Edukata

[Brari]

Koment

"GJENIU I VOGËL" I TRUSHKULURVE TË MËDHENJ




------------------------------------------

26 nars 2004 / TN

Edison YPI

"Si më le e nuk më the…", "Lemë të të puth, pastaj të vdes", "E urrej shiun....", "I urrej lotët...", "Buza mu tha pa të puthur..." kënduar nga njomëcakë e njomëcake dhjetvjeçarë, e plot të tjera herezi sentimentale zemërçjerrëse, lotndjellëse e shpirtgjakosëse, plot rënkime dashurore si këto e më të thukëta se këto mund t'i dëgjojë e shohë sot në një ekran TV ç'do shqiptar anekënd botës. Dhe prindërit respektivë, në po atë sallë a studio ku biri a bijëza lotojnë për dashurinë në moshën parapubertale sikur të ishin njëzet a tridhjet vjeç, ndjekin me buzëqeshje të çaplyera çapliniane spektaklin e turpit.

Qeshni prindër, qeshni tek dëgjoni bijëzën të këndojë këngët e ndaluara të rinisë tuaj të munguar, si të doni, çaplinisht apo kompraçikosisht, veç ta dini, kur bijëza dhjetvjeçare e cila tani j'u duket se këndon aq bukur për dashurinë, kur të bëhet pesëmbëdhjetë do t'u kthehet në shtëpi më tre të mëngjezit a pas tre ditësh, kur të bëhet njëzet zor se do kuptohet a është njëzet a dyzet, e kur të bëhet tridhjetë, sy e shpirt e zemër tharë tashmë, nuk do duket më pak se pesëdhjetë për shkak të pesëdhjetmijë aventurave. Do nisni të ankoheni athere duke bërë dërr-dërr, por dërr-dërrave tuaj të pështirë ankimtar moralistik nuk do t'ja vërë veshin kush, sepse do t'i ketë marrë lumi të gjitha, edhe birin a bijëzën tuaj, edhe ju, edhe ferrën edhe uratën.

Ja edhe diçka që na mungonte e s'e kishim ditur, ja edhe një kusur që na kish' mbetur pa hequr, ja dhe telepalaçollëku i fundit; "Gjeniu i Vogël". Të jesh nja dhjetë vjeç, diçka më tepër a më pak, të dish të këndosh, qoftë edhe kotmëkot, kaq mjafton të marësh pjesë në këtë garë "gjeniale" turpi.

Si, si t'ja spjegoj nipit trembëdhjetëvjeçar këtë çorroditje, këtë çorap, këtë çthurje, këtë çmënduri ?! Çfarë t'i them atij i cili sot po patakset përpara një ekrani ndërkohë që sheh se në Shqipëri, Kosovë e Maqedoni, mund të shquhesh, madje të shpallesh edhe "Gjeni" duke vetëm kënduar dhe kurgjë tjetër ?! Po marr shëmbull nipin sepse atë e njoh më mirë. S'do mënt se të tjerë si nipi im ka me mijëra.

Si mund ta ftilloj pra nipin rreth kësaj katrahure "edukative", çfarë t'i këshilloj atij i cili qysh para katër viteve dinte përmendësh krejt gjeografinë e botës, sot, veç Historisë së Shqipërisë në majë të gishtave, krejt historinë e Romës e të Greqisë së lashtë, historinë e Kristianizmit, Islamizmit, historinë e Anglisë, Rusisë, Turqisë, Lindjes së Largët; Kinës, Mongolisë, Japonisë, luftërat, mbretërit, perandorët, krushqitë, me emra, me data me të gjitha, atij, i cili ta thotë përmendësh Mesharin e Gjon Buzukut, ta shqipton rrjedhshëm alfabetin mbrapsht nga Z-a tek A-ja, ta bën për pesë minuta një listë me pesëdhjetë kompozitorët më të mëdhenj të të gjitha kohërave, atij që flet dhe shkruan Shqip më korrekt se të paktën gjysma e krejt shqipshkruesve, atij që flet dy gjuhë të huaja, atij që zverdhet dhe buza i dridhet kur bije fjala për djegjen e Bibliotekës së Aleksandrisë, atij të cilit po i rëndohet ç'do ditë balli nga tërë këto e pafund të tjera e të tjera, atij që, pas gjith' këtyre, shpreson diç të bëhet vetëm aty nga të tridhjetat. Nga ta zë, nga ta nis, si t'ja argumentoj pse i duhen tërë këto dhe nuk është lodhur kot ?!

Naimit këto ditë sigurisht po i lëvizin kockat në varr. Si e ka thënë frashërlliu; "Se drit' e diturisë në gropë do na shtjerë" ?! Ashtu e ka thënë, ë ?! Ku pyesin kopanët tanë për Naim e Lasgush a derëzi. Këta organizatorë, këta programatorë, këta regjizorë, këta skenaristë, këta derra, këta horra, këta morra, kokën, me tallash, zhavorr, pleh, a bosh e kanë ?! Dhjetvjeçarët e sotëm, në pranverë të '97-ës, kur psikika e tyre nga krismat e kallashit dhe tritolave u plagos, ndoshta përgjithmonë, ishin vetëm tre vjeç. Tani, pa arritur ende ne pubertet, u dashka që për shkak të idiotsisë të disa telepisave telemashtruesa të traumatizohen përsëri, ata vetë dhe mijëra e mijëra të tjerë që i shohin Apo thua trauma duhet të vazhdojë sepse shqiptari punën e nisur nuk e ka zakon t'a lërë përgjysëm ?!

Sipas telepisave, i bije që gjenialiteti shqiptar të ketë humbur kot deri tani. Ndër shqiptarë, ata që këndojnë e kërcejnë me gjith' shpirt, dihet cilët janë; Ezmerët, zeshkanët. Anës Lumit të Tiranës, rretheqark Durrësit, në Kume të Vlorës, në qëndër të Korçës, në hyrje të Shkodrës etj. Shko se ke atje gjeni të qefit sa të duash, duke kërcyer, duke kënduar, duke lotuar, të mëdhej e të vegjël, me vegla e pa vegla, me kitarra, mandolina, fyej, kallama nëpër duar i ke, me shtëpi e pa shtëpi, si t'i duash. Dikush mund të thotë; "Lena ore tani me gjith' këto, le të këndojnë e kërcejnë edhe ata më pak zeshkanët, le të këmbehen talentet, kulturat". Mir' or tarallak vulëhumbur mir', le të këmbehen kulturat B & W dhe ngjyrat dhe nuancat, por halli se kështu si po e bën ti këtë punë mund të ngjasë si me Ainshtainin një herë kur një bukuroshe hollivudiane i kërkoi të martohej me të. Hajde, i tha, të martohemi bashkë të bëjmë një fëmijë që të dali më surratin tim dhe trurin tënd. Mirë, j'u përgjegj "Gjeniu i Madh" i Fizikës "Gjenisë së Vogël" të filmit, por ka një problem, si i bëhet po doli me trutë e tu dhe me surratin tim ?!

E ç'na ka gjet' ne të zestë e bardhë ! Sikur ishin pak gjithato turpe që shohin kalamajtë shqiptarë gjith' ditën e gjith' natën nëpër gjithato kanale TV. Edhe kjo duhej. Sikur s'mjaftonin gjithato 900-a, ato lodrat me ato dy fotografitë identike të së njëjtës bukuroshe me një ndryshim fare-fare të vogël që mezi vihet re, por që po e vure re fiton miliona ama. E meqënëse milionat nuk fitohen kurrë prej askujt, në fund, drejtuesja e lodrës ja heq vetë merakun, mes tjerëve edhe dhjetvjeçarëve që kanë mbajtur frymën me gurrmazin pa pështymë tharë nga habia duke shqyejnë sytë ku është ai dreq ndryshimi; I shikoni ato breçkat shumë-shumë të ngushta, ato rrypat, spjegon alka, prezantuesja. Po ? OK. Shihini mirë, në njërën foto rrypi është edhe më i ngushtë. Po rrypi rryp është, si mund t'ja mas diametrin, për më tepër në atë vënd aq delikat ?! pyesin veten telerrypat. Ehu, loja ka mbaruar, tani ke përpara dy foto të tjera edhe më identike, pa rryp fare. Këtyre hajde gjejua ndryshimin dhe diametrin po munde.

Forca shejtanbudallenj, sharlatanë të kulturës, çakaj të parasë, jepini o burra, hidhni bomba atomike mbi kokat e kalamajve shqiptarë, "të të gjitha trevave", ujë të zi nxirrini, kontribuoni që në të ardhmen të mos mund të thuhet "S'ka burra shteti Shqipëria". Tani s'para ka, por do të ketë me siguri, do të jenë këta monstrat që po përgatitni ju. Fëmijët e etur për dituri e dritë, mos i lejoni të bien në pesimizëm, budallenjtë si nipi im për shembull, ata që brengosen për; "Kufizimin dëshpërues të mëndjes njerëzore". Mësojuni njomcakët shqiptarë; "Pafundësinë lumturuese të përfitimit nga kufizimi i mëndjes njerëzore". Sakën se i lejoni të bijen në kurthet e batakçinjve Naim, Lasgush, Konicë, Kadare. Lere ç'thotë ai Ainshtaini që ja prishi qefin asaj bukuroshes; "Gjeniu është një afrikan që ëndërron mbi dëborë". Dëngla, poezi për të frymëzuar breza të ri. Ça po na duhen brezat e rinj. Tula të rinj, tyça të rinj, rrypa të rinj, ushkurë të rinj, ata kemi mangut.

----- trepca.net....