Vehbiu: Tu largohemi miteve te Rilindasve

[tIrOncjA]

Me lejoni tu sjell me poshte nje shkrim te Altin Topit per dekonstruktivistët, ne kategorine e te cileve hyn padyshim edhe A. Vehbiu (zot i madh sec me kujton ate te VEFA-s ky mua, jo me shume nga emri sesa nga menyra si munohet me shit sapunin per djathe). Lexim te kendshem!


Mitologjemat si burime emancipimi

shkeputur nga gazeta Shekulli

ALTIN TOPI

Shqipëria, ashtu si çdo vend tjetër i kontinentit të vjetër, ka qenë një djep mitesh. Mitologjema shqiptare, përngjan si dy pika uji me të gjithë narrativën, modelet tipike evropiane, si në strukturë, ashtu edhe në mesazhin universal. Mbështetet në historitë imagjinare, legjendat, ku protagonistët janë heronjtë, që në shumicën e rasteve janë karaktere historike. Pavarësisht mozaikut të ndryshëm, e përbashkëta me mitologjemën europiane, është modeli i unifikuar i narracionit mitik. Mitet përgjithësisht, mbështillen rreth një bërthame të vërtetë, por në udhën e tyre të gjatë historike mbeten pragmatike. Shtjellimi i tyre është simbolik, kërkon të legjitimizojë rreziqet dhe sakrificat e bashkëkombasve, shërben si mjeti më efikas për një zgjim kultural, emocional, ndërgjegjësues e çlirues. Influenca e mitologjemave, jo vetëm që nuk është zbehur, por përkundrazi, vazhdon të mbetet një forcë e fuqishme, që me mesazhet e tyre influencon jetën dhe mendimin botëror. Mitologjemat në rastin e Evropës, vazhdojnë të luajnë një rol të veçantë, në ngjizjen e një kulture të perbashkët evropiane, duke i rreshtuar evropianët në idealin e bashkësisë. Mitet evropiane u bënë edhe më të vlefshme edhe për cilësinë vetëhulumtuese të tyre, për të gjetur qoftë gabimet, ashtu edhe meritat. Gabimet, në këtë udhë të gjatë të mitologjemave, shihen si pjesë e pashmangshme e procesit të njohjes të vetvetes, e për pasojë përpjekjet për t’u korrigjuar, për t’u emancipuar, u bënë shtysa e vazhdueshme drejt një afrimi ndërevropian. Evropa e koncepton idealin e ekzistencës së një bashkësie si një ngjizje të pjesës më të zgjedhur, më pozitive, të trashëgimisë mitiko-folklorike e mesazheve social-historike të tyre, me epokën e arsyes, me epokën e lindjes të kontratës shoqërore, me ideolatrinë e heronjve të progresit, e kristalizimin te misionit që kanë popujt e kombet në këtë bashkim.
Debati që zhvillohet mes shqiptarëve sot, si në shtyp, ashtu edhe në rrethet intelektuale, është ai midis mendimit konstruktiv pozitivist, qe i sheh mitologjemat si kongjeniale me principin e rishikimit, plotësisht të modulueshme, mbi të cilat edhe mund të negociohet, dhe mendimit tjetër, që i përzien identitetet politike e kulturale, e kërkon të dekonstruktojë mundësisht të gjitha mitet. Mendimi konstruktiv pozitivist, pra mendimi që përpiqet t’i mëshojë më shumë, anëve pozitive të mitologjemave, çfarë është e mirë, e lavdërueshme, konstruktive, progresiste, shoqërisht e moralisht perfituese, - i sheh mitet si simbole kulturore kombëtare, ndërkohë kur dekonstruktivistet, - i shohin e i trajtojnë mitet, thjesht si degjenerime në simbole politike.
Mitologjemat si fenomene kulturore, njehsohen si pjesë e imagjinatës kolektive, siç është eposi dhe legjendat, apo pasurimi me ngjarje e momente historike të përjetuara siç janë shpalosja e flamurit kombëtar, monumentet historike, përvjetorët, heronjtë e kohës apo të lashtësisë, peisazhet karakteristike shqiptare, përzgjedhjet e historive orale në evenimentet kulturore, ritualizimi i traumave dhe fitoreve kombëtare. Mitologjemat përdoren si shfaqje simbolike, të cilat depërtojnë në shpirtin e publikut, shfaqen si përpunime dramatike e letrare duke rritur thellësinë emocionale në ndërgjegjen e çdo qytetari, apo bashkëkombasi. Për dekonstruktivistin, përpjekja bëhet në drejtim të politizimit të simbolizmit te mitologjemave. Ai i sheh mitologjemat si shprehje të koerzionit, nenshtrimit të individit apo publikut karshi trashëgimise të mykur historike-kulturore. Duke i dhënë një identitet politik mitologjemës, dekonstruktivistët kërkojnë të trembin publikun, duke u përpjekur ta rrëshkasin publikun mbrapa në histori, me kërcënimin e rrezikun e gogolit të kontrollit nacionalist të mitologjemave. Historia e shekullit XX, ka treguar se kur përpjekja bëhet për zgjimin e pjesës të errët të mitit, kur mitologjemat përdoren për të fituar terren politik, shfaqe të tilla të mitologjemës, kthehen në prokursorë të modeleve totalitare e të nacionalizmit, të cilat nxisin izolimin e pastrimin etnik.
Kur kapercehet momenti i përpjekjes për të dekonstruktuar mitet, kur hiqet dorë nga retorizmi për të politizuar mitologjemën, vetëm ateherë, miti kthehet ne një burim emancipimi. Në rastin e shqiptarëve mitet kanë qenë armët më të fuqishme për të ruajtur ekzistencën e tyre, kanë qenë rruga e shpëtimit në një terren armiqësor ballkanik e evropian. Sot, mendimi intelektual pozitivist shqiptar, po zbulon rolin dhe efektin emancipues të miteve. Duke lidhur një kontratë kulturore të re me mitologjemat, pjesa e shëndoshë intelektuale shqiptare, po bindet përditë e më shumë se ato nuk shërbejnë vetëm për të reflektuar mbrapa në dimensionin historik, por edhe për të kultivuar një admirim për veten e prejardhjen, duke transformuar e pasuruar mitet shqiptare, në mite të epokës moderne, duke universalizuar mesazhet e tyre, të gatshme për t’u përtypur edhe nga publiku ballkanas, evropian apo më gjërë.
Ashtu si personazhi i Vilhelm Telit, Zhana D’Arkut, - karaktere e narrativa këto mesjetare, të cilët sot i përkasin edhe modernitetit e mbarë Evropës, kjo e ardhur si rrjedhojë e përpjekjeve, përqasjeve të vazhdueshme, për të kënaqur nevojat dhe shijet e epokës moderne, - edhe shqiptarët mund të transformojnë heronjtë, mitet e tyre e t’i shndërrojnë në shembuj të përpjekjeve shqiptare, duke ruajtur përsëri magjinë e forcës transformuese të veprës së tyre. Aftësia për t’iu adaptuar koheve moderne, për të riinterpretuar shembullin e heronjvë si modele kombëtare, është karakteristikë e narrativës mitologjike moderne europiane. Këtë kërkohet të bëjnë edhe shqiptarët, sepse, të vetmen gjë që besohet të sjellë kjo kontratë e re e shqiptarëve me mitet e tyre, do të jetë rritja e besimit në mosbjerrjen e forcës morale, dinjitetit, nderit dhe ruajtjes të pavarësisë individuale e kombëtare të një kombi te tërë, i cili ka një prejardhje të moçme, të fisshme, e ka lindur heronj të tillë.
Konfliktualiteti që gërryen nga jashtë e brenda duke e cfilitur Shqipërinë, fillon parasëgjithash me vetëvarfërimin, vetëposhtërimin e gjithanshëm që i bëjnë njëri-tjetrit shqiptarët. Në shekullin që sapo u mbyll, kontributin kryesor për këtë vetëgjyqësi katastrofike, e dha dogmatizmi, i cili i shpërfytyroi, i denatyralizoi shqiptarët, duke keqtrajtuar, keqpërdorur të gjitha mitet historike të tyre. Dogmatizmi, në forma me të kamufluara jeton e kalëron përsëri edhe sot në mesin e shqiptarëve. Në Shqipërinë e sotme thënia e Abraham Linkolnit gjatë Luftës Civile amerikane mbetet tepër aktuale e profetike: “Dogmat e së kaluarës, nuk pajtohen me kërkesat e kohës. Përderisa jemi para një fillimi të ri, duhet të ballafaqohemi me mendimet e reja, e të veprojmë nën shtysën e tyre të re”.
Mendimet e reja, fillimet e reja, përsëri kanë nevojë për mitin (apo mitet), një vizion të unifikuar mitik kombëtar. Shqiptarët, ashtu si edhe çdo komb tjetër, do të mund vërtet të kuptojnë vetveten, prej historisë që ato do t’i tregojnë vetes të tyre, e si do ta tregojnë atë: “Kush janë, nga vijnë, e në çfarë drejtimi po shkohet?”. Historia e tyre është e mbushur me të njohura e të panjohura, me gjëra të dukshme e ujdhesa, shpjegime racionale e hamendje. Në këtë histori, gjithmonë, do të përzihet në të edhe vizioni mitik. Vetëm kështu, shqiptarët do mund t’i japin kuptim të tashmes, kufizimeve të saj, e do të mësojnë se si të vështrojnë nga e ardhmja. Per të treguar historinë, për të bërë shkrirjen e saj me mitin, e cila do të ndikojë të tashmen e të ardhmen e shqiptarëve, ka nevojë për një artistikëri dhe imagjinatë tepër të talentuar. Sa më mjeshtërore të jetë artistikerja që do të krijojë këtë shkrirje, trupëzim histori-mit, aq më të mëdha janë edhe efektet për ndryshime cilësore në anëtaret e një etnie apo kombi.
Gëte krijoi mitin modern gjerman me “Faustin”, duke e ngritur cilësisht në nivele të reja traditën ekzistuese të folkut; Shekspiri krijoi Hamletin, Makbethin, Mbretin Lir, personazhe e ngjarje historike e mitike njëherësh; Dante Aligeri krijoi Komedinë Hyjnore, duke përdorur njeherazi skolastizmin dhe shpirtin e poetit, e shkrirë në mënyrë universale historinë me mitet. Të gjithë këta gjeni të artit, lartësuan trashëgiminë historike-folklorike, me artistikërinë, talentin, mjeshtërinë, vizionin e tyre, në nivelin e miteve kombëtare, mite që u përqafuan me entuziazëm nga bashkëkombasit e tyre, duke u bërë në vetvete shprehja e shpirtit të kombit te tyre.
Dekonstruktivizmi si rryme, në fillim të viteve ‘90 e në vazhdim, u shfaq si një fenomen fashionabël kulturor, për të cilin e kaluara mitike-historike e shqiptarëve, ngrehina e miteve sociale, me moralizimin, patrotizmin, është veçse një ndërtesë e kalbur, demode. Eshtë një lloj kulle sahati, megjithëse e rikonstruktuar në kohën e Enverit, “me orën që i ka mbetur” në idealet e Rilindjes romantike shqiptare; thjesht një objekt turistik e muzeal. Dekonstruktivistët u shfaqën, pikërisht atëherë, kur me të vërtetë, kultura shqiptare është në kryqëzimin e madh të kohës, në momentin historik të potencialeve të mëdha. Intelektualët shqiptarë, për shkak të prapambetjes social-ekonomike (shto plus edhe totalitarizmin) të Shqipërisë, deri në dekadën e fundit të shekullin XX, e kishin ruajtur rolin e “udhëheqësit moral, ideologjik të kombit, duke mbajtur bajrakun e vlerave e idealeve patriotike, e duke i kënduar lavdisë të së kaluarës”. Në rastin e Shqipërisë, kjo u çua në ekstrem nga izolimi stalinist, i kombinuar me manipulimin e idealeve rilindase; me eventin e realizmit socialist, roli i krijuesit projektoi, sipas kallepit të modelit enverian, një Shqipëri, - si kështjellë, shkëmb graniti të socializmit. Me hapjen e portave drejt modernizimit, me ballafaqimin me kapitalizmit dhe përpjekjen e shqiptarëve për t’u evropianizuar, dekonstruktivistët, e kuptojnë se, roli i tyre tradicional, si “humanistë të letrave”, po zbehet përditë. Sfida që i bëhet dekonstruktivistëve është titanike. Ajo nuk kërkon e nuk mjaftohet, me thjesht, shembje ngrehinash të vjetra muzeale mitesh, duke i kthyer ato thjesht në sheshe rrënojash, por do te kërkonte të ndërtoheshin ndërtesa të reja, moderne.
Deri tani, dekonstruktivistët, janë shfaqur si një kompani xhenjere jeniçerësh për të hapur vrima, e për të rrëzuar mure kështjellash. Po krijuesi, ku është? Ai që nëpërmjet artit të tij, “do të vërë në vend nderin” e artistit, shkrimtarit, intelektualit, duke u bërë udhëheqësi shpirtëror i kombit të tij. Kush do të luajë rolin e poetit, shkrimtarit kombetar, në kohët e vështira që kalon Shqipëria? Kush do të marrë përsipër këtë rol, qe pasi të hiqet dorë nga polemikat e marra jakobine, për të përmbysur gjithshka të trashëguar nga Shqipëria historike apo rilindase, të kuptojë se, atdheu ka më shumë nevojë t’i këndohet vlerave e lavdisë së tij?
Duket sikur koha e manifesteve e pankartave fletë-rrufe, nuk mund t’i zgjidhi problemet e Shqipërisë. Roli i xhenjerit jeniçer, i një lloj “demolition man” modern mitesh, tregon thjesht, për mungesë gjuhe poetike të krijuesit, - zor se mund të gjesh një “demolition man” me imagjinatë, - fatalisht, ai eshtë i privuar nga të krijuarit. Nëse sadopak, ndonjëri nga këto jeniçerë, do të kishte shpirtin e krijuesit të mirëfilltë, do të mjaftonte të bënte një “tour” në atë kështjellën e moçme kulturale të visareve shqiptare, e do të nxirrte qindra subjekte, grimca mitesh e legjendash, që do të shërbenin si zanafilla fantastike krijimesh. Mitet e mesazhet e tyre, përcjellin eksperienca kombëtare, filozofike, politike, artistike, e shoqërore. Para së gjithash, përcjellin kulturalisht, luftën dhe përpjekjet politike e sociale në kujtesën e kombit, në një gjuhë të kuptueshme prej tyre, për të ruajtur thelbin e shpirtit njerëzor, lirine, ndjenjën e bashkësisë e përkatësisë, ashtu siç janë perceptuar në fillesën e kësaj kujtese. E nëse, potencialin krijues, do ta ngrinim në një nivel më lart, duke e kthyer në atë të një shkrimtari kombëtar, mitet shqiptare, kësaj radhe të emancipuara nga një pendë e tillë, do të modernizonin vizionin kombëtar të shqiptarëve.

[Pedro]

Postuar më parë nga tIrOncjA
Me lejoni tu sjell me poshte nje shkrim te Altin Topit per dekonstruktivistët, ne kategorine e te cileve hyn padyshim edhe A. Vehbiu (zot i madh sec me kujton ate te VEFA-s ky mua, jo me shume nga emri sesa nga menyra si munohet me shit sapunin per djathe). Lexim te kendshem!

Mitologjemat si burime emancipimi

ALTIN TOPI

Shqipëria, ashtu si çdo vend ..........

Pa bere komente te teperta mbi shfaqjen e mungeses se intelektit nepermjet asociacioneve te pakuptimte te mbiemrave, element, te cilin e gjen vetem neper diskutimet allashqiptarce, doja te thoja, qe shkrimi i Altin Topit nuk eshte gje tjeter vecse vazhda e shkrimeve me fjale te bukura, por pa lidhje kuptimore me njera-tjetren, kryesisht te spikatur nga dukuria e "ngaterrimit te kekut me byrekun".

Artikulli i ketij amatori autodidakt te shkaton nje perzierje ndjesish, mes keqardhjes dhe sikletit. Ketyre ndjesive u shtohet edhe habitja. Habitje, e lindur njekohesisht me pyetjen:
A mos valle edhe redaktoret e gazetes Shekulli te jene kaq injorante sa te mos e dine se c´kuptim ka konstruktivizmi dhe dekonstruktivizmi dhe brockulla si ato me lart i botojne neper faqet e gazetes se tyre?

[Qafir Arnaut]

Me se fundi, pas nje riveshtrimi te vemendshem te tezes te Ardian Vehbiun mund te them qe tashme nuk mund ti dal me kunder. Vehbiu e ka kuptuar drejt shkakun dhe pasojat e mitologjise kombetariste Shqiptare.

Duhet thene qe pohimi i Vehbiut se "kombetarizmi eshte kthyer ne nje fe" eshte me se i vertete. Duke ju permbajtur maksimes Marksiste mbi efektin trulloses te feve ne pergjithesi (i.e. Feja eshte opium per masat) del se mitologjia vertet po shkakton pasoja te demshme per Shqiptaret. Kjo pershkak se keqperdoret nga klanet sunduese per te trullosur popullin ne menyre qe ai te menaxhohet me lehte. Me poshte po ju sjell motivacionin e vertete te Vehbiut te publikuar ne "Bota Shqiptare" nje gazete qe botohet ne Itali.

"Çmitizimi do parë kështu si pjesë e domosdoshme e një orvatjeje për emancipim shpirtëror; në kuptimin që narrativat e historisë dhe të origjinës janë vetëm disa prej miteve që dominojnë sot perceptimin e botës prej shqiptarëve, në Shqipëri e gjetiu. Edhe Evropa ndër ne shpesh ka filluar të funksionojë si mit; dhe e njëjta vërejtje mund të bëhet për kultin e parasë dhe të materializmit, korrupsionin dhe pasurimin, demonizimin e shtetit dhe të sektorit publik, e tek e fundit edhe Enver Hoxhën. Natyrisht, zëvendësimi i plotë i miteve me struktura racionale është utopik e i pamundshëm; madje jo vetëm ndër masat por edhe në elitat vetë; ajo që do synuar, megjithatë, është selitja e një vetëdijeje kritike ose e një kulti të shëndetshëm të së vërtetës, si kusht i domosdoshëm për mbijetesën e shqiptarëve dhe të kulturës shqiptare në rrethanat e reja të shekullit XXI. Nëse dje ishte dogma totalitare që e katandisi Shqipërinë në dhomë tort urash, gërmadhë e kuriozitet antropologjik, sot është materializmi i shfrenuar dhe maskarallëku që po rrezikon ta shpërbëjë si strukturë reale dhe si vlerë për t’u identifikuar; por në të dy rastet narrativat kombëtariste kanë funksionuar (dhe janë përdorur pa skrupull) si mite ngushëllimtare. Nëse mitofilët do të arrijnë ta kuptojnë efektin trullosës që ka sot kombëtarizmi narrativ ndër shqiptarët, kjo do të vlejë edhe si bazë krejt e mjaftueshme për ta vazhduar më tej debatin."

[Kryeplaku]

perSHENDETje
Qafir Arnaut tema eshte shume e bukur, teme shume e vlefshme per Forumin Shqiptar. Nuk ka rendesi nese jam ndakort ose jo me te gjitha germat e Vehbiut, por ai vuri ne pamje se ne Shqiptaret jemi me te vertet te prapambetur. Kjo forme e nacionalizmit te sotem shqiptar me kujton nacionalizmin italian, gjerman e spanjoll te viteve 30 (Anglezet e Francezet ishin per here nje shekull me para se te tjeret, e kishin kaluar kete nacionalizem qe ne fillim te shekullit te 19 kurse patriotizmin e njihnin qe ne shekullin e 16). Shqiptaret nese kan mend te bejne ndonjehere prokopi si komb, duhet te shohin perpara por duke mare mesim nga e kaluara (e kaluara qe kemi ndjere jo ajo qe fantazojme)!
falemiNDERit

[Albo]

Nuk mjafton te jesh intelektual apo te shkruash bukur per te hedhur mendime te tilla qe nuk kane asnje synim tjeter pervec goditjes se identitetit kombetar shqiptar. Ceshtja Kombetare nuk eshte "identiteti kombetar", ceshtja kombetare eshte procesi qe shqiptaret kane zgjedhur te avancojne interesat e tyre kombetare. Kjo ne vetvete do te thote te mbajne gjalle identitetin e tyre kombetar si popull sot e si komb neser.

Vehbiu as nuk e ka idene se cfare perfaqeson identiteti kombetar shqiptar e jo me ta pranonte ate si nje identitet te tij. Prandaj ai me guximin e budallait i duket sikur hedh nje teze apo debaton per te ardhmen, duke mohuar e harruar te shkuarren. Si mund te ndertosh nje te ardhme po nuk ke nxjerre mesimet nga e shkuara? Si mund te flasesh per nje te ardhme me te mire per shqiptaret, kur ti hedh poshte gjithcka shqiptare, qe nga gjaku e deri tek herronjte tane kombetare?!


Misioni i Rilindjes Kombetare: Ringjallja e Ndjenjes Kombetare
Sa e lehte eshte te flasesh per te ardhmen dhe te harrosh te shkuaren? Sa e veshtire eshte te mesosh nga historia e popullit tend duke krijuar ne mendjen tende situaten shoqerore dhe shpirterore te popullit tend ne vite dhe shekujt e historise. Ia keni bere ndonjehere pyetje vetes se cfare u munduan rilindasit te krijonin me punen dhe perkushtimin e tyre? Ia keni bere ndonje pyetje vetes se cfare gjendje ishte populli i asimiluar shqiptar nga 500 vjet roberi?

Rilindasit shqiptare kishin vetem nje mision ne punen e tyre: Krijimin e Identitetit Kombetar Shqiptar qe filloi me shkrimin e gjuhes shqipe per here te pare ne historine moderne, per mesimin e gjuhes shqipe ne shkollat e para shqiptare, per dokumentimin e historise shqiptare ne vargje, per demaskimin e pushtuesit 500 vjecar qe u mohoi shqiptareve te drejten per te patur nje identitet kombetar. Greket, serbet, bullgaret e rumunet u mbajten 1 shekull me pak se shqiptaret nen zgjedhe dhe atyre asnjehere nuk iu mohua e drejta per te mesuar gjuhen e tyre dhe per te praktikuar fene e tyre. Shqiptaret nga ana tjeter ishin populli qe i beri qendresen me te vendosur pushtimit turk dhe detyrimisht mori si shperblim asimilimin dhe shtypjen me cnjerezore te imagjinueshme. Kujtoni vargjet e Vitorise se Andon Zako Cajupit se si bijte e lindur nga nje bark, njeri ushtar turk e tjetri shqiptar, njeri i fese muslimane dhe tjetri i fese se krishtere luftonin per nderin e Vitos. Ne ato vargje do te gjeni shkallen e asimilimit te dhunshem qe iu nenshtruan shqiptaret.

Ky asimilim i la shqiptaret me te traumatizuar dhe me te sakatosur se cdo popull tjeter ne Ballkan. Dikur populli i arberit ishte populli me i madh i Ballkanit, ne fillimin e shekullit te XX shqiptaret ishin populli me i vogel ne numer ne Ballkan. Ua shkruaj keto, qe te mund ta vendosni diskutimin ne kontekstin e duhur historik dhe te arrini te kuptoni se me cfare problemesh kombetare perballej rilindja kombetare.

Ringjallja e identitetit shqiptar si popull ishte nje lufte per mbijetese per popullin shqiptar dhe nje mision per rilindasit e kohes qe ishin elite. Rilindasit nuk folen as per Komb dhe as per Shtet, ata folen per vlerat dhe virtytet me te larta te shqiptareve si popull qe na vecojne ne shqiptaret nga cdo popull tjeter ne bote. Vetem duke ngritur lart vlerat dhe heronjte tane kombetare, rilindasit do te mund ti japnin force nje populli qe perdite merrte dozen e asimilit te pushtuesit.

Rilindasit ia dolen me sukses qe te mbajne gjalle nje popull te sakatosur. Ata hodhen themelet e asaj qe ne sot e quajme Komb Shqiptar. Perpara se te ndertosh nje Komb, duhet te kesh nje popull te bashkuar dhe shqiptaret nuk i bashkonte asgje dhe i ndante gjithcka. Kjo ndarje qe arriti kulmin me ndarjen fetare ishte gjymtimi me djallezor qe pushtuesi la pas. Teksa fqinjet e tjere Ballkanike u ngriten menjehere ne kembe per te pushtuar pushtuesin pasi feja ata i mbante te bashkuar, rilindasit nuk mund ti ktheheshin fese si nje force qe mban nje popull te bashkuar.

Rilindasit u lane shqiptareve trashegimi Ndjenjen Kombetare, qe perben ne vetvete trashegine me te cmuar qe brezat u lene trashegimi brezave. Kjo ndjenje kombetare eshte nje bote vlerash shpirterore, historike, kulturore qe shkon shekuj mbrapa ne kohe. Vellezerit Frasheri studiuan historine e qyteterimeve greke, romake, persiane vetem e vetem qe te gjenin e ndanin me brezat e shqiptareve kontributin e jashtezakonshem qe shqiptaret dhane ne keto qyteterime. Naim Frasheri e hodhi ne vargje Historine e Skenderbeut per tu dhene shqiptareve simbolin me te forte te qendreses kombetare qe arriti ti sjelli popullit te tij lirine nga shtypja dhe zgjedha. Vaso Pasha u mesoi shqiptareve me postulatin "Feja e Shqiptarit eshte Shqiptaria" se besimi ne Zot i cdo shqiptari fillon me dashurine qe cdo shqiptar duhet te kete per vellezerit e nje gjaku, packa se sot mund te mos ndajne te njejten fe. Kjo i ndihmoi shqiptaret qe te mos binin pre e propagandes percarese anti-kombetare qe buronte nga institucionet fetare ne vend.

Kjo Ndjenje Kombetare ishte pasuria e vetme shpirterore qe shqiptaret kishin ne ato vite. Ato vargje te rilindasve qe burrat e grate, femijet dhe te rinjte i mesonin permendesh ishin e vetmia trashegimi kombetare qe shqiptaret analfabete dhe te roberuar mbronin si te shenjte.

Periudha e Pavaresise: Lindja e Ceshtjes Kombetare

Ishin frutet e punes se Rilindasve shqiptare qe u materializuan ne 28 Nendor 1912 ne Vlore, ne ngritjen e Flamurit te Skenderbeut dhe shpalljen e pavaresise. Ashtu si Skenderbeu 5 shekuj me pare ngriti flamurin ne Kruje me kthimin e tij ne token e te pareve, ashtu edhe patriotet shqiptare u mblodhen ne Vlore nga cdo cep i botes dhe cdo krahine e Shqiperise per te shpallur pavaresine e Shqiperise nga Turqia. Pavaresia e 1912 edhe pse ne leter ka nje vlere te madhe shpirterore per shqiptaret pasi ishte nje dite e bekuar ku pas 500 shekujsh roberi shqiptaret i thane me nje ze gjithe botes se ata do te jetojne TE LIRE NE TOKEN E TE PAREVE!

Qe nga ky moment, Ndenja Kombetare e kultivuar nga rilindasit u kthye ne nje levizje kombetare qe vazhdon edhe sot e kesaj dite dhe qe ne e quajme "ceshtje kombetare'. Ismail Qemali gezon meritat dhe respektin e cdo shqiptareve per nismen dhe vendosmerine e tij, por pavaresia e Shqiperise nuk ishte merita e tij, ajo ishte merita e Rilindjes Kombetare. Madheshtia e rilindasve shqiptare buron pikerisht tek fakti se edhe pse ata nuk jetuan per te pare pavaresine e Shqiperise, ata e kishin pare ate dite me largpamesine dhe vizionin e tyre perpara cdo shqiptari e gjithe botes.

Rilindasit e kaluan stafeten e tyre ne doren e elites se re kombetare qe trasheguan nje popull shqiptar qe e bashkonte me shume se kurdohere, ndenja kombetare, deshira per te jetuar te lire dhe te bashkuar. Nga nje beteje per ekzistencen e popullit shqiptar qe rilindasit luftuan, tashme patriotet e pavaresise u duhej te vinin ne vend amanetin e rilindasve: te clironin njehere e pergjithmone popullin shqiptar nga zgjedha turke; te ngrinin shtetin e pare shqiptar ne Ballkan qe do te mbronte interesat e gjithe shqiptareve.

Betejen e pare per clirimin e trojeve shqiptare dhe mbrojtjen e integritetit te tyre territorial, shqiptaret e humben ne periudhen e pavaresise. Sic e dime, trojet shqiptare u ndane ne dem te interesave tona kombetare dhe ne favor te fqinjeve tane. Betejen e dyte per ndertimin e shtetit te pare shqiptar ne Ballkan, periudha e pavaresise ia doli me sukses fale vendosmerise se Mbretit Zog. Mbreti Zog ngriti shtetin e pare modern shqiptar edhe pse populli shqiptar ishte analfabet ne masen 98%, gezonte nje mentalitet feudal mesjetar dhe pa patur asnje fare ekzpozimi me konceptin e shtetit. Nese ne 12 Nendor 1912 Ismail Qemali shpalli ne leter pavaresine e Shqiperise, me aprovimin e kushtetutes se pare shqiptare ne 1928, shqiptaret arriten qe te fitonin edhe pavaresine reale, qe shume shpejt do te njihej edhe nga fuqite e medha. Tashme shqiptaret nuk do te ishin nje popull endacak ne Ballkan, por nje popull qe edhe pse i ndare, mund te identifikoje veten me shtetin am, shtetin e pare modern shqiptar qe shtriu autoritetin e tij ne cdo pellembe toke te asaj qe mbeti si Shqiperi.

Ceshtja jone kombetare do te perballej me kercenime te reja ne periudhen e pushtimit nazi-fashist, clirimin e vendit dhe ardhjen ne pushtet te komunisteve, rrezimin e komunizmit ne Shqiperi ne 1991, shkatterimin e shtetit demokratik ne 1997, luften ne Kosove ne 1999 e per te ardhur deri ne ditet tona.

Ajo qe duhet te kuptoni eshte se ceshtja jone kombetare nuk eshte nje fenomen, as nje levizje e segmentuar e cila mund te nxirret nga konteksti historik i kohes. Perkundrazi, ceshtja jone kombetare eshte nje STAFETE BREZASH qe nuk mund te konceptohet si e ndare nga e shkuara historike e popullit shqiptar. Nuk mund te dalesh e te shkruash per te ardhmen e Shqiperise dhe shqiptareve pa njohur ne detaj te shkuaren e tyre. Nuk mund te kerkosh te ndertosh te ardhmen duke mohuar te shkuaren. Kombi shqiptar do te ngrihet gurr mbi gurr, brez pas brezi, sakrifice pas sakrifice.

Shqiperia do te kete nje te ardhme vetem atehere kur shqiptaret te mbrojne si te shenjte Shpirtin e Shqiptarit qe leviz ne artieriet e cdo shqiptari. Eshte ky gjak qe na mban te bashkuar e na fal jete edhe atehere kur gjithcka na ndan.

[Pedro]

Teksa lexova dhe rilexova shkrimin e mesiperm te Albos, nuk me shqitej nga mendja nje kapitull i librit “Lavjerresi i Foucault” i Umberto Eco-s, dhe pikerisht dialogu i Belbos me Kasaubon mbi Tipat themelor te letrashkruesve. Kush e ka lexuar kete liber, e ka te qarte per cfare e kam fjalen. Per ata, te cilet nuk e kane lexuar, do te mundohem ta sjell ketu ose tek perkthimet.

Per mua eshte shume e qarte, qe ne shkruajme dhe lexojme ne nje forum, kuptimi i kesaj fjale e perkthyer ne shqip do te thote Pazar, dhe ne kete Pazar mendimesh merr pjese kushdo; merr pjese ai, i cili thote dicka dhe ai, i cili don te thote dicka; merr pjese intelektuali, konsumatori, mendjelehti, budallai, gjeniu, i marri apo edhe idioti. Dhe nuk ka asgje te keqe. E keqja fillon aty, kur, ne pazarin e mendimeve te Forumit Shqiptar, kerkohet te proklamohet “e verteta” absolute dhe “shqiptarizma” e kulluar, biles edhe privatizimi i tyre. E keqja thellohet, kur te vetequajturit intelektuale (pa pike intelekti), pas privatizimit te “se vertetes” dhe “shqiptarizmit” hedhin balte mbi intelektualet e vertete.

Sic e kam shkruar edhe ne disa shkrime me lart, A. Vehbiu, i cili per mendimin tim hyn ne kategorine e intelektualeve te pakte te vertete ne Shqiperi, shpesh keqkuptohet. Keqkuptimi i tij vjen sipas mendimit tim si rrjedhoje e dy arsyeve kryesore:
1- mosleximi i plote i mendimit te tij, si pasoje e pertacise individuale dhe mungeses se durimit,
2- paaftesia e kuptimit te mendimit te tij.
Paaftesia e kuptimit te mendimit, idese dhe tezave te Vehbiut ka te beje deri diku me intelektin (me sakte me mundesen e tij) dhe formimin e lexuesit, por ne shumicen e rasteve pengese eshte perdja e krijuar prej indoktrinimit shumevjecar te lexuesit shqiptar, zanafillen e te cilit dhe deri ne njefare mase edhe menyren e shkaterrimit te tij perpiqet te zbuloje edhe Vehbiu. Pasi, ai, i cili e ka kuptuar se ku i rreh cekani Vehbiut me shoke, e di, qe qellimi i tij nuk eshte shkaterrimi i vepres se Rilindjes Kombetare, por permbysja e mitit te saj dhe crrenjosja e keqinterpretimit dhe keqperdorimit te saj.
Historia shqiptare nuk fillon me Rilindjen Kombetare dhe patjeter qe nuk mbaron aty. Ringjallja e ndjenjes kombetare eshte nje teme e tejkaluar, pasi eshte e pamundur te gjesh nje shqiptar, i cili te mos e kete ndjenjen e perkatesise se tij kombetare si shqiptar. E nqs ai nuk e ka kete ndjenje kombetare, nuk eshte shqiptar.
Ndjenja kombetare ishte ne ate kohe e nevojshme ne Europe, kur ne kuadrin e konfigurimit dhe rikonfigurimit te kufijve shteteror, kerkohej, qe keto konfigurime, te kishin patjeter nje baze, e cila ne ate kohe perbehej prej perkatesise kombetare, etnike, fetare dhe historike.
Mirepo gjerat kane ndryshuar shume dhe ndryshojne edhe sot e kesaj dite ne Europen e sotme. Eshte krijuar nje bashkesi, e cila nga viti ne vit po zgjerohet, dhe ne themelet e saj nuk i ka ne perkatesite kombetariste. Nuk behet fjale ketu per asimilime kulturash dhe kombesh nga kultura dhe kombe te tjera, dhe as per humbje identitetesh kombetare. Perkatesia dhe identiteti kombetar ruhet akoma, por thjesht ka kaluar ne nje plan te dyte ose te trete. Baze e kesaj bashkesie jane bashkejetesa paqesore, shteti i se drejtes, te drejtat e individit dhe zbatimi i vlerave demokratike.
Do te ishte me vlere sikur dikush me dy pare mend ne koke te na shtjellonte me mire se cilat jane keto vlera e virtyte te larta shqiptare, qe na dallojne dhe na bejne me te mire se te tjeret?

Askush nuk e mohon vepren e Rilindjes dhe rendesine e krijimit te asokohshem te nje identiteti kombetar. Mirepo ne ditet e sotme, te sjellurit verdalle neper spiralen e mitit te Rilindjes Kombetare, jo vetem qe nuk na ndihmon, por edhe na pengon ne rrugen e zhvillimit kombetar.
Cka i nevojitet sot Shqiperise nuk jane mitet, legjendat dhe institucionet zakonore. Shqiperise sot i nevojiten nje mendim progresist dhe institucione ligjore te shtetit te se drejtes. Shqiptarit sot nuk i nevojitet te jape dhe te marre besen, as te zeje bé per koke te mamase ose te tezes ose te Nene Terezes apo Ismail Kadarese. Shqiptarit sot i nevojitet te kerkoje dhe te gjeje vendin e tij dhe te mbaje pergjegjesite e veta brenda shoqerise shqiptare. I nevojitet te njohe dhe te respektoje institucionet ligjore dhe kur keto institucione nuk jane te sakta te ngrihet, jo per ti shkaterruar ato, por per ti permiresuar.
Ne na lind si detyre te mesojme historine e popullit tone, historine e pastruar nga mitet dhe legjendat, aq me teper kur keto mite jane fryre me dogmat e historiografise se propagandes komuniste, ku qurravitej e jargavitej per fatin e keq te popullit tone te “traumatizuar dhe te sakatosur” si asnje lloj tjeter popull ne Ballkan. E nevojshme per zhveshjen e historise se popullit tone prej perrallave dhe ideologjizmave eshte se pari heqja prej syve dhe mendjes te perdes se indoktrinimit komunist. Dhe me e rendesishme eshte mosindoktrinimi me nje ideologji tjeter, qe ne permbajtje eshte e polit te kundert, por qe ne forme eshte e njejte me ate komuniste.
Kete e ve re ne shkrimin e mesiperm te Albos, ku qellimisht krijimi dhe njohja prej te huajve e shtetit shqiptar i mvishet kohes se mbreterimit te Zogut a thua se historia e shtetit shqiptar fillon me Ahmet Zogun, ose kur kufi datues per shkaterrimin e shtetit demokratik quan 1997, a thua se ndonjehere ne Shqiperi ka patur nje shtet demokratik dhe ky na qenka shkaterruar.
Keto jane perfundime te njerit, i cili ose nuk e njeh historine, ose qellimisht e shtremberon ate.
Derdellitjet pa kuptim mbi te ashtuquajturen “Ceshtje Kombetare” pa e ditur, se cila eshte ceshtja e vertete kombetare, nuk i sherben asaj, por vetem vetekenaqesive boshe nacionaliste.

[Brari]

Pedro !

Ti je djal i mencur por ketu po tjerr pak pa objekt.

Albo eshte Kombetar i mirfillte. Ai ska nevoj te jete njohes i perpikte i skutave te Historise tone por ne pikat kryesore ai eshte objektiv.

Vehbiu kerkon te thote dicka por dhe ai nuk eshte i qarte.

JEMI tek Fotoksina zoti Pedro...
Ktu ka arritur Atdheu e Kombi..

Fotoksina eshte Helm kunder miut por qe deri tash me shume ka vrare Nena shqiptare se Dosa miu...pra minj femra..
Pra kemi nje atdhe ose nje Shtet qe Dike e ka bere MILIARDAR e dike fotoksin pires..

Kjo eshte ceshtja Kryesore e Kombit brenda Shqiperise...

Pra POLARIZIMI i Shoqerise.. dhe eshte fjala per POLARIZIM HAJDUT..pra pa arsye te ndonji ligji Ekonomik..

Ne planin gjith Kombetar kemi problemin e teresise se trojeve..

Kosova e viset e tjera Shqiptare jane ose nen sundim te Shka-Greko-Rusve ose ne zgrip te nje Humnere apo te nje dite te Madhe te bardhe..

Pra Kosova mund te behet e Pamvarur ose na vjen ndonji mandat e keqe nga qarqet Vendosese te Botes..

Kto jane ne pika te trasha Hallet Kombetare..

Dalim ke rilindasit e Vehbiut..

Cfar MITI kemi ne qe i ben Rilindasit te Ri-Shikueshem per Vehbiun..

Cfar do i shikojme Naimit apo Konices etj qe ta ri-veme me mire ne vend rolin apo pikpamjet e tyre qe te mos na behen pengese ne Boten e Sotme..

Ku na pengon historia mbi Rilindasit apo mbi Bemat e tyre?

Vehbiu eshte i paqarte.. ose i pa bindur vete se cka don ai tu hiqet Rilindasve apo tu ri-vihet qe te jene jo penges per Te Sotmen..

Dalim tek FOTOKSINA e tek MILIARDARET..

Nje Rilindas nuk mund te behet Prokuror e te kapi te paudhet e te ndaj pastaj Miellin e te paudhve per fukarenjte Fotoksin Pires..

Por nje Rilindas vlen fare mire si Shembull per figuren se si duhet te jete nje Kryeminister sot.

Miti mbi nje Rilindasi nuk pengon aspak.. perkundrazi .. Harrimi i modelit te atdhetarit Rilindas si udhrrefyes per Nepunesin e sotem te Shtetit eshte tragjedi kombetare..

Vehbiu eshte i paqarte..

Don Ai nje Fatos si Berluskoni apo nje Fatos si Sami Frasheri apo Hil Mosi?

Ne se e do si Berluskoni ja tek e ka... dhe miti i Rilindjes ska pse sulmohet me shigjeta te cilat vet Vehbiu sdi ku i nis.

Pra ne Kemi Nepunsa qe drejtojne Shtetin jo mbi baza te Moralit Rilindas pa jemi ktu ku jemi ..pra tek KOMBI i perbere nga cifti Miliardaro-FotoksinPires.. e ne fakt duhej ti kishim te llojit HIL MOS apo te llojit Gurakuq apo Fisht e Mithad Frasher.. qe te kishim ca milionera por ama .. ASNJE FotoksinPIRES..

Rilindasi pra eshte modeli i Njeriut qe per Atdheun punon dhe pa rroge.. dhe pa strehe..dhe ne te ftohte.. dhe me qiri..por ama qe nuk VJEDH kurre..

Cfar miti kerkon Vehbiu te fshije ???

Don ai qe Nepunsave te Shtetit tu hik dhe e fundit vlere njerzore..pra frika nga demaskimi si Hajdute?

Ceshtja se ka spekuluar PPSH me Rilindjen ska sot fare rendesi..

Perkundrazi te Cmitizosh Rilindjen eshte si te verbosh popullin e ta lesh pa nje idhull.. pa nje Kredo..pa nje zot.. pa nje Model..

ministria Mbrotjes e Shqiperise kur kerkon Ushtar e di se asnje kelish socialist nuk e con djalin ushtar pervec Katundareve por dhe atyreve ja ze Rob policia ushtarake..

Pra sot nuk jemi ne fazen qe Rilindja ben dem me modelin e saje tek Shqiptaret e Sotem..
Perkundrazi se ska pik Lengu rilindas ne familjen Shqiptare..pra ne sorrollopin.. kemi mijra Tutore..mijra vjedhes celularesh..mijra vrases profesioniste e mijra Ministra-Doganiere-Kanibale-socialiste-hajdute ..

Pra ku do te dale Zotni vehbiu..

Ta paksojme dozen rilindase tek gjaku i Shqipove..apo ta Shtojme..?

Ta shtojme pra.. e kur themi ta Shtojme.. do me than..ti Lem rilindasit ashtu me aureolen e LAVDISE..







qashtu..

[Albo]

Pedro, shqiptar nuk behesh dot me zor, lind i tille. Amerikan behesh me kalimin e kohes, por shqiptar nuk behesh dot pasi shqiptaret jane populli me i vjeter ne Europe, jane populli qe flet gjuhen me te vjeter ne Europe qe eshte dega e pare e trungut te gjuheve indo-europiane. Per Vehbiun ceshtja kombetare eshte "nje forme e kombetarizimit qe i kundervihet modernes".

Mjafton te lexosh nje rresht te tille qe te kuptosh:
a) Sa "shume" e vlereson Vehbiu ceshtjen kombetare
b) Ai as ka dale ndonjehere jashte Shqiperise, e njeh modernen nga librat, gazetat dhe ekranet e televizoreve.

Une kam jetuar 18 vjet ne Shqiperi, 7 vjet ne Amerike dhe kam patur fatin qe te njoh jeten shqiptare ashtu sic kam patur rastin te njoh burimin e modernes, shtetin me te fuqishem te bote qe eshte qendra e qyteterimit qe jetojme.

Vehbiu le te vije ne Amerike dhe te njihet me "modernen", le te njihet edhe me patriotizmin amerikan, sa nacionaliste jane amerikanet, sa flamure mbajne neper shtepi, shkolla, qendra publike. Le te vije e te degjoje se cfare respeti ushqejne amerikanet per "rilindasit" e tyre qe i njohin si baballaret e kombit. Le te vije edhe ne qytetin ku une banoj, Philadelphia, dhe te vizitoje qendren e re te Kushtetutes Amerikane se sa madheshtore dhe sa para jane shpenzuar per te, le te vije te vizitoje edhe Kembanen e Lirise bashke me qindra turiste nga mbare amerika dhe bota.

Po ta kish kete ekspozim me "modernen" qe per te eshte gjithcka "jo-shqiptare", ai jo vetem qe do te shkruante ndryshe, por do te mendonte ndryshe. Mbase artikulli i rradhes do te ishte "Amerikanet, jo shume ndryshe nga shqiptaret".

Kur shkruan per dicka qe nuk e ke jetuar, fantazon dhe fantazite e tepruara te largojne nga realiteti dhe te afrojne me "modernen". Cfare eshte moderne? Fakti qe kur anglezit i bie monedha ne toke, ai e ngre dhe e puth koken e Mbretereshes, apo fakti se 25% e elektoratit francez mbron bindje komuniste edhe pse Franca ka mbi 1 shekull tradite demokratike?

Eshte ajo rendia pas "modernes" qe e ka katandisur Shqiperine me nje njeri te degjeneruar nga cdo aspekt te jetes si kryeminister. Ashtu si francezet, kur je komunist dhe e gjen veten ne nje sistem pluralist demokratik, detyrimisht do te flasesh per "modernen", pasi eshte e vetmia fjale pa kuptim por qe tingellon bukur. Te nxjerr nga situata edhe pse e shqipton bukur, por nuk thua asgje.

Cfare eshte moderne?!

[lis]

Pershendetje!

Une e lexova shkrimin e zotit Vehbiu dhe per te shtuar kam mjaft material te cilin do ta paraqes se shpejti.
Eshte e drejte te hidhen hipoteza ashtu sikur eshte e drejte te behen kritika.

Une i druhem zotit Vehbiu per vete faktin se mos ai e ka me gjithe mend me ato cfare mendon dhe shpreh.

Ndersa per Albo-n do te shtoja se ka plotesisht te drejte dhe ka mirekuptimin tim por duhet te kete kujdes ne drejtim te kritikave pasi shqipetaret nuk kane nevoje as per hipoteza siperfaqesore dhe as per kritika thellesisht ekstreme te cilat vertetojne hipoteza te mesiperme qe shkruhen enkas per kete qellim.

[Qafir Arnaut]

Se pari duhet thene se Ardian Vehbiu kerkon te shkaterroje mitet e gjeneruara nga Rilindasit. Pra ai kerkon te shkaterroje mjetet e punes me te cilat Eterit tane te shekullit te 19te skaliten Shqiptarin nga gurorja e shqipfolesve. A eshte mire a eshte keq kjo gje? Pergjigjja nuk eshte e thjeshte. Ky Ardian Vehbiu ka kaluar pertej Shqiptarit, eshte bere nje uber-Shqiptar qe na sheh ne te tjereve nga lartesite, si milingona qe udhehiqen verberisht.

I ve shume faj atij sepse eshte tejet i paqarte per qellimin e kryqezates/xhihadit te vet kunder mitologjise. Na dha nje arsye te vaket duke thene se mitologjia e Rilindasve perdoret per manipulim te 'vulgut'. Por kjo nuk eshte arsye e mjaftueshme per hedhur kredon Shqiptare ne kosh te plehrave sic mi hedh Albo mua disa tema ne kosh te plehrave . Eshte njesoj sikur Amerikanet te hidhnin poshte Deklaraten e Pavaresise. Eshte nje gjest nihilist, tejet nietzchean.

Ceshtja ka pro the con-s e veta. Por nuk mund te jem kurrsesi dakort me pohimin e tij qe ne kulturalisht jemi Europiane e si te tille duhet te behemi si Suedezet qe nuk e rruajn shume ****** per te kaluaren e tyre si protestante luterane apo vikinge.

Sidoqofte e falenderoj per sfiden intelektuale qe na jep.