Bashkimi Evropian zgjerohet drejt Lindjes

[dodoni]

Tatra, Matra, Fatra!


ENVER ROBELLI

“Gëzim, shkëndijë e bukur Perëndish”, (...) “Të gjithë njerëzit bëhen vëllezër, atje ku prek krahu yt i butë”. Këto janë vargjet më të fuqishme të himnit të Bashkimit Europian, miratuar nga Këshilli i Europës në vitin 1972. Teksti buron nga “Odë gëzimit” të Friedrich Schillerit, melodia: Ludwig van Bethoven, simfonia e 9-të. Ky himn gjatë fundjavës është luajtur anekënd Europës – nga vendet baltike deri në Maltë. Gjithsejt 10 shtete të Europës Lindore dhe Mesdhetare edhe zyrtarisht janë anëtarësuar në Bashkimin Europian, mes tyre edhe Sllovenia, deri në fillim të viteve ‘90 republikë e Federatës Jugosllave. Kjo është pjesa e vetme territoriale e Ballkanit, atij Ballkani klasik dhe të përgjakur, e cila hyn në klubin e të privilegjuarve. Ne të tjerët duhet të presim. Gabim! Në fakt duhet të bëhen reforma të mëdha e të dhimbshme për të zënë trenin e fundit për në Bruksel.
Derisa popujt e tjerë të Ballkanit kanë shqetësime të tjera të mëdha, sllovenët ballafaqohen me një problem. E, ai është: emri i atdheut të tyre (Slloveni) në Europë e gjetiu në botë ngatërrohet shpesh me Sllovakinë. Shembujt janë bizar: gjatë një vizite në Rumani, ish-kryetari slloven Milan Kuqan ishte përshëndetur me himnin e Sllovakisë. Në vitin 1999 George W. Bush, ende pa u zgjedhur president i SHBA-ve, kishte takuar në Texas një gazetar sllovak. Bush, i cili nuk shkëlqen aq me njohje të gjeografisë, i kishte thënë mysafirit nga Europa se gjithçka që dinte për vendin e tij e kishte mësuar nga ministri i Jashtëm sllovak. Por, problemi ishte se Bush e kishte takuar ministrin e Jashtëm slloven! Hopa!
Një ngatërrim fatal e kishte bërë edhe kryeministri italian Silvio Berlusconi – përndryshe baron i mediave dhe farkëtar i ligjeve sipas interesit personal. Dhjetorin e kaluar Berlusconi doli para gazetarëve dhe tha se ishte i lumtur që po takonte kolegun e tij sllovak. Hopa! Sërish gabim! Berlusconi e kishte takuar kryeministrin slloven Anton Rop. Jo Mikulas Dzurnidan e Sllovakisë.
Duket që sllovenët janë lodhur nga këto ngatërrime me Sllovakinë. Në Lubjanë disa artistë kanë hedhur idenë e ndërrimit të flamurit. Sepse, kjo është “tragjedia”, edhe flamujt e Sllovenisë dhe Sllovakisë janë gati të ngjashëm! Të dy simbolet kombëtare janë horizontalisht trengjyrëshe: bardh-kaltër-kuq. Në anën e majtë të dy flamujt kanë nga një emblemë. Ai slloven tregon tri kodra, tre yje dhe valë të kaltra. Stema e sllovakëve tregon një kryq të dyfishtë, i cili qëndron mbi tri kodra sllovake: Tatra, Matra dhe Fatra. Emra të mrekullueshëm!
Kjo është Europa aktuale. E, si do të duket ajo në vitin 2014? Sipas shkrimtarit hungarez György Dalos, kontinenti i vjetër do të ketë këtë pamje: “Bashkësi shtetesh mes Azisë, Afrikës dhe Shteteve të Vogla të Bashkuara të Amerikës, hapësira territoriale gjatë verës: 30 milionë km/katrorë, ndërsa gjatë dimrit 35 milionë kilometra katrorë, numri i popullsisë: 601 milionë, prej tyre kombe të mëdha janë: 150 milionë rusë, 80 milionë gjermanë, 50 milionë francezë dhe algjerianë, 40 milionë britanikë dhe indianë, 53 milionë irlandezë (pas eksplodimit të popullsisë), 150 milionë turq, prej tyre 46 milionë kurdë, romë dhe sintë si dhe 30 milionë shqiptarë. Forma shtetërore: konfederatë mbretërore-republikane, anëtarë të asociuar: Sulltanati Demokratik i Afganistanit, Territori Mandator zviceran i Palestinës dhe Republika Liberale Sovjetike e Izraelit”.
Ku do të jenë shqiptarët në vitin 2014. Prapë një citat nga Dalos: “Vendi i vetëm, i cili ruan të drejtën e pirjes së duhanit, është Shqipëria – një lloj Meke për adhuruesit e cigareve, purove dhe llullave; këto mallra, natyrisht, vijnë nga Lindja e Afërt dhe, rrjedhimisht, kushtojnë shumë. Çmimi për një stekë “Marlboro”: 1500 euro. Në çdo kuti duhet të shtypen jo vetëm kërcënime me vdekje, por edhe fjalë fyese në 16 gjuhë”. A dëshironi të jetoni në një Shqipëri të tillë? Në një vend ku do t’ju terrorizojnë krejt duhanxhinjtë e Europës! Mbase jo! Zgjidhje tjetër s’ka nëse politikanët shqiptarë nuk e ndalojnë pirjen e duhanit. Natyrisht kjo kërkesë është vetëm një sinonim për demokratizimin e shoqërisë! Përndryshe edhe për shqiptarët do të tregohen klishe si për hungarezët e mençur. Për hungarezët thuhet se i mashtrojnë femrat me verë të keqe dhe se shajnë shumë kur mban mot i keq, se nuk i besojnë asnjë qeverie (këtu nuk dallojnë nga shqiptarët, por prapë dallimi është i madh: shqiptarët gjithnjë i zgjedhin të njëjtit politikanë).
Kjo është kohë e paragjykimeve! Polakët në Gjermani shikohen vetëm si vjedhës veturash, polaket si femra me “gjoks” të epshëm. E njëjta vlen edhe për çeket. Në fund të fundit: në zgjedhjet për Parlamentin Europian, Çekinë, vendin e Franz Kafkës dhe Valcav Havelit, dëshiron ta përfaqësojë Dolly Buster, një yll i filmave pornografikë. Edhe njëherë të kthehemi te hungarezët: sipas statistikës, e cila është cituar gjerësisht edhe nga mediat në Kosovë, hungarezët janë populli më pesimist në dynja! Shqiptarët, po sipas kësaj statistike, janë populli më i kënaqur dhe më optimist. Unë, megjithatë, do të preferoja që shqiptarët të ishin kombi më pesimist në Europë, por të kishin fatin e hungarezëve dhe të ishin pjesë e Bashkimit Europian. Dhe të festonin epokën e re, Europën si krijim fantastik-artistik! Si vend ku ia vlen të jetohet dhe ku të gjithë qeshin për klishetë, të cilat nuk janë të vërteta, por gjithnjë shërbejnë si pikënisje për të njohur tjetrin. Natyrisht nëse ai tjetri nuk e ka emrin Nebojsha Çoviq!




02/05/2004

[dodoni]

Europa e së ardhmes


Enver Robelli

Këto ditë Bashkimi Europian është zgjeruar për 10 shtete të reja nga Europa Lindore dhe ajo Mesdhetare. Në klubin e të privilegjuarve kanë hyrë shtete, të cilat me angazhim të madh kanë hequr nga qafa perandorinë sovjetike, paktin e Varshavës, qeveritë besnike ndaj Moskës dhe kanë ndërtuar demokracinë, përfshirë edhe etablimin e një ekonomie të tregut të lirë. Një përparim mbresëlënës. Sot Polonia, Çekia, Sllovakia, Hungaria dhe vende të tjera janë anëtare të BE-së dhe të NATO-s. Në Aleancën Veriatlantike participojnë edhe Rumania dhe Bullgaria, dy shtete ballkanike. Qeveritë në Sofje dhe Bukuresht shpresojnë se deri në vitin 2007 vendet e tyre do të anëtarësohen në BE; kjo vlen edhe për Kroacinë, e cila, pas Sllovenisë, do të ishte republika e dytë e ish-Jugosllavisë, që do të bëhej pjesë e BE-së.
Pra, që tani, pas zgjerimit, mund të thuhet se BE bëhet gati për shtatzëninë tjetër. Në dhjetor do të vendoset nëse do të hapen negociata anëtarësimi edhe me Turqinë, një vend me mbi 75 milionë banorë, me ushtrinë numerikisht më të madhe në NATO dhe me popullsi shumicë myslimane. Fraser Cameron, hulumtues dhe drejtor i Qendrës Europiane për Politikë (EPC) vlerëson se BE deri në vitin 2025 do të ketë 41 shtete anëtare. Raundi i ardhshëm i zgjerimit do të përfshijë Rumaninë, Bullgarinë, Kroacinë, Norvegjinë dhe Islandën. Cameron mendon se edhe Zvicra do të anëtarësohet më së largu deri në vitin 2012, ndërsa Rusia jo. Edhe pse presidenti rus Vladimir Putin do ta shihte shtetin e tij gjysmëdiktatorial dhe fajtor për gjenocidin në Çeçeni si pjesë të BE-së, prej së cilës do të mund të përfitonte në aspektin ekonomik. Cameron mendon se BE-ja e zgjeruar nuk do të jetë një njësi e vetme, por e ndarë në grupe “me shpejtësi të ndryshme”. Kjo përputhet me idenë e Berlinit dhe Parisit për “Europën thelbësore” dhe atë anësore. Një ide që ka shkaktuar zemërim në Europën Lindore.
Shefi i Qendrës Europiane për Politikë është “75 për qind“ i sigurt se deri në vjeshtë do të fillojnë negociatat formale me Turqinë, anëtarësimi i së cilës, sipas tij, mund të pritet pas 8 vitesh. Para së gjithash demokristianët gjermanë dhe partitë konservative franceze janë kundër anëtarësimit të Turqisë. Cameron ka bërë një plan kronologjik të anëtarësimit në BE. Nëse Kroacia nuk anëtarësohet në vitin 2007 bashkë me Rumaninë dhe Bullgarinë, atëherë, sipas tij, kjo do të ndodhë dy vite më vonë, më 2009. Në vitin 2012 bashkë me Turqinë do të anëtarësohen edhe Zvicra dhe Maqedonia. Cameron supozon se deri atëherë edhe zviceranët do ta kuptojnë se BE ka ndikim aq të madh ndaj vendit të tyre, prandaj nuk ka alternativë tjetër. Tani kujdes! Në vitin 2020 në BE mund të anëtarësohen: Shqipëria, Bosnjë dhe Hercegovina, Serbia, Mali i Zi dhe Kosova. Pesë vite më vonë (2025) në klubin e BE-së do të hyjnë Ukaina, Bjellorusia dhe Moldavia. Dhe BE do të ketë 41 vende anëtare.
Cameron mendon se Rusia do të qëndrojë jashtë Bashkimit Europian. Deri më tani, shtoi Cameron, vetëm Boris Jelcin është deklaruar për anëtarësimin e Rusisë. Por, nuk dihet nëse kur e ka thënë këtë ai ka qenë esëll. Edhe një politikan tjetër e ka përkrahur hyrjen e Rusisë në BE. Ai quhet Silvio Berlusconi, kryeministër i Italisë. Cameron tha se kurrë nuk dihet se çka mendon Berlusconi. Po ashtu kurrë nuk dihet nëse atë që e thotë Berlusconi do të merret seriozisht prej të tjerëve në Europë.
Të interesuara për anëtarësim në BE janë edhe shtetet e Kaukazit: Gjeorgjia, Armenia dhe Azerbejxhani. Por, sipas Cameron, ato nuk do të gjejnë përkrahje për këtë synim.





08/05/2004