Privatizimet ne Shqiperi

[ganoid]

INSIG, brenda korrikut BERZH dhe IFC marrin pronesine ne 40 % te aksioneve
Brenda muajit korrik do te arrihet marreveshja paraprake e privatizimit nga IFC dhe BERZH e 40 perqind (20 perqind seicila) te aksioneve te INSIG dhe brenda muajit shtator do te realizohet procesi i kalimit te ketyre aksioneve tek dy institucionet financiare nderkombetare, bene te ditur burimet ne Ministrine e Financave, pas nje takimi qe ministri Islami zhvilloi per perfaqesues te institucioneve nderkombetare qe do te behen aksionere te ardhshem te kompanise shteterore te sigurimeve. Aktualisht te dy institucionet, Korporata Financiare Nderkombetare dhe Banka Evpropiane per Rindertim dhe Zhvillim jane ne fazen e njohjes nga afer me kompanine ose sic njihet ndryshe ne gjuhen e teknikes se privatizimit "Due diligence". Po keshtu ne sherbim te privatizimit eshte zgjedhur edhe keshilltari ligjor i ketij procesi qe eshte kompania CMS Cameroon me partner lokal Kalo & Associated, perzgjedhje kjo e bere sipas procedurave te sygjeruara nga Banka Boterore. Ministri Islami nga ana e tij, ka shprehur gatishmerine e dikasterit qe ai drejton per te cuar perpara procesin e privatizimit te INSIG, duke garantuar njekohesisht perfaqesuesit e dy organizmave financiare nderkombetare se ky proces do te shoqerohet njekohesisht edhe me impenjimin maksimal per permiresimin e tregut te sigurimeve ne pergjithesi, si persa i perket anes legjislative ashtu edhe persa i perket abuzimeve te ndryshme ne kete fushe, ku sipas te dhenave nga komisioni i mbikqyrjes se sigurimeve rezulton se rreth 20 perqind e mjeteve motorrike ne Shqiperi nuk jane te siguruara.


....................
....................

Mesa duket qeveria kerkon te rrise sigurine e INSIG-ut per te terhequr investitoret e huaj. Dy kompanite po marrin aksione te nje kompanie sigurimi duke bere edhe vete rolin e siguruesit per INSIG ,pra sherbejne si nje garanci per te investuar te INSIG.

[Vinny_T]

Kjo qe thua ti mariglennora qendron deri diku por problemi i privatizimeve ne shqiperi eshte pak i çuditeshem dhe dalim komplet nga nje llogjike e mirefillte ekonomie. Ne pjesen me te madhe te privatizimeve te ndermarjeve shteterore abuzimet kane qene me te vertete jashtezakonisht te medha dhe humbjet e shtetit ne to mund te logariten me dhjetra miliona dollare per te mos thene me teper.
Vetem per AMC-ne flitet qe Meta ka marre nje valixhe te kendeshme me 3 milion dollare per te dhene viston e tij e raste si ky jane me dhjetra ( flas per afare te medha pasi mesatare e te vogla kemi me qindra).
Insig eshte aktualisht kompania shteterore qe fiton me shume para ajo operon ne nje fushe qe eshte ne fillim te fazes se zhvillimit dhe ne nje treg si Shqipreia ka mundesi qe te rrise mbi 4 deri ne 5 here xhiron dhe mbi 30 here fitimin aktual.
Sigirumi i makinave eshte ne fazen fillestare dhe ka nevoje per transformim te plote e kjo gje behet dhe nepermjet lidhjes se parteneritetit me kompani te te njetit profesion pa patur nevoje te shiten 40% te aksioneve ne kete faze pasi eshte akoma heret.
Banka Boterore dhe Berzh jane me te vertete organizma te mirenjohura ne skenen nderkombetare por nuk kane te njeten vlere sa nje grup sigurimesh Evropian apo amerikan dhe qeveria e Islami duhej te kishte filluar punen e tij duke joshur grupe te tilla e jo zgjidhjen me te lehte dhe me pak atraktive Banken Boterore!
sigurimi i shtepive, sigurimi privat shendetesor ai i bizneseve jane nje aktivitet teper fitimprures dhe qe nuk kane filluar ende ne Shqiperi. Keto mund te ishin dhe argumentat pozitiv qe mund te perdorte ministri Islami per te afruar investirore me profil me te pershtatshem per te privatizuar INSIG-un.

[ganoid]

Jam shume dakord me ty Vini

Eshte e vertet se kur behen bisedimet per te privatizuar ndonje ndermarje apo institucion ende nen shtetin, perfaqsuesit shqiptar pervec cmimit te "mallit" qe kane per te shit per llogari te shtetit bejne edhe pazarin e dyte dhe ky eshte shume me deciziv se i pari.
Ja nje shprehje qe eshte perdorur nga nje zv/minister " Do ishte me shume rendesi per mua te dija se sa shume kembngulni te futeni ne kete afer?"
qe perkethehej sa jeni te gatshem te me paguani per te mbyllur afarin.

Nje tjeter pike e "fuqishme" e shtetit tone eshte edhe vete min i finances Islami i cili ma do mendja se kur flet per gjendjen e institucionit qe ka ndermen te privatizoje jua shpjegon me ligjet e Njutonit

Me e rendesishmja dhe qe e kam permend dhe me lart eshte se investitoret e huaj nuk e njohin akoma Shqiperine si dhe kane frike. Mos harro qe vetem para 6 vitesh kemi pas nje situat qe (mes nesh) mund ta quaje Lufte Civile. Po keshtu para 5 vjetesh perseri kemi kaluar nje situate qe mund te percepitonte shume keq.

Keshtu qe eshte shume dhe kaq. Populli thote kur ske pulen do hash sorren looool

[Dita]

Per privatizimin e Bankes se Kursimeve mbaj mend qe qe ne vitin 2001 kam pare ne revisten "The Economist" reklame per te terhqur vemendjen e institucioneve nderkombetare qe mund te ishin te interesuara ne lidhje me kete gje.
A eshte vepruar edhe me INSIG-un ne kete forme?


Shume e drejte cka ka thene Vinny_T. Me pare duhen kontaktuar institucionet e specializuara per kete fushe, te profilizuarat, ato me fuqi ne arene nderkombetare. Mjaftojne shembuj gjigandesh evropiane ne kete fushe: Generali, Alliance, etj per kete gje, per te mos kaluar deri tek ata amerikane. Eshte e pamundur qe interesi i tyre te jete kaq i vogel, apo zero, nderkohe qe sektori privat ne Shqiperi eshte zhvilluar ndjeshem ne keto vite.


Por nese e shikojme kete mungese investimi si nje tutje te insvestoreve, atehere duhet dyshuar deri dhe per te ardhmen afatshkurter te ngjarjeve ne Shqiperi. Sektori financiar eshte i pari qe sinjalizohet per keto gjera. T'i shtosh kesaj dhe deklaraten e OSBE-se per gjendjen ne Shqiperi, kthehet kjo ne nje pamje te zymte e ceshtja e pse-se te mungeses se investoreve private per INSIG-un ndoshta sqarohet plotesisht.

[Vinny_T]

Qe te privatizosh nje ndermarje shteterore ne Shqiperi nuk duhet qe te besh oferten me te mire per ndermarjen ne fjale por per ate qe ve firmen pasi eshte prone e tij. Insig eshte prone e Kryeministrit e ministrit te ekonomise dhe e jo te gjithe shqiptareve. Atehere te mos enderrojme kot se do te gjehet parteneri dhe bleresi me interesant per shqiptaret , ai qe do te fitoje kete ndermarje duhet qe te sjelle valixhen sa me shpejt e sa me te madhe tek njerezit e Nanos (se ai vet nuk merrr direkt ne menyre qe mos ti dale nami, pasi tani nami i ka dale vetem deri te shoferat ata qe mbledhin pleherat nuk e dine akoma) dhe tek njerezit e ministrit te ekonomise.

[Dita]

Edhe po ta zhveshesh nga ironia ate qe ke shkruar Vinny, perseri nuk zbukurohet dot ajo qe gjendet nen te.....realitet i tmerrshem.

Valixhja me e shpejte.......hajde zgjidhje hajde!

[ganoid]

Dita!
Pashe se pak me larte permende deklaraten e OSBE-se. Per kete une po te sjell nje artikull te Gazetes Shqiptare qe flet per kete deklarat.


--------------------------------------------------------------------------------

EKONOMIKUS

Raporti i OSBE-së në Tiranë, botuar në faqet e gazetave shqiptare kishte të përmbledhura në një dokument të vetëm mjaft kritika për zhvillimet në Shqipëri, që natyrisht përkthehen në kritika për punën e qeverisë. Është e qartë që një listë difektesh në punën e qeverisë e shkruar nga një përfaqësues i institucioneve të huaja në Shqipëri do të ndikojë paksa edhe në sjelljen e elektoratit shqiptar, të paktën atij që lexon gazetat. Por më tepër vëmendjen e tërhoqi përfundimi se në Shqipëri është krijuar rrezik i mundshëm për trazira të reja shoqërore dhe politike. Pasi kemi kapërcyer krizën e vitit 1997 çdo fjali e tillë sjell të dridhura për këdo prej nesh. Sipas raportit të Lipponen botuar në gazetat shqiptare, dy janë arsyet që mund të shkaktojnë krizat: rritja e shpejtë e popullsisë dhe norma e lartë e inflacionit. Këtu e vlen të ndalemi pak. Duket pak si absurde që inflacioni shqiptar të renditet në shkaktarët e një trazire të mundshme shoqërore apo politike. Raporti jep një shifër inflacioni rreth 5 për qind. Nëse shfletohet literatura ekonomike, inflacioni në këtë nivel nuk quhet "inflacion i lartë". Përkundrazi, shtetet që arrijnë nivele të tilla inflacioni thuhet se janë të suksesshme në zbatimin e politikave të reduktimit të inflacionit dhe stabilizimit makroekonomik. Gabmi i parë në raport qëndron në faktin që norma inflacioni 5 për qind është cilësuar si inflacion i lartë. Këtu duket sikur interesi kryesor ka qenë që raporti të përmbajë me çdo kusht shprehjen "inflacion i lartë". Zbatimi i programeve të stabilizimit ekonomik në Shqipëri ka patur si arritje kryesore reduktimin e shpejtë të inflacionit dhe mbajtjen e tij në nivele të ulëta. Do të duhej që kritika për këtë çështje të ishte formuluar më mirë. Për shembull, fare lehtë mund të derdhen kritika.. mbi buxhetin e shtetit dhe paaftësinë e organeve përkatëse për të përmirësuar procedurat e mbledhjes së detyrimeve tatimore e doganore, për t'i larguar ato nga veprimet arbitrare apo për të qenë më transparente në shpenzimet që kryejnë. Mund të kritikohet organet gjyqësore dhe përmbaruese që me praktikat e zvarritura dhe korruptive krijojnë probleme për aktivitetin e mjaft bizneseve të vendit e të huaja. Mund të gjenden plot fajtorë të tjerë por kurrsesi nuk mund të vishet me faj inflacioni.
Ndoshta teknokratët që punojnë në zyrat e OSBE (jo vetëm në Tiranë) shfletojnë arkiva të tëra dhe mund të kenë evidenca të trazirave apo revolucioneve të shpërthyera në emër të inflacionit. Sidoqoftë nuk mund të ketë rast që një inflacion 5 për qind të ketë tronditur aq shumë fuqinë blerëse të njerëzve dhe t'i ketë varfëruar aq shumë ata saqë t'i ketë hedhur në trazira shoqërore. Besoj as trazirat politike nuk mund të kenë një bazë të tillë. Do të ishte tepër luksoze të tronditej jeta e një vendi për një inflacion 5%.
Rritja e shpejtë e popullsisë, për herë të parë në një dokument të botuar ndërkombëtarësh, na del si shkak trazirash politike e shoqërore. Duke lexuar një argument të tillë menjëherë të vjen në mend arsyetimi maltuzianist se bota do të ketë varfërim të vazhdueshëm pasi të mirat materiale rriten në progresion aritmetik ndërsa popullsia rritet me progresion gjeometrik, prandaj duhet të ketë sëmundje, luftëra (lexo trazira) etj.. A thua vërtet popullsia shqiptare prej 3.1 milionë banorë përban këtë lloj kërcënimi. Edhe në këtë pikë duket sikur raporti ka gabuar. Nuk e dimë se sa i janë referuar shkruesit e raportit të dhënave të fundit të regjistrimit të popullsisë në Shqipëri, por këto të dhëna nxjerrin në pah një tipar të rëndëishëm. Jo vetëm popullsia e Shqipërisë nuk po rritet më me ritme të shpejta, por ajo ka fituar mjaft nga karakteristikat e popullsisë dhe të familjeve të Europës Perëndimore.
Sigurisht që fjalia "bombë" e Lipponen është vendosur në kontekstin e gjithë Raportit të Pranisë, megjithatë dy faktet e sipërcituara si shkaqe trazirash janë zgjedhur gabim. Në rastin më të mirë dëshirojmë që shkruesit të jenë nxitur në përgatitjen e këtij raporti dhe të mos e kenë vrarë mendjen shumë për renditjen e fjalëve dhe fjalive. Por si gjithmonë viti 1997 nuk na hiqet nga kujtesa. Atë vit u mësuam që mjaft nga ngjarjet e dhimbshme që ndodhën në Shqipëri t'i dëgjonim në emisionet në shqip të radiove të huaja duke i dhënë mjaft më të ekzagjeruara se sa realiteti apo nganjëherë edhe më përpara se ato të ndodhnin në realitet. A mos po merr të njëjtin rol edhe raporti i Lipponen?
.............
...............

[Dita]

Ai qe ke sjelle ti MARIGLEN eshte vetem interpretimi.
Une e kisha fjalen per kete te meposhtmin qe eshte artikulli baze mbi te cilin me pas mund te ngrihen komentet.

A nuk te (na) kujton ty (neve) ca artikuj te famshem te vitit 1996 per te drejtat e njeriut, lirise se shtypit, zhvillimin e ekonomise dhe politikes ne Shqiperi?





Tirana rrezikohet nga destabilizimi

Nga Osmo Lipponen


Hyrje

Që nga raporti i fundit i Prezencës i mbajtur në Këshillin e Përhershëm më 6 shkurt, Prezenca e OSBE-së në Shqipëri ka vazhduar procesin e ridimensionimit të punës së saj, duke përfunduar strukturimin e ri të saj dhe duke u përqendruar më shumë në çështjet kyçe. Përmes këtij procesi, Prezenca e ka ripozicionuar veten në qendër të debatit në rolin e moderatorit dhe lehtësuesit për çështje të rëndësishme politike që po përballon vendi, si reforma zgjedhore dhe kthimi i pronave. Duke pasur parasysh rolin e Prezencës si lehtësuese e proceseve politike dhe nivelin e saj të lartë të ekspertizës, ajo po plotëson më së miri punën e Komisionit Evropian duke mos konkurruar me rolin e tij në rritje në kryesimin e Procesit të Stabilizim Asociimit dhe aktorëve të tjerë ndërkombëtarë në vend të përfshirë në procesin e reformave.

Klima e përgjithshme politike në Shqipëri ka vazhduar të influencohet nga fryma e konsensusit, megjithëse marrëdhëniet ndërpartiake janë bërë shumë më konkurruese për shkak të fillimit të fushatës së zgjedhjeve të ardhshme të pushtetit vendor të tetorit. Duke pasur parasysh të ardhmen e paqartë të zgjedhjeve të pushtetit vendor, i është kushtuar më shumë vëmendje Komisionit Dypalësh për Zbatimin e Rekomandimeve të ODIHR-it dhe përfundimin e procesit të reformës zgjedhore, në të cilin Prezenca ka luajtur një rol qendror. Çështja tjetër kryesore e reformës mbi pronësinë e tokës ka marrë një karakter më politik edhe si pasojë e presioneve të zgjedhjeve.

Duke pasur parasysh shqetësimin aktual të politikës shqiptare në lidhje me çështjet që direkt apo indirekt kanë të bëjnë me zgjedhjet e ardhshme, ky raport do të përqendrohet kryesisht në këto çështje, në atë se si po ndodhin ndryshimet aktualisht në sferën politike dhe se si ka ndikuar puna e Prezencës dhe roli i saj në lehtësimin e dialogut. Këtu është shprehur shqetësim përsa i përket debatit të kohëve të fundit mbi lirinë e medias, që mund të ketë pasoja afatgjata, i cili duket se ka lidhje me fushatën zgjedhore, tani që partive u janë dhënë shanse të barabarta nga Kodi Zgjedhor i përmirësuar. Në këtë raport, vihet në dukje, gjithashtu, edhe politika rajonale e Shqipërisë dhe realizimi i nënshkrimit të Kartës së Adriatikut, pasi ato tregojnë se si mund të arrihet suksesi duke vendosur prioritete dhe duke u përqendruar në to.



Konteksti i Përgjithshëm

Raporti i Prezencës i mbajtur në muajin shkurt në Këshillin e Përhershëm tregoi se pakti konsensual midis z.Nano dhe Dr.Berishës u prish si pasojë e presioneve në rritje të fushatës parazgjedhore. Megjithatë, është e qartë se gjashtë muajt e "periudhës së konsensusit", shërbyen si një interval i nevojshëm dhe, së bashku me ndikimin pozitiv të Komisionit Dypalësh, sollën një ndryshim kulturor premtues në mënyrën se si po zhvillohet tashmë politika. Vetë termi "konsensus" është bërë tashmë pjesë e pandashme e fjalorit të politikanëve dhe rrugët e komunikimit janë hapur në nivele të ndryshme mes strukturave të partive. Duke pasur parasysh se Kuvendi është arena kryesore ku opozita është pjesëmarëse në procesin e hartimit të politikave, veprimtaria politike dhe ligjvënëse ka marrë një rëndësi të veçantë. Si pasojë, Kuvendi është bërë fokusi kryesor i vëmendjes, duke u pasqyruar rregullisht dhe gjerësisht në media. Projekti i Prezencës në mbështetje të Kuvendit ka mundur që të çojë më tej përpjekjet e deputetëve për të rritur rolin dhe përgjegjësitë e tyre, duke dhënë rezultate pozitive që i kalojnë parashikimet fillestare të projektit.

Kthimi në politikën "tradicionale" shqiptare, siç u tregua edhe nga retorikat e zjarrta të përdorura gjatë debateve të periudhës shkurt-prill mbi ngritjen e komisionit hetimor për aktivitetet e Bashkisë së Tiranës dhe Ministrisë së Kulturës - kryesisht për qëllimet e opozitës për të ndjekur pretendimet e tyre kundër Kryetarit aktual të Bashkisë së Tiranës, Edi Rama, është rezultat i afrimit të zgjedhjeve dhe nevojës së politikanëve për të fituar pikë nga elektorati i tyre tradicional. Këto zhvillime pasqyrojnë një dinamizëm në rritje të zhvillimeve demokratike në vend dhe jo shenja të paqendrueshmërisë politike. Nga ky këndvështrim, sulmet e zjarrta të Dr.Berishës dhe taktikat obstruksioniste të përdorura nga figura të tjera të opozitës në Kuvend, përfaqësojnë mjete të ngjashme të ushtrimit të presionit politik, në mos disi më pak të zhvilluara, me ato që shihen në demokraci më të përparuara perëndimore.

Deklarimet e opozitës për të përdorur të gjitha mjetet që u ofron atyre rregullorja e brendshme e Kuvendit për të bllokuar interesat e shumicës, tregojnë një angazhim të opozitës në procesin politik dhe jo refuzim, siç ka bërë ajo më parë përmes bojkotimit. Për më tepër, deklarimet e tyre të mëtejshme se manovrimet lidhur me çështjen e komisionit hetimor kishin për qëllim mbrojtjen e Kushtetutës, janë, gjithashtu, të rëndësishme, pasi ata, në fillim, e kishin bojkotuar referendumin për Kushtetutën në vitin 1998 dhe kishin refuzuar ta njihnin autoritetin e saj, sapo ajo u miratua. Prandaj, veprimet e opozitës gjatë muajve të fundit duket se tregojnë një ndryshim, veçanërisht, në qendrimin e Partisë Demokratike drejt angazhimit të plotë në procesin politik për të mos i lënë mundësi maxhorancës të vendosë arbitrarisht mbi çështje të ndryshme.

Megjithëse akoma përdoren akuza dhe retorika për të kënaqur mbështetësit e partisë në bazë, vihet re një pjekuri e udhëheqësve kryesorë politikë, e cila mund t'i atribuohet kryesisht rezultateve të punës konstruktive dhe konsensuale të Komisionit Dypalësh dhe Procesit të Stabilizim Asociimit. Procesi i Stabilizim Asociimit ka dëshmuar se është një forcë ndikuese që kërkon ndryshime në nivelin teknik dhe legjislativ, por që ka filluar, gjithashtu, të nxisë modernizimin e qendrimeve politike shqiptare. Edhe mbështetja që Shtetet e Bashkuara i kanë dhënë procesit të Stabilizim Asociimit dhe objektivave të këtij procesi ka pasur një ndikim të konsiderueshëm.

Rezoluta e Kuvendit mbi Raportin e Dytë Vjetor të Komisionit Evropian mbi Procesin e Stabilizim Asociimit në Shqipëri ilustron shembullin e mësipërm. Debati i zgjatur dyditor mbi këtë raport u provokua nga një mocion i opozitës ku i kërkohej Kryeministrit Nano të shpjegonte arsyet për tonin shumë kritik të raportit. Në mënyrë që të mos humbisnin përfundimet kryesore të debatit, Komisioni i Punëve të Jashtme hartoi një rezolutë, në të cilën Kuvendi i kërkonte Qeverisë të ndërmerrte një numër veprimesh të rëndësishmë në përgjigje të raportit të Komisionit. Këto veprime përfshinin përgatitjen e një Strategjie Kombëtare për Integrimin në Bashkimin Evropian, përqendrimin në luftën kundër krimit të organizuar dhe trafikimit dhe paraqitjen e një plani veprimi për përshpejtimin e reformës së ndërmarrjeve strategjike. Kuvendi deklaroi, gjithashtu, mbështetjen e tij për përpjekjet e Presidentit në lidhje me reformën gjyqësore dhe u bëri thirrje partive politike për të forcuar frymën e dialogut dhe për të garantuar stabilitet politik.

Elementët e rezolutës janë të ngjashëm me deklaratat e mëparshme të Grupit të Miqve të Shqipërisë, që tregon se institucionet shtetërore e kuptojnë dhe kanë filluar të përmbushin rolin e tyre kushtetues të ekuilibrimit të pushtetit të Qeverisë, duke vepruar si mekanizma mbikëqyrës. Mënyra se si Kuvendi siguron që Qeveria të veprojë në përputhje me rezolutën do të jetë një shenjë e rëndësishme e vazhdimësisë së vullnetit të përbashkët politik për ta çuar vendin përpara në procesin e Stabilizim Asociimit.

Pavarësisht nga tendencat pozitive që duken në strukturat politike kryesore dhe marrëdhëniet institucionale, zbatimi i ligjeve dhe një proces reformash vazhdimisht të copëtuara ende e pengon zhvillimin e Shqipërisë. Siç theksohet edhe në raportin e Komisionit Evropian për Procesin e Stabilizim Asociimit, "stabiliteti politik relativ dhe dialogu i rinisur ndërpartiak ...akoma nuk mund të quhet një arritje e rëndësishme për sa i përket aspektit të reformave." Toni kritik i këtij raporti duket se ka nxitur Qeverinë dhe Kuvendin të bëjnë më shumë përpjekje. Megjithatë, vështirësia kryesore në realizimin e një programi ambicioz të reformave të kërkuara që synojnë përmirësimin e qeverisjes dhe luftën kundër korrupsionit vjen nga rezistenca e brendshme që lind nga interesat ekonomike ekzistuese që preferojnë të vazhdojnë të marrin përfitime private, në kurriz të mirëqenies sociale të përgjithshme.



***

Rritja e Produktit të Brendshëm Bruto në vitin 2002 u ul në 4,7%, pasi kishte qendruar mesatarisht në nivelin 7-8% për vite me radhë. Kjo mund t'i atribuohet një sërë faktorësh që kanë lidhje me paqendrueshmërinë politike të vitit të kaluar, krizës së vazhdueshme të energjisë, përmbytjeve të vjeshtës së kaluar, mungesës së likuiditetit në sistemin bankar për të financuar defiçitin e shtetit dhe shtyrjes së privatizimeve kyçe të Albtelekomit dhe Bankës Kombëtare të Kursimeve, që është, gjithashtu, një tregues i zvogëlimit të investimeve të huaja në vend. Pas një rritjeje të inflacionit në 5,4% në vitin 2002, Guvernatori i Bankës së Shqipërisë ka paralajmëruar së fundi për një rritje të re të inflacionit, si rezultat i shpenzimeve publike të paplanifikuara për shkak të fushatës zgjedhore.

Shkalla më e ulët e rritjes ekonomike shkaktoi një rishikim të paplanifikuar të buxhetit afatmesëm vitin e kaluar dhe çoi në një ulje të shpenzimeve buxhetore për vitin 2003. Për këtë arsye, rritja e të ardhurave të shtetit ka qenë përparësi, pasi doganat dhe mbledhja e taksave arritën mbi 90% të objektivave të planifikuara. Megjithëse mbledhja e taksave është rritur vazhdimisht gjatë viteve, FMN-ja ka vënë re se sistemi karakterizohet ende nga "kontrabanda e vazhdueshme, raportimi më i ulët në fatura, falsifikimi i bilanceve dhe një dobësi e përgjithshme në zbatimin e ligjit (për taksat)". Pretendimet për favorizim shfaqur ndaj disa kompanive me lidhje të forta dhe vënia në shënjestër e firmave të huaja nuk kanë ndihmuar shumë në rritjen e besimit të investuesve në vend. Sulmet e kohëve të fundit ndaj disa biznesmenëve të njohur ka shkaktuar tension në komunitetin e biznesmenëve, të cilët ndihen të kërcënuar mes treguesve ekonomikë në ulje dhe konkurrencës në rritje.

Një rrymë e fshehtë ballafaquese është ende e fortë dhe vazhdon të ketë tendenca shpërthyese në shoqërinë shqiptare. Demonstratat e kohëve të fundit ishin shumë afër daljes nga kontrolli i forcave të policisë dhe përhapjes në zona të tjera, duke treguar se mënyra e vjetër e daljes në rrugë për të kërkuar zgjidhje ekziston ende. Pronat dhe çështje të tjera të kompensimit po zhgënjejnë shumë njerëz dhe realiteti shoqëror e ekonomik është i zymtë për pjesën më të madhe të popullsisë.

Shfaqja së fundmi e fushatës së gjerë MJAFT!, që ka për qëllim rritjen e ndërgjegjësimit të opinionit publik dhe nxitjen e angazhimit qytetar në lidhje me çështje të cilësisë së jetës dhe qeverisjes, përfaqëson një përpjekje për të krijuar një zë kritik ndaj statukuosë. Përfshirja e shpejtë e fushatës MJAFT! në kulturën popullore gjatë tre muajve të fundit tregon se temat e tyre i kanë gjetur telat një pjese të shoqërisë të pakënaqur me natyrën pasive dhe të izoluar të politikës në vend. Ndërsa zhvillimet pozitive politike të vërejtura më sipër nga Prezenca nuk çojnë domosdoshmërisht në rezultate të prekshme për popullsinë në përgjithësi, mënyra sipas së cilës kandidatët e ardhshëm për kryetarë bashkish dhe komunash mund t'u përgjigjen shqetësimeve të qytetarëve do të jetë e rëndësishme për të përcaktuar jo vetëm se sa të gatshme janë partitë për të tërhequr votues të pakënaqur dhe indiferentë, por edhe nivelin e pjesëmarrjes aktive qytetare në procesin qeverisës.



Reforma zgjedhore

Meqenëse reforma zgjedhore mbetet një nga çështjet më të rëndësishme politike në axhendën kombëtare gjatë muajve të kaluar, Prezenca ka vazhduar të lehtësojë në nivelin më të lartë fazat përfundimtare të punës së Komisionit Dypalësh për Zbatimin e Rekomandimeve të ODIHR-it. Afati për përfundimin e negociatave lidhur me ndryshimet në Kodin Zgjedhor ishte vendosur data 31 mars, me qëllim që ato të miratoheshin në kohë për zgjedhjet vendore të tetorit. Pas kapërcimit të mosmarrëveshjeve midis pozitës dhe opozitës në lidhje me një sërë çështjesh gjatë dy mandateve të para të komisionit, mandati i tretë dhe përfundimtar u përqendrua në hartimin e ndryshimeve. Kjo kërkoi punë intensive dhe diskutime në zyrat e Prezencës nga grupi kryesor negociator në fundjavë dhe pas mesnate.

Mosmarrëveshjet e thella të përmendura në raportin e mëparshëm të Prezencës për shkak të ndryshimeve në lidhje me mosndërhyrjen e shtetit dhe Qeverisë në procesin zgjedhor u zgjidhën pas vizitës së bashkëkryetarëve në Këshillin e Përhershëm më 6 shkurt. Pas diskutimeve të tyre me delegacionet, bashkëkryetarët u kthyen në Shqipëri me një vendosmëri të re për të kryer detyrat e komisionit duke shmangur çdo bllokim të tyre në të ardhmen. Në mënyrë kuptimplote, të dy bashkëkryetarët përvetësuan deklaratat e bëra nga Kryesia e BE-së dhe Shteteve të Bashkuara dhe përsëritën publikisht kërkesat e Këshillit të Përhershëm për angazhim të plotë ndërpartiak për kompromis.

Deri në fund të muajit mars, të gjitha rekomandimet e përfshira në Raportin Përfundimtar të ODIHR-it për Zgjedhjet e vitit 2001 që kishin lidhje me zgjedhjet për pushtetin vendor ishin trajtuar nga Komisioni Dypalësh. U miratuan gjithsej 16 paketa amendamentesh dhe rekomandimesh për veprim nga organe të tjera shtetërore si Komisioni Qendror i Zgjedhjeve (KQZ) për çështje që lidhen me rolin e policisë në procesin zgjedhor, rolin e vëzhguesve, regjistrimin e kandidatëve, mbulimin nga media, formatin e fletëve dhe kutive të votimit. Çështja shumë e rëndësishme e procesit të ankimimeve dhe apelimimeve kërkoi zgjatjen e mandatit të komisionit me një javë.

Pas mbarimit të mandatit të komisionit, Prezenca vazhdoi të lehtësojë bisedimet midis Partisë Socialiste dhe Partisë Demokratike për arritjen e një marrëveshjeje lidhur me përbërjen dhe procedurat e përzgjedhjes së KQZ-së. Megjithëse kjo çështje del jashtë rekomandimeve të ODIHR-it, ajo përbënte një shqetësim të qartë për palët, të cilat e konsideronin arritjen e një zgjidhjeje të kënaqshme si një letër lakmusi për suksesin ose dështimin e procesit. Kur fillimisht nuk u arrit të gjendej një marrëveshje përfundimtare lidhur me proçedurën për caktimin e anëtarit të shtatë të KQZ-së, diskutimet e mëtejshme të zhvilluara nën kujdesin e Presidentit të Republikës e sollën këtë marrëveshje më afër. Megjithatë, u zhvilluan bisedime përfundimtare me ndërmjetësimin e Prezencës. Për të siguruar që Kuvendi të mund të miratonte paketën e amendamenteve të Komisionit Dypalësh me pëlqimin e të gjitha partive, dy marrëveshje të tjera protokolli u nënshkruan nga përfaqësuesit e PS-së dhe PD-së në praninë e Kryetarit të Prezencës më 12 dhe 17 maj për të zgjidhur mosmarrëveshjet e mbetura për çështje të tjera.

Me nënshkrimin e këtyre protokolleve, reforma zgjedhore mund të konsiderohet e përfunduar me sukses pas një viti negociatash. Prezenca luajti një rol të rëndësishëm në përkrahjen dhe lehtësimin e gjithë procesit dhe në nxitjen e qendrimeve konsensuale dhe të kënaqshme për të gjithë drejt zgjidhjeve të realizueshme. Arritjet e Komisionit Dypalësh i takojnë, gjithashtu, në mënyrë të konsiderueshme angazhimit personal të të dy bashkëkryetarëve, megjithatë, procesi do të kishte dështuar kohë më parë, po të mos ishte dëshira e qartë e të dyja partive kryesore politike për të arritur një përfundim të kënaqshëm. Kjo është shumë e rëndësishme, duke ditur se raporti i ODIHR-it evidentonte se vullneti i pamjaftueshëm politik nga ana e partive kishte penguar zgjedhjet e vitit 2001 në përmbushjen plotësisht të standardeve ndërkombëtare.

Me qëllim që të sigurojë sukses, maxhoranca bëri një sërë ofertash të guximshme, si lejimin e votimit 5:2 për një numër vendimesh të rëndësishme dhe një KQZ të "ekuilibruar" politikisht, duke treguar një nivel të lartë fleksibiliteti. Po ashtu, megjithëse opozita vazhdimisht kërkoi lëshime në favor të saj, ata qendruan të hapur për dialog, në kontrast të thellë me procesin e hartimit të Kodit Zgjedhor në vitin 2000. Nga ky këndvështrim, procesi i Komisionit Dypalësh dëshmoi se ishte një instrument i fuqishëm për të nxitur një shkallë ndryshimi në marrëdhëniet ndërpartiake. Të gjitha vendimet u morën me mbështetjen e gjerë ndërpartiake, si dhe me konsensusin e kërkuar midis PS-së dhe PD-së. Për më tepër, klima e punës në Komisionin Dypalësh mbeti e pandikuar nga tensionet dhe retorikat në rritje rreth debateve mbi ngritjen e komisionit hetimor për Edi Ramën dhe çështje të tjera të diskutueshme.

Zgjedhjet për pushtetin vendor do të jenë një tregues i rëndësishëm i zhvillimit të mëtejshëm demokratik të Shqipërisë, duke pasur parasysh rregullat e miratuara me konsensus, që do të rregullojnë procesin zgjedhor dhe që nuk lejojnë asnjë parti të ushtrojë ndikim të pavend, për sa kohë të ruhet vullneti politik që kërkohet. Masa në cilën partitë do të konkurrojnë për të fituar vota, duke paraqitur politika dhe jo duke u mbështetur në rezultate të arritura nëpërmjet shfrytëzimit të mekanizmave institucionalë, do të jetë një mjet për të treguar se sa ka përparuar ky zhvillim.

Megjithatë, para se të mendohet për këtë, ende kërkohet miratimi i ndryshimeve përfundimtare të Kodit Zgjedhor dhe zëvendësimi i tre anëtarëve të KQZ-së, mandati i të cilëve është lejuar të mbarojë në fund të prillit në kundërshtim me ligjin, me qëllim që të sigurohet përgatitja e duhur për zgjedhjet e kësaj vjeshte.

Në protokollin përfundimtar u ra dakord që debati mbi çështjet afatgjata të sistemit zgjedhor, kufijtë e zonave zgjedhore dhe financimin e fushatave do të fillojnë sapo të përfundojnë zgjedhjet vendore, pasi këto çështje nuk ndikojnë në zgjedhjet e ardhshme. Protokolli njeh gjithashtu rolin e Prezencës dhe ODIHR-it në sigurimin e asistencës dhe ekspertizës. Prezenca parashikon se debati mbi këto çështje do të vazhdojë në vitin 2004, dhe se duhet të mbarojë para zgjedhjeve parlamentare të pranverës 2005.



Reforma e Legjislacionit për Pronat

Prezenca sinjalizoi për rëndësinë dhe urgjencën e zgjidhjes së çështjes së vjetër të kthimit dhe kompensimit të pronave, një çështje që Prezenca e ka inkurajuar që në nëntor 2001, në raportin e saj të mëparshëm në Këshillin e Përhershëm. Përveç kërkesës kushtetuese - afati i së cilës ka mbaruar jo shumë kohë përpara - për adoptimin e një ligji të ri për pronat, një tjetër nxitje është dhënë nga Komisioni Evropian gjatë negociatave për Marrëveshjen e Stabilizim Asociimit. Duke pasur parasysh natyrën shumë emocionale dhe përçarëse të të drejtave të pronësisë, Prezenca ka vazhduar të takohet me përfaqësues të politikës dhe Kuvendit gjatë muajve të fundit, të cilët e kanë ftuar Prezencën që të fillojë një proces politik për gjetjen e një zgjidhjeje të kënaqshme të problemit. Si hap i parë, Prezenca kontribuoi me komente të gjera mbi dy projekt-ligje që iu paraqitën Kuvendit nga deputetët e Qeverisë dhe të opozitës, duke nxjerrë në pah një numër çështjesh që kërkojnë rregullim të mëtejshëm në ligj.

Prezenca ofroi, gjithashtu, një numër sugjerimesh mbi organizimin e punës së Kuvendit, megjithëse, deri tani, nuk ka patur ndonjë përparim të dukshëm. Ndërsa Prezenca ka sugjeruar që projekt-ligji i paraqitur nga Qeveria të përdoret si pikë nisjeje dhe ka theksuar se jurisprudenca e Gjykatës Evropiane për të Drejtat e Njeriut i jep Qeverisë hapësirë të konsiderueshme për të arritur një zgjidhje brenda mundësive të saj, d.m.th. kthimi dhe/ose kompensimi i plotë nuk është një e drejtë absolute, ajo shprehu, gjithashtu, shqetësimin lidhur me gatishmërinë e përfaqshme të Qeverisë për të nxitur një kalim të shpejtë të projekt-ligjit të saj, duke paralajmëruar kështu një dorëheqje nga një preferencë e shprehur më parë për arritjen e një ligji të miratuar me konsensus. Prezenca ka bërë përpjekje, të cilat janë mbështetur nga Komisioni Evropian dhe Ambasada Amerikane në Tiranë, për të bindur Qeverinë që të mos veprojë në këtë mënyrë.

Megjithë mbështetjen e heshtur që Partia Demokratike i dha fillimisht projekt-ligjit të Qeverisë, presionet e fushatës zgjedhore dhe dëshira e saj për të nxitur një koalicion kompakt të forcave të opozitës e çuan atë të vihet në anën e partive më të vogla të opozitës që tradicionalisht kanë folur më hapur për këtë çështje. Shumë prej këtyre partive mbështesin shfuqizimin e ligjit të vitit 1991, që krijoi reformën e parë për pronësinë për tokat. Protestat e fundit të banorëve që jetojnë në periferitë e Tiranës dhe Durrësit, të cilët kryesisht kanë migruar nga zonat rurale veriore drejt zonave urbane, i kanë dhënë një tjetër dimension problemit tashmë kompleks, përmes kërkesave urgjente për legalizimin e pronave të tyre të ndërtuara në toka të zëna në mënyrë të kundraligjshme. Të dyja anët e debatit janë të gatshme t'i përdorin këto protesta për përfitime të mundshme zgjedhore për veten e tyre, që mund të sillte si pasojë kufizimin e mjeteve për arritjen e një zgjidhjeje të duhur ligjore afatgjatë, në qoftë se bëhen premtime të nxituara, pa pyetur për parimet e përgjithshme që kërkojnë një analizim të mëtejshëm.

Prezenca ka zhvilluar një plan pune për të lehtësuar debatet në komisionet parlamentare brenda afatit të propozuar në fund të muajit korrik. Komisioni Evropian dhe Ambasada Amerikane kanë shprehur mbështetjen e tyre për këtë plan pune. Para se të miratohet një ligj realist, kërkohet një analizë e hollësishme mbi sasinë dhe llojin e tokave të disponueshme për t'u kthyer dhe një llogaritje e kostos së mundshme të kompensimit. Meqenëse të dhënat e siguruara nga Qeveria mbi këto çështje u përcaktuan nga Kuvendi si jo të plota, është e nevojshme që të bëhen kërkime të tjera, të cilat do të mbështeten nga Prezenca.



Liria e Medias

Çështje që lidhen me lirinë e medias në Shqipëri janë bërë kohët e fundit subjekte të rëndësishme diskutimesh për gazetarët, pronarët e mediave dhe politikanët. Zgjedhjet vendore që po afrojnë i kanë dhënë këtij debati një tjetër kuptim dhe mund të jetë në të vërtetë shkaku kryesor që i vendos çështjet e medias në qendër të vëmendjes. Vëmendje u është kushtuar në veçanti mënyrave se si interesat e biznesit të medias ndërthuren me interesat e politikanëve, disa prej të cilëve janë edhe vetë pronarë mediash dhe shkallës së ndikimit të ushtruar në media me qëllim fitimin e avantazheve politike.

Tregu i pazhvilluar i radios dhe televizionit nuk garanton baza të shëndosha financiare për mbijetesën e një numri të ekzagjeruar operatorësh (afërsisht 60 stacione televizive për një popullsi prej 3 milionësh), për të cilët burim kryesor të ardhurash janë ato që sigurohen nga reklamat. Duke qenë se shumicës së operatorëve u duhet të mbështeten në të ardhurat që sigurojnë nëpërmjet bizneseve të tjera për të mbështetur veprimtarinë e medias së tyre, kufizimet financiare i detyrojnë ata të kërkojnë ndihmë nga ligjvënësit në dëm të paanshmërisë së tyre. Për pasojë, interesat e politikanëve për akses në media cënojnë autoritetin e Këshillit Kombëtar të Radios dhe Televizionit, organit rregullues shtetëror për transmetimin, duke i inkurajuar operatorët e mbrojtur politikisht që të mos i marrin parasysh standardet e vendosura me ligj. Duke qenë se rreth 60% e reklamave në media paguhet nga institucionet shtetërore ose të financuara nga buxheti i shtetit, reklamimi i sponsorizuar nga Qeveria është bërë mjeti më efikas për të ushtruar presion mbi median. Kjo situatë është theksuar në raporte të lëshuara nga Prezenca vjeshtën e kaluar dhe, së fundi, nga Departamenti Amerikan i Shtetit dhe Grupi Ndërkombëtar i Krizave, të cilët vërejnë, gjithashtu, se bizneset private kanë gjithmonë e më shumë frikë se mos, duke u reklamuar nga media antiqeveritare rrezikojnë të bëhen objekt i kontrolleve financiare. Si rezultat, shumica e mediave janë bërë haptazi proqeveritare në raportimet e tyre.

Çështjes së lirisë së medias iu kushtua më shumë vëmendje në shkurt, kur gazetarët që po transmetonin debatin në një seancë plenare të Kuvendit mbi mocionin e opozitës për krijimin e një komisioni hetimor për Kryetarin e Bashkisë së Tiranës u lanë jashtë ndërtesës gjatë votimit përfundimtar, i cili u refuzua nga shumica. Gazetarë të njohur e denoncuan këtë akt si çensurë dhe si kundërshtim me rregulloren e brendshme të Kuvendit. Ngjarja shkaktoi një diskutim të gjerë publik mbi shkallën e influencimit të Qeverisë në media. Një numër në rritje rastesh akuzimi për shpifje ngritur nga politikanët kundër gazetarëve vetëm sa i ka rritur këto shqetësime.

Aktualisht, Prezenca është duke kërkuar rrugë dhe mënyra për të siguruar që media të jetë aktive dhe të luajë rolin që i takon gjatë afrimit të fushatës zgjedhore. Përfshirja e Prezencës në fushën e zhvillimit të medias gjatë vitit të kaluar ka qenë për të ndihmuar në forcimin e Këshillit Kombëtar të Radios dhe Televizionit (KKRT), i cili mbetet një subjekt i dobët. Ndërsa KKRT-ja vazhdon të lejojë transmetuesit të operojnë jo në përputhje të plotë me ligjin, Prezenca po e nxit këtë subjekt që të zbatojë me përpikmëri ligjin. Për këtë qëllim, Prezenca po mbështet aktualisht planin e KKRT-së për të racionalizuar përdorimin e spektrit të transmetimit përmes planit të frekuencave dhe për të zbatuar kështu procedurat e liçencimit. Përveç kësaj, Prezenca po angazhohet në çështje si e drejta e autorit dhe media e shkruar dhe do t'i sigurojë asistencë legjislative Komisionit Parlamentar për Median mbi këto çështje.



Politika rajonale

Qeveria shqiptare ka vazhduar të ndjekë një politikë aktive bashkëpunimi rajonal që synon arritjen e një sërë marrëveshjesh shumëpalëshe për tregtinë e lirë mbarërajonale, lidhjen e Shqipërisë me rrjet hekurudhor me Malin e Zi dhe ish-republikën Jugosllave të Maqedonisë, si dhe marrjen e iniciativave rajonale dhe dypalëshe për rritjen e përpjekjeve për të luftuar krimin e organizuar ndërkufitar. Takime të shpeshta të nivelit të lartë me liderët e Serbisë dhe Malit të Zi vazhdojnë ende të zhvillohen. Në mënyrë të veçantë, përpjekjet e Shqipërisë për të siguruar anëtarësimin e ardhshëm në NATO, së bashku me Kroacinë dhe ish-Republikën Jugosllave të Maqedonisë, çuan në nënshkrimin e Kartës së Adriatikut mes tre kombeve dhe Shteteve të Bashkuara në Tiranë më 2 maj, me rastin e vizitës së Sekretarit amerikan të Shtetit, Colin Powell. Kjo arritje e madhe figuron bashkë me hapjen e negociatave me Bashkimin Evropian si njëra nga dy shtyllat e strategjisë shqiptare të integrimit në strukturat Euro-Atlantike. Këto suksese, të shoqëruara me denoncimin e fortë të Qeverisë shqiptare të strategjive separatiste në rajon, që kërkojnë të shtypin tendencat radikale jashtë vendit, shërbejne si faktorë stabilizimi të brendshëm dhe të jashtëm.

Në mbështetje të perspektivës rajonale dhe përpjekjeve të Shqipërisë për te luftuar krimin ndërkufitar, Prezenca vazhdon të lehtësojë Takime të Përbashkëta Ndërkufitare (TPNK) midis autoriteteve shqiptare dhe UNMIK-ut. Suksesi i përpjekjeve ka çuar në arrestimin e një numri kriminelësh të kërkuar në të dyja anët e kufirit dhe madje ka rritur iniciativat e pavarura lokale midis kryetarëve të komunave shqiptare dhe homologëve të tyre në anën e Kosovës/Serbisë dhe Malit të Zi, të cilët vijnë kryesisht nga grupe minoritetesh etnike që jetojnë në zonën e Dragashit. Versioni përfundimtar i dokumentit për të ardhmen i Konferencës së fundit Rajonale të Ohrit mbi Sigurimin dhe Menaxhimin e Kufijve i jep Prezencës një rol në asistimin e Qeverisë shqiptare për zbatimin e Planit të saj Strategjik për Menaxhimin e Kufirit, dhe në ndihmën për të formuluar një iniciativë të përbashkët brenda kushteve të Sistemit të BE-së për Menaxhimin e Integruar të Kufirit dhe në shtrirjen e modelit të TPNK-së në segmente të tjera të kufirit shqiptar.



Përfundime

Pavarësisht nga përmirësimet kryesore në klimën politike dhe zhvillimin e arritur në reformën zgjedhore, fokusi aktual në çështjet që kanë lidhje me zgjedhjet e ardhshme e ka tërhequr vëmendjen nga fushat e tjera, përveç disa sukseseve të rëndësishme të arritura në politikën rajonale. Këto suksese tregojnë se si mund të arrihet një përparim konkret drejt një qëllimi afatgjatë nëpërmjet caktimit të përparësive nga Qeveria dhe mbështetjes ndërpartiake. Progresi i arritur në një sërë reformash që kanë lidhje me procesin e Stabilizim Asociimit nuk ka qenë i mjaftueshëm, siç theksohet edhe në raportin e Komisionit Evropian. Ato shtrihen kryesisht në fushën e drejtësisë dhe punëve të brendshme dhe janë fokusuar edhe në raportet e mëparshme të Prezencës. Duket se Qeveria dhe Kuvendi kanë marrë hapa për t'i kapërcyer këto mangësi.

Pavarësisht nga një numër i madh programesh të mira, strategjish kombëtare dhe legjislacionit të përparuar, zbatimi është ende jashtëzakonisht i ngadalshëm dhe përpjekjet për të ndryshuar realitetet e përditshme ekonomike dhe sociale ende nuk po prodhojnë një përparim të mjaftueshëm. Duke pasur parasysh rritjen e shpejtë të popullsisë dhe normën e lartë të inflacionit, ka një rrezik të mundshëm për trazira të reja shoqërore dhe politike.

Procesi konsensual ka ende nevojë të mbështetet, sepse çështjet e rëndësishme politike me të cilat po përballet vendi aktualisht kanë shkaktuar fërkime midis Qeverisë dhe opozitës. Në këtë kontekst, Prezenca ka luajtur një rol konstruktiv në reformimin e Kodit Zgjedhor dhe fillimin e procesit mbi reformën e legjislacionit për pronat, të cilat janë që të dyja çështje politike kyçe. Në diskutimet për aktivitetet e vitit 2004, Prezenca po planifikon që të mbështesë ekspertizën e saj dhe lehtësimin për të siguruar vazhdimin e bisedimeve mbi çështjet që lidhen me sistemin zgjedhor dhe kufijtë e zonave, ashtu si dhe me zbatimin e një ligji përfundimtar për pronat. Përsa i përket çështjes së ndarjeve te reja administrativo-territoriale, ku Prezenca ka marrë tashmë një angazhim paraprak, ajo po përgatitet që të moderojë një proces jashtëzakonisht kërkues, i cili duhet të zhvillohet në një mënyrë sa më konsensuale që të jetë e mundur.

Raporti në Këshillin e Përhershëm i mbajtur në Vjenë nga ambasadori i Prezencës së OSBE-së në Tiranë, 5 qershor 2003

[ganoid]

Nderkohe qe ne po flasim per privatizim te INSIG nga dy kompani te fuqishme , ja dhe situata e INSIG
Korrieri shkruan.....



INSIG, gjiganti i sigurimeve renie drastike ne treg
Kompania shteterore e sigurimeve, INSIG ka humbur rreth 64 per qind te tregut ne sigurimin e detyrueshem qe prej vitit 1999. Kompanite private SIGAL dhe SIGMA gllaberojne tregun. Per here te pare publikohet raport vjetor per gjendjen e tregut te sigurimeve. Arketimi i primeve bruto me i ulti ne rajon

Blerina Hoxha

Shteti si administror jo mire, u reflektua se fundi edhe ne kompanine me te madhe te sigurimeve ne vend, me pronesi ende publike INSIG. Qe prej vitit 1999 kompania ka humbur ne volumin e primeve te sigurimit te detyrueshem rreth 64 per qind, duke ju lene keshtu hapesire ne kete sfere sigurimi kompanive private. Shifrat u botuan sivjet per here te pare nga Komisioni i Mbikeqyrjes se Sigurimeve (KMS) ne nje raport vjetor per vitin 2002, ne te cilin pasqyrohet evolumimi i tregut te sigurimeve ne Shqiperi qysh prej 1999, kur filloi edhe liberalizimi. Dy kompanite private SIGMA dhe SIGAL te licensuara kater vjet me pare, jo vetem qe kane operuar me sukses, po tashme ne sigurimin e detyrueshem kane arritur te kalojne edhe INSIG. Te dhenat zyrtare te KMS tregojne se, ne fund te 2002, SIGMA arriti te siguroje 30,3 per qind te totali te primeve te sigurimit te detyrueshem, INSIG ne vend te dyte me 28 ,6 per qind, SIGAL me 26,6 per qind, ATLANTIK me 7,15 per qind dhe INTERSIG me 1,17 per qind. Observimi i tregut nga ana e kompanive private ka ardhur kryesisht prej nivelit te larte te administrimit dhe cilesise ne ofrimin e sherbimeve. Ndersa, nuk ka mundur te operoje me te njejtin ritem kompania shtetetore e sigurimeve INSIG, cila nga 92,7 per qind te dominances ne sigurimin e detyrueshem ne vitin 1999, nuk ka me shume se 28,6 per qind ne kete lloj sherbimi ne fund te vitit 2002. Ndersa, nuk ka ndodhur e njejta gje ne sistemin bankar qe ndonese i liberalizuar Banka e Kursimeve vazhdon te kete monopolin ne me shume se 80 per qind te tregut ne disa lloje sherbimesh. Tregu i sigurimeve per vitin 2002 u rrit ne krahasim me nje vit me pare me 28,2 per qind dhe me 105,9 per qind ne krahasim me vitin 1999. Gjate vitit te kaluar arketimi i primeve bruto arriti ne 3,8 miliarde leke, kundrejt 2,9 miliarde leke qe ishin arketuar ne vitin 2001. Edhe gjate vitit 2002 tregu i sigurimeve u orientua drejt sigurimit te detyrueshem, duke zene keshtu rreth 10,3 per qind te totalit te primeve te arketuara. Sipas Kryetarit te Komisionit Mbikeqyrjes te Sigurimeve, Qirjako Theodhori tregu i sigurimeve eshte ende i brishte. Primet e sigurimeve jane me te uleta se, sa ne vendet e tjera. Gjithashtu jane disa lloj sigurimesh, te cilat jane monopol vetem i nje kompanie, keshtu p.sh primi per sigurimin e jetes eshte 7.49 per qind dhe ofrohet vetem nga kompania shteterore, INSIG. "Raporti, deme/prime, ne vitin 2002 u ul ne 22.57 per qind nga 24.8 per qind qe ishte ne vitin 2001 dhe 82.85 per qind e pageses, eshte pagese qe i takon sigurimit te detyrueshem", tha Theodhori. Po sipas referateve te mbajtura ne kete konference, numri i punonjesve te tregut te sigurimeve ka arritur ne 1100 vete dhe te gjitha kompanite jane me kapital shqiptar. Ne tregun shqiptar te sigurimeve operojne pese kompani sigurimesh, nga te cilat njera (INSIG-u) eshte kompani shteterore, ndersa kater te tjerat Sigma, Sigal, Intersig dhe Atlantik jane kompani private.

[ganoid]

Privatizimi
Qeveria mban sekret vlerën e INSIG-ut

“Për arsye të konfidencialitetit, kur negociohet një çmim me blerësit, ai nuk mund të deklarohet”,- shprehet Islami

Qeveria shqiptare mban të fshehtë vlerën e INSIG-ut. Ministri i Financave Kastriot Islami deklaron se vlera e kompanisë shtetërore të sigurimeve është konfidenciale dhe nuk bëhet e ditur deri në momentin e miratimit të kalimit të aksioneve drejt IFC-së dhe BERZH-it. Vlerësimi i INSIG-ut në kufijtë minimalë dhe maksimalë të tij është bërë nga kompania KPMG Hungari me partner lokal KPMG Tirana, e cila është përzgjedhur me tender të hapur ndërkombëtar. “Vlera e aksioneve të INSIG-ut është e depozituar në raportin e vlerësimit që ka bërë kompania hungareze dhe deri në momentin kur qeveria shqiptare do të bjerë dakord me çmimin që do të ofrojnë partnerët ndërkombëtarë, dhe deri sa të miratohet nga Këshilli i Ministrave do të mbetet konfidencial”, -është shprehur dje ministri i Financave Islami. Kështu që për privatizimin e kompanisë shtetërore të sigurimeve dihet vetëm që është futur në fazën përfundimtare të negociatave për transferimin e 40 për qind të aksioneve pranë dy institucioneve ndërkombëtare, IFC dhe BERZH, por sa kanë ofruar donatorët dhe sa është vlera e kësaj kompanie nuk dihet asgjë. Ministria e Financave në bashkëpunim me Bankën Botërore ka ndjekur disa hapa në kuadër të ligjit për privatizimin e INSIG-ut. Gjatë kësaj periudhe me tender të hapur ndërkombëtar, kompania që ka bërë vlerësimin minimal dhe maksimal të kompanisë, është përzgjedhur kompania audituese “Deloitte & Touche”, si dhe këshilltari i privatizimit z. Tamash Simoni nga Hungaria.
Pse nuk publikohet vlera e INSIG-ut?!
Për arsye të konfidencialitetit. “Kur negociohet një çmim me blerësit, ai nuk mund të deklarohet”,- shprehet Islami. Sipas ministrit, nëse çmimi do të bëhej publik, (çmimi ka kufi minimal dhe maksimal) do të detyronte BERZH-in dhe IFC-në që të bënin propozime për çmimin minimal. Sipas specialistëve nëse do të ndodhte kështu, historia e negociatave do të mbaronte, prandaj për të tentuar që të përfitohet sa më shumë, çmimi minimal mbahet sekret. Por ky çmim është i kontrollueshëm, sepse është i depozituar dhe është një çmim për negociata, i cili më pas miratohet nga Këshilli i Ministrave. Kështu, do të ketë një mbledhje tjetër qeverie që do të fiksojë çmimin e negociuar dhe për më tepër do të ketë edhe një seancë parlamentare që do të miratojë marrëveshjen e transferimit të aksioneve.
B.Beqiri