Ornela Vorpsi

[Xhuxhumaku]

Deri sa iku jasht shtetit ka qene nje nga femrat me te mira te Tiranes.

[nearta]

Do desha te di:
Mos eshte gje e bija e Seit Vorpsit kjo?
Po te jete e bija e Seitit, kam une cfare te them per te jatin.
Kush mundet te sjelle kete hollesi?

[Xhuxhumaku]

Me sa di une ajo jetonte me te jemem qe i ishte ndare nga i jati per pune biografije. Eshte diku tek 35-37 vjec tani. Por ka qene yll fare. Bile thone se Mimoza Ahmeti ka pas rene komplet brenda me te sa i ka kushtuar edhe nje poezi. Kaq per sot me thashetheme.

[pagan]

kush di frengjisht, ja nje tekst i shkruar nga ornela:

La haine de la beauté



Dans mon travail photographique, j'ai toujours essayé d'inventer avec le « nu », le corps féminin, un rapport situé au-delà de la beauté et de la sensualité de la chair et qui questionne la fugacité du corps, l'effet que le temps a sur lui. Ce processus d'altération du corps, la lutte qu'il engage de la part de l'humain trouve une expression extraordinaire chez Mishima, et c'est pourquoi je me sens si proche de lui. Mishima a voulu, grâce à une discipline de fer, maîtriser le devenir de son corps, lui infliger un traitement qui le rende digne de son âme et de sa pensée. Mishima avait en effet été bouleversé par la beauté du Saint Sébastien de Guido Reni, ce qui « se comprend d'autant mieux que l'art japonais, même dans ses estampes érotiques, n'a pas connu comme le nôtre la glorification du nu » (Marguerite Yourcenar ; « Mishima ou la vision du vide »).



Je connais bien sûr le travail photographique d'Araki, dont l'érotisme, quasi cruel et sadique - la cruauté et le sadisme aiguisant le désir - présente de la femme une figure de soumission et exprime un point de vue essentiellement masculin. Je souhaite pour ma part porter sur ce sujet un regard « plus féminin », sans chercher à mettre en scène la femme japonaise mais en la laissant se mettre elle-même en scène. Je tenterai d'être une observatrice obéissante de cette « nouvelle femme » japonaise, dont l'occidentalisation inexorable causait tant de chagrin à mon Mishima bien aimé.



Cette érotique de la soumission, liée au fantasme d'une femme vouée au sacrifice, est également un des leitmotivs du cinéma de Mizogushi. J'aimerais, au plan de la composition, suggérer de discrets renvois aux œuvres du cinéaste et à sa vision traditionnelle de la société japonaise, de même qu'aux films d'Ozu, fortement influencé par la culture occidentale, dont le cadre rappelle l'esthétique du Novecento, les peintures de Sironi, de Carra, et invente une métaphysique de l'image qui n'est pas sans rappeler celle de Chirico. Je désire, à ma manière, à travers ces références plus ou moins explicites, inscrire mont travail dans les rapports ambigus et contradictoires entretenus par les cinéastes japonais avec l'occident et leurs propres traditions. Idéalement, j'aimerais trouver un point d'équilibre entre une image « contemporaine » de la femme japonaise et les points de vue anciens tels qu'ils se donnent à voir dans le cinéma de Mizogushi ou d'Ozu, et dont elle demeure tributaire.



Et pour compléter cette image du Japon d'aujourd'hui, je recourrai à l'écriture. Mon travail sur le nu aura sa contrepartie écrite, dans une série d'histoires ou de « contes japonais » inspirés de mes rencontres, d'histoires entendues ou rêvées, ainsi que par les auteurs japonais que je fréquente depuis des années et auxquelles je dois mon amour des formes courtes, de la fable et de la nouvelle. À chaque photographie ou série d'images correspondra ainsi un récit, et l'ensemble pourra donner naissance à une exposition et à un livre. Chaque récit décrira un moment de vie, l'histoire d'une femme, et me permettra de poser la question du narrateur et du personnage, de leur statut dans le Japon contemporain. Comment écrire, aujourd'hui, une histoire ? De quel point de vue ? « Qui » vit une histoire ?



Les héros du Japon ancien aiment et meurent dans leur carapace de soie et d'acier.
À travers mon travail d'écriture et grâce à mon séjour sur place, j'aimerais découvrir ce qui demeure aujourd'hui de cet ancien adage. Qui sont les nouveaux « héros » d'aujourd'hui et comment meurent-ils ?

[Xhuxhumaku]

Nentor 24, 2004


Romani i parë i artistes shqiptare vlerësohet lart në Francë

Vorpsi: Ky është "Vendi ku njeriu s'vdes kurrë"


--------------------------------------------------------------------------------

Zana Lipe


Vendi ku njeriu s'vdes kurrë" është një roman i pritur bujshëm në Francë, ku 155 faqet e shkruara nga Ornela Vorpsi përpihen në një kohë të shkurtër, me gjithë dhimbjen therëse që ndien herë pas here në kraharor, me gjithë mallin e përzier me shqetësim. Personazhi kryesor është një vajzë e vogël, e cila ndërron emër sipas moshës e sipas ngjarjeve. Fillon tregimin Elona, më pas Ornela, Ina dhe e mbyll Eva. Eshtë për t'u admiruar kontrasti që krijon një personazh i tillë, një krijesë ende e paformuar, e brishtë, tërësisht e pafajshme, një jashtëtokësor i vesit në një shoqëri që funksionon sipas një rregulloreje paranojake. Përkujdesi për ruajtjen e virgjërisë te femrat është aq i tepruar sa vajzat, ende të vogla por të hijshme, mund të shihen si një femër e përdalë në embrion. Humori, ironia dhe dëshmia e përpiktë, mbështjellë me plot imazhe e ngjyra nostalgjike të fëmijërisë, nxjerrin më mirë në dukje tragjedinë femërore. Pasojat e pasionit të "ruajtjes së nderit" janë larg komedisë. Elona ndien gjithë peshën e rëndë të të qenit femër në një shoqëri të tillë, me vdekjen e nënës së shoqes së saj, Kristinës. Babai i Kristinës gjendet në burg dhe nëna mbetet shtatzënë me dikë tjetër. Për të riparuar gabimin, nëna e saj vdes pas një aborti ilegal, mbytur në gjak. Kristina kthehet te gjyshja, nuk e zë më kurrë në gojë nënën e saj, ndërsa vëllai deklaron: "Ç'kërkoi, gjeti, kurva!"
Një tragjedi femërore, e përshkruar me virtuozitet, është ajo e Ganimetes dhe nënës së saj, Bukuries. Jetojnë pa burrë në shtëpi, por kanë herë pas here vizitorë mashkullorë, nuk ngacmojnë kërkënd, madje i janë përkushtuar memecërisë për të mos shkaktuar probleme. Ganimetja lexon Mopasanin, Tolstoin. Të gjitha këto Elona i vëzhgon nëpërmjet telit të rrobave, varur në ballkon, që s'është gjë tjetër veçse tel elektriku, i cili kishte përdorime të paimagjinueshme në Republikën Popullore Shqiptare. Elona kujtohet se sa kënaqësi u jep vajzave të vogla ky tel tek luajnë me të me litar. Kapitulli "Bel-ami" mbyllet me përdorimin e telit si litar për të varur veten. Ganimetja dhe Bukuria të internuara për imoralitet, përfundojnë të varen bashkërisht, nënë e bijë, me tel elektriku. O. Vorpsi, me elegancën e saj, nuk ia lejon vetes të na bëjë pyetjen - por ne të gjithë ndoshta ia bëjmë pas leximit të ketyre ndodhive - se cili është perversi: gruaja e dënuar për imoralitet apo kjo shoqëri maçiste e totalitare? Vajzat që zgjedhin mbytjen në Liqenin e Tiranës, sepse mbartin një fëmijë jashtë martese, apo ruajtja vatikanore e nderit nga ky vend ateist që nuk lejon abortin?
Tjetër dashuri, që u dëmtua në embrion, është ajo vajzë-baba. Babai në burgun e Spaçit, sepse kishte vënë re që mungonin patatet në treg përpara festave dhe se kishte shprehur mendimin që i ati i qe dënuar pa të drejtë, prish një herë e përgjithmonë çdo shans që kishte një marrëdhënie normale vajzë-atë. Ornela mundohet të endë fijet e një rrjete të plotë familjare pa sukses, tashmë është tepër vonë. Vizitat te babai përfundojnë me një mall të madh për përqafimin e nënës, me një ndjenjë faji se pse nuk ndien dashuri si fëmija për prindin. Një nga ngjarjet e treguara më me zgjuarësi e zhdërvjelltësi teatrale është ndodhia e duelit të fëmijëve në kopshtin e gjyshes. Fëmijët janë të frymëzuar nga historia e Romeos dhe Zhuljetës, pikërisht nga skena e duelit. Si shpata shërbejnë dy shufra të gjata të bardha, gjetur brenda një amfore, rrethuar nga hithrat. Gjyshja humbet buzëqeshjen. Ato dy objekte të bardha janë kockat e kofshës së djalit të saj shpallur armik i popullit. Ky djalë në moshën shtatëmbëdhjetëvjeçare kishte dashur të arratisej për t'u bashkuar me të dashurën sllave. U kap, u var dhe u la i varur për të trembur të tjerët. Një kushëri vodhi kufomën për t'ia sjellë s'ëmës, por nuk mund ta varrosnin normalisht. Nëna e fut në amforë dhe e qan gjithë jetën e saj në fshehtësi…. Të tilla vijnë imazhet në librin e Vorpsit, i cili zbërthehet mirë veçse duke e lexuar e rilexuar.


Si lindi romani dhe pse Ornela Vorpsi flet "ashpër" për Shqipërinë

Pse ika nga Shqipëria

"Gjeta forcën të largohem në momentin e duhur"
Ka kohë që shkruaj, por ideja e botimit ka lindur rastësisht. Një ditë i lexova në përkthim simultan disa fragmente një mikut tim shkrimtar, Eric Laurent, që më nxiti me zjarr t'i botoja". Kështë thotë Ornela Vorpsi, fotografja e njohur, që së fundmi është shfaqur befasuese në Francë me romanin "Vendi ku njeriu s'vdes kurrë".
Pse keni shkruar në italisht?
Kam kryer studimet për arte në Itali. Dhe zgjodha të shkruaja italisht edhe për t'u shkëputur nga ajo çfarë tregoja. Italishtja më tërhiqte në një univers larg Shqipërisë, ku mund të shkruaja gjithçka kisha për të thënë. Ka edhe një arsye më pragmatike: në qoftë se do shkruaja në shqip e t'ia dërgoja ndonjë botuesi atje, ndoshta do të më kishte refuzuar, duke u nisur nga përmbajtja!
Romani është autobiografik?
Në radhë të parë, është autobiografia e Shqipërisë.
Jeni kthyer në Shqipëri?
Vetëm dy herë: ndenja nja dhjetë ditë para 6-7 muajsh. Shqiptarët ende nuk e kanë lexuar këtë libër. Mbase nuk do të më duan se unë aty përshkruaj vetëm të vërtetën. Unë nuk kam hyrë në lojën e disa autorëve shqiptarë që e paraqesin jetën atje si më ekzotike, më të bukur se ç'është në të vërtetë.
A e doni vendin tuaj?
Kur ke një të afërm që të rreh, ti e do, por edhe dëshiron të ikësh prej tij, largohesh për të siguruar ekzistencën, por kjo nuk të pengon të ruash instiktet e thella dashurore. Shqipëria është vendi ku u rrita, ku kam kujtimet e rinisë; duke qenë se jam shumë nostalgjike, është normale që këto kujtime të më vijnë shpeshherë të zbukuruara. Kam qenë dhe jam e lidhur me këtë vend, por kam gjetur forcën të largohem prej tij në momentin e duhur. Sot e dashuroj në qetësi, nga larg.
Maia Gabily


Jeta e fotografes mes Shqipërisë, Italisë dhe Francës


Kur punonte modele në diskoteka
Ornela Vorpsi mendon në shqip, shkruan në italisht, krijon në art me gjuhën universale të artistëve dhe i pëlqen të rrijë mbyllur në apartamentin e saj në Paris. Kur del, mban mbi qafën e saj, që do t'i kishte pëlqyer El Grekos, një bukuri që të turbullon paksa, e për të cilën është e ndërgjegjshme. Në Shqipëri, kur ishte vajzë e vogël, i thoshin të gjithë se vajzat tepër të bukura bëhen kurva… Ornela është një femër misterioze, me sjellje feline. Në fakt, në apartamentin e saj është zot një mace e madhe, së cilës i lejohet gjithçka: të ecë midis pjatave, të flejë në krevat midis saj dhe burrit italian, të ndërpresë intervistat. Mbi derë, portreti i Majakovskit. "E dua më shumë nga të gjithë, sepse rrezikoi gjithnjë". Kjo 35-vjeçare ka lindur në Tiranë, ku ka përpirë të gjitha librat që i binin në dorë e ka studiuar për arte. Më 1991 iku, bashkë me të ëmën, në Itali, Perëndimi më i afërt. Natën ka punuar si modele, kubiste në diskoteka, ditën studionte. Këtu gjeti dashurinë, por edhe racizmin, stereotipet mbi shqiptarët e ardhur me anije mbushur plot me ëndrra të shtrembra. Në Paris erdhi më 1997. Shkruan në një italishte të egër në masë të pëlqyeshme. "Nuk sajoj gjë. Ajo çka shkruaj është ajo ç'më ka ndodhur, ose ç'kam parë", thotë ajo. Dhe Ornela është pak e habitur nga suksesi që ka pasur libri në Francë. Ajo ende nuk e ka të qartë se ç'do të bëjë pas kësaj. Nuk ka pretendime. Me këto fjalë, "Pa pretendime", ulet gjithnjë të shkruajë diçka. Për të luftuar në vetvete difektin e shqiptarëve, pasi, siç e thotë vetë, "jemi një popull megalomanësh". Cristina de Stefano.

[Elna Durrësi]

Lexova sot diçka shumë interesante në lidhje me aktivitetin e Vorpsit dhe meqë ishte kjo temë kushtuar Ornelës këtu në forum, mendova ta sjell ta bashkëlexojmë të gjithe...

Një fotograf, një vizatues dhe një shkrimtare në botimin zviceran “Take 5” që kushton 3000 euro. Ornela Vorpsi në pozicionin e shkrimtares ka shkruar tashmë tekstin “Gurë rozë”. Ekspozohet për herë të parë në 16 mars. Teksti i këtij botimi mendohej të shkruhej nga shkrimtari çek Milan Kundera

Ornela Vorpsi, mbi gurë rozë


Elsa Demo

Një vepër arti e sapobërë, por që ka vlerën e një antikuari, 3000 euro, i riprodhuar jo më shumë se 50 kopje. Emri i tij është “Gurët rozë”, pagëzuar nga artistja shqiptare Ornela Vorpsi. Për botimin zviceran “Take 5 éditions” janë dashur një fotograf, një vizatues dhe një shkrimtare. Ornela Vorpsi në pozicionin e shkrimtares ka shkruar tashmë tekstin “Gurë rozë”. Teksti i këtij botimi mendohej të shkruhej nga çeku Milan Kundera.
Libri del më 16 mars dhe festa për të organizohet në galerinë “Analix Forever” të Gjenevës. “Bëhet fjalë për një libër-objekt që do ekzistojë në një tirazh të limituar, vetëm 50 copë në botë. Çmimi i librit është 3000 euro dhe normalisht janë libra të blerë nga muzetë më të mëdhenj të botës ose nga koleksionistë arti. Shumë shpesh janë në panairin e Christie’s ose të Sothebye’s”. Ornela Vorpsi tregon pas ndaljes nga vrapi për veprën e saj më të fundit, se ky libër është prodhim i punës së tre individëve Mat Collishaw një yll i fotografisë, anglez 38-vjeçar shumë i njohur në fushën e arteve pamore. Fotot janë të numëruara dhe origjinale në librin që ka formën e një kutije të bërë nga një dizajner me zë në botë që quhet Philippe Cramer. Në këtë mes Ornela Vorpsi shfaqet ashtu si po përfaqësohet kohët e fundit: shkrimtare. Pra ky libër është ngjizur si fryt i shkrimtar - artist - dizajnerit. Mban të njëjtin titull që Ornela Vorpsi i ka vënë tekstit të saj letrar, pra “Vetri rosa” (Gurë rozë), i shtypur në tre gjuhë italisht, anglisht, frëngjisht. Kutia është prej druri dhe e stolisur me kristale swarovski nga dizajneri. Grafika barok është bërë nga Philippe Millot, letra e librit është e rrallë.
Botimet e quajtura “Coromandel” të shtëpisë zvicerane u themeluan në vitin 1997 me qëllim bashkimin e shkrimtarëve dhe fotografëve bashkëkohorë në edicione me tirazh të kufizuar, thuajse sekrete. Trembëdhjetë libra të këtij lloji janë botuar deri tani, dhe shumica e tyre ndodhen në koleksionet e muzeve të mëdhenj në botë. Në vitin 2003, partnerët e Coromandel-it vendosën të pezullonin aktivitetin editorial të shtëpisë botuese. Mbi këtë bazë u krijua “Take 5” nga Céline Fribourg, themeluese e Coromandel-it, dhe Alexandra de Garidel-Thoron. Këto libra botohen në 50 ekzemplarë, duke bërë bashkë në tirazhe origjinale fotografë të mëdhenj bashkëkohorë dhe tekste të pabotuara të shkruara nga shkrimtarë bashkëkohorë, po aq të njohur. Në politikën e botimit të “Take 5” hyn zgjedhja e artistëve e shkrimtarë që vijnë nga horizonte kulturore dhe sociologjike krejt të ndryshme, por duke pasur ndjeshmëri të përbashkëta, si ndodh në rastin e “Gurë rozë”.
Shtëpia zvicerane e botimit “Take 5 éditions” ka realizuar eksperimente të tilla me autorët më të shquar të artit pamor dhe shkrimtarë në zë. “Unë jam më e panjohura nga të gjithë këta”, thotë Vorpsi. Por ja që i rrembeu vendin Milan Kunderës, pasi pjesa e shkrimtarit në këtë vepër mendohej t’i besohej shkrimtarit çek, por si përfundim është zgjedhur shkrimtarja shqiptare që prej 8 vitesh jeton në Paris. Në tre vitet e fundit Vorpsi po njihet përveçse me fotografinë dhe videoartin, edhe me dy librat me tregime “Vendi ku nuk vdiset kurrë” autobiografi e fëmijërisë, adoleshencës në regjimin e komunist në Shqipëri, me të cilin para ndonjë muaji fitoi në Itali çmimin “Grinzane Cavour” si vepra më e mirë debutuese në gjuhën italiane, e shkruar nga një i huaj, dhe vitin e kaluar me tregimet “Pini kakaon Van Uten”, botuar frëngjisht.
Vorpsi thotë se “Gurë rozë” del për publikun e gjerë në janar të 2007-s së bashku me librin e saj të tretë në shtëpinë botuese “Actes Sud” në Francë. Dhe në Itali del tek Ginevra Bompiani për shtëpinë botuese “Nottetempo” në shtator 2006.

Kush janë
Mat Collishaw
Është nga artistët më të njohur të brezit të ri në Angli. Për një kohë, krijimtaria e tij, foto dhe video është prezantuar nga “Lisson Gallery”. Një nga veprat e tij më të njohura quhet “Birë plumbi” e cila paraqet një vrimë e hapur në kokë nga një plumb. Në vitin 1997 kur u ekspozua në Royal Academy në Londër, ky krjim ishte një sensacion dhe udhëtoi në ekspozita drejt Berlinit e Nju Jorkut. Qysh atëherë, puna e tij Collishaë-t ka ndryshuar ndjeshëm, pasi artisti është fokusuar tashmë në elementët e fantazisë dhe iluzionit – të cilët i kërkon veçanërisht në botën e përrallës.


Philippe Cramer
Artisti zviceriano-amerikan, 36-vjeçari, Philippe Cramer është diplomuar në Londër në Historinë e Artit Dekorativ të shek.19-20. Në Nju Jork studio për dizajn mobiljesh dhe fotografi. Karriera e tij si vizatues në tredimensional nisi Muzen e Artit Modern në Nju Jork për t’u kthyer në Zvicër ku krijoi në vitin 2001 “Cramer + Cramer”, kompani e specializuar në vizatimin dhe prodhimin e mallrave luksozë. Si drejtor krijues ai dizenjon koleksione të ndryshme mobiljesh deri tek punime që i ndriçon me qelq dhe bizhu.





06/03/2006

[artur]

Grazie di esistere ORNELA! Te falem me gjithe zemer.

Sapo lezova ne italisht 2 librat e Orneles,,,,,,,"La mano che non mordi"........ "Il paese dove non si more mai"............
Mu kujtua qe nje i njohuri im italian me tha:- Kam degjuar nje vajze shqiptare te thote per burrat shqiptare qe jane kafshe............
Une jam shume shqiptar per vete Ngela Keq...... Kane kaluar 15-vjet kur ma thane..........dhe vazhdoj te mendohem................O zot, shpresoj qe se mendon kete gje nena ime dhe gruaja ime...................

[Dita]

A eshte publikuar ne shqip libri debutues i autores? Po lexoj kritika ne gjermanisht dhe jane te shkelqyera. Autorja prezanton librin neser ne Vjene. Rubrika letrare e gazetes Der Standard (rubrike shume e mire per letersine!!!) i kushton nje artikull po aq te mire sa keto qe i permenda pak me lart.

Po me vjen keq, kur po e lexoj cilesimin pak me lart "nje nga femrat me te mira te Tiranes", se duket qe kilometra larg se per ke e ka shkruar Ornela librin.
Ne nje nga kritikat shkruhej se libri ne fakt eshte nje permbledhje tregimesh qe shtepia botuese franceze e ka lartuar ne nje roman.

Nje foto qe ish sjelle sot ne gazeten Der Standard:

[adidu]

Ornelen e njoh prej shume kohesh, po aq sa kam shume kohe qe nuk e shoh dhe takoj. Eshte nje vajze(grua tashme) me shume fantazi, por qe jeton me shume se c'duhet me te shkuaren. Madje me aq sa kam lexuar, ora i ka ngelur dikur, diku ne kohen e diktatures. Ajo po aq sa e urren ate periudhe, po aq edhe e adhuron dhe jeton te tashmen me vuatjen ne shpirt qe nuk pati mundesi te ishte kjo qe eshte dikur. Deri ketu nuk ka asgje te keqe, por fakti qe akoma ne lakuriqesine e saj te talentuar mban mantelin e zi te se shkuares, pa mundur te beje analogjine me te tashmen, e ben te duket si nje plake shuuume e vjeter qe kujton dhe analizon gjera shuuume te vjetra. U lodhem me shkrimtare te rinj relativisht( ne moshe) qe vazhdojne dhe meren me te shkuaren, teksa Shqiperia ka kaluar ne rreth 15 vjet tragjedira qe konvertohen me nje shekull. Natyrisht qe e shkuara ka shume vend per te shkruar dhe per te percaktuar dhunen dhe absurdin, por jo ta gjykosh sepse nuk arrite per hir te kushteve personale ta gezosh. E fatkeqesisht Ornela shkruan nen kete kendveshtrim, madje duke bere fajtore edhe nenen e saj. Te shkruash per vuajtjen e kultivuar dikur qe ishte shume dimensionale, nuk do te thote qe ta shohesh si tragjedi atraktive individuale dhe te paarritshme sic ben Ornela jone. Padashje, ose pa e kuptuar eshte bere si veteranet qe e adhurojne ate periudhe dhe njekohesisht tregojne ngjarjet e tyre personale per te treguar se sa te pavleresuar ishin kur meritonin te kishin me shume atribute. Por snobizmi i shkon Orneles, po aq sa ci shkonte Balzakut te madh qe e shante aristokracine dhe njekohesisht luftoi tere jeten per te mare nje DE Balzak perpara mbiemrit. Uroj nga zemra qe edhe Ornela te jete nje Balzak i rilindur ne Shqiperine tone ne aspektin e analizes se botes se shkuar diktatoriale, megjithese Balzaku analizoi dhe gjykoi epoken qe jetoi, pa e fshehur snobizmin e tij per tu bere pak fisnik. Ornela gjykon te shkuaren sepse i ka mbetur peng qe e gjykonin si vajza e nje te burgosuri dhe nje gruaje te perdale, e cila luftoi me thonj per ta bere Ornelen ajo qe eshte sot. Luftoi me thonj dhe trupin e saj, qe Ornela te hynte ne Akademine e Arteve per pikture. Ornela eshte shume e talentuar dhe nuk duhet te merret me te shkuaren e semure, sepse sado qe ta rrotulloje ate periudhe nen kendveshtrimin e gjykimit, humbet kohe per te tashmen e arte. I shkon neper kembe e tashmja qe ka tema teper atraktive per hir te manise se kultivuar te se shkuares. Sot, arti figurativ(piktura) per te cilen ka mbaruar dhe letersia(te cilen tenton ta levroje) ecin me ritmin e kohes. Askush nuk "patakset" me ne Europe me ate qe ka kaluar Shqiperia(e aq me pak shqiptaret vete) sepse 97 - ta dhe lufta e Kosoves quhen te shkuara. Sikur ta kurdiste oren te pakten me keto ngjarje tragjike, Ornela do te shkruante perla, por....

[Dita]

Oh, jo adidu, me kete me lart nuk jam dakord. E kam fjalen per ate qe ajo ben gabim qe merret me gjera te shkuara. E pse u dashka te merret medoemos me te tashme? Pastaj ky ishte publikimi i saj pare. Ku e din ti qe nuk do te merret dhe me te tashme, pse jo dhe me futurizma.
Ne vazhdim, nuk eshte aq e vertete qe sa ka shkruar eshte e shkuar. Pa shko njehere ne qytetet jashte Tiranes apo Prishtines apo Shkupit qe jane kryeqytete (sidomos ne fshatra) e ta shohesh se si eshte jeta si femer. Ne fakt kuptimi dhe njohja me kete jete ka si kusht qe me pare te jesh femer.
Edhe sikur ta supozojme qe eshte e shkuar. Eshte nje e shkuar qe nuk e ka perpunuar me shkrim njeri deri tani. Sidomos jo shkrimtare femer.
Kur e njeh dhe personalisht, ndoshta gjykimi bie ndryshe, se di ndoshta sa tregon me lart per nenen e saj apo per babane dhe e shikon nga ai kendveshtrim: si ka mundesi qe akuzon ajo, kur e din se kujt ia kushton te pakten nisjen e karrieres se saj. Por lexuesi qe nuk e njeh personalisht dhe aq me teper lexuesi perendimor (e ketu nuk po shes mend, se njoh c'vleresojne te tjere, por vetem gjermanet e austriaket, shtypin e te cileve e ndjek) flasin me fjalet me te mira per te renden brenda ketij libri, per ate te shkuar qe ata nuk ia njohin Shqiperise, sepse si bunker qe ka qene, shume pak kane pasur mundesine ta shkelin ate e aq me pak ta njohin prej nga larg. Kete e kam te thene vete nga njerez ketu.