Pozita e shkrimtarit shqiptar

[trysil]

Jam i bindur, pa as më të voglin dyshim, se shkrimtari shqiptar është në pozitë shumë degraduese, ngaqë vepra e tij nuk e ka stimulimin dhe përkrahjen institucionale.
Përditë e më shumë shkrimtari shqiptarë, madje në gjithë hapësirën shqiptare, po degradohet duke u shndërruar në një farë lypsi që kërkon mëshirë tek padronët e bisniseve të ndryshme, jo për të fituar gjë, por për të nxjerrë veprën e tij nga kthetrat e errësirës.

Sidomos që nga ky fillimshekull, u krijua hapësirë dhe mundësi të botimit të veprës pa asnjë kriter. Në këtë mjegull, ku gjithkush boton çka të dojë dhe si të dojë, mësë paku shihet letërsia e mirëfilltë artistike, ngase tani të gjithë duan të bëhen shkrimtarë.
Duan të bëhen shkrimtarë edhe ata që kurrë në jetën e tyre nuk kanë shkruar, duan të bëhen shkrimtarë edhe ata që nuk i dinë rregullat elementare të lojës, duan të bëhen shkrimtarë edhe ata që nuk e dinë çka është recenzent, çka është redaktor, çka është lektor etj.,etj.
Dikush mund të thotë çka i duhet librit recenzenti: koha e censorëve ka kaluar. Fjalën e kam për recenzentin dhe redaktorin si dy shtylla që masin vlerën estetike të librit.
Një pjesë e njerëzve që kanë bërë të mira materiale, janë bërë të pasur, nëse asgjë tjetër, mendojnë t’ i shkruajnë së paku memoaret e tyre. Mendojnë se meqë janë tyë pasur, janë edhe shkrimtarë. Ata mund të bëhen biznismenë, padronë, pundhënës, madje edhe politikaj, por nuk mund të bëhen shkrimtarë.
Muzat ikin prej tyre si prej djallit...

Shkrimtari, ai që prodhon vlera, është në pozitë të rëndë zhgënjimi. Me që nuk e ka përkrahjen institucionale ai thyhet shpirtërisht dhe rrallëherë gjindet në tregun e vlerave. Kështuqë, po na ndodh, përditë e mëshumëshumë, që në tregun e vlerave, të shiten jovlerat për vlera.

]Frojdi do të thoshte: “Dija është guxim, pra guxo të dish”
Edhe arti i të shkruarit, letërsia, është guxim...Pra guxo, gjithsesi guxo, por në tregun e vlerave mos nxirr jovlerat.
Institucionet shtetërore të kulturës, duhet t’i financojnë dhe të krijojnë hapësirë për aq sa ka vlera. As më shumë as më pak.
Janë ca shkrimtarucë provincash gjithandej, shkrimtarucë që qarkullojnë nëpër mahallët e tyre. Dikush do të thoshte po mirë, le të qarkullojnë nëpër mëhallët e tyre, ska gjë. E unë them se s’ ka gjë. Tekefundit mëhalla është e tyre, madje ndoshta edhe akraballëku i tyre; le të bëjnë si t’ua dojë qejfi. Por ju nuk e dini, ata nuk rrinë urtë. Shkrimtarucët e vetshpallin veten shkrimtarë edhe përtej lagjes së tyre... dhe pastaj shesin libra nëpër shkolla. Pra i mashtrojnë fëmijët.

A merren jovlerat për vlera?!
Po si. Nëse tregu vërshohet prej jovlerave, vlerave do tu zihet fryma dhe do të bëhen gjithnjë e më shumë të padukshme. Ntyrisht, mjeshtri do t’i dallojë vlerat edhe në mjegullën më të madhe, edhe në errësirën më të dendur, por letërsia e ka rolin e edukimit estetik edhe të atyre që vijnë.


Jemi dëshmitarë të asaj se dikur, mbase para një dekade, nuk kemi parë emra të rëndësishëm të shkrimtarëve të letrave shqipe, në cilësinë e recenzentëve e redaktorëve në libra tepër të dobët. Nuk u zë për të madhe, disa e bëjnë për të mbijetuar, por me keqardhje ka edhe të atillë që tash e tutje duan të kollufisin gjithçka munden.
Në shoqërinë shqiptare, përditë e më shumë po ndodh dehumanizimi.
Në sferat tjera, errësira ndoshta është edhe më e madhe, por mua më dhemb letërsia....


Kemi aq shumë shtëpi botuese gjithandej në Shqipri e Kosovë: dmth. kemi hapësirë. Por, kjo sall në shikim të parë duket mirë. Por e keqja është se pjese dërrmuese e shtëpive tona botuese botojnë krejt atë çka u ofrohet, dhe gjithçka që botohet botohet me para të autorit, ndërkaq në raste tepër të rralla paguhen honoraret.Në gjithë këtë “lojë” autori, pra ai që e prodhon letërsinë është humbësi më i madh.
Derisa në Shqipëri dhe Maqedoni ka shtëpi botuese që investon edhe kapitalin e vert, mjerisht në Kosovë gjendja është alarmante, dhe vetëm ndërhyrja institucionale mund ta nxjerrë nga ky qorrsokak veprimtarinë botuese.
_______________________________

Do të dëshiroja t' i shprehni mendimet tuaja në këtë temë