Këndi i Djallit Nr. 1: FOSTOKSINA

[Diabolis]

Fostoksina

Po i nderuar lexues, quhet fostoksinë dhe rrokjezohet fos – to – ksi – në bari vdekjeprurës për të cilin ke dëgjuar e lexuar shpesh kohët fundit. Si shumica e fjalëve të huaja që hyjnë në gjuhën shqipe ka pësuar atë shtrembërimin e çuditshëm nga helm fosfori: fosfor + toksinë = fostoksinë, në helm drite: foto + toksinë = ?. E fostoksina nuk ka asgjë të përbashkët me fatosinën, atë barin çudibërës që bën të pamundurën të mundur e përdoruesit me recetë të saj kënaqen nga jeta. Përveç mediave që njoftojnë me hidhërim të (vetë)helmuarin e radhës herë me “fotoksinë” e herë me fostoksinë pakush tjetër merakoset nëse ajo është Fosfat Zinku, Phosvin P2Zn3, Fosfat Alumini, Phostoxin AlP, apo çfarëdo lloj helmi tjetër që çliron fosfinën vdekjeprurëse. Ata që duhet të shqetësoheshin fillojnë prej kryekomandantit që po i flijohen për kot ushtarët, kryetaksambledhësit që po i firojnë taksapaguesit, e deri tek ajo dora e zezë që shiti vdekjen e klientit të radhës. Nuk më pëlqen as heshtja e ne të tjerëve diku në midis, prandaj shpresëplotë se bashkarisht mund të thyejmë më shumë se këtë heshtje ndjellakeqe po shkruaj për atë që do të doja më pak, për fostksinën.
Sot tregtohet me një nga emërtimet a markat e mëposhtëme: Fastphos, Fumitoxin, Gastoxin, Max-Kill, Phosfume, Phostoxin dhe Weevilcide, ndërsa emërtimet dhe markat e mëparshme janë: Al-phos, Celphide, Celphine, Celphos, Detia-Gas-Ex, dhe Quick Tox. Mbas gëlltitjes në organizëm të fostoksinës ndodhin këto reaksione kimike që çlirojnë fosfinën apo fosfidin e hidrogjenit (PH3):
AlP + 3H2O à Al(OH)3 + PH3
dhe amoniakun dhe dyoksidin e karbonit:
NH2COONH4 --> 2NH3 + CO2
Një tabletë fostoksine 3 gramshe lëshon 1 gram gas, ato mbahen në shishe të taposura mirë sepse nën lagështirën e ajrit dekompozohen mbas pesë ditësh. Karakteristike era e hudhrës ndërsa ngjyra varion nga e gjelbër e errët e verdhë deri tek gri. Me 50 ppm (pjesë për milion) jeta vihet në rrezik. Në varësi nga sasia e marrë, shënjat e të helmuarit janë: prerje, vjellje, diare, dhimbje gjoksi e mbi stomak, vështirësi frymëmarrje, rrahje të çrregullta zemre e mandej hemoragji, goditje e koma.Vdekja vjen si pasojë e shkatërimit të njëkohshëm prej fosfinës të disa organeve si mëlçisë, mushkërive, sistemit nervor të qarkullimit të gjakut etj. Nuk ka një antidot të vlefshëm për shpëtim por përpjekjet e ndihmës së parë dhe mjekësisë bëjnë që në perëndim nga ata që aksidentalisht bien në kontakt me helmin 50% të shpëtojnë. Krahasuar kjo shifër me mbi 90% vdekje në Shqipëri them se duhen shënuar disa prej përpjekjeve për shpëtimin e një jetë në raste të tilla.
Nxjerrja në ajër të pastër, mbajtja ngrohtë dhe frymëmarrja gojë me gojë, ndërsa lajmërohet mjeku. Shkaktimi dhe nxitja e të vjellave, duke i dhënë pacientit një deri dy lugë gjelle (15ml - 30ml) shurup ipecac-u që nxirret nga përpunimi i rrënjëve të një shkurreje Braziliane (Cephaelis ipecacuanh) i cili duhet të shitet në farmaci pa recetë e duhet ta ketë çdo çantë ndihmësmjeku. Dikujt që ka humbur ndjenjat nuk i duhet dhënë asgjë nga goja. Ajo që mjeku më tej duhet të bëjë, e që një familjar a person i afërt duhet me këmbëngulje ta kërkojë, është dhënia pandërprerë e oksigjenit për të helmuarin me maskë apo gyp, shpëlarja e stomakut me permaganat potasiumi ose peroksid magneziumi derisa lëngjet që dalin të mos vijnë erë, transfuzioni i plotë i gjakut e futja e glukozës dhe lëngjeve elektrolitë. Futja e Vitaminës K1 në vena, morfina (morfin sulfat) dhe Corticosteroidët në doza të larta mund të ndihmojnë mjekun të fitojë një betejë pa përsëritjen e refrenit “erdhi vonë”. Është emergjente përgatitja e plotë e sistemit ambulator për t’ju përgjigjur situatës së krijuar e cila pakuptuar po çon tek piramida të vërteta vdekjesh.
I nderuar lexues, janë apo më saktë deklarohen rreth 60 vdekje të tmerrshme nga fostoksina për vit, apo një viktimë çdo javë që kosa e vdekjes merr dhe po vazhdon të marrë pandalim, e rrjedhimisht po aq familje vishen në zi e mallkojnë (ju e dini kë), e diku tek gjysma e atij numri shtohen jetimët njomcakë e të pafajshëm. Ndjekësit e rrugës së Ajaksit janë burra dhe gra, të reja dhe plaka, ku me probleme sedre a krenarie të vrarë, ku krejtësisht të dëshpëruar e aventurierë, ku të papunë e të pashtëpi, ku të pangrënë e të pashpresë, e që të gjithë të paditur në pambarim për zgjedhjen e gabuar që bëjnë. Dante Aligeri duhet të ndjehet vërtet keq me aq pak vend sa ju ka lënë këtyre të mjerëve që marshojnë drejt vdekjes me flamurin e zi ku një kafkë e kuqe kryqëzuar nga kokalla ka të nënshkruar me gërma kapitale HELM, i rrezikshëm në ekstrem. Dhe ky helm, që thuhet se lufton minjtë e arrave arrin të bjerë në dorë të atij që nuk ka shtëpi, atij në shtëpinë e të cilit miu bie e thyhen kokën, bie në dorë të 16-vjeçareve sikur të ishte buzkuqi i parë. Gati gati duket si i njëjti skenar me atë të atij sektit në Japoni që helmohej me gas, vetëm se në rastin tonë nuk kemi lidera dhe sekti ende nuk është shpallur de jure.
Vetëvrasjet nga fostoksina ja kalojnë për nga numri viktimave të fatkeqsive natyrore, viktimave të Otrantos, atyre të drogës dhe SIDA-s së bashku e po i afrohen atyre të vitit 1997. Po ndërsa ndaj natyrës dhe SIDA-s rritim shkallën e kujdesit, trafikantëve përpiqemi t’ju tregojmë vendin, e gjakderdhjen e 1997 e kemi lënë mbas, për një rrezik të madh që vjen rrotull jetëve të shqiptarëve dhe është jo më larg se vija e verdhë e çdo qyteti nuk po bëhet asgjë, përpos lajmërimeve në media aq ngjashëm me mortoret ngjitur në mure.
Me një numur të kufizuar vdekjesh nga përdorimi i alkolit metilik për prodhimin e pijeve vite më parë strukturat e shtetit krehën gjithçka nevojitej, dogana, tregtarë, prodhues, e shitës dhe ajo plagë tashmë i përket historisë, pse nuk veprojnë ato sot në rastin e helmimeve me fostoksinë? Me dhjetra raste helmimesh dhe asnjë dorë fajtore, asnjë i implikuar drejtpërdrejt a tërthorazi, asnjë i akuzuar e i nxjerrë para një gjykate (e cila mund ta nxjerrë dhe të pafajshëm) është e papranueshme, jo bindëse dhe shkas që persona të papërgjegjshëm të mos mendohen dy herë.
Në sirtaret e burokratëve në Ministrinë e Bujqësisë mbase rregulloret mbi administrimin dhe përdorimin e helmeve mbase kanë zënë myk. Me patjetër ka të tilla që shkruajnë të zezën mbi të bardhë se vetëm persona të specializuar me pajisje speciale, kundragaze e doreza plasitke mund të ruhen e përdorin këto lloj helmesh në ambiente të veçuara aq e kaq larg kalimtarëve e në ato apo këto doza. Nëse nuk gjenden apo ndrimi i sistemeve kërkon përmirësime le të bëhen ato. Ndërkohë është domosdoshmëri krijimi dhe liçensimi i personave a subjeketeve të posaçme për përdorimin e këtyre helmeve, sipas shembullit të Shoqatave të Përdoruesve të Ujit apo administrimit të lëndeve plasëse në guroret e shumta private. Të jenë këta persona të specilizuar që të bëjnë trajtimin me sasitë e nevojshme në qytete e fshatra, duke operuar si privatë apo dhe pranë njësive administrative të pushtetit lokal, bashkive a komunave. Nuk luhet me jetën e njerzve me shty ta shtyjmë e të bëhet si të bëhet. Përderisa nuk lejojmë çdo fshatar që nxjerr gurë për shtëpinë e re të zotërojë kallëpë dinamiti e kapsolle nuk duhet të lejojmë që kujtdo që i shkrep në kokë të përdorë fosfina shkatërruese për jetën e të tjerëve.
Fjalët e Presidentit të SHBA-ve Xhorxh Bush para disa ditësh “Ne e duam jetën, jetën që na është dhënë ne dhe të gjithëve. ... Dhe ne e dimë që kjo mënyrë jetese ia vlen të mbrohet. Nuk ka terren neutral – asnjë terren neutral – në luftën midis qytetërimit dhe terrorit, sepse nuk ka terren neutral midis së mirës dhe së keqes, lirisë dhe skllavërisë, dhe midis jetës e vdekjes.” duhet të jenë lajtmotivi i shoqërisë dhe shtetit shqiptar që në mënyrën ligjore me të rreptë të mundshme të ndalojnë këtë kob që na ka rënë në pjesë.
Minimalisht fostoksina të mos shitet me tableta por e përzierë në formë në petash, formë që gjendet në treg, në mënyrë që helmimi të kërkonte konsuminin e një sasie të madhe. Ajo të depozitohet pranë përdoruesve të mëdhenj e jo në çdo farmaci bujqësore që ndeshen rrugës. Maksimalisht, e mbase duhet, tregëtimi i fostoksinën në Shqipëri të ndalohet me ligj për një periudhë kohe, gjë kjo që sipas shtypit është kërkuar nga pushteti vendor. Nëse tregtimi dhe përdorimi i fostoksinës bëhet zap, ne kemi shpëtuar 60 nga ato 70 jetët e rrezikuara për vit, por dhe i japim mundësi mjekëve, me aq kushte sa kanë, të shpëtojnë dhe deri në gjysmat e atyre 10 të tjerëve që do ta gjejnë se s’bën helmin. Ne duhet të jemi të vendosur të fitojmë një orë e më parë këtë luftë të heshtur që na është shpallur, ta heqim këtë njollë të zezë një orë e më parë nga imazhi ynë i shformuar prej plot të tjerash.
I nderuar lexues, për sa shkrojta përzishëm kërkoj të falur por e bëra në emër të jetës. E kur tentova të bëja kimistin, ndihmësmjekun e farmacistin, prokurorin e gjykatësin, në pamundësi për të bërë ligjvënësin e shtetarin, po bëj dhe fetarin, po lutem për ne dhe të dashurit tanë, Zoti na ndihmoftë.

p.s. Zoti ma dëgjoi lutjen e më tha “më jepni një dorë ndihmë”

[bebushe]

Perse e ke quajtur kendi i djallit ?

[Diabolis]

Së pari, sepse për lehtësi Diabolis merret Djall, dhe së dyti se ato që do shkruaj, Zoti(at) dhe ëngjëjt e parajsës shqiptare i shpërfillin.


marrë nga Shekulli i sotëm:

Vetëhelmohet nëna e tre fëmijëve


Llambi Kallço

DURRËS- Një 31-vjeçare, nënë e 3 fëmijëve i ka dhënë fund jetës në rrethana enigmatike.
31- vjeçarja F.M, banuese në Manxë të Durrësit, ka gjetur vdekjen si rezultat i përdorimit të një sasie helmi të llojit fotoksinë. Sipas burimeve nga drejtoria e policisë së qarkut të Durrësit ngjarja ka ndodhur në orët e vona të së shtunës. Nënë e tre fëmijë është dërguar në spital në gjendje të rëndë dhe më pas ka gjetur vdekjen e menjëhershme. Pas autopsisë së bërë ka rezultuar se 31- vjeçarja ka përdorur një sasi të konsiderueshme helmi të llojit fotoksinë. Policia ende nuk ka zbardhur motivet e këtij rasti vetëhlmimi, ndërkohë që po punon intesivisht. Që nga janari i vitit 2004 në qarkun e Durrësit janë shënuar 3 raste vetëhelmimesh me fotoksinë. Në tre raste viktimat kanë qenë të seksit femër dhe faktor për këtë akt fatal ka qenë gjendja depresive e provokuar nga shkaqe të ndryshme. Si rezultat i problemeve të shumta ekonomike, sociale, familjare është rritur dukshëm numri i vetëvrasjeve në shkallë vendi.

[Dita]

A e ke nisur per botim artikullin D D, apo do ta kthesh ne kend per artikuj te tu ne forum?

[Diabolis]

Nuk ma botuan e dashur Dita.
Duket qe eshte djallezor, ndonse e kam autocensuruar paskaj, eshte dele e zeze.
E sinqerisht nuk kam piken e deshires ta ridergoj kund. Kush te doje le ta marre, te gjithin a ate pak kerkim qe ka brenda.

Nderkohe une po vazhdoj ne timen.

Po nga Shekulli:

E sapomartuar, pi helmin dhe vdes


Arsen Isai
ELBASAN- Një grua 21- vjeçare në Elbasan i ka dhënë fund jetës, duke u vetëhelmuar. Viktima Hamide Vllaha, 21 vjeçe, sipas burimeve, ka konsumuar një shishe me rogor, ndërsa ka gjetur vdekjen disa minuta pasi ka mbërritur në spital. Burime nga policia e Elbasanit thanë për gazetën se 21- vjeçarja, lindur në Belësh, që prej tre muajsh jetonte në një lagje perriferike të qytetit të Elbasanit, ku dhe ishte martuar. Të njëjtat burime thanë se ngjarja ndodhi dje në drekë, në Elbasan, teksa gruaja e re ishte duke punuar në kopshtin, pranë shtëpisë. Familjarët e kanë parë nusen pa ndjenja dhe më pas e kanë dërguar atë me urgjencë në spital. Ajo atje ka mbërritur pothajse e vdekur dhe pas pak minutash ka ndërruar jetë. Sipas hetimeve, gruaja 21- vjeçare, e martuar prej rreth tre muajsh, kishte pirë fshehtas familjes, një shishe me rogor, (helm i fortë që përdoret për hardhitë e rrushit dhe mbahet në çdo shtëpi që ka oborr ose tokë). Për familjarët vetëhelmimi mbetet enigmatik. Ata kanë ...

[Dita]

Atehere vazhdo shkruaj ne kete kend tendin D D.
Kisha lexuar vetem mbi vetevrasjet e kryera me fotoksine. Tek forumi Tema Shoqerore (me duket) Brari ka pas nisur dikur nje teme, ku mblidhte rastet e paraqitura ne gazetat e Shqiperise mbi to. U be mire qe po riaktivizohet si teme duke u nisur me nje artikull, ku gjeta informacion te panjohur per mua deri me sot.

[Diabolis]

“Vetëvrasjet, të tretët në botë pas Kinës dhe Francës “


Vladimir Muçaj

FIER- Fenomeni i vetëvrasjeve, për të cilat Fieri zë vendin e parë në vendin tonë është cilësuar si tepër shqetësues nga kreu i Ministrisë së Rendit Publik, Igli Toska, gjatë takimit që ai ka zhvilluar së bashku me ministrin e Shtetit, Marko Bello, me krerë të policisë dhe pjesëtarë të shoqërisë civile në këtë qytet. “Në statistikat e vitit të kaluar të Organizatës Botërore të Shëndetësisë, Shqipëria zinte vendin e tretë për numrin e madh të vetëvrasjeve, pas Kinës dhe Francës. Për një popullsi të vogël si kjo e vendit tonë, shifrat janë alarmante”,-ka thënë Toska. Gjatë takimit me autoritetet lokale, shoqërinë civile dhe qytetarët e Fierit, ministri Igli Toska nuk i ka kursyer deklaratat e ashpra, në drejtim të vartësve të tij.

[ALBA]

Vetëhelmimi, dy të reja në koma në spital


Kujtim Boriçi

ELBASAN - Një vajzë e fejuar dhe një nuse e re kanë tentuar t’i japin fund jetës, duke përfunduar në gjendje të rëndë në spitalin kirurgjikal të Elbasanit. 20- vjeçarja B.Stafo, e fejuar, lindur dhe banuese në fshatin Kusarth, 5 km larg nga qyteti sipas mjekëve të spitalit, erdhi në gjendje kome rreth orës 13:30 të ditës së djeshme. Ajo është sjellë nga të afërmit e saj. Këta të fundit kanë deklaruar se helmimi i saj mund të ketë ardhur nga helmi ushqimor, por paraprakisht, mjekët e këtij spitali e mohojnë këtë shkak, duke mbrojtur versionin e një vetëhelmimi nga herbicide me efekt të fortë. Gjithsesi bluzat e bardha janë duke pritur analizat përfundimtare lidhur me këtë rast. Po pranë këtij spitali, sipas burimeve për gazetën, rreth gjysmë ore më vonë, është paraqitur në gjendje kome dhe 27- vjeçarja Dh.Lamco, e martuar me një fëmijë, banuese në fshatin Shtëpanjë të komunës Gostiomë, 18 km larg nga qyteti. Sipas mjekëve dhe familjarëve, nusja e re ka gëlltitur njëherazi 2 kuti me tableta me paracetamol dhe në gjendje kritike është sjellë në spital. Familjarët e saj nuk kanë dhënë ndonjë shkak lidhur me këtë tentativë vetëhelmimi, por kanë thënë se në momentin që 27-vjeçarja ka gëlltitur mbidozën e ilaçeve ka qënë e vetme në shtëpi. Kur erdhëm në shtëpi, shtojnë ata, ajo ishte në gjëndje kome dhe e sollëm menjëherë në spital. Policia shton se edhe për këtë rast janë duke hetuar intensivisht. Burimet spitalore shtojnë se gjendja e dy pacienteve është kritike. Fenomeni i vetëhelmimit në Elbasan, kryesisht nga moshat e reja (90% gra dhe vajza), vazhdon të jetë një plagë e mprehtë në rrethin e Elbasanit.



shekulli

[Diabolis]

nga i njëjti shekull

Vetëhelmohet 20-vjeçarja, pas kthimit nga varrezat


V. Muçaj

LUSHNJE - Është kthyer nga varrezat ku kishte qënë së bashku me të afërmit e saj dhe më pas në rrethana krejt enigmatike i ka dhënë fund jetës. 20- vjeçarja Dorina Taullau ka mbërritur në gjendje të rëndë në spitalin e Lushnjes dhe megjithë përpjekjet e mjekëve ajo nuk ka mundur të shpëtojë nga vdekja. Sipas mjekëve të spitalit të Lushnjes, vajza ka konsumuar një sasi të konsiderueshme fotoksine dhe ka ndërruar jetë dy orë pas mbërritjes në spital. Sipas mjekëve viktima ka qenë e kthjellët deri në momentet e fundit të jetës dhe ka deklaruar se vetëflijimin e ka kryer pa shkak. Policia që është marrë me hetimin e kësaj ngjarjeje ende nuk ka dalë me ndonjë motiv zyrtar.

Ngjarja
Dorina ishte e fejuar me një djalë që kishte vetëm katër ditë që ishte liruar nga ushtria. Në paraditen e djeshme ajo së bashku me të afërmit e saj ka qenë në varreza dhe më pas ka dalë me vjehrrën dhe kunatën. Kur është ndarë prej tyre vajza është ndaluar në një kabinë telëfonike dhe aty ka pirë fotoksinën. Në moment ka rënë në shesh dhe sipas dëshmitarëve 20-vjeçarja është parë ashtu nga një shofer furgoni, i cili e ka marrë dhe e ka dërguar menjëherë në spitalin e qytetit. Aty i është dhënë ndihma e menjëhershme, por pa mundur të shpëtojë nga vdekja. Një nga infermieret që i ka qëndruar tek koka viktimës deklaroi se Dorina ishte e kthjellët deri në momentin e fundit. Ajo mësohet të ketë thënë se nuk kishte patur asnjë shtytje apo shkak primar për t’i dhënë fund jetës. Po ashtu viktima mësohet t’u ketë thënë infermiereve se një natë më parë kishte parë një ëndërr të cilën ia kishte treguar dhe të fejuarit të saj, Denisit. Endrra kishte të bënte me gjyshen e saj që kishte kohë që kishte vdekur. Në ëndërr 20-vjeçarja kishte parë se gjyshja e tërhiqte prej dore për ta marrë me vetë se e kishte marrë malli dhe se kishte nevojë për të. Ndoshta kjo thanë infermieret ishte vetëm një aludim i saj për t’iu shmangur pyetjes sonë, por janë dhe të vetmet fjalë që vajza ka nxjerrë nga goja në momentet e fundit të jetës. Familjarët e vajzës, babai i saj, Kajmaku, e ëma dhe motra Silvana nuk kanë mundur që të shprehen lidhur me tragjedinë. Edhe i fejuari i saj nuk ka diktur të thotë asgjë rreth shkaqeve të vetëflijimit të Dorinës. Dy të rinjtë e fejuar, sipas të afërmëve dhe komshijve nuk kanë pasur asnjë problem mes tyre. Si familja Taullau , ashtu dhe familja e të fejuarit të saj, Zaka, kanë mbetur të tronditur nga vetëhelmimi i 20-vjeçares. Ky është rasti i tretë i vetëhelmimeve në rrethin e Lushnjes, brenda 10 ditëve të fundit.

[Diabolis]

Nga Panorama

Një 15-vjeçar ka pirë helm, pasi i ka bërtitur e ëma. Besart Kuboçi nga Vora, dy ditë më parë ka ngritur gotën me helm me qëllimin, për t´i dhënë fund jetës.

Të afërmit tregojnë se, disa orë më parë, ai ishte grindur me nënën e tij, për zërin e lartë të magnetofonit.

Kjo e fundit, i ka kërkuar që ta ulte zërin dhe e ka kritikuar edhe për rrëmujën që krijonte vazhdimisht në shtëpi. Siç duket adoleshenti është prekur nga fjalët e nënës së tij, dhe ka vendosur t´i japë fund jetës. Ai ka gjetur rastin, kur në shtëpi nuk ka pasur asnjë njeri. Ka marrë helmin që përdorte nëna dhe babai i tij për të spërkatur domatet dhe specat dhe e ka hedhur në gotë. Më pas, ai e ka kthyer gotën deri në fund. Fatmirësisht, të afërmit e tij e kanë gjetur shpejt. Menjëherë, e kanë transportuar të riun për në spitalin ushtarak. Fillimisht, ai është dërguar në repartin e toksikologjisë, por pasi është konstatuar gjendja e tij e rëndë, ai është shtruar në sallën e reanimacionit të kirurgjisë.