Po jetojmë në mijëvjeçarin e inteligjencës. A është e mundur të programohet një fëmijë, para se të lindë duke përcaktuar fillimisht shkallën e inteligjenës. Qeveria amerikane jep çdo vit 500 milion dollarë për një program studimesh që nxjerr në pah të dhëna mbi gjeninjtë. Një dilemë shqetëson studiuesit : Si është e mundur që më shumë gjeninj lindin në Bullgari, krahasuar me pjesën tjetër të botës. Përsë talentët e matematikës janë shpesh miopë ose majtashë ? Përse femrat gjeni janë kaq të rralla. Flet neurologu Roger Vigouroux, i cili shpjegon se gjenialiteti nuk lidhet me trashëgiminë familjare. Mozarti për shembull, pa dyshim ka lindur i tillë, por ka edhe të dhëna të tjera që tregojnë se shumë prej tyre janë bërë gjeninj, duke jetuar në botën e artsitëve. Ai shpjegon se në kërkimet e tij shumë prej tyre formohen, siç është fjala Çajkovski, i cili ndryshoi drejtimin e rrjedhës së tij të jetës kur ishte në moshë të pjekur.
Çfarë ndryshimi ka midis gjeninjve dhe njerëzve me inteligjencë normale ?
Natyrisht, jo pesha e trurit të tyre. Anatoli Frans fitues i çmimit nobel në Letërisi, kishte më pak materie gri se një njeri normal, pothuajse një kilogram tru, kundër një e gjysëm që ka një homosapiens. Edhe nëse ka raste si ai i prezantuesit anglez Oliver Cromuell ose i poetit Bajron që duket se demostrojnë të kundërtën. Dy kilogram tru ka secili. Gjeniu varet pak a shumë nga organzimi i neuroneve që ka ai në tru. Nuk funksionojmë asimetrikisht : pjesa e majtë e trurit përgjigjet për gjuhën, ndërsa pjesa e djathtë udhëheq intuitën, emocionet, analizat vizive-hapinore. Është parë që hemisfera e majtë e arstistëve, ajo pjesë që udhëheq gjuhën, është ndryshe gjysma e burrave normalë. Truri i tyre është më simetrik, dy hemisferat janë shumë të ngjahsme me njëra tjetrën. Dhe diçka tjetër kurioze, siç dihet tek mëngjërashët, Specifika e dy hemisferave ëshjtë e kundërt, sepse janë më të rralla, siç është rasti i Leonardo Da Vinçit. Këto janë procese që vijnë në jetës në muajin e gjashtë të shtatzanisë, ku një sekrecion i fortë hormonesh mashkullore stimulon zhvillimin e trurit.
Pra është gjeninjtë lindin dhe nuk bëhen ?
Zakonisht një talent bëhet i dukshëm shumë herët dhe kjo duket se vërteton atë që thuhet se gjeninjtë lindin. Kur ishte katër vjeç Mozarti dëgjonte të motrën kur luante në violonçel dhe më pas i riprodhonte të gjitha në kujtesë. Ndërsa Shopen, kompozoi polken e tij të parë, kur ishte 6 vjeç, midis 9 dhe 14 vjeç Sergej Prokofjev, shkruajti katër opera. Kompozitori francez Hektor Berlioz, ishte i destinuar nga familja e tij që të bëhej mjek, piktori i madh Henri Matis, djali i një tregëtari drithërash, nuk u ndikua fare nga prindërit apo Çajkovski, hyri në koservator kur ishte 22 vjeç ndërkohë që më parë studionte Jurisprudencë.
Ka ndryshime midis gjeninjve të sekseve të ndryshme ?
Ekzistojnë ndryshimie të vogla anatomike midis trurit të femrave dhe meshkujve, por burrat gjeninj, kanë aftësi më të mëdha sidomos nga ana vizive, nuk duhen harruar emra të tillë si : piktoret, Berthe Morisot dhe Suzanne Valadon, kompozitoren Germaine Taillefer, shkencëtaren Marie Curie, George Sand, Simone de Beauoir, Margarite Duras.
Por kur plaken, a humb gjenialiteti ?
Jo. Mjafton të kushtosh shembujt e gjeninjve të tillë si piktori Jean Auguste Ingres i cili piktoroi kryeveprën e tij “Banjoja turke” kur ishte 83 vjeç, apo rasti i Jean Batiste Corot që 75 vjeç pikturoi katerdalen Sens, ndërsa Joseph Haydan, nuk ishte më djalosh kur kompozoi “Stinët”. Humbja e neuroneve është evidente, pas moshës 20 vjeçare, por kjo nuk do të thotë se ato nuk gjenerohen sërish gjatë pleqërisë.
Si lind një vepër arti tek gjeninjtë ?
Nuk mund të bëhen supozime. Por nga studimet që kam bërë kam vënë re se asnjë artist nuk e ka të fiskuar veprën e tij të artit në tru ashtu si flitet zakonisht. Sigurisht aty ka pjesë të ndryshme të kësaj vepre, por ajo piqet ngadalë, duke lindur në këtë mënyrë një objekt i cili është krejt i ndryshëm nga ai që mund të jenë nxitur ata. Mos harrojmë, embrioni i një vepre arti mbetet e pavdekshme në tru.
Pra nuk ekziston në tru një vepër arti ideale ?
Kurrë. Madje edhe kur frymëzohemi nga diçka ato hyjnë në fuksionet celebrale tamam si një lojë. Më pas janë emocionet, ato që latojnë idenë e një vepre arti duke e sjellë në formën më ideale. Idealja asnjëherë nuk mund të realizohet qind për qind në telajo, pentagrame apo letër, kjo është filozofi e njohur tashmë.
A mund ti edukosh fëmijët për tu bërë gjeninj ?
Jo qind për qind. Por është e rëndësishme, që gjatë moshës 3 deri në 7 vjeç, fëmijët janë të aftë të riprodhojnë në mënyrë fantastike gjithçka që ndodh për rreth dhe truri i tyre ka nevojë për një fiskulturë të ngjashme. Të dëgjojë muzikë, të shikojë piktura ose të merret me lodra që lidhen me ndërtimin, duke zhvilluar kreativitetin. Prindërit duhet të përfitojnë nga kjo periudhë, por pa e tepruar. Nuk duhet që fëmijët të rrezikojnë një fat të ngjashëm me atë të vogëlushit Mozart.
Përgjigju Duke Cituar
Postuar më parë nga diikush
alenti,Gjenialiteti dhe Mencuria.
Krijoni Kontakt