Pjetër Vukaj, Skulpturë

[Fiori]

Ndryshon vetem materiali te cilin artisti perdor per skulpture, i njejti stil. Ndersa midis fotos qe ke sjelle ti dhe fotove te skulpturave te P.Vukaj (pervec shqiponjes) ndryshon stili.

Veprat e Vukaj (pervec shqiponjes) jane skulpture ne stilin baso relief, materiali dru.


p.s. thua ta dinte vertet dhelpra sa superiore ne zgjuarsi ishte me te tjeret kur kaloi lumin ?! Ka te beje me gedhendje truri me duket, po ne perseri mund te studiojme stilet si ajo e lagu, bishtin!

[Fiori]

Nje tjeter nga Pjeter Vukaj.

[ornament]

Ne fakt pyetja qe shtron Eni eshte mese e drejte, per me teper pergjigja dhene saj permban vlera edukative.
Pra, nga e dallojme? nje gdhendje te nje mjeshteri artizan nga nje skulpture te nje mjeshteri skulptor, ose artist. Pergjigja e kesaj pyetje siç rezulton dhe nga diskutimet tona, nuk eshte e thjeshte.

Per ta arritur, duhet me u largu pak nga punet e paraqitura ketu. Ndryshimi nuk eshte ne stil, as ne teme, as ne lloj, as ne lende, po ku atehere?
Ai eshte ne QELLIM. Çfare qellimi ka pas artisti kur e ka nisur vepren e tij, vetem kjo e ndan shapin nga sheqeri, pra artizanatin nga arti.
Kur ne nuk e dime kete qellim te tij (siç eshte rasti jone ketu), ne perdorim NDJESINE tone, sensibilitetin qe na jep vepra, frymezimin qe marrim prej saj.

Perveç Fiorit pothuaj te gjithe te tjeret, nuk e konsideruan si art punen e paraqitur me lart. Qe t'ja bej te mundur Fiorit ku qendron NDARJA, po i jap nje shembull jashte skulptures.

Fiori, nga ndryshon nje leter drejtuar "zyres tatimeve, ose gjykates." (ta zeme) nga nje novele, ose esse, ose roman. Ne te dyja perdoret e njejta gjuhe, i njejti mjet (letra), e njejta vegel (kalemi), i njejti stil personal (ndryshe shkrun ti, ndryshe une). A mund te themi tek te dyja ka ART, megjithese te dyja ta zeme jane te shkruara nga Kadare.

Kullen e Eiffelit e ka bere dhe Matisse, por dhe nje kinez i vogel qe ja u shet turisteve amerikane e japoneze, vendosur perballe saj per 20 dollar.
A mund te themi qe tek te dy, Matisse dhe "kinezi vogel", kemi te njejtin Art.

Nga ndryshon e dashura Fiori, nje shkrim i shkrujt tek "padogana" dhe nje shkrim i shkrujt tek "letersia". A mund ti barazojme keta. JO!

Sepse siç e thame me lart diferencen e ben QELLIMI YNE. Tjeter e ka pas Matisse, tjeter kinezi, tjeter e kemi tek "letersia", tjeter tek "padogana". Tjeter kur i shkruajme zyres shtetit, tjeter kur bejme roman.
Sa me i lart te jete ky qellim, aq me afrohet vepra me ARTIN, e njeriu me ARTISTIN.

Besoj se kesaj rradhe e dhashe zgjidhjen e "enigmes".

[Fiori]

Pyetja qe u be si fillim nuk ishte Ku eshte ndryshimi i nje gdhendje te nje mjeshteri artizan nga nje skulpture te nje mjeshteri skulptor, ose artist. por ishte a jane krijimet me lart skulpture apo gedhendje. Dhe mua me duket shume ndryshe te diskutosh ndryshimet midis skulptures dhe artizanatit ne pergjithesi si dhe te diskutosh nese nje krijim i dhene eshte artizanat apo skulpture.

Pergjigjen per kete te dyten, per te cilen dhe Eni pyeti une nuk e krijova vete. U mbeshteta ne perkufizime te artit si dhe ne ate cfare ata te cilet kane studiuar artin e Vukaj kane thene. Arti i tij si perfundim konsiderohet Skulpture. Mjafton te lexoni mbi jeten e Vukaj dhe ekzpozitat e tij ne bote apo Shqiperi per ta kuptuar me qarte kete. (nuk kam kohe te sjell informacionin per te, por te gjithe dini si perdoret kompjuteri).

ornament diskutimin ne vazhdim e kemi bere dhe me pare. Per ty eshte artist vetem ai qe njihet ne bote si i tille jo njeriu krijues. Une skam kohe te te mbush mendjen ty per te kunderten. Thjesht po te them se dhe vizatimet e shpellave quhen art - do te thote kjo se ato vizatime nuk jane bere nga femije te vegjel por nga njerzit me te zhvilluar te shpellave??

Perkufizimet e artit nuk i kam dhene une por njerez me te zgjuar se une e ti. Ne e kemi ne doren tone te bejme pranimet e perkufizimeve sipas qejfit tone!

Thelbi eshte se une nuk mundet te vazhdoj te diskutoj me njerez qe me krahasojne krijimet tek dogana dhe ato tek letersia, pasi diskutimi nuk kishte per subjekt krahasimin e gervishtjeve te maces ne nje nga dollapet e shtepise dhe skulpturat e rrilindjes. Une them ketu tek krijimet e Vukaj, ju me diskutoni cfare ju vjen me thjeshte per te diskutuar.

Kjo ishte hera e fundit qe shkruaj ne lidhje me kete teme. Dhashe cdo shpjegim te mundur dhe te mbeshtetur ne njohuri te sakta me lart, kush ka qejf i lexon kush ka qejf nuk i lexon, pak rendesi ka per mua!

[pekomeri]

I lexova me vemendje te madhe te gjithe diskutimet e kesaj teme,dhe mendova te jap edhe une mendimin tim.Ndarja ndermjet nje artizani dhe nje atisti qendron ne faktin qe ne punen(apo vepren) ne rradhe te pare vleresohet idea (truri) pra sa flet kjo pune e bere.E dyta qendron ne punen e bere,sa kohe ju ka dashur per ta bere ate pune (pra sa djerse),si dhe a mundet ta beje prap njelloj si te paren.Ne qofte se kjo pune behet prap nga ana e punuesit ajo ngelet thjesht nje pune artizanati.Ne qofte se kjo pune behet vetem nje here,atehere ngelet per tu diskutuar nga eksperte te artit. Une kam paraqitur tek arti i punimeve te hekurit me dore,punimet e mia.Do te doja kete diskutim ta benit dhe per punen time.Sidoqofte une po e nis i pari diskutimin mbi punen time.Nga disa punime qe kam paraqitur une vleresoj shume Pemen qe kam bere.Me eshte dashur 3 vjet ta perpunoj ne koken time deri sa vendosa per ta bere.Mu desh 3 muaj per ta realizuar. Kam nje skulpture me hekur te rrahur te quajtur Fukarai,vajza ne plazh,dhe ndonje tjeter.Ka dhe shume punime te tjera qe brenda tyre mund te kene elemente arti,por nuk jane art.(gjithmone per mendimin tim)Do tju isha shume mirenjohes te dija mendimin tuaj rreth temes time(Arti i punimit te hekurit me dore). Une jetoj ne Shqiperi dhe i shoh perdite punimet e artizanatit.Shume prej tyre behen shume kollaj si qofte nga qe ja kane mare doren,por ka dhe artista gdhendes druri qe te mahnisin me punen e tyre(vetem nje kopje) sidomos ato punime te vjetra,ndersa tani kane filluar te abuzojne me artin e gdhendjes(Ketu nuk e perfshij artistin shkodran sepse nuk e njoh) Kane filluar ti bejne punimet me freze kopjatrice ose me pantograf,por specialistet e artit dine ti vleresojne keto punime duke i pare nga afer(ketu nuk perjashtoj dhe disa nga ju qe mund ti njohin).Per ta percaktuar qe eshte art nuk eshte e thene qe duhet te jete pa tjeter 3 dimensional.Ka basoreliev te punuar ne mermer,dru,gure,hekur.baker.balte,dhe cfaredo material tjeter,qe jane vleresuar si vepra arti ne bote.

[Kliti1]

.

Bukur kjo skulptura e gdhendur.
Menyra se si ka hyre ne boten naive te femise, nuk e sheh ne shume pune te artisteve tone.
Ca druri eshte?

[Robbery]

Eni, eshte e njejta gje; SKULPTURE = GDHENDJE,
e para vjen nga latinishtja SCULPTURA = skulpture/ Sculpere = Skulptoj, Gdhend/ SCRUPULUS = guri i vogel ose pjese guri. Kjo besoj ka lidhje te vjeter me shqipen SHKEMB, SHKEPUS, SHKALLMOJ, pra thuej gure, kuptohet kjo ngelet per tu vertetuar.

Ndersa e dyta GDHEND sipas meje eshte me e komplikuar, G(gure!) DHEN (Dhe!, ose Dru!).
Neqofte se pranojme qe DHE eshte dheu, toka, atehere kemi te bejme, me DERDHJE (ku gjithashtu gjejme DHE) te metaleve ne toke, per te bere vathe, unaza, monedha, etj.

Nena ime me thoshte shpesh GDHE, per te me qortuar, kjo me kuptimin i trashe, kokforte, si Guri ose DRURI, pra s'kemi te bejme me DHE, TOKE, sepse kjo eshte e bute, e punushme.
Neqofte se kjo e dyta eshte e drejte, atehere GDHEND nenkupton punimin e DRURIT por dhe te GURIT ne qofte se nisemi nga G/gur.
Kuptohet keto s'jane veç hipoteza te mijat.

Ndersa sot ne shqip perdoren te dyja fjalet, SCULPTURE ka kuptim te nje gdhendje guri/druri/ose Metali, Plastmasi, etj, per krijimin e nje vepre arti.
Perdoret gjithashtu GDHEND, kjo ka me shume kuptimin (ate qe morre dhe ti) te gdhendjes te drurit/gurit, jo si veper arti, por dhe per vegla pune, orendi shtepiake, etj pra gjera qe te domosdosshme gjate jetes perditshme.
Tani te ngelet te gjykosh vet per punen e skulptorit shkodran.
Une vet e fus tek Arti, punen e tij, art popullor tradicionalist me tipare naive te realismit socialist. Kuptohet pa qene kritik Arti.

Une bej akademine e arteve dhe ne, Skulpturen e kemi nje lende dhe Gdhendjen nje lende tjeter. Sepse gdhendja te pakten ktu ne Firenze eshte art me vete sepse gdhendim ne dru, ne metal dhe ne lineolium...me pas i stampojme ne leter ..jane teknikat e viteve '800 sepse gdhendja sherbente per te shumezuar punen e bere ne nje objekt te vetem..dhe eshte komplet ndryshe nga skulptura..Te pakten ne akademine tone..:)