtė mėnyrė mendon se e ka humbur dashurinė e nėnės sė tij, e mbasi rritet pak shikon se dėnohet per gjėra tė cilat lejohen tė kryhen nga vėllai i tij i vogėl, dhe ai nuk e kupton kėtė apo ėshtė i vogėl pėr tė kuptuar shkakun. Prandaj nė kėtė rast shtohet xhelozia.
Ndėrsa xhelozia tek fėmija e vogėl fillon atėherė kur i madhi shkon nė shkollė, dhe e gjithė familja interesohet pėr tė, ku njėri prej prindėrve e merr pėr dore e ai ne pikė tė gėzimit e percjell pėr nė shkollė.
Doktor Harithe shton gjithashtu se "Eshtė shumė e vėshtirė ta pranojė fėmija dy-vjecar ardhjen e fėmijės sė dytė dhe ai me urdhėrat: mos bėj kėshtu e mos bėj ashtu. Zgjidhja mė e pėrshtatshme pėr kėtė problem ėshtė mos ndryshimi i orarit tė pėrditshėm tė fėmijės sė madh mbas ardhjes sė fėmijės sė dytė, ose eleminimin e shkaqeve tė xhelozizė, dhe mjekimin e saj.
Nga bazat e mjekimit tė xhelozizė ėshtė: tė dukesh pėrpara fėmijės se cdo gjė qė ai e bėn ėshtė normale, dhe duke komunikuar me tė me dashuri dhe respect. Fėmija xheloz nė pėrgjithėsi ėshtė fėmi jo i lumtur, dhe duhet qė nėna tė bėjė cėshtė e mundur qė ta bėjė fėmijėn e saj tė lumtur.
Duhet qė nėna tė pakėsojė dėnimin e tij edhe sikur ai tė dėmtojė vėllain e tij tė vogėl. Qėllimi ėshtė qė ai tė lozė me tė e tė ndihmojė nėnėn e tij nė kujdesjen e vėllait tė vogėl. Nė rast se ai e rreh atė atėherė duhet qė nėna ta largojė nga vėllai i tij duke e bėrė qė tė jetė i zėnė, ose te luaj larg tij, e mos ta dėnojė aspak por pėrkundrazi ti dhurojė atij dashuri dhe siguri. Gjithashtu nė rast se fėmija thyen apo prish lodrat e tij mos i bertit, por mundohu qe ai tė luaje me dicka tjetėr pėrvec atyre qė prish, dhe dhuroji atij dashuri, ngrohtėsi e siguri, cdo mėnyrė dėnimi do ta shtonte problemin mė shumė.
Nga sjelljet e xhelozizė gjithashtu janė edhe thithja e gishtit, urinimi me dėshirė dhe dėshira pėr prishjen e gjithckaje. Mjekimi i kėsaj ėshtė tė verifikojmė shkaqet qė e kanė bėrė fėmijėn tė mos ndiejė siguri, dhe mjekimi i saj jo vetėm nė pamjen e jashtme, por ta mjekojmė atė me themel, nė mėnyrė qė tė jetojė i madhi dhe i vogli nė lumturi, nė lidhje te devotshme familjare.
-
-
Perjashtuar nga Mod.
Bashkėpunimi me fėmijėt, art me bazament
Bashkėpunimi me fėmijėt eshte art, i cili shumė prej nėnave dhe baballarėve u duket i vėshtirė. Shumė prej tyre pyesin pėr mėnyra serioze dhe tė dobishme pėr tė bashkėpunuar me fėmijėt e tyre. Me thėnė tė drejtėn fėmija e kupton veten e tij sipas informacioneve qė merr nga ti. Nėse ti e bėn qė tė ndjehet se ai ėshtė "fėmije i mirė" dhe ndjen dashurinė tėnde, edhe ai do tė mendojė pėr veten e tij se ėshtė njeri i mirė e i nderuar, dhe se ai ka rėndėsi tė madhe nė kėtė botė. Ndėrsa nėse nuk ke durim nė bashkpunimin me tė, e bėn tė ndjehet se ai ėshtė "fėmije jo i mirė", gjithmonė duke e akuzuar e kritikuar, femija do tė ketė mendim negativ pėr vetveten. Keshtu cėshtja pėrfundon ose nė humbje dhe nivel tė ulėt, ose nė cthurje e mosbindje.
Tregoji se ku ėshtė problemi
Nėse shikon prej fėmijės tėnd tė bėjė ndonjė gjė e cila nuk tė pėlqen, apo ndonjė punė jo tė mirė, sqaroja se problemi nuk ėshtė nė tė si person, por nė veprimin e kryer. Thuaji: "veprimi i kryer ishte jo i mirė" nė vend qė t'i thuash "ti je fėmije jo i mirė". Po ashtu mund te thuash: "U solle me vėllain apo motrėn shumė ashpėr", nė vend qė ti thuash se "Je fėmije shumė i vrazhdė".
Shmangi konfrontimet e nxehta
Eshtė me rėndėsi qe prindėrit te dinė tė pėrgjigjen me mencuri dhe zgjuarsi ndaj ndjenjave te fėmijės. Duhet te shmangen konfrontimet e nxehta (qoftė me fjalė apo me rrahje), qe mund te sjellin largim ndėrmjet nėnės dhe fėmijės sė saj. Gjithmonė me mencuri duhet t'ia bėjė tė ditur se ajo cka tha ėshtė fjalė e keqe, e papranueshme, dhe se as ai nuk do ta dėshiroje njė fjalė tė tillė pėr veten.
E kjo nuk do tė thotė qė prindėrit ta lėnė fėmijėn tė bėjė ē'tė dojė, pėrkundrazi, patjetėr duhet tė ketė rregulla tė caktuara ku tė sqarohet rruga e saktė. Psh, fėmija ka tė drejtė ta shfaqė zemėrimin e tij me tė qarė apo me fjalė, ama tė thyejė e tė pėrplasė mjetet e shtėpisė, apo tė rrahė vėllezėrit apo motrat e tij, nuk duhet pranuar.
Duaje fėmijėn tėnd por ... me menēuri
Nuk ka mundėsi qė fėmija tė edukohet pa dashuri. Fėmija qe gjen tek edukuesi i tij ngrohtėsi, dashuri e perkujdesje, bėhet shumė i lidhur me tė dhe e dėgjon atė me mendje e me zemėr. Prandaj duhet qė prindėrit tė kujdesen nė dashurinė ndaj fėmijėve, mos tė bėjnė ato punė tė cilat me kryerjen e saj fėmija do ta urrente prindin, si: pėrbuzja, dėnimi, rrahja, mosinteresimi, presioni, apo moskryerja e kėrkesave tė tyre normale. Nėse nėna ėshtė e detyrueshme ndonjėherė ta rrahė fėmijėn, tė ketė shumė kujdes nė rrahje mos ta teprojė nė mėnyrė qė tė mos dalė nga zemra e fėmijės dashuria ndaj saj, pa tė cilin ėshtė e pamundur edukimi i tij. E kjo nuk do tė thotė se dashuria ndaj fėmijės e lejon atė tė veprojė jashte rregullave nė shtėpi apo nė shkollė, tė veprojė c'ka tė dojė pa farė rregullash. Kėsaj nuk i thonė dashuri, por kjo ėshtė dobėsim dhe prishje. Psh, dashuria e Pejgamberit s.a.v.s ndaj shokėve tė tij nuk e pengoi atė qė ti urdhėronte ata nė kryerjen e detyrave, apo udhėheqjen e tyre nė fushat e betejave. E as nė zbatimin e dėnimit e atij qė kishte dalė nga rregullat e sheriatit edhe sikur tė ishte personi mė i dashur tek Ai salall-llahu alejhi ėe selem. Nė tė njėjtėn kohė kjo mėnyrė nuk i bėri shokėt e pejgamberit salall-llahu alejhi ėe selem qė ta urrenin atė por pėrkundrazi dashuria ndaj tij dita ditės shtohej edhe mė shumė.
Respektoje bashkshortin tėnd
Ka nevojė babai nė mėnyrė qė tė formojė shoqėri me fėmijėt e tij, pėr ngrohtėsi dhe respect nga bashkshortja e tij. Bashkshortja e mirė ėshtė ajo e cila nė cdo moment e ngren para syve tė fėmijėve pamjen e bababit tė tyre, i drejton ata kah respektimi dhe dashuria ndaj tij. Gjithashtu u flet atyre pėr cilėsitė e mira qė ai posedon. I thotė fėmijės se kjo cilėsi ėshtė e mirė e kėnaq All-llahun dhe babain tėnd, ose largohu nga ky ves se e mėrzit All-llahun dhe gjithashtu babain.
Dhurata ... sado pak qoftė
Nėse do qė tė zėsh shoqėri me fėmijėn tėnd, duhet qė patjetėr ta dish se goja e tij rri mė shumė zgjuar sesa mendja, dhe se kutia me ėmblelsira ėshtė mė e dashur pėr tė se njė libėr i ri. Rrobat e rrudhosura janė mė tė dashura pėr tė sesa fjalėt pa punė. Pra baba i zgjuar ėshtė ai i cili futet nė shtėpi me duar plot, sado pak qoftė, psh. njė karamele, njė dhuratė tė vogėl, njė lodėr tė bukur etj. Ta kini parasysh gjithmonė se nė kėtė botė ka disa gjėra tė cilat nė sytė tonė janė ėndrra, ndėrsa tek fėmijėt realitet. Nuk do ta shijojmė shoqėrimin me ta vetėm atėherė kur ta shikojmė dunjanė me sytė e tyre.
Dėgjoje fėmijen
Nėse ndonjė ditė vjen fėmija e fillon tė tregon pėr dicka qė ka ndodhur nė shkollė, mos e ndershko pėr ndonjė gabim qė mund tė ketė bėrė nė kėtė tregim. Tregimi i asaj cka ndodhi nė shkollė nė kėto momente ėshtė mė i rėndėsishėm pėr tė, se cdo gjė tjetėr qė tė shkon mendja ty. Ai do te te tregoje ty gėzimin nė rastin e dorėzimit tė "flete-lavdėrimit" apo dicka tjetėr tė gėzueshme pėr tė. Ji shumė e vėmėndshme nė momentin kur ai tė tregon pėr rezultatin e mirė qė arriti nė njė provim, jepi kurajo qė tė arrijė edhe mė shumė se kaq, e nė asnjė mėnyrė mos e bėj tė ndjehet se ti nuk po e dėgjon, apo je e zėnė me punė.
Nėse fėmija vjen ndonjė ditė nga shkolla e tė ankohet duke tė thėnė se: "Filan nxėnės mė rrahu nė shkollė" dhe ti i pėrgjigjesh me thėnien: "A je i sigurtė ti se nuk fillove ti i pari?", dije se me tė vėrtetė e mbylle derėn e bisedės me fėmijėn tėnd. E ti nė kėtė rast nė sytė e fėmijės tėnd shndėrrohesh nga njė shok i ngushtė nė hetues apo gjykatės i cili posedon shpėrblimin e dėnimin. Mundet qė tė mendojė gjithashtu se ti je hetues zullumqar i cili kėrkon tė akuzuarin dhe kėrkon patjetėr tė zbulojė viktimėn. Prandaj nėse vjen fėmija e tė ankohet pėr dicka fillimisht dėgjoje me vėmėndje, duke e vazhduar bisedėn, pa dalė nga biseda pėr shkak tė hetimit tė dickaje qė mund tė ketė nė ngjarje.
Pėrkėdheli fėmijėt
Pejgamberi (salall-llahu alejhi we selem) i pėrkėdhelte dhe lozte me fėmijėt. Pėr kėtė kemi shembuj tė ndryshėm me nipėrit e tij dhe me fėmijėt e sahabeve (shokeve te Profetit) radiall-llahu anhum. Eshtė trasmetuar nga Ebu Hurejra se Pejgamberi (salall-llahu alejhi we selem) e puthi Hasanin tė birin e Aliut nė prezencė tė Akra' bin Habis et-Temimi (sahabij), i cili i tha: "Unė kam 10 kalamaj e nuk kam puth asnjė prej tyre". E shikoi i dėrguari i All-llahut salall-llahu alejhi we selem e i tha: "Ai i cili nuk mėshiron, nuk mėshirohet". (mutefekun alejhi)
Gjithashtu i Dėrguari i All-llahut (salall-llahu alejhi we selem) i pėrkėdhelte fėmijėt duke u fėrkuar kokėn. Fėmija nė fėrkimin e kokės ndjen ngrohtėsi dhe dashuri. Nga Abdullah bin Xha'fer r.a ka thėnė se: "Mė fėrkoi kokėn time i Dėrguari i All-llahut salall-llahu alejhi we selem dhe tha "O All-llah, zėvėndėsoje Xhaferin me djalin e tij" (trasmetoi Hakim) Gjithashtu Pejgamberi salall-llahu alejhi we selem i pėrkėdhelte fėmijėt duke u ledhatuar faqet. Sic ėshtė trasmetuar nė librin e saktė tė Muslimit nga Xhabir bin Semreh i cili ka thėnė: "U fala me tė Dėrguarin e All-llahut salall-llahu alejhi we selem, pastaj doli tek familja e tij, ku dola edhe unė me tė, takoi dy djem tė cilėt i pėrkėdheli duke u ledhatuar faqe tė dyve." Ka trasmetuar Nesai se: "Pejgamberi salall-llahu alejhi we selem kur shkonte pėr vizitė tek Ensarėt i pėrshėndeste fėmijėt e tyre e u fėrkonte kokat e tyre.
Lėri fėmijės pak liri
Gjėja mė e keqe qė pėrdorin edukuesit dhe mėsuesit ėshtė kontrolli i pandarė, i cili e mėrzit fėmijėn dhe e mbingarkon atė. Prandaj lėri fėmijės njė sipėrfaqe tė lirė ku mund sillet si tė dojė, gjithashtu bėja tė ditur se kjo sipėrfaqe lirie nuk do tė funksionojė nėse nuk e shfrytėzon sikur duhet. Mos i bėj kontroll e as mos i qėndro mbi kokė. Vetėm nėse thyen rregullat e sistemit, nė kėtė moment beja tė ditur se je nėn kontroll. Fėmija ndjehet shumė i fortė e ėshtė i gatshėm tė luftojė pėr hir tė lirisė sė tij. Pra ai lufton me qėllim qė ta lėjė babai ta pėrdorė zemrėn ashtu sikur ai do, lufton pėr hir tė mosdorėzimit nė veshjen e corapeve nė mėnyrė tė saktė. E vėrteta ėshtė se fėmija nuk ka nevojė pėr tė gjitha kėto nėse ngrohtėsia dhe dashuria ia kanė mbushur jetėn, nė vend tė kontrollit tė pandarė tė mbillet nė tė besimi. Ka nevojė qė tė mėsojė cdo tė re pa ia bėrė tė urryer atė. Me njė fjalė: "Mos i bėj shpatullat e fėmijės tėnd fushė sporti, topi i tė cilit ėshtė merakut i tepėrt" .
Urdhėra tė prera... por me mencuri
Duhet qė t'i jipen fėmijės urdhra tė prera, por nė tė njėtėn kohė kėrkohet prej prindėrve qė dialekti i kėtyre urdhėrave tė prera tė jetė nė mėnyrė ndihmues. Psh, nėse fėmija e ka shtruar dyshemenė e dhomės sė tij me lodra mundet qė nėna t'i thotė: "Hajde t'i mbledhim lodrat bashkė" dhe fillon e para nė mbledhjen e lodrave, ku patjetėr edhe fėmija do tė fillojė tė mbledhė me tė. Nė shumė raste e shikojmė fėmijėn tė jetė i padėgjueshėm, ndoshta edhe qan e cirret kur nėna e tij kėrkon nė mėnyrė tė prerė e kėrcėnuese qė tė shkojė tė lajė duart apo tė shkojė nė banjo. E kundėrta ndodh nėse fėmija i dėgjon urdhėrat me dialekt tė butė, cohet i zbaton ato nė qetėsi e shpejt. Sa mė shumė qė tė shtohet kėrkimi i dickaje nga fėmija aq mė shumė edhe atij i shtohet dėshira pėr moskryerje tė kėtij urdhėri.
Disa baballarė krenohen me fėmijėt e tyre tė cilėt i zbatojnė urdhėrat e tyre vazhdimisht, e nuk bėjnė asgjė pėr tė cilėn nuk janė urdhėruar ta bėjnė! E disa tė tjerė bashkėpunojnė me fėmijėt e tyre sikur tė ishte pronė private e tyre e jo se edhe ata janė krijesė. Ndėrsa disa tė tretė i ngarkojnė fėmijėt jashtė mundėsive tė tyre, u dorėzojnė pėrgjegjėsi tė cilėn ata nuk mund ta kryejnė. Tė treja kėto raste janė gabim, dhe dalje jashtė rregullit tė kėtij shembulli: "Mė e mira cėshtje ėshtė mesatarja".
Pakėsoni kritikat
Kushtoni vėmėndje o ju nėna dhe ju baballarė pakėsimit tė kritikave automatike e jo tė domosdoshme, gjithashtu edhe pakėsimin e kontrollit tė tepėrt mbi fėmijėt. Fėmija nuk ėshtė mjet tė cilin mund ta drejtosh si tė duash. Ka edhe ai mendimet e veta nė drejtimin e cėshtjeve tė tij personale. E pse ta pengojmė qė tė shijojė edhe ai shijen e tė menduarit?
Nė shumė raste shumė pyetje e shumė urdhra i drejtohen fėmijės: "Pse qesh kėshtu?", "Pse ecen keshtu?", "Nxirri fjalėt me shqiptim tė rregullt!", "Mos loz me flokėt!", "Shko e laj dhėmbėt", etj. Tė gjitha kėto mund tė kenė veprim tė kundėrt tek fėmija, mund ti sjellin atij gjėndje shqetėsimi, ose humbjen e mbėshtetjes nė vetvete. Nė mė tė shumtėn e rasteve kjo gjėndje u ndodh fėmijėve tė parė, nga kujdesi i tepėrt i prindėrve e nga kontrolli i ngarkuar. Pastaj me ardhjen e fėmijės sė dytė e kuptojnė prindėrit se kanė mėsuar dicka nga fėmija e parė dhe se duhet ti japin me shumė liri fėmijės sė dytė. Kėshtuqė fillojnė e sillen me fėmijėn e dytė ndryshe nga i pari.
Kėrkohet prej nėnės qė tė mbjellė tek fėmija zakonin e tė diskutuarit. Ti bėjė disa pyetje e ta shikojė se si do tė pėrgjigjet, gjithashtu ti mėsojė fėmijės mosngritjen e zėrit gjatė bisedės, mos shkėputjen e fjalėve tė tė tjerėve nė mes tė diskutimit etj.
Ta pyesė psh: "Ēfarė do tė bėje nėse do tė shikoje vėllain tėnd tė grindej me shokun e tij?" ose "Ēfarė do tė bėje nėse do tė shikoje nė rrugė fėmi tė plagosur?". Fėmijėt tė cilėt nuk u flasin vazhdimisht prindėrit e tyre rriten me personalitet tė dobėt nga ata tė cilėt prindėrit e tyre i mėsojnė se si tė diskutojė dialog tė qetė.
Veprimet e fėmijės nga veprimet e tua
Nėse babai bėrtet e thotė se lodhet shumė, e nuk gjen asgjė pėrbri kėsaj lodhje, dhe se atij i ėshtė bėrė padrejtėsi nė kėtė botė, e gjithė kjo futet nė mendje tė djalit se burri ėshtė viktimė e gruas, dhe se ėshtė mė mirė tė mos martohet fare. Gjithashtu nėse nėna bėrtet e thotė se burri ėshtė krijesa e vetme e cila kėnaqet nė kėtė botė, dhe se ai e shfrytėzon femrėn nga cdo drejtim, mbas kėsaj vajza e saj e vogėl fillon e i urren burrat dhe nuk i respekton ata, prandaj e gjen atė ti shmanget martesės nė moshėn madhore. Ai djalė i cili e shikon babain e tij tė sillet me nėnėn me rreptėsi, mendon se kjo ėshtė mėnyra e cila duhet tė sillet burri me gruan. Gjithashtu edhe vajza nėse e shikon nėnėn e cila e ngren zėrin kur flet me bashkshortin e saj dhe sillet keq me tė, skalitet nė tru tė saj se kjo ėshtė mėnyra e saktė me tė cilėn duhet tė sillemi me burrat. Me njė fjalė duhet qė tė jetė sjellja e prindėrve me fėmijėt e tyre e bazuar mbi baza tė palėvizshme. Dhe nė fund mos e kritiko fėmijėn pėr ndonjė gjė sot, kur ti ishe ai i cili ia mėsove ate dje.
-
-
Ne te dy dhe dashuria
Dashuria bashkshortore
Ai i ngjiti shkallėt me kaq energji sa qė e kisha tė vėshtirė tė besoja qė kėtu ishte njė njeri nė njė moshė mė tepėr se 80-vjeēare. Ai kishte gjallėrinė e njė tė riu. Pastaj unė mėsova pse-nė:
Megjithėse ai ishte martuar qė nė vitin 1947 kur ai ishte rreth 30 vjeē ai ishte i aftė tė mė thonte mua: Unė nuk jam zemėruar asnjėherė me gruan time ose qė ajo madje tė mėrzitej nga unė. Dhe nėse unė do tė kisha dhimbje koke do tė ishte e pamundur pėr tė ta zėjė gjumi derisa mua tė mė zinte gjumi tė parin.
Pastaj ai tha me ndjenjė: Unė kurrė nuk mendoj tė shkoj nė ndonjė vend, madje edhe pėr tė bėrė pazarin e nevojave shtėpiake pa e marrė atė me mua dhe pėr tė mbajtur dorėn e saj. ثshtė sikur kur ishim tė sapomartuar.
Kur pėr shkak tė njė operacioni mjekėsor, ajo u bė e paaftė pėr tė pasur fėmijė, ai i tha asaj: Ti je mė e ēmueshme pėr mua se sa fėmijėt.
Ai mė tha mua: Sa do gjatė tė jetoja unė kurrė nuk mund tė imagjinoj tė martoja dikėnd tjetėr.
Ai burrė ėshtė njė shembull i mirė sesi devotshmėria mund tė zgjasė edhe nė pleqėri. Fatkeqėsisht kur ne shikojmė gjendjen e shumicės sė njerėzve tė ēdo moshe ne mund tė themi qė kjo marrėdhėnie e tij ėshtė me tė vėrtetė e rrallė, njė lloj marrėdhėnie ideale.
Martesa ėshtė dashuri dhe harmoni. Allahu ka thėnė: Dhe nga faktet (e madhėrisė sė) e Tij ėshtė qė pėr tė mirėn tuaj, Ai krijoi nga vetė lloji juaj palėn (gratė), ashtu qė tė gjeni prehje tek ato dhe nė mes jush krijoi dashuri dhe mėshirė. Nė kėtė ka argumente pėr njerėzit qė mendojnė. [Sureja el-Rum: 21]
Kur gruaja i njė juristi tė famshėm Ebu Rabia vdiq ai e varosi ate vetė dhe fshiu dheun nga duart e tij. Megjithatė kur ai u kthye nė shtėpi, ai ishte mbushur me dhimbje dhe rėnkime tek Zoti tij, sytė e tij tė mbushur me lotė duke ju drejtuar vetes tha: Tani edhe shtėpia jote ka vdekur o Eba Halid Shtėpia gjallėron vetėm kur njė shpirt gruaje nė te lėviz.
Dashuria martesore kėrkon pėrpjekje tė jashtėzakonshme nga tė dyja palėt nėse dėshirohet qė ajo tė zgjasė dhe tė qėndrojė e gjallė. Vėshtirėsia e dashurisė martesore nuk mbėshtetet nė ato mosmarrėveshje tė vogla qė janė njė pjesė normale e jetės sė pėrditshme dhe qė tė gjitha ēiftet duhet ti pėrballojnė. Me tė vėrtetė probleme tė tilla ngandonjėherė i rigjallėrojnė marrėdhėniet, si specat djegės nė njė pjatė shtėrmeni.
Problemi i vėrtetė qėndron nė tre gjėra:
1. Paaftėsia e njėrit person pėr tė kuptuar tjetrin. Ngandonjėherė njė person mund tė ketė vėshtirėsi pėr tė kuptuar bile veten e tij.
2. Paaftėsia e njė personi pėr tu adaptuar me participimin qė sjell martesa dhe paaftėsia pėr tė ecur me ndryshimet e jetės qė sjell ajo. Shumė njerėz supozojnė qė gjėrat do tė qėndrojnė ashtu siē kanė qenė mė pėrpara.
3. Problemi mė i rėndėsishėm ėshtė mungesa e pėrkushtimit nė kėto marrėdhėnie dhe tė pėrpjekjes pėr ta bėrė atė tė zgjasė si dhe tė largimit tė gjithė asaj qė e njolllos ate.
Dhjetė mėnyrat pėr tė arritur njė dashuri tė vazhdueshme:
Pėrderisa dashuria martesore ėshtė e prirė pėr tu sėmurur dhe madje edhe tė vdesė, ėshtė e rėndėsishme pėr ēiftet tė punojnė vazhdimisht pėr ta rigjallėruar dhe ruajtur atė:
1. Ata duhet ta bėjnė zakon ti thonė njėri-tjetrit gjėra pozitive, si bėrja e komplimenteve dhe bėrja dua pėr njėri-tjetrin.
Njė burrė mund ti thotė gruas sė tij: Nėse unė do tė kthehesha nė ditėt e rinisė sime, unė nuk do tė zgjedhja askėnd tjetėr pėrveē teje. Sigurisht gruaja mund lehtė ti thotė diēka tė njėjtė burrit tė saj.
Fjalėt e pėrzemėrta kanė njė efekt tė veēantė posaēėrisht tek gratė. Ata me tė vėrtetė kanė qenė armė e pėrdorur nga burra tė paskrupulltė pėr tė pėrfituar nga diēka qė nuk ishte e tyre.
Fjalėt e ėmbla e ndezin zemrėn e njė gruaje. Burri duhet qė tia thotė ato gruas sė tij pėrpara se ajo ti ndėgjojė nga dikush tjetėr.
2. Burrat dhe gratė duhet tė pėrpiqen ti bėjnė zakon kryerjen e atyre gjėrave tė vogla qė janė aq shumė tė rėndėsishme. Nėse njė burrė vjen nė shtėpi dhe e gjen gruan e tij nė gjumė, ai mund ta mbulojė atė apo ta mbėshtjellė atė.
Burri mund ti telefonojė gruas sė tij nga puna e ti thotė vetėm njė pėrshėndetje dhe pėr ta lėnė atė tė kuptojė qė ėshtė duke menduar pėr tė.
Nėse njė grua e gjen burrin e saj nė gjumė, ajo mund ti jap atij njė tė puthur tė vogėl mbi ballė madje edhe nėse ajo mendon se ėshtė nė gjumė dhe ėshtė i pavetėdijshėm. me tė vėrtetė nė njė farė niveli senset e tij janė duke punuar madje edhe nėse ai ėshtė duke fjetur dhe ai mund tė jetė i vetėdijshėm pėr atė.
Pejgamberi, salallahu alejhis ve sel-lem, e ka theksuar vlerėn e kėtyre gjėrave tė vogla: ... madje edhe njė kafshatė qė ju vendosni nė gojėn e gruas tuaj... [Sahih el-Buhari dhe Sahih Muslimi]
Mund tė jetė qė, Pejgamberi, salallahu alejhis ve sel-lem, ka patur pėr qėllim plotėsimin nga burri tė nevojave tė gruas sė tij. Megjithėse, Pejgamberi, salallahu alejhis ve sel-lem, zgjodhi pėr ta shprehur atė nė mėnyrėn qė ai bėri pėr njė arsye.
Njė person i cili nuk ėshtė i mėsuar me tė tilla gjėra mund tė ndjehet i turpėruar vetėm tė dėgjojė rreth tyre dhe mund tė preferojė pėr ti lėnė gjėrat ashtu siē janė nė vend qė tė pėrpiqet pėr tė ndryshuar qėndrimin e tij dhe tė bėjė disa gjėra qė ai i shikon si qesharake.
Ende ne duhet tė fusim zakone tė reja nė jetėt tona nėse ne nuk duam qė problemet tona tė vazhdojnė pėrgjithmonė.
3. Burri dhe gruaja duhet tė lėnė pak kohė tė flasin me njėri-tjetrin. Ata duhet tė flasin pėr tė kaluarėn; kujtimin e kohėrave tė bukura qė i kanė kaluar. Tė folurit pėr to i mban ato tė gjalla dhe tė freskėta nė mendjet tona sikur ato tė kenė ndodhur dje. Ata duhet tė flasin pėr tė ardhmen dhe tė ndajnė shpresat e tyre dhe planet e tyre. Ata duhet gjithashtu tė flasin rreth tė tashmes, tė dyja tė mirave dhe tė kėqijave dhe tė diskutojnė mėnyrat e ndryshme pėr ti zgjidhur problemet e tyre.
4. Mbajtja e kontakteve fizike ėshtė mirė pėr harmozimin e marrėdhėnieve. Kjo nuk ėshtė vetėm pėr kohėt e intimitetit, por pėr tė gjitha kohėt, si kur tė ulen apo kur ato shėtisin. Kjo pa marrė parasysh faktin qė ka ende burra nė shoqėrinė tonė tė cilėt janė tė turpėruar nga fakti qė njerėzit i shohin ata duke shėtitur me gratė e tyre anash apo edhe pas.
5. Mbėshtetja emocionale duhet ti garantohet kurdo qė do tė nevojitet. Kur njė grua ėshtė shtatėzėne ose nė periudhat e saja mujore, asaj do ti duhet nga burri i saj njė farė mbėshtetjeje tė vogėl morale. Ai duhet tė ketė parasysh gjendjen e saj mentale. Ekspertėt mjekėsorė thonė qė kur gratė kalojnė pėrmes shtatėzanisė, menstruacionit ose gjakderdhjes pas lindjes ata vuajnė nga stresi psikologjik qė mund tė ketė efekt nė sjelljen e tyre. ثshtė nė kohė tė tilla qė njė grua ka nevojė pėr mbėshtetjen e burrit. Ajo ka nevojė pėr tė qė ai ti thotė sesa shumė ajo do tė thotė pėr tė dhe sesa shumė ai ka nevojė pėr atė nė jetėn e tij.
Ngjashėm me kėte, burri mund tė sėmuret ose tė bie nė lloje vėshtirėsish. Gruaja duhet ti marrė kėto gjėra nė konsideratė. Nėse njerėzit dėshirojnė qė marrėdhėniet e tyre tė zgjasin ata duhet ta lėnė njėri tjetrin ta ndjejnė atė mbėshtetje.
6. Midis ēifteve duhet tė ketė shprehje tė shpeshta tė dashurisė pėr njėri-tjetrin. Dhurata duhet tė bėhen, ngandonjėherė pa asnjė lloj rasti pėrderisa njė surprizė e kėndshme ėshtė gjithmonė e mirėpritur. Njė dhuratė e mirė ėshtė njė shprehje e ndjenjave tė pėrzemėrta. Nuk duhet medoemos tė jetė e shtrenjtė por duhet tė jetė sipas shijes ose personalitetit tė tjetrit.
7. Burri dhe gruaja duhet tė mėsojnė tė jenė tolerant ndaj njėri-tjetrit dhe tė mos i shikojnė hollėsisht gabimet e njėri-tjetrit. Duhet tė bėhet zakon pėr tė harruar gabimet e vogla tė jetės sė pėrditshme dhe madje as tė flitet pėr ta. Heshtja nė kėto gabime ėshtė njė shenjė e karakterit tė ndershėm.
Njė grua i ka thėnė Aisha-s, radiallahu anha: Kur burri im vjen nė shtėpi ai bėhet si njė mizė. Kur ai del jashtė ai bėhet si njė luan. Ai nuk pyet se ēfarė mund tė ketė ndodhur. [Buhari dhe Muslim]
Ibėn Haxheri ka shpjeguar fjalėt e saja si mė poshtė: Ata mund tė nėnkuptojnė qė ai ėshtė shumė bujar dhe tolerant. Ai nuk bėn ndonjė shamatė pėr diēka qė ka humbur nga pasuria e tij. Nėse ai sjellė diēka pėr shtėpinė ai nuk kėrkon mė vonė llogari pėr tė. Ai nuk i bėn si ēėshtje dite gabimet qė ai mund ti shohė nė shtėpi por nė vend tė kėsaj ai ėshtė i sjellshėm dhe tolerant.
ثshtė gabim pėr ti tejkaluar masat nė konsiderimin e gabimeve tė tė tjerėve e kur vjen puna pėr ne mbajnė njė llogari tė tė gjitha cilėsive tė mira qė kemi.
ثshtė njė thėnie: Njė prej jush shikon thėrminė nė syrin e vėllaut tė tij dhe harron traun nė tė vetin.
8. Burri dhe gruaja ėshtė e nevojshme pėr tė bėrė disa gjėra qė gjallėrojnė marrėdhėniet e tyre. اdo njėri prej tyre mund tė lexojė njė libėr apo mund tė dėgjojė njė kasetė qė mund ti japė atyre disa ide sesi ti rigjallėrojnė jetėn e tyre martesore dhe pėr tė sjellur mė tepėr kuptim nė tė. Ata mund tė ndryshojnė zakonet e tyre kur janė duke darkuar, duke pushuar sė bashku, kur zbukurojnė shtėpia e tyre dhe nė marrėdhėnie me njėri tjetrin si hapur ashtu edhe nė intimitet. Kėto janė gjėra qė mbajnė tė gjallė kėnaqėsinė dhe interesin nė njė marrėdhėnie.
10. Marrėdhėniet duhet tė mbrohen nga influenca negative qė mund ta dėmtojė atė. Njė nga mė tė kėqijat ėshtė zakoni i krahasimit tė bashkėshortes sė tij me ato tė tė tjerėve. Shumė njerėz i krahasojnė gratė e tyre me ato tė burrave tė tjerė. Disa madje i krahasojnė ato me fytyrat qė ata shohin nė revista dhe nė televizion. Gratė gjithashtu i krahasojnė burrat e tyre me burrat e grave tė tjera nė gjėra si pasuria, pamja dhe sesa herė ai e merr atė pėr tė shėtitur. E gjithė kjo i bėn njerėzit tė ndjehen keq dhe tė paaftė dhe kjo mund tė shkatėrrojė marrėdhėniet martesore.
Nėse ne duhet ti krahasojmė vetet tona me tė tjerėt ne duhet tė veprojmė kėshtu me ata tė cilėt dalin mė pak sesa ne. I dėrguari i Allahut, salallahu alejhi ve sel-lem, ka thėnė: Shiko drejt atyre qė janė poshtė jush dhe mos shiko drejt atyre qė janė sipėr jush. Kjo ėshtė mė mirė sesa ti pėrbuzni bekimet e Allahut. [Sahih el-Buhari dhe Sahih Muslimi]
Ne duhet ta bėjmė zakon tė jetojmė me botėn reale dhe tė gjejmė kėnaqėsi nė ēfarė Alahu ka pėrcaktuar pėr ne. Ne duhet tė mos shikojmė gjatė se ēfarė tė tjerėve iu ėshtė dhėnė. Sado pak qė tė kemi do tė jetė e shumtė nėse e pėrdorim mirė.
Eshtė gati e mundshme qė shumė nga ata qė flasin rreth jetės sė tyre martesore dhe shkojnė duke lavdėruar burrat dhe gratė e tyre mund tė jenė gėnjeshtarė nė ēfarė ata thonė...
Bari shpesh nuk duket i gjelbėrt nė anėn tjetėr por vetėm pėr shkak se ne nuk e shohim nga afėr
-
-
Kur gaboj, burri im hidhėrohet! Si ta bėj tė kėnaqur?
1- Tento qė burri yt gjithmonė tė jetė i kėnaqur me ty! " Cila grua vdes dhe burri i saj ėshtė i kėnaqur me tė, ajo do tė hyjė nė Xhennet", pėrkujtoje kėtė hadith nė mėnyrė qė tė jeshė e gatshme ti zbatosh kėshilla:
2- «Mė mirė tė parandalosh sesa tė shėrosh»! Gjithmonė tento qė tė bėhesh e dėgjueshme ndaj burrit tėnd dhe tė kryesh atė, qė ai kėrkon nga ti dhe mos e vono atė, qė ai tė ka thėnė ta bėsh, si dhe shmangiu gjėrave qė atė e hidhėrojnė.
3- Pranoje fajin tėnd! Nėse ndodh qė tė bėshė gabim, kėrko falje nė mėnyrė tė duhur si dhe arsyetoje atė me shkaqe tė arsyeshme pėr gabimin, si dhe tento qė gjatė kėrkimit tė faljes tė jetė prezente keqardhja dhe ndjenja e fatkeqėsisė pėr gabimin e bėrė! . 4- Mos u fjalos me tė nė mėnyrė qė ajo tė kapėrcejė nė grindje.
5- Mos tento qė ta bindėsh qė mosdėgjueshmėria jote ndaj tij ėshtė rezultat i padėgjueshmėrisė sė tij ndaj teje, si dhe qė mosrespektimi yt nuk ėshtė asgjė ndaj mosrespektimit tė tij.
6- Vazhdimisht bėn dua pėr tė si dhe kur edhe haptazi e lavdėron, duke i thėnė: « All-llahu ti pranoftė veprat e tua», «All-llahu tė kėnaqtė»,»Allahu tė forcoftė dhe ta shtoftė sabrin tėnd»!
7- Mos i jep rėndėsi asaj qė ka kaluar. Tento qė ti zbukurohesh atij, rregulloje dhomėn e fjetjes, afroju si dhe afroja duart tuaja.
8- Premtoji qė mė nuk do tė bėsh gabim.
9- Nėse e sheh se burri yt nuk ėshtė i disponuar, pėr shembull, ėshtė i hidhėruar, ndėrroje vendin tėnd duke u larguar nga ai, pėrderisa tė mos qetėsohet, mė pastaj afroju dhe puthe atė.
10- Sa mė tepėr pėrmende All-llahun (dhikėr), posaēėrisht Istigfar (kėrkimin e faljes). ..
Inshalla si beni keto .... do rrini beqare
Ndryshuar pėr herė tė fundit nga Arrnubi : 09-05-2004 mė 06:05
-
-
Je ti si kjo grua ?
A je ti grua ideale?
Ėshtė e qartė se, sa mė tė gjerė qė janė horizontet e njeriut, mė i thellė ėshtė shikimi i tij, tė menduarit e tij ėshtė mė i pjekur, ndėrsa ai nuk e shikon gruan e tij vetėm nga njėra anė, ose si thuhet, nga njė perspektivė, por e shikon atė nga tė gjitha kėndet. Ky ėshtė shkaku i arritjes sė harmonisė reciproke, afėrsisė, dashurisė, dhembshurisė, faljes
Imam Muslimi, nga Ebu Hurejre transmeton se Pejgamberi sallahu alejhi ve sellem ka thėnė:
"Besimtari nuk e urren besimtaren. Nėse nuk i pėlqen ndonjė veprim i saj, ai do tė jetė i kėnaqur me veprat tjera".
Ja disa nga cilėsitė e gruas ideale:
Imam Ahmedi nga Ebu Hurejre transmeton se kur Pejgamberi, salall-llahu 'alejhi ue sel-lem, ėshtė pyetur se cilat janė gratė mė tė mira, ėshtė pėrgjegjur:
"Ajo e cila e gėzon (burrin e saj) sa herė qė shikon nė tė dhe cila e dėgjon sa herė qė e urdhėron atė, dhe e cila nuk i kundėrvihet dėshirės sė tij, dhe e cila nuk i harxhon tė hollat nė atė qė ai nuk ėshtė i kėnaqur."
Buhariu dhe Muslimi gjithashtu transmetojnė se Pejgamberi, salall-llahu 'alejhi ue sel-lem, ka thėnė: Gratė mė tė mira janė tė fisit Kurejsh; ato janė mė tė butat ndaj fėmijėve tė tyre derisa janė ata tė vegjėl, dhe mė sė shumti kujdesen pėr atė qė ndodhet nė pronėsinė e tyre."
Kėto dy hadithe na e tregojnė tėrėsinė e gruas ideale dhe ekuilibrin e personalitetit tė saj:
1. Ajo e gėzon burrin e saj sa herė qė ai e shikon atė; qė do tė thotė se kujdeset pėr pamjen dhe bukurinė e saj, ndėrsa kjo e fundit ėshtė e pėrbashkėt pėr tė gjithė njerėzit sepse ėshtė nė pajtim me natyrėn njerėzore.
2. E dėgjon burrin e saj nė ēdo urdhėr tė tij; ajo ėshtė e pėrshtatshme me burrin e saj dhe pajtohet me tė nė tė gjitha rrethanat. Pajtimi i gruas me burrin e saj dhe njohja e natyrės sė tij nė mėnyrė qė tė sillet nė pajtim me natyrėn e tij, paraqet njė nga shkaktarėt mė tė mėdhenj tė lumturisė nė martesė dhe gjithsesi njė ndėr cilėsitė mė tė spikatura tė ideale. gruas
3. I shmanget ēdo situate tė dyshimtė ngase kjo paraqet qetėsi pėr zemrėn e burrit tė saj dhe e mbron atė nga zemrat e sėmura. Kjo ėshtė cilėsia kryesore qė e karakterizon gruan ideale. Ajo nuk vetmohet me mashkujt tė cilėt nuk i ka mahrem, e as nuk iu drejtohet me zė tė ėmbėl, edhe nuk bisedon me ta pa kurrfarė nevoje.
4. Nuk e tepron nė harxhim nė ushqim, pije, veshmbathje, nuk kėrkon nga burri i saj atė ēka ai nuk mund tė jetė nė gjendje tė paguaj, nuk i pason verbėrisht gratė tjera dhe nuk e ka brengė atė ēka veshin gratė tjera, thjeshtė ajo dėshiron tė ruaj pasurinė e burrit tė saj.
5. Fėmijve tė saj u jep kujdes kėshtu qė kujdesi i saj ndihet nė tėrė shtėpinė. Ajo nuk i qorton fėmijėt e saj edhe as nuk i mallkon ata. Nuk e lė anash edukimin e fėmijėve tė saj e nuk lejon qė rruga tia edukoj ata, nė mėnyrė qė shpėtojė nga zhurma dhe pakėnaqėsitė e fėmijėve tė saj. Ajo ėshtė bari (kujdestar) nė shtėpinė e saj, ndėrsa detyrė e bariut ėshtė ruajtja e kopesė sė vet. Pėr kėtė arsye Islami urdhėron t'i jepet tri herė pėrparėsi respektimit tė nėnės ndaj respektimit tė babait.
6. Nuk ankohet pėr shkak tė imtėsirave edhe nuk bėhet e sėmurė pėr shkak tė sėmundjeve tė vogla. Burri nuk dėshiron tė jetoj nė spital sepse dėshiron grua qė pas kthimit tė saj nė shtėpi do tia heq brengat dhe problemet tij. e
7. Nuk ia pėrmend tė mirat e burrit tė saj, qė ai ia bėn asaj.
8. Ėshtė larg nga mėnyra rutine, pasive dhe e njėjtė e jetesės. Ndėrrimi i rutinės sė vendosur nė shtėpi ndihmon nė freskimin e atmosferės dhe nė pėrmirėsimin e marrėdhėnieve, pa marrė parasysh se a ėshtė ajo ndėrrim i mobiljeve, ndryshim nė mėnyrėn e tė veshurit, pėrgaditjes sė ushqimit, etj
Thjesht, ajo ėshtė grua e cila pėrtėrihet. vazhdimisht
9. Ajo nuk ka kohė tė lirė. Nuk i lė anash punėt e shtėpisė, sepse ato i kryen nė kohė, andaj si mundet tė jetė e lirė?! Dembelia dhe koha e lirė paraqesin faktorin kryesor tė ftohjes sė marrėdhenive martesore, gjė qė ia hap derėn shejtanit qė tė mbjell ndasi nė mes gruas dhe burrit.
10. Kjo pikė pasqyrohet nė fjalėt e Abdullah ibni Omerit, i cili thotė:
"Bėmirėsia ėshtė gjė e lehtė; krejt ēka tė duhet ėshtė fytyrė e qeshur dhe tė folurit butė."
Gruaja ideale gjithėherė buzėqeshė, ka fytyrė tė qeshur, tė folurit e saj gjithnjė ėshtė i kėndshėm, nuk njeh tė mrrolurit e as vrazhdėsinė.
11.Njė thėnie e urtė thotė:" Pas ēdo njeriu tė madh, qėndron njė grua e madhe. Gruaja ideale ėshtė ajo e cila vazhdimisht e pėrtėrinė jetėn e burrit tė saj dhe e cila nė zemrėn e burrit tė saj mbjell vullnet, vetėbesim, qetėsi dhe e cila e shtyen nė mirėsi dhe tė shkoj pėrpara dhe e cila nė tė njėjtėn kohė qėndron pas tij, ngjashėm ka thėnė Hatixhja radijAll-llahu anha,e cila i ka thėnė Pejgamberit sallallahu alejhi ve sellem: "Assesi ! Allahu kurrė nuk do tė tė turpėrojė!"
12. Sa herė qė burri i saj ia arrin ndonjė qėllimi, ajo i hap fushėpamje tė reja dhe i cakton qėllim tė ri nė mėnyrė qė edhe ajo tė ngritet nė pėrmbushjen e qėllimit tė ri. Ajo qėndron pranė tij pėrderisa tė mos pėrmbushet qėllimi i caktuar. Ajo nė tė ngjall shpirtin e ngazėllimit dhe shpresės, sikurse kanė vepruar Hatixhja radijAll-llahu anha dhe gratė e sahabeve gjatė shpėrnguljes nė Abesini.
Nėse nė mes tė gruas dhe burrit ekzistojnė dalime nė qėllime dhe interesa, atėherė kjo paraqet problem tė madh. Pėrderisa njėri nga ta ka interesa mė tė lartė, interesat e tjetrit janė tė ulėta.
13. Ajo ka mirėkuptim pėr burrin e saj dhe tenton qė ti pėrshtatet. Vazhdimisht e ndėgjon me kujdes. Ajo e din se gruaja dhe burri nuk munden qė ēdo herė tė kenė cilėsi dhe dėshira tė njėjta. Pėr kėtė arsye ėshtė e rėndėsishme tė lėshohet pe, tė tejkalohen vėshtirėsitė dhe tė mos ia sheh pėr tė madhe nė imtėsira.
Ajo ėshtė elastike ndaj burrit tė saj dhe merr parasysh tė gjitha situatat e paparashikueshme dhe tenton qė tiu pėrshtatet atyre. Nėse burri nuk ėshtė nė gjendje tė qėndrojė nė ndonjė vend, ajo shkon me tė, pa marrė parasysh shtetin vendin. Apo sikurse thotė njė grua e perėndimit:
Jam e vetėdijshme qė shtėpinė e lumtur nuk e bėjnė mobiljet e bukura e as aparatet e shtrenjta shtėpiake. Shtėpia e lumutur ėshtė fryt i dashurisė, ngrohtėsisė, mirėkuptimit reciprok, pėrzemėrsisė, aftėsisė qė nė ēdo moment tė nxirret kėnaqėsia mė e madhe. Jam shumė e vetėdijshme se lumturia nė martesė ska lidhje me pasurinė dhe luksin.
14. I ruan fshehtėsitė e burrit tė saj. Atė ēka flitet nė shtėpi me burrin e saj, nuk i kalon muret e shtėpisė sė tyre.
Ndryshuar pėr herė tė fundit nga Arrnubi : 09-05-2004 mė 06:15
-
Regullat e Postimit
- Ju nuk mund tė hapni tema tė reja.
- Ju nuk mund tė postoni nė tema.
- Ju nuk mund tė bashkėngjitni skedarė.
- Ju nuk mund tė ndryshoni postimet tuaja.
-
Rregullat e Forumit
Krijoni Kontakt