Vështirësitë e parimit të shumicës
Demokracia bazohet mbi vendimet e shumicës. Ato paraqesin instrumentin më të rëndësishëm për zgjidhjen paqësore të konflikteve. Mirëpo siç do ta bëjnë të qartë edhe tekstet në vijim, parimi i shumicës nuk mund të pretendoj vlefshmëri absolute. Ai është i varur nga plotësimi i parakushteve dhe tregon edhe anët problematike të tij
Vështirësitë e parimit të shumicës
"Vullneti i shumicës pranohet vazhdimisht si vullnet i përbashkët vetëm atje ku për pakicën e mundur nuk rrezikohet shumçka, dhe ku të mundur nuk janë gjithnjё të njejtit.
(...) Shumica në asnjë mënyrë nuk guxon të vendosë mbi gjithçka dhe në mënyrë të çfarëdoshme. Konsensusi i procesit kërkon pëlqimin për atë, se në cilat fusha të vendimit mund të aplikohet parimi i shumicës e në cilat jo.
(...) Para së gjithash shumicat aktuale nuk guxojnë ta konsiderojnë si të përhershme epërsinë politike të arritur njëherë, duke suspenduar psh. në të ardhmen parimin e shumicës apo duke manipuluar dhe vështirësuar gjasat e konkurrimit për pakicën.
I lidhur ngushtё me nevojën e hapjes strukturore të procedurës është parakushti themelor i konkurrencës resp. i revidimit të vendimeve përmes shumicave të reja.
(...) Mirëpo në shumë fusha të bashkëvendosjes politike si psh. në fushën e energjisë bërthamore, të manipulimit të gjeneve, (...) teknologjisë së armëve, sot ne gjendemi para vendimeve politike të një tipi të ri historik. Vendimet që duhet marrë këtu, për shkak të përmasave të tyre historikisht të pakrahasueshme, që nga fillimi janë të ngarkuara në anën e të mundurve me vetëdijen e irreverzibilitetit. Gjithkush e din se kundër centraleve bërthamore, pas ndërtimit të tyre, 'shumicat e reja' nuk sjellin më asgjë.
(...) Parimi i shumicës punon me një 'fiksion', me fiksionin e barazisë apstrakte juridike: ‚one man, one vote‘. Votat numërohen, ato nuk maten. Parakusht ideal do të ishte në rast se prapa çdo vote do të qëndronte e njejta njohuri, i njejti angazhim, e njejta përgjegjësi. Faktin se kjo mbetet vetëm një dëshirë e parealizueshme e dëshmon në mënyrë të drejtëpërdrejtë edhe kompleksiteti në rritje e sipër dhe interdependenca e lartë ekzistuese.
Sa më shumë që shteti dhe politika të marrin kompetenca për çdo gjë, aq më shpesh hasim ndërthurjen, prekshmërinë apatike të shumicës së informuar jo mirë dhe për shkak të mungesës së prekshmërisë së dukshme personale edhe plotësisht të painteresuar përballë pakicës kompetente dhe tejet të prekur.
[Nxjerrë nga: Bernd Guggenberger/Claus Offe: An den Grenzen der Mehrheitsdemokratie, Opladen 1984]
Parakushtet e parimit të shumicës
Pushteti demokratik nuk bazohet në nënshtrim, por në dhënien e porosisë. Qeveritarët vihen në detyrë përmes të qeverisurve, ata janë të obliguar të japin llogari dhe kanë për detyrë ta dëshmojnë autoritetin e tyre përmes angazhimit të tyre të matur me porosinë dhe në kuadër të normave të obligueshme të përgjithshme. Karakteristike për procedurën demokratike janë kompromisi dhe premisat që bazohen në të - kompromisi, i cili vetvetiu nxit paqen, sepse ai shpie deri tek korrigjimi i pozicioneve antagoniste dhe të papajtueshme. Dhënia e porosisë në zgjedhjen e përgjithshme përmes vendimit të shumicës do të thotë se pakica integrohet vetëm për shkak të faktit dhe me kusht që shumica përkatëse nuk është e autorizuar t'ia mohoj pakicës gjasën për t'u shndërruar vetë në shumicë. Përveç kësaj, formimi i vullnetit duhet të bazohet mbi shumëllojshmërinë legjitime dhe jodiskriminuese të konkurrencës; ai duhet t'u sigurojё gjasa konkurrimi dhe bashkëndikimi edhe mendimeve të ndryshme opozitare, gjë e cila e gjen shprehjen në vazhdimësinë e kritikës publike dhe lirisë së të menduarit, si dhe në garantimin e fushave të rëndësishme politike të të drejtave të njeriut. Legjitimimi i vendimeve të shumicës nuk rezulton pra nga vetvetiu, por nga barazia e kushtëzuar politike e të gjithë pjestarëve të shtetit.
[Nxjerrë nga: Heinrich Oberreuter: Wahrheit statt Mehrheit? An den Grenzen der parlamentarischen Demokratie, München 1986]
Krijoni Kontakt