Shqipja ne hall

[guntheric]

Fjala “gomone” nuk i përket gjuhës shqipe. Ajo është një nga ato qindra fjalë të huaja të shtuara në fjalorin e përditshëm të shqiptarëve gjatë viteve të demokracisë. Nën dogmën e “lirisë të së folurit” mund të thuash cfarë të duash. Dhe kështu u bë. Shqiptarët që emigruan por edhe ata që nuk kaluan kufijtë e atdheut papritur kuptuan se nuk mund të shprehnin atë që ndjenin apo atë që donin të thonin duke përdorur gjuhën shqipe, ndaj filluan të përdorin fjalë të gjuhëve të tjera që, pak a shumë, njihnin. Këto gjuhë qenë kryesisht greqishtja, italishtja dhe anglishtja(jo të renditura sipas rëndësisë). Pra demokracia u përdor në mënyrën më të skajshme.
Ky mund të quhet një shpjegim mediokër sepse bazohet në eksperincë personale dhe logjikë të thjeshtë, dhe, sigurisht, ka të tjerë shpjegime që bazohen në factorë të ndryshëm që influencuan në katandisjen e gjuhës sonë në gjendjen e sotme, prej të cilëve do përmend vetëm njërin: “levantinizmin”.

Nuk bëhet fjalë për fshatin e rrethit të Fierit të quajtur Levan. “Levantinë” është një fjalë që nuk gjendet në fjalorin tonë. Eshtë një fjalë e shpikur, e krijuar nga Faik Konica, për të përshkruar pikërisht ata që flasin me fjalë të huaja. Këta janë ata që duan të duken të ditur, të shkolluar e të aftë, e si pasoje, janë ata që ndjehen kryelartë e superiore në krahasim me të tjerët. Janë ata që pispillosen. Pra janë ata që përdorin livando, nga ku e ka zanafillën fjala “levantin”. Meqënëse janë të shumtë këta njerëz mund të bëhet fjalë për fenomenin e “levantinizmit”.

Por cilët janë këta që kanë marrë përsipër të shkatërrojne gjuhën tonë, këtë gjuhë për të cilën luftuan Rilindasit? Përgjigjja është e thjeshtë: të gjithë shqiptarët!
Tashmë, fatkeqësisht, fjalët e huaja kanë hyrë kaq thellë në përdorimin e përditshëm të gjuhës shqipe saqë është shumë e vështirë, nëse jo e pamundur, të çrrënjosen prej saj. Fjalë si “gomone”, “maxhoranca”, “minoranca”, “interpelance”, “involvuar” etj. etj., të përdorura gjerë e gjatë në fjalorin ditor e zyrtar, na duken tepër të njohura e në asnjë mënyrë të huaja. Janë shqipëruar duke marrë pashaportë shqiptare, megjithëse pashaporta është fallco. A mund të zëvendësohet fjala “maxhorance” me fjalën e të njejtit kuptimi, “shumicë”, në fjalorin e përditshem, sepse në fjalorin e gjuhës shqipe fjala “maxhorance” nuk egziston? Nuk besoj se është e lehtë. Bile më e lehtë duket se është përmbledhja e fjalës “maxhorancë” në fjalorin e gjuhës sesa zëvendësimi i saj në gjuhën e përditshme. Ky quhet bastardim i gjuhes shqipe.

Le të shpresojmë që para se të futen në fjalor nga ndonjë akademik, me të drejtë pasi përdoren gjithandej, këto fjalë të kenë dalë nga përdorimi.
Po si mund të dalin nga përdorimi i përditshëm këto fjalë kur të vetmit që kanë mundësi ta realizojnë këtë janë të njëjtët që sollën shqipen në këtë pikë, duke filluar qe nga zotërinjtë politikanë, të udhehequr nga krye-levantini z. Fatos Nano, Kryeministri i SHqipërisë? Kur gazetarët e vjetër dhe sidomos karafilat e rinj, pa e vënë ujin në zjarr, përdorin fjalët e kopjuara nga gjuhet e tjera në deklaratat apo shkrimet e tyre? Kur akademikët tanë të nderuar nuk ndërhyjnë duke e lënë gjuhën tonë në mëshirë të “levantinëve”? Pra shpresat janë të kota. Sepse shqiptarët duket se janë me të interesuar të dënojnë bastardimin e muzikës popullore, apo muzikën e “vjedhur” nga vende të tjera e artistë të huaj. Më këtë, të paktën, po bën bujë kaq kohë Emisioni “Fiks Fare”, sidhe me rubrikën “Monitorime”, ku paraqiten vetëm disa gabime apo ngatërrime të disa gazetarëve. U intereson, mes të tjerash, diçka që, fundja-fundjes, ndodh në gjithë botën. Në rastin e parë ndryshimi i vetëm është që artistët e huaj që “vjedhin” këngë blejnë të drejtën për të “vjedhur”. Pra nuk mund të quhet më vjedhje. Por a nuk po ndodhte e njëjta gjë me filmat e huaj që, i pari kanali Top Channel, “vidhte”? Atëherë pse u dashka dhënë kaq rëndësi një kënge të vjedhur? Dikush që pëlqen të merret me muzikën nga diku do fillojë. Përderisa këta “vjedhës” i rrezistuan kohës, bile u shtuan, do të thotë që ka një treg, një kërkesë, për këto këngë. Dalëngadalë ama, kërkesa për këngë cilësore dhe origjinale do rritet. Atëherë këta këngëtare që “vjedhin”, ose vërtet do krijojnë këngë cilësore ose do zhduken nga skena pasi askush nuk do t’i kërkojë. Pra bastardimi i këngës është një fenomen afatshkurtër. Bile e njëjta gjë që po ndodh në çdo vend të Evropës Lindore, ish Bllokut Komunist. Ama bastardimi i gjuhëve nuk po ndodh ashtu si në SHqipëri. Nuk po flasim për zhargone që përdorin shoqëri të ndryshme, apo njerëz të profesioneve të ndryshme. Flasim për një fenomen mbarë kombëtar shqiptar. Bile, nëse flasim për zhargone të shkencave relativisht të reja, si p.sh. të Informatikës, atëherë do konstatojmë se këtu termat në shqip nuk ekzistojnë fare.

Duket pra se SHqipja është një gjuhë në zhdukje e sipër. Është e dënuar me harresë nga politikanë “levantinë”, nga gazetarë karafila e nga një popull me moral të harruar.
Por ky shkrim nuk ka qëllim të merret me moralin shqiptar të sotëm. Ky shkrim ka një qëllim më praktik. Baza e çdo shoqërie, e çdo culture, e çdo populli, është gjuha. Gjuha është faktori kryesor përcaktues i një kombi. SHqipja na e dha emrin SHqiptarë. Çdo ishim pa të?
Prandaj duhet një Rilindje e dytë. Ndryshimi nga e para do jetë se tashmë nuk është zgjedha turke ajo që ndalon lulëzimin e shqipes por “levantinët” dhe njerëzit e paaftë që drejtojnë kombin.

[guntheric]

Me duket nje cike ironike gjithe kjo kategori e forumit, GJuha SHqipe. SHkruani per disa rregulla te shqipes qe nuk jane aq te domosdoshme, nese merrni parasysh faktoret dialektor, per historine dhe lavdine e saj, por per shkaterrimin e shqipes nuk flet askush. Te pakten nga sa kam lexuar. E mira eshte se ne kete forum, ata qe shkruajne perdorin ne pergjithesi fjale te shqipes, jo barbarizma te gjuheve te huaja. Ndoshta ngaqe jetojne jashte dhe kane me teper dhembshuri per shqipen.

Besoj se do ishte me vend te filloje nga ky forum nje, le ta quajme, "levizje" per "shpetimin" e shqipes nga levantinet. Besoj se do ishte me vend qe ne shkrimet tuaja te perdornit vetem shqipen sidhe te kritikonit ashper ata qe perdorin barbarizma ne shkrimet e tyre. Jo vetem ne forum por edhe ne jeten jashte tij. Vandali kete do beje. Tashme do jem i pameshirshem me levantinet e forumit, sepse me levantinet jashte tij kam qene dhe vazhdoj te jem.

[Fiori]

Jam duke bere nje projekt statistike sot dhe po perdor statistikat e Botes per vitin 1995 (profesori tha qe numrat jane teper te ngjashem me ato te viteve te fundit).

Nje nga statistikat qe me beri pershtypje ne lidhje me Shqiperine ishte niveli i analfabetizmit. Nuk po e vendos gjithe listen e shteteve pasi eshte tre kater faqe, por do vendos disa numra qe te keni nje fare ideje.


Shteti - % Dine shkrim/kendim - Pop. e shteteve (milione)

• Shqiperia - 72 - 3.4

• Algjeria - 57 - 28.5

• Bosnia/Herzeg. - 90 - 3.2

• Kroacia - 97 - 4.7

• Kuba - 98 - 10.9

• Republika Ceke - 99 -10.4

• Gjermania - 99 - 81.3

• Greqia - 95 - 10.6

• Italia - 97 - 58.3

• Maqedonia - 89- 2.2

• Rusia - 98 - 149.9

• Serbia - 97 - 11.1

(informacioni per S. perfshin dhe Malin e Zi)

• Sllovenia - 99 - 2.1

• Turqia - 79 -63.4

• Ukraina - 98 - 51.9

Ndoshta dola pak nga qellimi origjinal i temes, gjithsesi materiali mu duk teper interesant dhe me erdhi vertet keq qe jemi nje nga shtetet me nivel me te ulet per shkrim e kendim, ne Europe.

[Qerim]

Po more vella keni te drejte. Po na merr malli te degjojme nje fjali 100% shqip.
Shqipja po kthehet ne nje gjuhe librash dhe fjaloresh.Dikur na mbyste turqishtja, tani italjoncja dhe ingliza.Te degjosh lajmet, vetem skeleti i fjalise dhe fjale si "pune, shtepi" etj jane shqip sa pa ja gjetur edhe ketyre zevendesuesin.

[guntheric]

SHkrimin e mesiperm vandali e dergoi ne nuk mbaj mend sa gazeta apo televizione per ta botuar ne SHqiperi. Sigurisht, megjithese u lutesha te pakten te me kthenin njefare pergjigjeje, askush nuk e vuri ujin ne zjarr. Arsyeja eshte sepse te paret qe sulmohen jane pikerisht gazetaret dhe politikanet te cilet jane shkaterruesit e gjuhes.
Ndaj mendova, me mire te postoja ketu sesa ta fikja dhe nga kompiuteri. Kisha pershtypjen se do ishte me interes per ju, te ardhmen e begate te SHqiperise, por.... mesa pashe, kuptova se pershtypja e vjeter e vandalit per anetaret e ketij forumi, sikurse te cdo forumi, ishte me e sakta. Qe ti bie shkurt vandali beson se ne kete forum shkruhet vetem mbi disa tema te cilat nuk mund te hidhen poshte. Te gjithe duan te tregojne se sa krijues(ja, po perdor fjalen qe nje kaush nga ju ngriti si problematike nese duhet te perdoret apo jo) jane dhe sa gjera dine. Ne kete forum te gjithe shkruajne se sa e vjeter eshte shqipja apo sa dialekte ka, tema te cilat nuk i hyjne ne pune as djallit. E kujt iu nxi vetulla nese dialektet jane pasuria me e madhe e nje gjuhe apo jo? kjo eshte nje teme per debat kur te mos kete tema te tjera, probleme te tjera. Pra kur te jene zgjidhur gjithe problemet e gjuhes shqipe atehere, ngaqe nuk do kene me ca te merren, gjuhetaret tane te tejnderuar do ijapin pergjigje atij karafilit nga Mynihu. Ama persa i perket nje problemi kaq te rendesishem, shkaterrimin e gjuhes, vec nje forumist pergjigjet. Dhe e forta eshte se nje teme tjeter ketu ka marre 5 yje,pra eshte cilesore, e cila flet per emra shqiptare. Ne nje kohe kur vandali besonte se do kishte shume pergjigje dhe se ndoshta do fillonte nje levizje per sherimin e shqipes ketu ne kete forum. Hajde kaush qe paskam qene hajde! Para se te filloje nje levizje per shpetimin e shqipes ajo duhet shpertuar nga forumistat. Bile dhe vete ata qe krijuan kete faqe elektronike duhet te hapin nje here abetaren dhe te mesojne se sh-ja e madhe e shtypit nuk eshte Sh, por SH. Ndaj dhe Forumi Shqiptar duhet te ndryshohet ne Forumi SHqiptar.
Si perfundim jemi pikerisht atje nga ku u nisem, me ndryshimin se kemi humbur kohe duke shkruar idiotizma mbi gjuhen shqipe, per shpetimin apo per pastrimin e saj. Vandali eshte koshient per kete. Pra e di qe vec kohen humbas ne kete forum, ne rastin me te mire sepse nganjehere me ngrihen dhe nervat. "Hajde te shkruajme dicka, nuk ka rendesi cfare" thone shumica.
Ne SHqiperi, mund te them se, gjithmone ka pasur nje tendence shkaterrimi e cila vinte nga Brenda. GJithmone shpetimi ka ardhur nga jashte vendit, ose me mire, tentativa per shpetim. Kesaj rradhe ama me duket se tentativa per shpetimin e shqipes do vonoje.

[Dita]

Lidhur me temen.
Me duket me vlere verejtja mbi shkrimin me germa shtypi. Cfare burimi ke per ta mbeshtetur pohimin tend, se duhet shkruar dhe pjesa e dyte e perberjes se germave dh, gj, ll, nj, rr, sh, th, xh, zh me germe te madhe ne rast fillimi fjalie, apo ne rast emrash te pervecem.

Po per levantinet ku e mbeshtet pohimin se eshte shpikje e Konices kjo fjale. Levantines" perdoret dhe ne gjuhe te huaj. Levant vjen nga levare - ngre. Me shume per kete gjen tek kjo faqe, gjetur me nje kerkim te thjeshte ne google (me fjale kerkimi "levantines").


"Encyclopedia: Levantines

The Levant is an approximate historical geographical term referring to an area in Southwest Asia south of the Taurus Mountains roughly bounded by the Mediterranean Sea in the west, and the Zagros Mountains in the east. It generally does not include Asia Minor, (except at times Cilicia), the Caucasus Mountains, or any part of the Arabian Peninsula. Sometimes the Sinai is included. The area is sometimes called the Near East.

The term "Levant", from (Latin levare to rise), refers to the direction of the rising sun, from the perspective of Greek and Roman peoples. The similarity to "Lebanon" is just casual.

The term first began to appear in English in the 16th century, along with the first English merchant adventurers in the region and is typically only used in conjunction with prehistoric or early historical references (similar to "Mesopotamia", a territory which the Levant includes), as when discussing the Crusades.

The name Levantines was applied to people of Italian (Venetians and Genoese), French or of other Mediterranean origin who lived in Asia Minor during the time that area had been conquered by the Ottoman Empire. These people were for the majority descendants of the Crusader States or traders.

See also: Turkey, Israel, Palestine, Jordan, Egypt, Syria, Lebanon; History of Levant Levante was also used in Spanish for a region in the Mediterranean coast covering today's Comunidad Valenciana and Regi n de Murcia.

They are on the East from Madrid. "

nga: http://www.nationmaster.com/encyclopedia/Levantines


Me "levantine" po te lexosh me lart cilesoheshin dhe italianet, francezet qe jetonin ne Azine e Vogel ne kohen qe kjo e fundit u pushtua nga osmanet.


.....Per arsye mosbotimi te artikullit kam pershtypjen dhe une, se eshte ajo qe ke dhene me lart, pra qe nuk ju ka ardhur per shtat gazetareve vete, kur kane lexuar c'kane lexuar.


Fjala e huaj me e "jashtezakonshme" qe kam lexuar deri me sot ishte "devalvim". a e ke pare perkthimin ne shqip te saj tek nje teme tek shtypi i dites?
Qe mos lodhesh deri aty (nese nuk e ke pare akoma), devalvim ne shqip dashka te thote cvleresim (behet fjale per "devaluaton" ne anglisht).

Pershendetje dhe mos u deshpero, se nuk kane nderhyre shume tek tema. Forumi i gjuhes nuk eshte me i ndjekuri....une psh. tani e lexova kete teme Guntheric e po ta kisha lexuar me pare, nuk do rrija pa nderhyre.
Po ta kishe vendosur kete teme tek fjale pa dogane, tek pershendetjet, tek prezantimet, apo tek romanca, atehere po do kishe per te pare se c'do te kishte ndodhur. Keshtu qe "Take it easy!"

[bregu26]

Pershendetje juve!
Me siguri nuk jam njeri nga ata, i cili e di gjuhen mire, po te pakten mundohem, dhe nese bej gabim, gezohem nese dikush ma terhjek vemendjen!
Ajo qe mua me se shumti me bezdise, eshte fakti se politikanet jane ata, te cilet e njollosin gjuhen.
Duke u munduar per tu paraqitur sa me i rendesishem, fusin barbarizma deri sa s´ka me!
Ju lutem degjoni nje interviste te ndonje politikani, dhe do te vereni se me shume se gjysma e fjalve jane barabarizma, ndersa fjalet shqipe, vlejne vetem sa per ti lidhur fjaline, dhe te degjohen shqip disi...
Ja psh.:
"...nuk kam qene i satisfikcjonuar...".
Pse burri i botes, nuk thot: nuk kam qene i kenaqur?
"... gjerat me importante..."
"... patem nje koverzacion..."
etj..

Pos tjerash me mundon fakti, qe gjuhetaret shqiptare nuk jane ne gjendje te fusin fjale te reja ne gjuhen shqipe, po i lene rastit.
Psh. bota "interaktive" eshte fare e erret per fjaloret tone?
Si thuhet "browser" ne shqip? Me te vertete shfletues????
Mesazh, aheng (disa e perdorim shtijve), kompailer, memorimi, file, save as...
E di se disa nga ne mundohem ti perkthejme keto gjera ne menyre bukfale, po ku eshte ana zyrtare?
Sipas mendimit tim, gjuha shqipe ka nevoje per shume fjale te reja, te cilat duhet te shqyrtohen sa me shpejte?
Pershendetje juve!
Bregu

P.S. Ndoshta eshte bere ndonje kongres i ri per gjerat e lartepermendura. Nese po, kerkoj falje, mirpo un deri me tani nuk kam gjetur asgje!

[x-boy]

Qe t'i jap nje nuance humori bisedes, do te them se kur isha ne Shqiperi gjate nje udhetimi me veture po degjonim radio dhe, per nje moment degjoj: TOP ALBANIA CHANNEL 'NJUZET MUZIKORE TE DITES.

C'ti besh kur njeres qe kaluan shkollen me mikun e babit drejtojne - agetojne mendimet e degjuesve!

Shendet!

[guntheric]

Ku bazohet vandali kur thote se te dy pjeset e germes se perbere te shtypit duhet te shkruhen njesoj - me pyet Dita. Ku mund te bazohet vandali? Askund! Vandali ia keputi kot! Dmth si gjithe te tjeret qe nuk pyesin fare nese ato qe lexojne ia vlejne, por qe i gelltisin si te jene. Askujt nuk i intereson te argumentoje, te pyese, te kerkoje e te pergjigjet duke u mbeshtetur ne baza relativisht te qendrueshme. Shumica kalon nga forumi sa per te treguar sa te mencur apo te ditur jane, sa per te nxjerre cka po i vlon nga brenda pa pyetur fare nese ia vlen ajo gje te nxirret apo jo? Pa iu nxire vetulla nese ai tjetri qe do e lexoje do humbase kohen apo vertet do gjeje dicka me rendesi qe do t'i terheqe vemendjen.

Gjithashtu Dita me fton te mos deshperohem sepse arsyeja qe nuk kane hyre shume ne teme eshte se kjo qoshe e forumit nuk vizitohet shume. Ketu nuk bindet vandali. Kjo teme eshte lexuar mbi 160 here dhe jane pergjigjur vetem 7. Per me teper nja dy tema te tjera, si psh tema “ka me mire se gjuha shqipe”, nje teme vari teneqet sipas meje, ka marre kushedi sa pergjigje. Edhe pergjigjet sigurisht qe koti jane. Megjithate me mire te diskutojme per mungesen e pergjigjeve ne kete teme sesa ne pranine e tyre ne tema pa vlere. Si mund te thuash qe nuk ka gjuhe me te mire se gjuha shqipe? Pergjigjja e vandalit eshte “ka sa te duash!” Sidomos tani qe levantinet e kane katandisur shqipen si mos me keq!

Qe ta mbyll kete teme, besoj se bera gabim qe e hapa. Me apatine tuaj vertetuat qe ndoshta shqipja meriton te katandiset ne nje gjuhe-sallate barbarizmash te gjuheve te tjera. Kurse vandal peshku flet per rilindje! Hajde kaush hajde!

[Dita]

Vandal, ka sa te duash tema ne forum qe jane me vlera dhe mbeten pa pergjigje, ti besoj e ke fare mire parasysh qe kete gje mund ta vesh re dhe ne forumin e letersise, ku temat klikohen ne baze te fames se nje anetari e ne baze te vleresimeve qe i kane sjelle te famshmit e atij forumi. Pra pse cuditesh?
Tjeter argument te solla ate qe po ta kishe hapur temen tek padogana apo tek pershendetjet (me titull tjeter kuptohet) do te kishe mundur te shikoje nje reagim shume me te madh...pikerisht me asi pergjigjesh boshe qe i permend dhe ne protesten tende me lart.
Para se te merzitesh, te keshilloj te ndalesh pak per te studiuar "politiken e klikimit" ne forum...ose beso cfare te kam shkruar me lart (duke shtuar ketu dhe ato te postimit te meparshem).