Fatmir Velaj

[liliella]

Fatmir Velaj nderohet me “Cmim te arte“ ne Sanremo



... Nga data 6 deri 9 dhjetor 2003, ne qytetin e Sanremos ( Itali ) u zhvillua Festivali i 11 Nderkombetar i Piktures Bashkekohore "SanremoArte". Ky aktivitet i rendesishem artistik, u organizua nga qendra e artit "La Tavolozza" ne bashkepunim me Bashkine e qytetit dhe Akademine e Arteve te Sanremos. Ne te merrnin pjese 430 artiste nga Italia e nga vende te ndryshme te Europes.

Ne kete festival, per pikturen me te mire, krahas medaljes se argjente vene ne dispozicion nga Presidenti i Republikes Italiane On. Carlo Azelio Ciampi ishte vene edhe trofeja e Papa Giovanni Paolo i II per pikturen me te shenjte ( Pittura Sacra ). Medaljen e arte per artistin me te mire e vuri ne dispozicion Republika e San Marinos.

... Veprimtaria ne fjale, terhoqi vemendjen e shume personaliteteve te artit e kultures dhe u vizituar nga fituesi i çmimit Oscar, Roberto Bennigni, gazetari i shquar italian Bruno Vespa, sekretari i shtetit per kulturen Vittorio Sgarbi, kengetaret Gianni Morandi, Massimo Ranieri etj.

Ne kete Festival paraqiti punimet e tij "The country house 1", "The country house 2", "The testament" edhe piktori shqiptaro-austriak Fatmir Velaj.

Ne dreken e nderit qe u shtrua ne ambientet e “Suite Hotel Nyala” te Sanremos merrnin pjese personalitete te artit, kultures dhe politikes. Ne pershendetjen e tij presidenti i qendres se artit "La Tavolozza", Casimoro Dell'Arco Talarico falenderoi te gjithe artistet qe u kualifikuan ne kete veprimtari si edhe gjithe ata personalitete te fushes se artit, gazetarise dhe politikes qe kishin arrdhur te perjetonin ato momente interesante ne Sanremo.

Nder te tjera ai u shpreh se: "... per mua eshte kenaqesi e veçante te prezantoj dhe t’i u uroj mireseardhjen shume artisteve nga vende te ndryshme te Europes. Ne kete kontekst, deshiroj te pershendes ne menyre te veçante, artistin nga Vienna, Fatmir Velaj, jo vetem ne emrin tim personal por edhe te te gjithe stafit te jurise dhe qendres kulturore ne Sanremo”.

Mbas drekes se nderit u be ndarja e çmimeve. Juria e festivalit nderoi me medaljen e arte dhe çmimin e pare artistin shqiptar Fatmir Velaj, si artistin me te mire ne karieren e gjithe festivalit. Kete çmim, te vene ne dispozicion nga qeveria e Republikes se San Marinos, atij ja dorezoi Konsulli i Republikes se San Marinos ne Marseje Cav. Avv. Domenic Morganti. Ne fjalen dhe motivacionin e çmimit, ai vleresoi punimet e Fatmir Velajt, si nje menyre e shkelqyer e paraqitjes se mendimit, filozifise dhe ndjenjave artistike. “Per mua, personlisht, - tha ai - ishte nje kenaqesi e veçante kur pashe punimet tuaja e, nderkohe, nuk u befasova kur juria e festivalit ju vleresoi me çm imin me te larte. Per Republiken e San Marinos, me nje histori 1700 vjeçare, eshte kenaqesi e veçante qe artiste te tille, t’i vleresoje e tu ofroje mireseardhjen ne San Marino”.

... Pataj, fjalen e mori fituesi i çmimit, Fatmir Velaj. Ai falenderoi per mikpritjen e ngrohte qe ju be nga organizatoret e Festivalit si edhe per jurine qe e kish zgjedhur ate si artistin me te mire te tij. Ai falenderoi gjithe miqte e dashamiresit e artit qe kishin marre pjese ne kete aktivitetet, si edhe ata qe e kishin inkurajuar qysh ne fillimet artistike e, ne menyre te veçante, bashkeshorten e tij, Klara qe, ndodhej e pranishme ne salle e, se ciles, ai ja dedikoi edhe fitmin e çmimit ne fjale.

... Publiku e priti pershendetjen e piktorit Fatmir Velaj me „standing ovation“. Per Fatmir Velaj, ky vlersim i larte ne Itali, i shtohet nje sere suksesesh te tjera qe ai ka arritur ne Austri e jashte saj. Vitin qe vjen, ai eshte ftuar te organizoje ne Muzeumin Kombetar te Rumanise ekspoziten "Good Morning Balkan". Ne hapjen e kesaj ekspozite ne Bukuresht, eshte konfirmuar edhe pjesemarja e Presidentit te Republikes se Rumanise Ioan Iliescu, i cili ka marre edhe “patronatin“ e kesaj veprimtarie. Perurimi i kesaj ekspozite, ku do te marre pjese edhe koordinatori i Paktit te Stabilitetit Dr. Erhard Busek, do te zhvillohet ne 24 Qershor 2004.

[katana]

Fatmir Velaj, piktori që Austria e ka shpallur " Nderi
i Republikës", ndërsa Sanremo e nderoi me Medaljen e
Artë
nga Dalip Greca

Fatmir Velaj, piktori Vlonjat, që jeton në Vjenë së
bashku me bashkëshorten e tij, Katrinë, prej kohësh
ka tërhequr vëmendjen e medias ndërkombëtare. Falë
shkrimeve të gazetarit,Vasil Qesari, që jeton në
Francë, edhe shtypit shqiptar nuk i ka munguar
informacioni për piktorin e talentuar, që vitet e
fundit ka tërhequr vëmendjen edhe në një fushë tjetër;
atë të organizimit dhe drejtimit të veprimtarive
debatuese me temë panballkanike dhe paneuropiane dhe
prej kohësh ai ka amrrë "pasaportën" e qytetarit
intereuropian, i pagëzuar ndryshe edhe si përfaqësues
i Europës multikulturore.
Deputeti i parlamentit Europian Dr. Hannes Swoboda
shkruan :
"Fatmr Velaj është një piktor që në mënyrën më të
shkëlqyer prezanton Europën multikulturore.
"Multikulturë" nuk është për të një fjalë mode ose
slogan por praktike e jetuar përditë.Nga kjo praktikë
shpërthejnë si temat ashtu edhe ngjyrat në pikturat e
tij. Ngjyra të dhimbshme gjithashtu melankolike
përzihen me ngjyra të çelëta, të gjalla dhe
shpresëdhënëse. Kështu paraqitet edhe bota jone dhe
mbi të gjitha Europa. Një Europë që piktori nga
Shqipëria që jeton në Vjenë e paraqit direkt dhe
indirekt dhe që shkon matanë Europës së Bashkuar.
Fatmir Velaj e ndjen veten në shumë vende të
kontinentit Europian si në shtëpinë e
tij dhe unë shpresoj që së shpejti e gjithë Europa të
jetë shtëpia jonë e përbashkët.
Me ndërmjetësinë e Vasil Qesarit, realizova një lidhje
të drejtëpërdrejtë me piktorin vlonjat, Velaj dhe
mësova shumë më tepër se ç’dija për të, ndërsa për t’i
dhënë lexuesit të Illyria-s më shumë informacion, unë
i mora atij një intervistë që po e përcjell në faqet e
gazetës.
Arritjet në fushën e pikturës janë tunduese jo vetëm
për Fatmirin, por edhe për bashkombsit e tij. Në
Festivalin e pikturës bashkëkohore në Sanremo,
organizuar nga 6-9 dhjetor 2003, Fatmiri u nderua me
Medaljen e Artë. Ndërkohë që, dy muaj më parë, më 23
tetor 2003, në Sallën e Kongresit, në Selinë e
Qeverisë së Austrisë (Bundeskanzleramt) në emër të
qeverisë së Austrisë, Zonja ministre e punëve të
jashtme, Dr. Benita Ferrero Waldner , i dorëzoi atij,
medaljen "Nder i Republikës " së Austrisë.
Kohë më parë, me 28 shkurt 2001, në prani të
presidentit të Parlamentit austriak, Dr. Heinz
Fischer, ai organizoi një ekspozitë ndërkombëtare në
Parlament, e cila pati një sukses të jashtzakonshëm.
Më vonë ka organizuar të ashtuquajturat sallone
kulturore-politike, ku ka vënë përballë personalitete
austriake dhe europiane. Veprimtari të tilla janë të
shumta. Për t’u informuar rreth tyre dhe aktivitetit
artistik të Fatmir Velaj, le të ndjekim intervistën:
Sapo keni prekur një çmim jo dosido, keni fituar
medaljen e Artë në
Sanremo, ju lutem, na thoni se çfarë përfaqëson ky
çmim për ju, si u prit
Fatmir Velaj në Sanremo dhe si e përcolli shtypi këtë
ngjarje?


- Për çdo njeri dhe sidomos për çdo artist, Sanremo
ka një emër të vaçantë. Të gjithë ata që pjesën më të
madhe të rinisë e kaluan në Shqipëri dhe që ishin të
interesuar për artin dhe muzikën, ky qytet i Italisë
ishte një ëndërr më shumë, një yll në qiellin e madh
të ëndrrave të tyre rinore. Të marrësh pjesë në një
aktivitet në Sanremo është një kënaqësi e veçantë. Për
mua ishte një dëshirë duke u nisur edhe nga fakti se
në rininë tonë ndiqnim ato netë të bukura shkurti apo
marsi të Festivalit të këngës në Sanremo dhe të
nesërmen fillonim t’i imitonim. E ndjenim veten të
lumtur kur arrinim t’i mësonim këngët shpejt dhe i
fërshëllenim. Kjo farë "lumturie" kur e mendoj sot më
trishton dhe më kujton të pavdekshmin Dante Alighieri
dhe Komedinë e tij Hyjnore. Sidomos në mendje më
troket thënia e tij: "Nessun maggior dolore, che
ricordarsi del tempo felice nella miseria." (Nuk ka
dhimbje më të madhe se të kujtosh kohën e lumtur në
varfëri).
Kur më thanë se isha i mirëpritur të merrja pjesë në
Festivalin e pikturës thashë me vete se m’u përmbush
një dëshirë. Dërgova tre punime dhe prita nëse do më
lajmëronin të merrja pjesë në netët finale. Kur vajta
në Sanremo pashë se punimet e mia ishin pëlqyer dhe
këtë e vura re te shumë persona që kur unë
prezantohesha më uronin për veprat e mia. Kur më
vlerësuan me çmimin e parë si artisti më i mirë në
karrierë, një medalje e artë që Republika e San
Marinos kish vendosur për këtë qëllim, atëherë gëzimi
im ishte i pakufijtë. Ky është një vlerësim i madh për
punën time dhe për ciklin e ri që unë kisha nisur dhe
më inkurajon për arritje më të larta në fushën e
artit. Sado që unë u nisa përsëri për Vjenë, më thanë
se për aktivitetin kanë shkruajtur shumë gazeta dhe
revista italiane.
Në ekspozitë pati personalitete të nderuara të artit,
gazetarisë dhe politikës. A keni mbresa të
drejtpërdrejta nga kontakte me ta?

- Aktiviteti u zhvillua nga data 6-9 dhjetor dhe
finalja ishte në datën 8 dhe filloi në orën 12.00.
Unë mbërrita nga Vienna në Sanremo aty nga ora 11.00.
Si ekspozitë qëndronte e hapur që nga data 23 nëntor.
Unë pata mundësinë të takoj disa artistë që më uruan
për punimet dhe kur u ndanë çmimet më ftuan për
bashkëpunim. Më thanë dhe më treguan dhe fotografitë
se kishin qenë dhe shumë personalitete të tjera të
artit dhe kulturës italiane. Unë nuk pata mundësi të
takohesha dot, mbasi ata kishin vizituar ekspozitën më
përpara. Por, shumë personalitete të gazetarisë, artit
dhe politikës italiane kam pasur mundësi t’i takoj në
aktivitete të tjera.
Ju lutem, diçka për tematikën dhe gjininë e punimeve
tuaja që u paraqitën në ekspozitë?
- Në Festivalin e pikturës bashkëkohore në Sanremo unë
u paraqita me disa punime."The country house 1", "The
country house 2" që të dyja nga cikli i ri që kam
nisur në teknikën e "overpainting on carpet". Ky cikël
i ri është një version i "actions painting". Për këtë
përdor tapete tipike si ato rrugicat që kemi mbajtur
në shtëpitë tona në Shqipëri dhe i vendos në telajo
(canvas) dhe pastaj filloj të krijoj atë që unë dua të
realizoj me "action painting". Përveç këtyre dy
punimeve unë u paraqita edhe me "The testament" një
mix technique në vaj dhe acrylic. Tematika e këtyre
punëve rrjedh nga ngjarjet që prekën këtë 10 vjeçar
Ballkanin.

Para dy muajësh ju arritët një tjetër sukses të
jashtëzakonshëm për nëj emigrant, qoftë ky dhe artist:
jeni nderuar me titullin e lartë "Nderi i Republikës"
së Austrisë. Do të ishte me interes për lexuesin
shqiptaro-amerikan të gazetës "Illyria" që të
plotësoni informacionin e munguar: Cila sihte arsyeja
që ju merituat këtë nder të evçantë? Me çfarë
emocionesh e përcollët atë ceremoni, ku ju ishit
personazhi i nderit?

- Më 23 tetor 2003, në Sallën e Kongresit, në Selinë e
Qeverisë së Austrisë (Bundeskanzleramt) në emër të
qeverisë së Austrisë Zonja Ministre e punëve të
jashtme Dr. Benita Ferrero Waldner më dorëzoi medaljen
"Nder i Republikës " së Austrisë. Të them të drejtën,
u befasova kur më erdhi lajmërimi. Arsyet se përse
qeveria e Austrisë më nderoi me këtë çmim të lartë
fillojnë që nga viti 2001. Në këtë vit në parlamentin
e Austrisë në Vjenë unë themelova organizatën
kulturore "Forum Weltoffen". Qëllimi i këtij forumi
është që rolin e artistit si mendimtar dhe korrektues
të shoqërisë ta ngrija në një nivel më të lartë dhe të
luaj një rol vendimtar për problemet që shqetësojnë
shoqërinë e sotme. Përpara se të jeshë artist, je
njeri dhe ke mendimin tënd të pavaruar e duhet t’ia
parashtrosh atë shoqërisë. Ngjarjet e vitetve të
fundit kanë treguar se artistët kanë një rol shumë të
rëndësishëm në shoqëri dhe se mendimi i tyre është
mirëpritur. Nën praninë e presidentit të parlamentit
Dr. Heinz Fischer, në datën 28 shkurt 2001 unë
organizova një ekspozitë indërkombëtare në parlament,
e cila ishte një sukses i jashtëzakonshëm. Më vonë unë
organizova aktivitete të tjera si Discussionsforum të
ashtuquajtura sallone kulturo-politike, ku thërrisja
personalitetet më të mëdha të vendit nga fushat e
artit, kulturës politikës dhe i përballja me publikun
mbasi shkruaja një temë për një problem thërrisja
pastaj 5-6 personalitete dhe një publik të gjerë dhe i
konfrontoja ata. Të tilla ishin "XENOS - Living and
working in diversity" në Institutin Renner në Vjenë,
ku ftova deputetë nga Parlamenti Europian dhe ai
austriak, por edhe gazetarë dhe të tjerë, "The end of
the multiculti?" organizuar në universitetin e arteve
të applikuara në Vjenë, ku ftova rektorin e
universitetit, gazetarë dhe deputetë të të gjitha
partive të përfaqësuara në Parlamentin e Austrisë të
debatonin përpara publikut rreth temës që merrte shkak
nga ngjarjet e 11 Shtatorit. Por gjithashtu ishin edhe
të tjera diskutime si në Akademinë e Diplomatëve në
Vjenë, në Shtëpinë e Literaturës (ose të
shkrimtarëve) në Bashkinë e Athinës në Greqi, etj.
Gjithashtu këtë vit ishte dhe një temë shumë brisante
si "EU-Enlargement -also cultural", që e zhvillova në
qendrën kulturore të Republikës Çeke në Vjenë ku ftova
personalitete nga EU parlament, Ministria e Jashtme e
Austrisë, profesor nga Akademia e arteve në Budapest,
profesor të Harvard&Cambrdge University etj.
Gjithashtu u organizuan ekspozita të suksesshme si ajo
në City Hall të Vjenës me titull "Art improve the
time", ku unë paraqita 25 artistë nga vende të
ndryshme të botës . Kjo ekspozitë u hap nga kryetari i
bashkisë dhe ministri i kulturës së landit të Vjenës
dhe nga unë. Në inaugurimin e saj morën pjesë më
shumë se 1000 vetë. Në shkurt të 2002 unë u thirra në
ministrinë e jashtme të Austrisë në Vjenë dhe më
kërkuan që brenda muajit maj të organizoja një
ekspozitë në Shkup. Në 7 maj u organizua në Shkup
ekspozita e cila u hap nga Sekretarja e shtetit për
kulturën, ambasadori i Austrisë dhe nga unë. Në këtë
ekspozitë për herë të parë u paraqitën krahas
artistëve nga vende të ndryshme të botës edhe artistë
nga të gjitha grupet etnike në Maqedoni.
Në nëntor 2002 me një ftesë nga ambasada e Egjyptit
në Vjenë unë organizova në bashkëpunim me "Helwan
University" dhe "National Cultural Center of Egypt"
ekspozitën "Between Danube and Nile" që pati një
sukses të jashtëzakonshëm. Në qershor 2003 unë
organizova në Athinë dy aktivitete. Në kuadrin e 6
mujorit të drejtimit të EU-së nga Greqia në qendrën e
artit të Athinës. Aty organizova ekspozitën « Good
Morning Balkan". Kjo ekspozitë pati një sukses të
jashtëzakonshëm dhe u përshëndet edhe nga ministrat e
punëve të jashtme të Greqisë dhe Austrisë Jorgos
Papandreou, Benita Ferrero Waldner, nga ministri i
Turizmit, Ioannis Patelis, kryetarja e bashkisë së
Athinës Dora Bokoyannis, etj. dhe që hapjen e së cilës
e bënë ministri i turizmit, ambasadori i Austrisë,
shefi i departamentit të kulturës të Athinës dhe unë.
Në fjalën e time unë thashë se ishte një kënaqësi për
mua që të paraqes këtu në Athinë artistë me famë
botërore si Hermann Nitsch, Teodoro Papayannis etj.,
por kënaqësia ime më e madhe është se unë vij nga
Ballkani dhe kam lindur në Vlorë të Shqipërisë me një
traditë të madhe kulturore. Në këtë aktivitet unë
zgjodha edhe një grup muzikor shqiptar, të cilët
interpretuan muzikë nga vende të ndryshme të Ballkanit
dhe në fjalën e hapjes unë i prezantova si më të mirin
grup muzikor interkulturor në Athinë dhe se për mua
ishte një kënaqësi e veçantë që në këtë grup bënte
pjesë edhe ai që në fëmininë time më mësoi notat dhe
pentagramin, i madhi Piro Koka.
"Forum Weltoffen" (open world and liberal minding)
arriti që brenda një kohe të shkurtër, të bëjë një
tërmet kulturor, kudo që vete dhe të prek si asnjë
tjetër organizatë në Austri jetën kulturore të saj. Të
gjitha aktivitetet e organizuara kanë gjetur një
jehonë të jashtëzakonshme në organet e mediave dhe
janë transmetuar edhe nga televizionet. Këto dhe
aktivitete të tjera të organizatës "Forum Weltoffen"
që unë drejtoj, por edhe ato të aktiviteteve të mia
personale ishin motivi që qeveria e Austrisë më
dorëzoi medaljen. Në këtë ceremoni unë u paraqita me
gruan time Klarën dhe ftova edhe trupin diplomatik të
Shqipërisë në Vjenë që edhe ata të përjetonin këto
momente të veçanta që rallë herë të bie rasti t’i
përjetosh, veçanërisht në Perëndim. Medaljen për
kontribut të veçantë për artin dhe kulturën në Austri
ma dorëzoi minstria e punëve të jashtme e cila më uroi
susksese të mëtejshme dhe se e ndjente veten të gëzuar
që vetë ajo kishte mundësinë te ma dorëzonte këtë
nder.(Illyria-Nju Jork)
(Vijon)

[katana]

Fatmir Velaj:Pasi do të çoj "Blunë e Jugut" në Baden,
do të rikthem në Vlorë për të organizuar panairin
ndërkombëtar "Blue Art"



nga Dalip Greca

Fatmir Velaj është i kërkuar gjithandej nga galeritë e
Europës; atë e pret një aktivitet i mbingarkuar gjatë
vitit 2004, ku shumë galeri që kanë planifikuar prej
kohësh hapjen e ekspozitave të tij vetjake. Fatmirin e
presin ekspozita të shumta, diskutime dhe debate me
personalitete të botës kulturore e politike, të cilat
janë pjesë përbërse e kalendarit të vitit që vjen. Në
shkurt do të organizojë një ekspozitë personale në
qytetin Baden; me 3 maj do të organizojë një ekspozitë
të piktorit vlonjat Agron Dine me titull "Bluja e
Jugut"; në qershor do të jetë organizator i një
ekspozite ndërkombëtare në muzeun kombëtar të
Rumanisë, ku është paralajmëruar pjesëmarrja e
presidentit Iliesku dhe kordinatorit të Paktit të
Stabilitetit, Busek; në shtator ka një projekt shumë
interesant; për herë të parë do të organizohet në
Vlorë Panairi Internacional i artit bashkëkohor
"BlueArt", ku do të ketë shumë artistë të ftuar nga e
gjithë bota; në fillim të tetorit është i ftuar në
Austri, ndërsa më 13 tetor është planifikuar që të
jetë në Galerinë Royal Leamington në Angli etj.
Po cili është Fatmir Velaj, si e "tradhëtoi"
pasionin për muzikën për hir të dashurisë për penelin
dhe ngjyrat?Si eksperimentoi në Vjenë teknikën e re të
pikturimit? Le të ndjekim pjesën e dytë të
intervistës, që vijon nga numri i kaluar:

Vitin 2003 e mbyllët më medaljen e artë të Sanremos,
cili do të jetë trofeu i ri i synuar nga piktori
Velaj?

- Si çdo artist unë mendoj të përsos stilin tim dhe të
jemë i veçantë në punën time krijuese. Kam nisur një
cikël te ri, të cilin dua ta zhvilloj më shumë dhe
meqë jemi në prag të vitit 2004, kam përpara shumë
aktivitete, nga të cilat disa janë të rëndësisë së
veçantë. Po e filloj me një aktivitet, i cili
organizohet në Vjenë në muajin shkurt, pastaj është
një tjetër në mars, në prill kam një ekspozitë
personale në një galeri në qytetin Baden, pastaj do të
organizoj një debat të Europës. Në datën 3 maj do të
organizoj hapjen e ekspozitës "Bluja e Jugut" me vepra
të piktorit vlonjat Agron Dine. Ky aktivitet do të
organizohet në Vjenë dhe ceremoninë do ta hapi
kryetari i Bashkisë së Vjenës, i cili do të ftojë dhe
kryetarin e bashkisë së Vlorës. Në qershor jam i ftuar
të organizoj një ekspozitë ndërkombëtare në muzeumin
kombëtar të Rumanisë. Kjo ekspozitë do të çelet më 24
qershor dhe hapjen do ta bëjnë presidenti i Republikës
së Rumanisë, Ioan Iliescu dhe koordinatori i Paktit të
Stabilitetit dr. Erhard Busek. Në shtator jam i
angazhuar për organizimin e të parit panair
internacional të artit bashkëkohor në Vlorë nën
titullin "BlueArt" dhe do të ftoj artistë nga vende të
ndyrshme të botës, natyrisht dhe artistët shqiptarë,
që do të jenë mikpritës të mysafirëve. Ky aktivitet
ndërkombëtar që do të ketë një vlerë si një bienale
arti ka për qëllim që t’i japë një impuls rilindjes
kulturore në jug të Shqipërisë. Kam përshtypjen se
përveç Tiranës, pjesët e tjera të vendit janë të
izoluara nga bota kulturore. Çdo aktivitet i
rëndësishëm organizohet në Tiranë. Për mendimin tim,
Shqipëria s'fillon dhe nuk mbaron në Tiranë. Këtë
mendim ia paraqita edhe ambasadorit të Austrisë në
Tiranë gjatë një takimi që pata me të. Në fillim të
tetorit jam i ftuar në një muzeum në Austri dhe në 13
tetor jam i ftuar nga një galeri në Royal Leamington
në Angli e kështu me radhë dhe aktivitete të tjera që
nuk po i përmend.

Do të ishte me interes që të na tregoni diçka nga jeta
juaj: Kur dhe ku lindët, ku dhe kur u diplomuat; Kur u
larguat nga Shqipëria dhe cila është rruga nëpër të
cilën shtegtoi karriera dhe suksesi juaj.

- Unë u linda në vitin 1963 në Vlorë si fëmija i tretë
i Meleq dhe Afërdita Velajt. U rrita në një atmosferë
të ngrohtë familjare me dashurinë për artin, kulturën
dhe vlerat më të mira kulturore dhe njerëzore
shqiptare. Si çdo fëmijë, edhe unë vizitoja ato
rrethet artistike të shtëpisë së pionierit në Vlorë
dhe njëherë regjistroheshim në kitarë dhe pastaj në
fisarmonikë për të përfunduar pastaj në pikturë, deri
sa pashë që piktura më tërhoqi më shumë. Vlora ka
pasur një shkollë të shkëlqyer arti. Nga kjo shkollë
kanë dalë piktorë të talentuar , të cilët kanë prekur
si jo kush jetën kulturore shqiptare. Këtu bëhet fjalë
për artistë kombëtar si Skënder Kamberi, Nestor
Jonuzi, Agron Dine, Petrit Ceno etj. Të frymëzuar nga
kjo shkollë, shkoja dhe merrja mësime private tek ata.
Liceu në Vlorë u hap në vitet kur unë i kisha dhënë
drejtim të ardhmes sime. Pikturën e vazhdova në mënyrë
private.
Në vitin 1991 vendosa të largohesha nga Shqipëria dhe
të vendosesha në Austri. Këtu iu riktheva dashurisë
së vjetër; fillova prapë pikturën dhe vazhdova i
frymëzuar nga shkolla vlonjate e pikturës të kërkoj
suksesin. Pashë që publiku tregonte interes për
punimet e mia dhe më inkurajoi. Gazetat dhe
televizioni i bënë jehonë aktiviteteve të mia dhe këto
aktivitete hapeshin nga kryetarë bashkishë në qytete
të ndryshme; ç’ka e shtoi vëmendjen e publikut. Në
fillim të viteve 2000 vendosa të largohem nga teknika
e mëparshme dhe doja të krijoja diçka personale.
Studiova rrymat e ndryshme në art, fillova të
eksperimentoja dhe pashë që isha në gjendje të arrija
diçka timen dhe fillova ciklin e parë me titull
"emozioni" ku bënin pjesë 20 punime, disa nga të
cilat janë fryt i frymëzimit nga muzika dhe letërisa.
Në vitin 2002 fillova ciklin e ri në "overpainting"
dhe tani jam i bindur se arrita diçka që identifikohet
me mua. Në këto vite kam pasur mundësinë të krijioj
miqësi me artistë të mëdhenj botërorë si Hermann
Nitsch etj., punët e të cilëve janë që nga Museum of
Modern Art në New york, Gugenheim Museum of New Yourk,
Centre George Pompidour në Paris, Tate Gallery London
e në të tjera muzeume të rëndësishme nëpër botë. Ata
vlerësojnë punimet e mia dhe një rast i tillë ishte
dhe në Athinë ku Hermann Nitsch e vlerësoi punimin tim
"The Country House 2" si më të mirin në ekspozitë.

Cilat janë ekspozitat më mbreslënëse dhe më të
suksesshmet ku ju keni marrë pjesë?

- Unë i përjetoj të gjitha ekspozitat dhe u jap
rëndësinë e tyre pa marrë parasyshë vendin se ku ato
zhvillohen. Por më sinjifikativet janë ato të vitit,
2000, 2001 dhe 2003. Në vitin 2000 mua m’u organizua
një ekspozitë personale në Palais Palffy në Vjenë. Ky
pallat aristokrat, dukal, ka një histori shumë të
lavdishme kulturore. Këtu në vitet 1700- e tutje janë
luajtur dhe është vizituar nga shumë personalitete të
artit botëror. Po këtu në moshën 6 vjeçare ka luajtur
për herë të parë Wolfgang Amadeus Moxart në Vjenë
aktivitete artistike. Sot kjo godinë është Qendra
Kulturore Austriake. Për këtë aktivitet televizioni
austriak xhiroi edhe një reportazh mbi jetën time duke
më ndjekur që nga galeria në Palais Pailffy deri në
shtëpi, atelie, e në natyrë.
Një aktivitet tjetër i rëndësishëm është ai i 17
pillit 2001 ku unë me ftesë të parlamentit europian
hapa ekspozitën personale me titull "Vlora, Vienna dhe
Brukseli". Kjo ekspozitë në ambientet e parlamentit
europian në Bruksel ishte një kënaqësi e veçantë.
Pikërisht aty vendosa të paraqes edhe disa punime nga
Vlora dhe që u mirëpritën nga të gjithë. Këtu pata
rastin të takoja edhe të bisedoja me shumë deputetë
dhe personalitete të ndryshme të cilët më ftonin për
të mësuar më shumë rreth artit dhe kulturës time por
edhe për të ditur mendimin e një artisti rreth
gjendjes në Shqipëri. Tri javët në Parlamentin
Europian ishin një eksperiencë me shume për mua dhe
një kënaqësi e veçantë mbasi unë arrita aty të tregoja
se si një artist që jeton në Perëndim arrinë të fitojë
nga kultura e vendit që ka zgjedhur si atdhe të dytë
(Austria) por ruan dhe pasuron edhe vlerat më të mira
kombëtare të atij vendi ku lindi, u rrit dhe me të
cilin është i lidhur sentimentalisht. Në hapjen e
këtij aktiviteti shpërndanë më shumë se 1000 ftesa në
të gjithë parlamentin dhe u ftuan shumë deputetë dhe
personalitete të Brukselit. Unë nga ana ime ftova dhe
ambasadën e Shqipërsisë ne Bruksel, atë në NATO, dhe
shumë shqiptarë që jetojnë në Belgjikë, si nga ata që
kanë shkuar këto vitet e fundit, por nuk harrova edhe
ata të viteve 1944, që regjimi komunist i pat shpallur
të nëmur.
-Ju keni arritur që me krijimtarinë tuaj dhe
aktivitetin tuaj të fitoni atë që mund të epitetohet
si"pasaportë muktikulturore". A mund të sillni për
lexuesit e Illyria-s ndonëj vlerësim të
personaliteteve uropiane?

- Deputeti i parlamentit Europian Dr. Hannes Swoboda
shkruan :
"Fatmr Velaj është një piktor që në mënyrën më të
shkëlqyer prezanton Europën multikulturore.
"Multikulturë" nuk është për të një fjalë mode ose
slogan por praktikë e jetuar përditë.Nga kjo praktikë
shpërthejnë si temat ashtu edhe ngjyrat në pikturat e
tij. Ngjyra të dhimbshme gjithashtu melankolike
përzihen me ngjyra të çelëta, të gjalla dhe
shpresëdhënëse. Kështu paraqitet edhe bota jone dhe
mbi të gjitha Europa. Një Europë, që piktori nga
Shqipëria, që jeton në Vjenë, e paraqit direkt dhe
indirekt dhe që shkon matanë Europës së Bashkuar.
Fatmir Velaj e ndjen veten në shumë vende të
kontinentit Europian si në shtëpinë e
tij dhe unë shpresoj që së shpejti e gjithë Europa të
jetë shtëpia jonë e përbashkët.
-Ndonjë situatë tjetër emocionale që keni përjetuar
nga kontakti me njerëz e kombe të ndryshme?

- Mund të përmend ekspozitat në Shkup, ku unë në sallë
pashë njerëz që ju mbushën sytë me lot; në Athinë- kur
pashë qindra artëdashës grek e shqiptarë që përjetuan
momentet shumë të bukura në qendrën kulturore të
Athinës në hapjen e ekspozitës. Kur pashë se shumë
artdashës grekë, profesor të akademisë etj, që më
uronin suksesin dhe më kërkonin bashkëpunim. Kështu me
rradhë kanë qenë shumë momente në këto vite të cilat
unë i quaj sukses dhe më inkurajojnë.
-Ku dhe me kë jeton Fatmir Velaj?
-Jetoj në Vjenë së bashku me familjen time; me time
shoqe, Klarën, me dy femijët; Helena dhe Romel.
-Ndonjë mesazh për lexuesin ose miqtë tuaj këtu në
Amerikë?

- Me këtë rast dua të falenderoj Juve personalisht dhe
gjithë stafin e gazetës Illyria, që treguat interes
për mua dhe punën e bërë nga unë. Dua të përshëndes me
këtë rast edhe të gjithë ata shqiptarë që jetojnë në
Amerikë dhe që përpiqen të ngrenë me punën e tyre të
ardhmen e tyre, të famiiljes së tyre dhe në këtë rast
i bëjnë një shërbim të vogël edhe Atdheut të tyre të
largët, Shqipërisë. Në këtë konteks dua të përshëndes
edhe ata shqiptarë që për 45 vjet nuk u lejuan të
shikojnë familjet dhe atdheun e tyre dhe me këtë rast
edhe xhaxhain tim Selahedin Velaj dhe familjen e tij
në Greenwich por dhe dajën tim Rustem Gurin në
Hazleton(PN) dhe shokun tim të fëminisë Ylli Bakën në
Chicago.

[Fiori]

Shtëpia buzë detit

[katana]

[Fiori]

[katana]

[katana]

[katana]

[katana]