Vehbiu: Tu largohemi miteve te Rilindasve

[katana]

Se di nese ky eshte vendi me i pershtatshem per kete artikull po mu duk interesant. Marre nga gazata Java.


SHTEGTIMI I MITIT

Mitin e shqiptarizmit Rilindja Kombëtare e ngjizi kryesisht me fjalë e me
rima, meqë në ato kohë poezia ishte rruga më e lehtë e më e praktikueshme për
të komunikuar me publikun, madje edhe thjesht për ta krijuar publikun; vetëm
më pas, dhe si rrjedhojë e shtimit të osmozës me Evropën, shpirti kombëtar
nisi të shprehej edhe në piktura, skulptura e muzikë; por gjithnjë në kushtet
e një qarkullimi shumë të vobegtë të mesazheve joletrare. Në ato kohë
mitologjema kombëtare thurej e tëra rreth Skënderbeut dhe epit herë real e
herë fantastik të qëndresës së Arbrit ndaj dyndjes osmane; një traditë kjo që
i mbetej besnike fillesave të Rilindjes ndër arbëreshët e Italisë, të cilët
mbi Skënderbeun kishin montuar edhe vetë strukturën e identitetit të tyre;
por edhe etosit ekumenik naimian, suksesi i të cilit u garantua ngaqë në
penën e Naimit miti ishte çliruar nga përkatësia në këtë apo atë kulturë
bashkësie fetare.
Për shkak të rezervave materiale të pamjaftueshme, mbretëria e Zogut s'mund
t'i ofronte mitologjemës kombëtare përveçse vetveten; në një kohë që
katolikët e Shkodrës, të fortifikuar në dy revistat e tyre "Hylli i Dritës"
dhe "Leka" pa llogaritur institucionet e tjera fetare e shekullare që
zotëronin, po tregoheshin jashtëzakonisht aktivë në promovimin e ikonave
kombëtare të mbështetura sa në realitetin aq edhe në mitin e malësorit e të
malësisë së Veriut si vend gjeometrik i shqiptarizmit. Në një mënyrë a në një
tjetër kjo gjeti pasqyrim edhe në fillimet e pikturës shqiptare moderne, ku
imazhi romantik e i pastërholluar i malësorit në tirq e qeleshe iu kundërvu
dopjopeteve, borsalinave e çorapeve të mëndafshta evropianizuese që kishin
nisur të shfaqeshin rëndom në Shkodrën borgjeze.

Por e tërë kjo imazheri romantike në thelb e përftuar brenda koinesë katolike
do të gjëllinte në plotësinë e vet pikërisht pasi regjimi totalitar i
Pasluftës t'ia jepte dërrmën katolicizmit në Shqipëri, duke ia këputur
lidhjet me Vatikanin, mbyllur shkollat kuvendet dhe institucionet, burgosur
priftërinjtë e peshkopët, e më në fund kthyer kishat e katedralet në depo
drithi e palestra basketbolli. Kjo sepse qysh në fillimet e kulturës
kombëtare të rithemeluar në rrethanat totalitare, malësorin e Veriut e
pompuan drejt e nga faqet e Lahutës së Fishtës, madje edhe atëherë kur
Lahutën vetë e dogjën në turrat e druve e autorit të saj turpshëm ia borën
varrin. Pas kapërcimit të detyruar të fazës foshnjore pro-sovjetike e
internacionaliste, kultura në Shqipëri shumë shpejt do t'u kthehej modeleve e
mekanizmave të kolauduar të mitologjemës fishtiane, të cilët ndërkohë po
përcilleshin edhe nga ata pak artistë katolikë të mirëfilltë që u kishin
mbijetuar spastrimeve policore të komunistëve; e kam fjalën për poetë si Kol
Jakova, piktorë si Kel Kodheli, kompozitorë si Prenk Jakova, por lista mund
të zgjatet me shumë e shumë emra të mirënjohur.

Momenti kur kultura në Shqipërinë e pasluftës e braktisi modernizmin
internacionalist për të përqafuar post-modernizmin nacionalist u shenjua me
kremtimet e jashtëzakonshme që regjimi ia bëri 500 vjetorit të vdekjes së
Skënderbeut në janar të vitit 1968 - vit, ndër të tjera, edhe i daljes së
Shqipërisë nga Traktati i Varshavës. Për letërsinë dhe artet, këto kremtime
konsistuan në një mizëri të porositur krijimesh kushtuar një epoke që, sado
historike, ia detyronte ekzistencën e vet në kujtesën kombëtare më tepër
virtytit mitkrijues të Rilindësve sesa gjurmëve materiale e kulturore të
mirëfillta. Me fjalë të tjera, imazheria e thirrur në ndihmë për ta
rigjallëruar këtë mit të Heroit Kombëtar do të mbështetej më tepër në mite të
mëparshme të përpunuara e të stabilizuara, sesa në të dhëna historike shpesh
të turbullta e ndonjëherë politikisht jokorrekte. Gjithçka në epopenë
skënderbejane post-modernisht të ritreguar nga bardët e shekullit XX ishte e
ricikluar; ndoshta me përjashtim të boleve surreale të kalit të Skënderbeut
që papritur e vrazhdë, një mëngjes erdhën e iu mbivendosën simbolikës
fashisto-imperiale, në sheshin kryesor të Tiranës e të Shqipërisë vetë.

Rikthimi i nacionalizmit në qendër të kulturës shqiptare u mishërua kështu në
popullimin e galerive të artit e të skenave të teatrove e të operave me
malësorë të panumërt; rreptësisht në kostum tradicional; të armatosur me huta
e gjithfarë armësh të tjera arkaike; me trupa të mbështjellë damarësh e
muskujsh, atletikisht të pamundshëm; apoteozë jo vetëm e thelbit pagan të
kombëtares që regjimi kërkonte të promovonte, por edhe një mashkullsie sa të
parezistueshme aq edhe aseksuale - pse fund e krye të sublimuar në dëshirën e
papërmbajtur për betejë me "hasmin"; manekinë të shpluhurosur nga sallonet
epike të Fishtës e të Koliqit, por gjithsesi të filtruar nëpër romantizmin
pothuajse migjenian të Kadaresë së "Përse mendohen këto male", apo në
primitivizmin e studiuar të pikturave të Abdurrahim Buzës, e në folklorizmin
e strukturuar të "Mrikës".

Natyrisht, një ikonografi e tillë as mbështetej në ndonjë realitet çfarëdo, e
as pretendonte të mbështetej; mëkati i saj fillestar kish të bënte vetëm me
atë që regjimi totalitar i Tiranës po i falej tani një mitologjeme të
përpunuar brenda një kulture minoritare - katolikes - së cilës ishte kujdesur
t'ia zhdukte krejt identitetin, duke ia rrënuar veprat e duke ia shembur
përmendoret e shenjtëve. Fillesa katolike e imazherisë kombëtare që ndihej
ende prej publikut në fund të viteve gjashtëdhjetë, erdhi duke u përtretur
krahas me përvijimin në Tiranë të një elite kulturore pa rrënjë në traditën
parakomuniste; çka u bë evidente kryesisht në vitet shtatëdhjetë. Kjo ushtri
mitografësh kombëtarë u ndoll magjishëm prej vëllimit poetik "Koha" të Ismail
Kadaresë, i cili vëllim njëkohësisht kurorëzoi për shkrimtarin edhe fillimet
e një periudhe të re krijuese, ku çmitizimi i "Dasmës" do t'ia linte vendin
mitit të "Doruntinës". Tanimë malësori fishtian me hutë e lahutë, sa asketik
aq edhe estetik në gjakimin e tij atdhedashës, fjalëpak madje edhe pak i
leshtë e tuhaf, por gjithnjë i pakorruptueshëm në misionin e vet për "të bërë
Shqipërinë", u pranua si personazh legjitim e madje si protagonist në të
gjitha narrativat standarde të regjimit; e kjo aq më tepër kur, në vitet
tetëdhjetë, kriza politike në Kosovë e imponoi konfrontimin historik
shqiptaro-serb si parabolë të krejt historisë kombëtare arbërore; me ç'rast
malësorit të ngratë por legjendar iu ringarkua në shpinë bajraku i lavdishëm
i qëndresës ndaj sllavizimit të trojeve të kombit.

Vitet shtatëdhjetë koinciduan edhe me rrallimin dramatik të katolikëve në
elitat krijuese; fryt i hidhur i më se tridhjetë vjet persekutimi të
pamëshirshëm që realizoi atë çka as pesëqind vjet turqëri nuk kishin arritur
dot - shurdhimin e një komuniteti tradicionalisht të zhurmshëm e
shumëngjyrësh; por edhe objektiv i një regjimi që nuk ngopej së konfirmuari
ndryshmërinë e Shqipërisë nga Evropa përreth. Natyrisht, kjo nuk pati ndonjë
ndikim në trajtimin e simboleve origjinalisht katolike në imazherinë
kombëtare, pse këto simbole ndërkohë e kishin humbur lidhjen me mitologjinë e
përpunuar në kuvendet e françeskanëve e në kolegjet e jezuitëve, për të
filluar një jetë të tyren, autonome, brenda një kulture që katolicizmin e
kish flakur jashtë vetes dhunshëm. Madje simbolet vetë, me kalimin e kohës, i
shpërthyen dyert e veprave pak a shumë artistike, për të përmbytur foyer-et e
hoteleve, sallat e pritjeve në komitete partish e klinika dentare, zyrat e
dinjitarëve të lartë të shtetit, ekspozitat e dhomës së tregtisë: gjithfarë
malësorësh prej bakri, të hollë si shamanë ekstatikë të Malit e të Voltës së
Sipërme; lahuta bricjape me dru të latuar a të pirografuara brenda pjatash
dekorative prej druri të latuar; shqiponja qëndisur çorapesh leshi a
përparësesh femërore ofruar për shitje në dyqane të dyshimta turistësh;
kukulla dylli të venitura, rrasur në vetrina sup më sup me sapunët e brisqet
e rrojes e kremërat e plazhit. Pa përmendur pasthirrmën majekrahi në
filmografinë kombëtare si trajtë universale kushtrimi dhe teatrin aziatik të
daulles tragjike e të valles së burrave që do të përmbyllte çdo koncert
ceremonial e të respektueshëm; as manierizmin e Festivalit të Gjirokastrës,
ku stilizimi i Veriut heroik e bënte vetë mitin fishtian tradicional të
tingëllonte natyralist deri në mërzi.

I çuditshëm ky dashurim i një kulture të sunduar nga elementi tosk, gjithsesi
jugor - e të rrënjosur në fillesat kristiano-ortodokse e bektashiste të
Rilindjes Kombëtare - ndaj një mitologjie të gatuar në kuzhinat e një kulture
tjetër, sa të përndjekur aq edhe të lakmuar; kjo dyndje në altarët e fesë
nacionaliste kombëtare e po atyre malësorëve që, në realitet, po
përgjakeshin, po rriheshin, po poshtëroheshin dhe po çnatyroheshin nga
regjimi; thuase kulturocidi, thërmimi i mikrostrukturave sociale e përdhosja
e kodeve dhe e riteve riprodhuese paskëshin qenë të domosdoshme që këtyre
gjysmë-perëndive pagane t'u hapej vend në Olimp të kulturës totalitare; pse
glorifikimi e parakuptokësh flijimin.

Ardian Vehbiu

[lis]

Rregullat e lojës


ARDIAN VEHBIU

Ndërmjet shumë mënyrave si është keqkuptuar modernizimi i shoqërisë së sotme në Shqipëri, desocializimi duket të zërë kryet e vendit. Nëse anarkia mund të lidhet ngushtë me dëshirat dhe ambiciet e atyre që e shohin të keqen tek ekzistenca e normave dhe e rregullave, desocializimi është ajo formë anarkie që kënaqet duke i lënë këto norma e rregulla të shuhen duke i vdekur, si të thuash, urie. Individualizmi shfaqet kështu në formën e vet më të shëmtuar, që është primitivizmi, ose bindja vetëm ndaj impulseve egoiste, interesave vetjake e familjare, ambicieve për pasuri materiale dhe pushtet shpirtëror.
Studiues të ndryshëm, sidomos sociologë, kanë vënë re se, vendet postkomuniste të Lindjes, degradimi e më pas përtretja e të gjitha atyre lidhjeve horizontale e vertikale që e konstituojnë bashkësinë sociale e më tej shoqërinë vetë, lidhet ngushtë me diskreditimin e modeleve të cilat deri atëherë kjo shoqëri kish ndjekur qoftë për t’u mbrojtur, qoftë për t’u riprodhuar. Psikologët, nga ana e tyre, shpjegojnë se refuzimi i mënyrës totalitare të jetesës do të çojë në shmangie të disa dukurive të cilat totalitarizmit vetëm sa i përshoqërohen, të tilla si bashkëpunimi, fryma e grupit, bashkërendimi i veprimtarive, veprimi social, bamirësia dhe altruizmi.
Mirëpo njeriu, për nga vetë natyra e vet biologjike, nuk jeton dot pa u integruar në grupe; prandaj problemi i vërtetë në rrethanat e desocializimit është se në cilat grupe e bashkësi do të integrohet i riu “homo individualis” – në ato grupe të cilat haptas konstituojnë rendin social ekzistues, apo në ato grupe të tjera të cilat këtij rendi i kundërvihen? Ky problem doemos ka të bëjë me rritjen shqetësuese të organizatave kriminale në Shqipëri, ose të atyre grupeve të cilat bashkëpunojnë për të arritur objektivat e tyre në mënyrë të jashtëligjshme. Ndryshe nga të gjithë ata ideologë e manipulues të mediave në Perëndim, e nga të gjithë ata që u mbajnë ison të parëve në kafenetë arbërore, unë i mbetem pikëpamjes se ky shtim e sidomos ky ristrukturim i krimit nuk diktohet nga ndonjë defekt gjenetik të shqiptarëve, por do kuptuar si pasojë e pashmangshme e “anomisë” së desocializimit.
Gjatë gjysmës së parë të viteve 90, së bashku me Rando Devolen, ndoqëm peripecitë dramatike të imazhit të refugjatit shqiptar në mediat italiane, pas dyndjeve biblike të vitit 1991 (vëzhgimet dhe analizat tona u botuan pastaj në vëllimin “La Scoperta dell'Albania”, Edizioni Paoline, Milano 1996). Ishte koha kur anijet e ndryshkura të Durrësit derdhnin në brigjet e Puglia-s mijëra e mijëra shqiptarë në gjendje të mjeruar, pse të shkëputur krejtësisht nga atdheu i tyre, vendlindja, qyteti a fshati ku kishin kaluar pjesën më të madhe të jetës, fisi e familja, miqtë e shokët, e të gjitha ato makro e mikrostruktura në të cilat gjallojnë ditët e gjithkujt prej nesh. Refugjati shqiptar paraqitej kështu i zhveshur nga të gjitha ato tipare qytetëruese që ia jep individit integrimi në grup; tipare të cilat pas gjase i kishte pasur në Shqipëri, por që nuk e kishin kapërcyer dot Adriatikun me të.
Ishte bindja jonë e atëhershme se shfaqjet e kriminalitetit ndër shqiptarë, të cilat sot likuidohen shpejt e shpejt në debate me termin “mafia shqiptare”, e kanë rrënjën e zanafillën në desocializimin e skajshëm të atyre refugjatëve; të cilët kur nuk u braktisën në fatin e tyre në bankinat e portit të Barit apo në kampet e përqendrimit të refugjatëve, u mbyllën si bagëtia në vathët gjigante të stadiumeve, për t’u ushqyer me helikopterë e për t’u lagur me zorrë zjarrfikësish, ditëve përzhitëse të gushtit 1991. Në ato rrethana, elementi kriminal brenda turmës së refugjatëve ishte i pari që filloi të polimerizohej; dhe ky polimerizim individësh në banda është për t’u parë si një masë mbrojtëse, sado kundërprodhuese, e individëve që e shohin veten ekzistencialisht të kërcënuar nga institucione armiqësore.
E përmend shembullin e refugjatëve shqiptarë në Itali, sepse dukuri të ngjashme janë ndeshur edhe brenda Shqipërisë; sa herë që turma njerëzish nxitur nga varfëria e madhe janë shkulur nga vendbanimet e tyre tradicionale (p.sh. në malësi), për t’u bartur në rrethina të qyteteve; duke braktisur jo vetëm gërmadhat e shtëpive të tyre dhe pejzazhin, por edhe strukturat tradicionale të bashkëjetesës, të cilat nuk i mbijetojnë dot transferimit. Edhe në raste të tilla, organizimi në banda kriminale të orientuar ndaj objektivash e metodash të jashtëligjshme është një përgjigje e vetvetishme ndaj desocializimit; dhe krahas me këtë përçudnim të jetës sociale, sipërmarrjet private janë të detyruara t’i falen autoritetit të krimit, duke e ndihmuar që shtrihet edhe më si horizontalisht, ashtu edhe vertikalisht.
Megjithë përpjekjet shpesh titanike të inxhinierimit social gjatë totalitarizmit, shoqëria shqiptare ka mbetur e organizuar mbi baza lidhjesh familiare, fisnore e krahinore; në një kohë që rregullat formale të shtetit, ose shteti i ashtuquajtur “ligjor” perceptohen ende si të imponuara së jashtmi, ose si njëfarë xhelepi për t’iu paguar një autoriteti thelbësisht të huaj. Në rastin e totalitarizmit, shteti qendror me të drejtë u pa si i uzurpuar nga një grup i vogël por jashtëzakonisht agresiv njerëzish të cilët nuk ndaleshin para asgjëje për të ruajtur pushtetin; prandaj edhe të gjitha rregullat a normat të cilat bëjnë të mundur funksionimin e një bashkësie sociale mbikrahinore u lexuan si të formuluara e të zbatuara arbitrarisht nga klika sunduese, për interesat e veta imediate, të cilat jo doemos koincidonin me ato të individit, ose të mikrostrukturave ku merrte përmbajtje e formë jeta e përditshme e këtij individi.
Është vënë re prej kohësh se në psikologjinë kolektive tradicionale të shqiptarit shteti ende konsiderohet si një agjenci e jashtme, ose një e keqe që do toleruar vetëm ngase nuk mund të hiqet qafe; arsyet historike të një shtrembërimi të tillë janë të qarta, ashtu siç është, besoj, e qartë nevoja për ta denoncuar një nocion të tillë, tanimë kundërprodhues, edhe pse shtetarët e sotëm duket sikur bëjnë çmos për ta mbështetur këtë neveritje kolektive ndaj autoritetit qendror. Mirëpo armiqësimi me shtetin dhe shpërfillja e ligjit nuk mund të kundërshtohen duke i shpërbërë ato struktura si fisi, katundi e krahina, me të cilat është identifikuar tradicionalisht shqiptari; totalitarizmi u orvat ta kryente këtë, por vetëm sa përftoi frikë e konfuzion masiv. Teorikisht, do të ishte e udhës që shteti të gjente një mënyrë për t’u integruar në këtë hierarki strukturash, në vend që ende të ëndërronte bulldozerimin e tyre; dhe bash në këtë pikë shteti i Zogut na ofron një pasuri të vyer mënyrash, teknikash e rrugësh të ndërhyrjes sociale e të skalitjes së raporteve qendër-periferi dhe shtet-autoritet tradicional, të cilat do të ishte e pafalshme të shpërfilleshin.
Që normat dhe rregullat e bashkëjetesës sociale, duke filluar me ligjin e shkruar e deri te porosia “mos pështyni përtokë”, u njëjtësuan, në psikologjinë kolektive, me shtetin totalitar dhe për pasojë u shkatërruan së bashku me statujat e Enver Hoxhës dhe me instalacionet prej llamarine në oborret e shkollave të lira ushtarake, kjo duket edhe me fatin e standardit gjuhësor pas vitit 1990. Dëmtimi i këtij standardi është diskutuar gjatë, njëlloj siç është diskutuar edhe nevoja për ta rishikuar; por jo aq në rrethanat e ballafaqimit të kulturës shqiptare me kulturën globale, sesa në emër të një “irredentizmi kulturor” të gegërishtes. Përpjekjet për ta shkruar një gegërishte letrare në Kosovën e sotme, herë gjeniale e herë krejt trashanike (por gjithsesi pa shumë lidhje me traditën katolike të variantit letrar veriperëndimor), mund të interpretohen edhe si një prelud i afirmimit të Kosovës si shtet i pavarur nga Shqipëria; në një kohë që brenda Shqipërisë, standardi tipikisht vetëm sa është lënë të lëngojë në harresë, edhe pse nevoja për ta mbrojtur ndaj streseve mjedisore sot është më e ngutshme se kurrë.
Mirëpo forma gjuhësore e përbashkët, përtej përfytyrimeve romantike të rilindasve e të pasuesve të tyre modernë e postmodernë, është një nga instrumentet themelore për funksionimin social; në atë masë që çdo lloj transaksioni ndërpersonal mbështetet në një kod të përbashkët, publik e publikisht të pranuar nga të gjitha palët. Analistët deri më sot janë vetëm lodhur së treguari se standardi mbështetet në toskërishten dhe se gegërishtja është keqpërfaqësuar në të për arsye kryesisht politike; por a nuk i duhej kushtuar vëmendje më e madhe shpërfilljes së standardit nga të gjithë aktorët e sotëm të tregut të mallrave dhe të ideve në Shqipëri, sesa ekzegjezës së bazave të tij? Tek e fundit, standardi, që të funksionojë si duhet dhe të sigurojë rendimentin e kanaleve transaksionale në ekonomi, kulturë, politikë e drejtësi, ka nevojë për prestigj; dhe është pikërisht humbja e prestigjit që shqetëson, jo rreziku i depërtimit të formave gege, që i alarmon disa analistë, ashtu siç i entuziazmon disa të tjerë.
Shpërfillja e rregullave, normave dhe ligjeve që bëjnë të mundur funksionimin organik të shoqërisë vjen nga po ata individë dhe agjenci, private e publike, që ende kanë besim se mund të mbijetojnë e të mbrothësohen në një Shqipëri të gjeneratorëve, pompave elektrike e puseve arteziane; ku rojet private duan të zëvendësojnë policinë dhe telefonat celularë ata të zakonshmit me kabëll; me fjalë të tjera ku ekonomia postindustriale e shërbimit dhe shoqëria postindustriale e informacionit të adoptohen duke e kapërcyer fazën e industrializimit që e kanë përjetuar të gjitha vendet e sotme të zhvilluara në Perëndim. Nëse ka ndonjë lidhje midis këtij eksperimenti social nëpërmjet të cilit persona e grupe të caktuara kanë nxjerrë fitime përrallore kryesisht nëpërmjet lëvizjes së pasurive e spekulimit me pronat; dhe jetërsimit të shtetit ligjor nga strukturat sociale të përditshme, kjo doemos do të gjejë gjithashtu shpjegim në atë desocializim që përmenda në krye të shkrimit. Kriminalizimi i formave të bashkëpunimit në kushtet e anomisë sociale nuk prek vetëm shtresat e varfra – rrënjëdalët e të shpronësuarit; të uriturit, endacakët dhe ciganët; madje ndoshta shembullin më të qartë të kësaj dukurie të trishtueshme e gjejmë sot në strukturat dhe hierarkitë e përftuara rishtas brenda vetë klasës së pushtetarëve.

[Qafir Arnaut]

Mitofilia kombetariste rrezikon te katandiset keshtu ne nje fe te vonuar te elitave pa pushtet, mbeturinave te mbijetuara te shoqerise civile te viteve 80, ndriçimtareve senile qe u ka mbetur ora ne vitet 30, patrioteve flakehedhes te kafeneve dhe qendistareve te flamurit kombetar.

Osht i zgjut dreqi...ka zevendesu fjalen 'nacionaliste' me 'kombetariste' megjithate ja ka fut nacionalistave sa krahu.



PERTEJ RILINDJES

Koncepti se sa me shume terhiqemi prapa ne kohe, aq me autentike e te mirefillta i gjejme tiparet kombetare – gjuhen, kulturen, ndoshta edhe racen – i ka rrenjet ne nje mendesi romantike qe, pa qene doemos e gabuar, mbetet gjithnje e njeanshme dhe ndonjehere dogmatike. Mirepo kaq dendur eshte perseritur ky koncept ne mitografine qe rrethon si nje re arezash historine e shqiptareve, sa tanime pakkush e ve ne diskutim dhe shumekush e merr per baze a per aksiome te patundur te arsyetimeve per shqiptaresine e shqiptarizmin ne rrjedhe te shekujve.

Natyrisht, per çdo ideologji kombetariste tradicionale adhurimi i se kaluares nuk vihet ndonjehere ne diskutim; dhe kjo vlen edhe per kombetarizmin shqiptar, qe u perpunua gjate periudhes se Rilindjes, edhe si doktrine edhe si mit. Nuk ka prova te mjaftueshme qe para Rilindjes ekzistonte nder shqiptare ndonje kujtese historike e aq me pak ndonje vetedije kombetare si cilesisht e ndryshme nga ajo krahinorja; madje edhe kujtimi i Skenderbeut nder arbereshet e Italise eshte vene ne diskutim nga ndonje studiues. Arsyeja per kete harrese aspak te pafalshme doemos lidhet me padobine e nje kujtese kombetare per bashkesite shqipfolese, ne rrethanat e copetimit te arealit shqiptar ne njesi politike, administrative e fetare te veçuara e te kundervena.

E vetmja kujtese e riprodhueshme nder keto bashkesi mbetej gjuha shqipe; megjithe ndarjen e saj ne dialekte e te folme, dyndjen e huazimeve ne strukturat leksikore, mungesen e nje tradite shkrimore dhe te shkrimtareve ne kuptimin e plote te fjales si dhe rolin kulturor te kufizuar e rregullisht te kercenuar nga gjuhe te tjera. Ishte pikerisht gjuha qe u sherbeu Rilindesve si platforme per programin e tyre te zgjimit te vetedijes kombetare, i cili u tregua veçanerisht i suksesshem dhe, tek e fundit, u kurorezua me krijimin formal te kombit shqiptar ne Ballkan, si bashkesi reale dhe shtetformuese. Levrimi i shqipes letrare gjate shekullit XIX beri te mundur perhapjen nder shqiptare te miteve historiko-romantike te Skenderbeut dhe te nje periudhe shoqerisht idilike qe i kish paraprire ardhjes se osmaneve ne Ballkan; vetedija kombetare u themelua keshtu mbi nje krenari kombetare, ne kuptimin qe kombi shqiptar perceptohej tanime si nje komb te cilit ia vlente t’i perkisje.

Megjithate, Rilindja gjithnje ishte nje levizje elitash e orientuar per nga e ardhmja; pse nxitja e krenarise kombetare dhe kulti i se kaluares mitiko-heroike te kombit kishin gjithnje per synim krijimin e formave te larta te organizimit te bashkesise shqiptare ne Ballkan e gjetiu, duke perfshire edhe e sidomos themelimin e shtetit shqiptar modern, siç ndodhi – fale edhe koniunkturave nderkombetare te favorshme – ne vitin 1912. Ne kete pike, momenti romantik i ideologjise kombetare duhej te shnderrohej ne energji praktike dhe ne te vertete ne disa raste u shnderrua; por inercia e nje ideologjie e veçanerisht nje mitografie ngushelluese si ajo e Rilindjes u tregua me e forte se vullneti per te ndertuar nje shtet shqiptar te shendetshem e modern. Per pasoje, romantizmi kombetarist i De Rades, vellezerve Frasheri e Fishtes mbijetoi si nje force manipuluese gjithnje e me regresive, apologjetike dhe frenuese. Jo me kot deri edhe ideologet totalitare u dashuruan pas ketij koleksioni rrefenjash ne vitet 70-80, per te mos folur per lulezimin e mitofilise kombetariste ne periudhen e tranzicionit, kur ligjeratat kulturore i shpetuan nga kontrolli Akademise dhe u harlisen ne forma nga me surrealet.

Ndryshimet dramatike ne kulturen shqiptare keto 10-15 vjetet e fundit kane çuar nder te tjera edhe ne nje disociim te ligjeratave kulturore nga jeta e vendit; ne kuptimin qe mitografia e Rilindjes nuk po ka me lidhje me organizimin e shtetit dhe te shoqerise ne Shqiperi, as po mund t’i sherbeje si ndergjegje shoqerore a frymezim per veprim elitave politike dhe te biznesit qe kane marre ne dore fatet e vendit; madje edhe pretendimi i saj per te funksionuar si nje lloj psikoterapie per masat e zhgenjyera nga realiteti po shfuqizohet me shpejtesi marramendese per shkak te depertimit tanime te papermbajtshem te miteve te parase, pasurimit te shpejte, qejfit, mashtrimit, Perendimit nga njera ane, dhe riaktivizimit kapilar te feve tradicionale nga ana tjeter. Mitofilia kombetariste rrezikon te katandiset keshtu ne nje fe te vonuar te elitave pa pushtet, mbeturinave te mbijetuara te shoqerise civile te viteve 80, ndriçimtareve senile qe u ka mbetur ora ne vitet 30, patrioteve flakehedhes te kafeneve dhe qendistareve te flamurit kombetar.

Formula e mirenjohur e Vaso Pashes – “Feja e shqyptarit…” – na e verteton, sikur te ishte nevoja, se raporti i mitologjise kombetariste me fene si komponente e vetedijes sociale (dhe individuale) shtrihet pertej nje metafore te thjeshte propedeutike, sidomos ne rrethanat e kombit shqiptar, thelbi i te cilit tradicionalisht eshte perkufizuar duke i kapercyer dallesat fetare. Ne te vertete, kombetarizmi kurdohere ka funksionuar si fe per nje pjese te shoqerise shqiptare qe ka refuzuar te identifikohet me perkatesine e vet fetare; dhe kjo edhe sot gjen shprehjen e vet ne ritualet intime e publike te nje pjese te popullates, te cilat nxiten e mbeshteten nga ligjeratat filo-rilindese te elitave. Aq me teper, ne rrethanat e perceptimit te klases udheheqese ne Shqiperi si te korruptuar, kozmopolite dhe amorale, kombetarizmi gjithnje eshte i gatshem te ofrohet si alternative e materializmit te pafre dhe si ideologji per te gjithe ata qe i kundervihen modernes, qofte edhe vetem ngaqe nuk kane mundur t’i hipin atij treni.

Mirepo vetedija e te qenit shqiptar eshte teper e rendesishme per t’ua besuar vetem atyre qe i kundervihen te sotmes, qofte nga e majta qofte nga e djathta e spektrit politik dhe ideologjik ne Shqiperi. Edhe pse nje pjese e elitave ne pushtet po e perdorin karten kombetare ne menyre gjithnje e me te papergjegjshme – siç perdornin dikur citatet e Enverit dhe vijen e masave, d.m.th. thjesht per t’i dhene nje bojatisje te pranueshme interesave te tyre private – Shqiperia si entitet ne syte e popullit te vet, te Evropes dhe te mbare botes mbetet e organizuar sipas nje parimi kombetarist. Me fjale te tjera, eshte vete ky parim kombetarist qe do rithemeluar, per t’iu pershtatur koniunkturave te reja politike dhe kulturore dhe per te marre ate funksion qe ia kerkon koha: pikerisht rehabilitimin e Shqiperise ne kontinent. Natyrisht, kjo nuk mund te realizohet duke ia lakuar prejardhjen etnike nenes se Skenderbeut, as duke ia kerkuar rrenjet pellazgjike emrave te perendive e madje krejt qyteterimit grek antik.

Shqiptarizmi i sotem ka nevoje, para se gjithash, te kaloje pertej permases historike, duke u rithemeluar si program, jo si zbulese. Kjo do te thote edhe qe keshtjellat, legjendat, tirqet e fustanellat, heshtat ilire, mbishkrimet, varret e heronjve, lahutat, lashtesia e gjuhes dhe e races, Muji, epersia ndaj fqinjeve (se bashku me indinjaten perkatese per çdo padrejtesi shekullore reale ose te trilluar) u duhen lene romaneve per femije, muzeve, filmave vizatimore, doktoratave universitare dhe punishteve te kukllave; pse kombetarizmi do rikendellur si vizion i asaj Shqiperie qe duam, por qe ende nuk e kemi. Nese nje vizion i tille kerkon sot perfytyrimin e integrimit evropian si shkolle e dialogut dhe e perbashkimit te interesave ekonomike e kulturore me popuj te tjere te afert e te larget, atehere edhe kombetarizmi shqiptar lipset doemos te nderroje forme, per te kaluar nga nje logjike perjashtuese e ballafaqimit dhe e mbijeteses ne nje logjike perfshirese te komunikimit dhe te bashkejeteses.

Ardian Vehbiu

[botuar te "Shekulli", dt. 12 shkurt 2004]

[wittstar]

Lexova me lart nga A.Vehbiu:
"Shqiptarizmi i sotem ka nevoje, para se gjithash, te kaloje pertej permases historike, duke u rithemeluar si program, jo si zbulese. Kjo do te thote edhe qe keshtjellat, legjendat, tirqet e fustanellat, heshtat ilire, mbishkrimet, varret e heronjve, lahutat, lashtesia e gjuhes dhe e races, Muji, epersia ndaj fqinjeve (se bashku me indinjaten perkatese per çdo padrejtesi shekullore reale ose te trilluar) u duhen lene romaneve per femije, muzeve, filmave vizatimore, doktoratave universitare dhe punishteve te kukllave; pse kombetarizmi do rikendellur si vizion i asaj Shqiperie qe duam, por qe ende nuk e kemi. Nese nje vizion i tille kerkon sot perfytyrimin e integrimit evropian ".

Keto fjale tregojne qarte se autori i tyre i ketij mesazhi A.Vehbiu e ka humbur cdo lidhje te brendshme shpírterore me kulturen shqiptare,pra ka humbur ndjenjen e identitetit kombetar.
Kjo mund t'i ndodhe shume njerrezve ne kete kohe te emigracionit masiv.
Por megjithate fakt mbetet se ky mesazh i Vehbiut eshte me dashje apo padashje nje atentat me veshje pseudoshkencore ndaj shtyllave te kultures shqiptare.
Autori nuk e kupton se i vetmi shans per shiqptaret qe te mbijetojne si etni eshte qe te kapen forte pas thesareve te trashegimise kombetare,te cilat Vehbiu keshillon t'i hedhim ne plehra.
Per me teper ky mesazh ne pergjithesi bene te qarte miopine politike te Vehbiut gje qe i heq atij te drejten t'i jape keshilla me receta pseudoshkencore kombit shqiptar.
Shkrime si ky pra nuk meritojne asnje vemendje.
Me lejoni t'i dergoj dhe nje mesazh te shkurter me vargje Vehbiut per t'i vene kapak ketij muhabeti:

Ardian mor shkencetar
E shoh qe paske shkare,
Po mbahem qe mos shperrthej ne gaze
Kur te shoh te mbytur ne fraze,

[macia_blu]

Nga e ka marre emrin "dijetar" ky fare vehbiu, ose kush e ka quajtur te tille , pos vetja e tij???
Me cudisin keto soj gazetash qe genjejne veten dhe autorin, por
jolexuesin, sespe sic dihet lexuesi-publik, i njeh dijetaret, heronjte, patriotet dhe anasjelltas edhe pa ua servirur gazetat.
Me eshte krijuar nje bindje absolute, se gazetat moderne , i botojne shkrimet pa i lexuar fare, ndoshta kete e bejne duke respektuar gjoja lirine e fjales ...ndonje dite do te shohim ndonje shkrim me autor serb...e nuk kemi pse te habitemi, se edhe serbet kane te drejte te botojne ne Gazetat tona zemergjera, per te fyer, share apo poshtruar kombin...

[Qafir Arnaut]

Postuar më parë nga macia_blu
Nga e ka marre emrin "dijetar" ky fare vehbiu, ose kush e ka quajtur te tille , pos vetja e tij???

Le te mos kalojme ne sulme 'ad hominem'. A. Vehbiu eshte shume i pergatitur dhe nje nga penat me te forta eseiste te Shqiperise. Vete me dhemb shpirti kur lexoj artikujt e tij. Ndonese e kam paraljmeruar qe po shkruan 'para kohes' nuk me degjon. Arben Kallamata gjithashtu ka paralajmeruar qe dijetare te tille, me prirje vertet shkencore te mos ia paraqesin tezat e tyre vulgut pasi koha nuk eshte e pershtatshme. Ky jo vetem qe e ben kete, por me kete artikull duket se ka nisur nje xhihad kunder 'kombetarizmit' si fe. [dhe ne fakt nuk e ka keq pasi per shume nga ne, 'kombetarizmi' eshte kthyer ne fe].

Sa per vete Ardianin, ai ka studiar post grad ne Itali the US (Columbia University) dhe eshte autori i disa librave, dhe dhjetra eseve nder me te shkelqyerat qe mund te kem lexuar ndonjehere nga shkrimtare kontemporane.

[Qafir Arnaut]

Kunderpergjigje dinjitoze e Arben Kallamates (Harvard educated) drejtuar klikes ikon-thyerese:

Kujt po i biem?!

Nga Arben Kallamata

Opinion 1
Të mbushësh faqet e një gazete të përditshme me artikuj shkencorë, citime akademike autorësh të lashtë dhe imtësira të qëmtuara rigorozisht arkivave është njëlloj si të marrësh avionin Concorde nga Tirana për në Ndroq. Kur njerëzit e ndiejnë të nevojshme ta bëjnë një gjë të tillë, siç qe para do kohësh rasti me ca shkëmbime "akademike" për rishikimin e historisë së shqiptarëve, nuk ka se si të mos të të shkojë mendja se shkruesit diçka duhet t'i gërricë.
S'ma ha mendja që media e specializuar akademike, ku këta shkencëtarë mund dhe duhet t'i shpalosin studimet e tyre, të ketë shterruar plotësisht në Shqipëri dhe jashtë saj. S'ma ha mendja as që këtyre autorëve t'ua bëjë syri tërr e të mos marrin dot guximin t'i nderin vlerat e tyre në lëmenjtë përkatës. Atëherë? Duhet të ketë diçka tjetër që ua bën të nevojshme daljen përpara lexuesve të thjeshtë të të përditëshmeve?
Po le të merremi me shënjestrën e shkrimeve. Tre janë elementët kryesorë që bien në sy në qendër të goditjeve për rishikimin e historisë së shqiptarëve: 1. Skëndërbeu; 2. Prejardhja ilire e shqiptarëve; 3. Gjuha shqipe. Pikërisht këta elementë u përdorën një shekull e ca më parë nga Rilindasit për të ringjallur ndjenjën e përgjumur kombëtare te shqiptarët. Të tre patën efekt dhe ngjitën për bukuri. Përderisa ngjitën, patjetër që duhet të kenë pasur një bazë të fortë.
Skënderbeu ka qenë ruajtur në kujtesën e shqiptarëve pavarësisht shekujve të gjatë e të errët të pushtimit otoman. Që përpara se të rimerreshin nga Rilindasit, bëmat dhe legjenda e tij kishin kaluar gojarisht, nga një brez në tjetrin. Gjergj Kastrioti Skënderbeu nuk është thjesht një njeri që ka jetuar në shekullin e 15-të. Ai është Heroi Kombëtar i një kombi të tërë. Ai është një figurë përtej njerëzores, që i përket historisë por edhe që është krijuar nga historia. Është një mit, elementët tokësorë të të cilit s'kanë shumë rëndësi.
Prejardhja ilire ka qenë dhe mbetet i vetmi shp jegim i logjikshëm për ekzistencën e kombit shqiptar në hapësirën ku ai mendohet të ketë ekzistuar apo vazhdon të ekzistojë. Ajo është i vetmi shpjegim i logjikshëm edhe për ekzistencën e tij jo vetëm në hapësirën, por edhe në mbylltësirën mes maleve dhe skërkave shqiptare, ku askujt veç autoktonëve mijëravjeçarë s'do t'i kishte shkuar mendja të imigronte (duke lënë, sipas dikujt, fushëzat pjellore buzë Danubit).
Sa për gjuhën shqipe, ajo ka qenë dhe mbetet gjithmonë tipari themelor dallues i kombit. Asgjë tjetër nuk mund të konkurrojë dhe të përqaset me të - as feja, si te kombet fqinjë, as ndonjë karakteristike kulturore, as bashkësia shtetërore. Shqiptarët duken se janë krenarë për të më tepër se për gjithçka tjetër. Dhe kanë të drejtë.
Faktikisht këta tre elementë po goditen prej kohësh dhe mua me duket se kjo nuk është rastësi. Nuk e kam fjalën për një sërë grafomanësh ordinerë që, duke dashur të hiqen si origjinalë, mbushin faqe eteri në internet me sharje kundër Kastriotit dhe figurave të tjera të shquara të shqiptarëve, që nga Nënë Tereza te Kadareja, që nga Kristoforidhi e Veqilharxhi te Noli e të tjerët. Shqetësues është fakti që injorimi dhe përbaltja e figurës së Heroit Kombëtar është ngjitur deri në shkallët më të larta të shtetit. Në Janar të këtij viti ishte 535 -vjetori i vdekjes së Gjergj Kastriotit. Një përvjetor i plotpjestueshëm me pesë, nga ata që për çdo komb krenar do të përbënte rast përkujtimesh. Më kot hapa faqet e gazetave shqiptare në internet për të parë ç'ishte bërë në këtë ditë të shënuar, sa aktiv ishte treguar Presidenti e ku kishte shkuar Kryeministri. Asgjë. Vetëm një lajm i vockël mbi një veprimtari ku kishte marrë pjesë Kryetari i Bashkisë së Lezhës. A thua të jetë rastësi gjithë kjo harresë?
Prejardhja ilire e shqiptarëve ua ka errur prej kohësh sytë anti-shqiptarëve rreth e rrotull, veçanërisht serbëve e grekëve. Ndoshta në planin e thellë akademik - në ato studimet e imta dhe të ndërlikuara që un ë nuk di t'i lexoj, debati ende vazhdon. Por, me sa di unë, në literaturën e destinuar për lexuesin e gjerë, qoftë edhe atë intelektual, vështirë se gjenden të dhëna për të provuar të kundërtën. Botime shkencore-popullore, enciklopedi serioze, ndër të cilat edhe ajo Britanike, e konsiderojnë si të mirëqenë faktin që shqiptarët rrjedhin nga Ilirët. Kjo çështje, me sa duket, vazhdon të mbetet e hapur për diskutim vetëm në Beograd, në Athinë dhe ... në Tiranë.
Sa për gjuhën shqipe, këtë kush s'e ka sulmuar e kush nuk po e sulmon. Asaj i janë vënë me të keq për ta shkatërruar në radhë të parë politikanët shqiptarë, që vazhdojnë ta mbushin çdo ditë me përçudnime huazimesh qesharake. Pastaj japin ndihmesën e tyre të zellshme pseudo-gazetarë dhe shkrues të tjerë të pandërgjegjshëm. Po e shkatërron çoroditja institucionale, që edhe 12 vjet pas ndërrimit të regjimit në Shqipëri, s'ka gjetur kohë të merret me elementin më të thelbësishëm të kombit. Nuk është aspak çudi që tani dal in shkencëtarë që provojnë prejardhjen e saj nga Rumanishtja, Vllahishtja apo Ciganishtja. Sa për informacion, në tekstet universitare të studimit të prejardhjes së gjuhëve Indoeuropiane, Shqipja trajtohet pa hezitim si gjuhë e rrjedhur nga Ilirishtja dhe si degë më vete, domethënë si gjuhë që s'i përket as gjuhëve Gjermanike, as gjuhëve Sllave dhe as atyre Latine - që janë edhe tre ndarjet më të mëdha të gjuhëve Indoeuropiane që përdoren në kontinent. Përmendet specifikisht fakti që tre gjuhë të veçanta përbëjnë tre degë të "vockla", pa lidhje me kërkënd tjetër: greqishtja, armenishtja dhe shqipja. Rumanishtja është gjuhë latine.
Po përse ndodh që një shekull e ca pasi Rilindasit e kryen punën e tyre, disa venë lentet zmadhuese dhe fillojnë të rishikojnë historinë? A thua tani i kemi arritur të gjitha: kombin e kemi të bashkuar dhe të unifikuar, probleme me fqinjët në veri, jug, lindje dhe perëndim nuk kemi, ekonominë e kemi më të fortë se kurrë, politika ecën si në vaj, shoqëria është plotësisht e emancipuar dhe njerëzit janë mendjehapur? A thua s'na ka mbetur gjë tjetër veçse t'i rihapim ato qitapet e vjetra të historisë dhe t'i pastrojmë nga ca "gabime" që as vetë s'po e marrim vesh se përse na vrasin sytë? Njerëz me të tillë sqimë intelektuale vështirë se gjen në ndonjë vend të botës, aq më pak te fqinjët. Me serbë e malazezë, me maqedhonas e me grekër, të gjithë vazhdojnë t'i bien qemaneve të vjetra, të lyejnë e të zhgërryejnë historinë si iua do qejfi. Serbët janë gati të venë kokat në satër për të provuar se janë më të hershëm se të tjerët në Ballkan. Grekët përkthejnë çdo gjë që ka lidhje me qytetërimin e lashtë në helenizëm, duke pretenduar trashëgiminë e një ere të tërë historike. Askush nuk e çan kokën për të vërteta historike. Të gjithë ndjekin aksiomën e vjetër: historinë e bëjnë fituesit. Ah, po. Ne s'jemi si fqinjët. Jemi më lart se ta. Jemi si bota e përparuar. Po për ç'botë bëhet fjalë? Po sjell nja dy shembuj. Në pjesën dë rmuese të teksteve të gazetarisë që përdoren në universitetet e Amerikës së Veriut, kur flitet për fillimet e televizionit përmendet viti 1939 si edhe fakti që SHBA nuk donte ta fillonte transmetimin televiziv në prag të luftës, prandaj e shtynë dhënien e licensave për në vitin 1947. Bukuri e madhe. Veçse askush nuk kujtohet të thotë se Gjermani transmetohej rregullisht që në vitin 1936, ndërsa Olimpiada e Berlinit është e para ngjarje sportive e transmetuar drejtpërdrejt. Ah, po. Bëhet fjalë për Gjermaninë naziste dhe lejohen ca shtrembërime të vockla.
Në klasat e dhjeta të një shkolle të mesme të Torontos jam befasuar kur kam parë se të gjithë nxënësit ishin të bindur se Lufta e Dytë Botërore ishte konflikt midis Gjermanisë e Japonisë, nga njëra anë dhe Shteteve të Bashkuara, Britanisë dhe Kanadasë nga ana tjetër. Asnjë nga adoleshentët nuk e kishte idenë se mund të kishte marrë pjesë edhe ndonjë njësit luftarak nga Bashkimi Sovjetik, se në atë kasaphanë mund t'i ishte rrezikuar jeta edhe ndonjë polaku apo ndonjë francezi. Po në këtë zonë: shumë njerëz në Amerikën e Veriut janë të bindur se Lufta e Dytë Botërore ishte luftë e Hitlerit kundër çifutëve, se krimi më i madh në të ishte Holokausti, domethënë zhdukja e 5 milionë hebrejve. Natyrisht, kjo ishte një tragjedi. Po ç'u bë me 25.5 milionë ruse? Po me 7 milionë polakë, 1.7 milionë jugosllavë? Historia që iu mësohet nxënësve në vendet e Amerikës së Veriut pothuajse i ka harruar. Po flas për histori të 50 vjetëve të shkuara, dhe jo të 500 vjetëve të shkuara. "Skrupulozët" amerikanë, kanadezë e çifutë nuk ndihen gjëkundi. Vetëm në Shqipëri gjen me okë skrupulozë të zellshëm.
Nuk jam dhe nuk do të isha kurrë për shtrembërimin e historisë. Kur është e domosdoshme historia duhet të rishikohet. Kuptohet, jo nëpër gazeta të përditshme, ku shkrimet akademike tingëllojnë si shpalosje mburravece erudicioni. Por nëse rishikohet nga shqiptarët, do të ma donte zemra që të rishikohej pakëz edhe në të mirë të shqiptarëve.


1 Dua ta theksoj që në fillim se ky shkrim është opinion, shprehje e mendimit tim, dhe asgjë tjetër.

[macia_blu]

Qafir flm...
po Arben Kallamat kush ishte(dmth , kush eshte?)
Me vjen mire qe qenke ngritur deri tek mbi "Vulgu" lavdi qe je takuar dhe lexon dijetare.
Pershendetje...

[Qafir Arnaut]

Postuar më parë nga macia_blu
Qafir flm...
po Arben Kallamat kush ishte(dmth , kush eshte?)
Me vjen mire qe qenke ngritur deri tek mbi "Vulgu" lavdi qe je takuar dhe lexon dijetare.
Pershendetje...

Ska prob Mace. Nuk te kuptoj c'do thuash qe 'te vjen mire qe jam ngritur deri tek mbi "Vulgu". Nuk e kam takuar asnjerin nga dy protagonistet/antagonistet qe ju prezantova, por email-et e tyre jane te lehta per tu gjetur plus qe kane qene aktive ne disa lista ku te jepet mundesia te komunikosh me ta. S'kuptoj se pse eshte nevoja per sarkazem ne kete mes...por "Shqiptare hesapi" thuaj.

shendet.

P.S. Arben Kallamata ka qene manaxher ne Radio Tirana ne kohen e Berishes, dhe eshte Nieman Fellow(1993) i shkolles te gazetarise ne Harvard University.

[tIrOncjA]

Postuar më parë nga Qafir Arnaut
Nuk e kam fjalën për një sërë grafomanësh ordinerë që, duke dashur të hiqen si origjinalë, mbushin faqe eteri në internet me sharje kundër Kastriotit dhe figurave të tjera të shquara të shqiptarëve, që nga Nënë Tereza te Kadareja, që nga Kristoforidhi e Veqilharxhi te Noli e të tjerët. Shqetësues është fakti që injorimi dhe përbaltja e figurës së Heroit Kombëtar është ngjitur deri në shkallët më të larta të shtetit. Në Janar të këtij viti ishte 535 -vjetori i vdekjes së Gjergj Kastriotit. Një përvjetor i plotpjestueshëm me pesë, nga ata që për çdo komb krenar do të përbënte rast përkujtimesh. Më kot hapa faqet e gazetave shqiptare në internet për të parë ç'ishte bërë në këtë ditë të shënuar, sa aktiv ishte treguar Presidenti e ku kishte shkuar Kryeministri. Asgjë. Vetëm një lajm i vockël mbi një veprimtari ku kishte marrë pjesë Kryetari i Bashkisë së Lezhës. A thua të jetë rastësi gjithë kjo harresë?

harese nuk mund te jete kursesi!