Ali Podrimja

[Kandili 1]

E TI I VDEKUR

Ishte vere
Mbi koke dielli
Hije ti rreth Evrope


Nga ai udhetim i tmerrshem
Ktheve `i dite syzgurdulluar
Ne poezine e babit hyre pa trokitur


Aty je me i sigurt Lumi
Per bese nuk te gjen
Asnje e zeze


Vere ishte
Djelli ne perendim
E ti i vdekur dhe

[Kandili 1]

PIKLLIME


Une nuk qaj
Shi bie voglushi im
shkundet plepi i shtepise

Une nuk kelthas
nen dritare voglushi im
coft ra korbi i Edgar Allan Pose

Une nuk luaj vendit
Muret levizin sendet voglushi im
vjeshte e keqe mori

Re e zeze shtepine tone mbeshtoll


( Sharr, 1981 )

[Kandili 1]

DO TE KTHEJ NE TASHMAJDAN


Do te kthej ne Tashmajdan
dhe do te kujtoj diten
kur harrove te ecesh

Do te kthej ne Tashmajdan
dhe do te flas
me hijen tende te fshehur pas drunjve

Do te kthej ne Tashmajdan
dhe do te behem femije
ne ringishpill do te kaloj naten

Do te kthej ne Tashmajdan
lule te vendlindjes do te sjell
diellin e jugut buzeqeshjen

Dhe do te ik pastaj Lumi
ne nje kohe te vdekur e te larget
qe nuk perseritet me


( 16 . III . 1981 , Beograd )

[Kandili 1]

KENGA E REXHES


I pervjel pantallonat
Ne brez fyellin
Teshekotesh ne strajce

Kaloj Lumebardhin

Hy ne Korin e Shurdhet
Tjerr e tjerr nje ze
Nuk eshte ai

Ia kthej shpinen Murit
Hijet nderrojne karriget
Vetveten ther Vetmia

Ne hapesire atje thelle ne terr
Shtepine merr uji
Dhe ulurime Dhe pezm

Ne breg tjeter dal prape

Zbres ne Hade
Takoj Lumeziun
Dhe nis e kendoj kengen e Rexhes

[trysil]

Poeti i etnisë

Ali Podrimja, padyshim, jeton për poezinë dhe poezia është krejt bota e tij e madhërishme, brenda të cilës turfullon deti i etnisë sonë, si rrallë te ndonjë poet tjetër, apo më mirë thënë më fuqishëm se te çdo poet tjetër.
Poezia e Podrimjes është perlë që shpërthen në ngjyra të thella të një trishtimi, por edhe të një ëndrre të pamposhtur për rrugëtimin e stërmundimshëm të etnisë sonë në kohë dhe hapësirë, brenda të cilës gjëllin ajo...
Rrëfimi poetik, tema dhe të folurit e thellë metaforik, diskursi refleksiv dhe estetik, zvarritja e etnisë në hartën e copëtuar dhe shkrirja e gjithë këtij brumi brenda stilit dhe estetikës së poetit, podrimjen e bëjnë të veçant.

[shigjeta]

METAMORFOZA E DHEMBJES

Ali Podrimja „LUM LUMI“, poezi, (botim i katërt, i plotësuar), botoi Shtëpia Botuese „ROZAFA“, Prishtinë 2003. Faqe 152. ISBN 9951-02-020-8
GJUMI I TOKËS

I paloi krahët zog i kaltërt
Te koka vuri gurin e vet
Nuk u zgjua as e pamë më
Gjumë i tokës e kishte zënë
Tek mbyllej në pikë të zezë
universi
(Ulpianë, 2002)

Nuanca përjetimi të fenomenit dhembje:

Dhembja, sinonim intim apo realitet shpirtëror, dukuri apo nuancë filozofike, përjetim real apo figuracion artistik, konfrontim mes unit personal dhe atij vetjak.

Derisa dhembja është sinonim i intimes, përjetimi shpirtëror, e lidh në mënyrë figurative, drejtpërdrejt apo tërthorazi vetëm autorin i cili e regjistron dhembjen. Fatkeqësia nuk është fenomen që paralajmëron, ajo parandihet, parashikohet, sidomos kur ecim rrugëve me rreziqe, por më shumë vjenë krejt e papritur, mu atëherë kur fare s’na ka vajtur mendja. Fatkeqësia mund të regjistrohet edhe më herët me shkrimet tona, po më artistikisht me një saktësi befasuese bëhet përmes vargut poetik. Dhembja që del nga fatkeqësia, qoftë edhe nga rastësia, është dhembje intime për aq sa është edhe dhembje e përgjithshme. Këtu përjetimet janë të ndryshme. Fenomeni „dhembje“ nuk regjistrohet dhe nuk manifestohet te të gjithë njerëzit njësoj, prandaj ato kategorizohen sipas disa formave të pa përcaktuara. Më dalluese janë dy: Dhembjet normale të cilat kanë përjetime të ndryshme, dhe dhembjet artistike të regjistruara gjithashtu me forma të ndryshme.

Përmasat e përjetimit janë në raport varëshmërie me regjistruesin e tyre, se si dinë t’i shprehin apo t’ia sërvijojnë tjetrit. Forma e paraqitjes, e shprehjes, e prezantimit ka shumë rëndësi. Jo lotët, jo klithmat, gërryerjet, gërvishtjet e vajtimet janë çdo herë e kurdoherë fenomene që përcaktojnë dhembshurinë shpirtërore për të dëshmuar më çartë se kemi dhembje, kemi një ngulshim shpirtëror. Për të paraqitur më bindshëm këtë, ose momentin e caktuar duhet njohur artin e të shkruarit. Pra, kush e njeh këtë art më mirë se poeti, e nga poetët tanë, kush shkruan më mirë poezi të kësaj teme se sa Ali Podrimja. E dhembjen intime kush e ka regjistruar në mënyrë më artistike se sa Podrimja në veprën “LUM LUMI”, që pa dritën edhe botimi i katërt i tij, madje i plotësuar, që do të thotë se ka plotësuar dhembjet e reja të cilat iu kanë bërë palë - palë sikurse edhe vitet. Dhembja si ndjesi shpirtërore mundëson çlirimin emocional të një ngarkese të grumbulluar në një moment kritik. Hidhërimi është proces i kundërt me dhembjen, dhe manifestimi i skajshëm i tij kalon në ekzotizëm për çka do të venerohen pasojat në një distancë kohore mjaftë të shkurtër. Forma mbetet proces ndijor ku me anën e metabolizmit mundëson çlirimin e ngarkesave të grumbulluara në momente të caktuara përjetimi, manifestimi i së cilës mbetet në varmëni të disa faktorëve të pa përcaktuar. Gjithmonë forma është proces metafizik që cakton fuqinë e dhembjes, forcën e saj. Kurse forca është njësi e rezistencës që mat fuqinë e dhembjes, përmbajtjen e saj dhe durimin, nëse këto i krahasojmë me komponentët fizike.

Këto komponente janë të ndërlidhura asimetrikisht mes veti që veprojnë si trup, si formë dhe si tërësi e ndjenjave shpirtërore. Procesi i dhembjes ka etapën e parapërgatitjes atë të zhvillimit, ka kufijtë e së mundshmes për t’u zhvilluar, gjegjësisht për t’u manifestuar dhe mjaft faktorë të tjerë që herë vërehen e herë janë të padukshëm. Po qe se i kalon limitet (kufijtë) e caktuara, dhembja kalon në sëmundje kronike, kurse sëmundjet kronike me kohën bëhen gangrenë kanceroze. Të gjitha këto kanë një përfundim tragjik. Ka dhembje që kalojnë në ndikimet psikike duke u regjistruar si çmendi. Çmendja shënon instancën më serioze të çrregullimeve mentale, e me këtë determinohen ndryshimet në zhvillimin normal, fizik e mendor të njeriut.

Trajtimin e dukurive të ndryshme të fenomenit „dhembje“ e bëra për ta nxjerrë në pah përkufizimin banal dhe për ta kundërshtuar atë kritikë e cila e pat trajtuar poezinë e Podrimjes te libri “LUM LUMI”, të parë vetëm nga këndvështrimi i raporteve, përkatësisht të afrisë së autorit me subjektin - personazhin e trajtuar në vijëzimin e koordinatave me sintagmën: „Dhembje e autorit për fëmijën“ është shkalla më e ulët e profesionalizmit kritik. Këtu pëson më së shumti ana artistike e poezisë, mesazhi dhe porosia e saj.
Ky vlerësim negativ bëhet jashtë konvencave letrare, atëherë kur kritiku i din raportet dhe lidhjet që i ka autori me subjektin. Ai, prizmin e këndvështrimit të tij duke mos mundur ta shkëpus nga ky raport, do ta bëjë vlerësimin nga ky prizëm, duke u rreshtuar (pa vetëdije) në atë grupimin që ka rënë nën ndikimin e skepticizmit dhe skematizmit të vlerave.

Për këtë arsye, vlerësimi i tij del i karikuar me ngjyrime dhe nuanca të theksuara negative, duke vu në pah dobësitë dhe të metat e vlerësimit objektiv, qoftë të poezisë apo subjektit që trajton.

Sipas kësaj logjike, poeti duhet të shkruajë poezi duke mos prekur asgjë nga vetvetja, nga intimja, nga jeta personale. Qenka e ndaluar, sepse kështu bie nën ndikimin e dhembjeve personale ku imazhi i poezisë po u zvetënuaka dhe po humbka atë anën artistike. Kështu mund të kuptohet se autori duhet t’i ikën botës reale dhe asaj objektive.

Por, nëse autori vepron sipas këtij sugjerimi: subjekti i trajtimit nuk do të përputhet me realitetin e mundshëm, atëherë poezia e tëra mbulohet me misticizëm ku nuk do ta përshkojë ajo fija e objektivitetit, gjithsesi do të duken poezi sureale të një kohe reale që ka jetuar, vepruar me të gjitha të ndodhurat e përditshmërisë.

Ali Podrimja dallon për shumë arsye, në këtë libër ai merr si subjekt trajtimi vetveten, intimen, personalen. Asaj ia mvesh rrobat artistike, ia jep ngjyrimet e ndodhive të subjektit fqinjë, atë të mundshmen e përjetimeve që i ndodhin secilit në mënyrë artistike, e gdhend sikurse drurin që e skalit skulptori, pastaj e laton dhe e farkon kujdesshëm. Secilit varg ia jep formën, përmbajtjen dhe fytyrën që do të ketë diçka nga bota e secilit.

Tash, vargu i poezisë së Podrimjes nuk është varg që shpreh vetëm botën e tij të brendshme, që ka përshkruar vetëm gjëra të ndodhura në brendësinë intime të unit personal, prandaj edhe trajtimi i motiveve qoftë kjo dhembje personale, duhet të merr karakter të përgjithshëm. Sidomos kur dihet se poezia niset nga intimja, nga origjinalja, për ta shprehur të përgjithshmen, objektiven e kohës reale që pastaj për t’u rezistuar kohërave.

unë megjithatë deri në vdekje
do ta kërkojë atë që e humb

Poezia: „Kërkon atë që nuk mund ta gjej“ faqe 32.

Nuk do të lëshohemi për të trajtuar raportin e autorit me subjektin që ia kushton poezinë. Kurse vlerat e poezisë i shijojmë nga një distancë kohore më shumë se dy dekada. Në atë kohë shoqëria shqiptare, (sidomos ajo e Kosovës), ka qenë nën vorbullën e ndryshimeve dhe përpjekjeve për t’u ndryshuar. Gjëra, që ndodhen deri në atë shkallë ku saktësisht i ka parandier poeti Podrimja. Nëse këto dy vargje poezie i trajtojmë nga këndi i raporteve shoqërore - politike, i ndryshimeve të mëdha që atëherë kanë pasuar, dhe do të pasonin hala edhe më vonë, do të vërejmë dy gjëra qenësore.
E para: Autori ka parandier herët një dhembje të përgjithshme që do të ndodhë, dhe…
E dyta: Autori me vetëdije përfundon se për atë që humb individi apo shoqëria, qoftë edhe atë „autonominë e pakët“ do ta kërkojë - kërkojnë deri në vdekje.

Pra, nga dhembja personale poeti ka parandier edhe një dhembje të përgjithshme të cilës i jep kodin e qëndresës dhe të këmbëngulësisë, e bazuar qoftë në të drejtën zakonore, atë juridike apo ndërkombëtare, që atij i ka buruar nga thellësia e dhembjes shpirtërore.

“Ali Podrimja ka sublimuar një ligjërim krejt të veçantë në letërsinë bashkëkohore, madje duke u bërë kryengritës i ideve poetik”, ka theksuar në parathënien e librit Sali Bashota. Por motivi i dhembjes në poezinë e Ali Podrimjes, kurdoherë ka përmasa më të gjëra të lëvizjeve shoqërore, jo vetëm aso intime siç është thënë dhe fatkeqësisht insistohet të thuhet. Sepse, sipas kësaj formule, të gjitha tragjeditë shqiptare athua nuk kanë motiv të ngjashëm me atë të dhembjes së autorit, qoftë kjo e përshkruar edhe sipas një rasti intim: „Dhembja ime/ ka dy sy dy vesh një hundë“. Pra, dhembja e autorit është koka e njeriut të thjeshtë që ka: dy sy, dy vesh, një hundë. Është dhembja e kombit për të gjitha ato që ndodhën dhe do të ndodhin në aspektin regresiv të shoqërisë shqiptare si etnikum në përgjithësi.

Te poezia „Pikëllimë“, e shkruar në vitin 1981, do të gjejmë pikën kulmore të një shpirti të trazuar në një kohë rrëmujë, dhe sikur poezinë ta simbolizojmë se ia ka kushtuar Kosovës - kombit, ajo do të merr konotacione të tjera me ngjyrime politike, gjithsesi edhe me përmasa më të gjera:

Unë nuk qaj
shi bie vogëlushi im
shkundet plepi i shtëpisë

Poezia: „Pikëllimë“ faqe 86.

Nëse fjalën (e vetme) „vogëlushi“ e marrim si sinonim i kombit, atëherë poezia merr krejtësisht kuptim tjetër, p.sh:

Unë nuk qaj
shi bie kombi im
shkundet plepi i shtëpisë

Po te e njëjta poezi në strofën e fundit, mund të lexojmë dhembjen e autorit për çështje kardinale të shprehura me nuanca të dhembjes intime dhe personale:

Unë nuk luaj vendit
muret lëvizin sendet vogëlushi im
vjeshtë e keqe mori

ose:

Unë nuk luaj vendit
muret lëvizin sendet kombi im
vjeshtë e keqe mori

Kush mbanë mend vitin 1981 dhe ngjarjet e atij viti, ka mundësi më lehtë të zbërthejë vargun „vjeshtë e keqe mori“, të përmbyllur me vargun tjetër: „Re e zezë shtëpinë tonë mbështoll“! Vetvetiu zgjidhet enigma e dhembjes së Ali Podrimjes.
U dashtë të kalojnë njëzetë vjet me re të zeza që mbulonin qiellin për të ardhur te një pamje tjetër nga e cila poetit i kullon zemra vetëm dhembje dhe ai përsëri nuk mallkon por i kthehet dhembjes së Lumit.

MALUM O LUMI

Unë jam Zoti yt :
........Amin

Trillova kohën e tretë
të të mos zgjojë asgjë

Udhëtimi yt mbyllet me klithma
me ardhjevajtje marramendëse
Me humbjet malum o Lumi

(1981 - 2000)

Poezia: “Malum o Lumi“, faqe 80.

Po më mirë, „t’i lëmë netët ballkanike pas shpine“, (varg i A.Podrimjes te poezia „Parisi, vendlindja”, faqe 51), i lëmi edhe frustrimet e asaj kohe. Nuk e trajtojmë as saktësinë e poetit, po t’i kthehemi qëllimit: „Metamorfoza e dhembjes“?!

Dhembja si metamorfozë është dukuri poetike që e hasim në vargjet e shumë poetëve, sikurse që e hasim edhe mendimin e njëanshëm, aspak profesional të kritikës, përkitazi dhe rreth nocionit „dhembje“ në poezinë e Ali Podrimjes. Këtë dukuri e kanë trajtuar me sa duket një pjesë e kritikëve letrar pa pasur njohuri të mjaftueshme, madje nuk ngurruan për t’i sugjeruar poetët (sidomos ata që janë të rinj), të mos kultivojnë këtë zhanër të poezisë.
Personalisht kam mendim tjetër: Poetët, artistët dhe krijuesit në përgjithësi duhet t’i regjistrojnë dhembjet personale, pra edhe ato më intimet me vargun poetik, me tablo artistike qofshin këto në prozë, reportazhe, ditarë intim apo piktura, skulptura, realizime skenike apo edhe filma artistik, duke ua mveshur petkun artistik të ndryshimeve shoqërore të kohës që jetojnë. Dobia është e dyanshme; në njërën anë do të shlirohen vet autorët nga një ankth e shtrëngim shpirtëror që kanë, kurse në anën tjetër, letërsia dhe kultura e kombit do të pasurohet me vepra origjinale, autorët e të cilave rrjedhën e ngjarjeve e kanë perceptuar në forma të nduarduarta.

Model për të marrë guximin e theksuar (autorëve të rinj), ua sugjerojmë librin „LUM LUMI“ të poetit, Ali Podrimja. Por, nëse do ta pyetnim Ali Podrimjen, me siguri ai do të thoshte: „Jam i vetëdijshëm se s’jam i vetmuar në letrat shqipe as në këtë plan, sikurse që nuk jam as i vetmi në letërsinë botërore që jam marrë me trajtimin e fenomenit të „dhembjes“ .
Hulumtimet e më tutjeshme secilin autor do ta shpijnë nga një e vërtetë e saktë që e trajtuam në këtë shkrim, ndërsa unë nuk pata pretendim për të zbuluar diçka të re. „Qëllimi ishte të përsëritej, sepse përsëritja është nëna e të nxënit - mësuarit“.

Zvicër, 1997 – 2004.


Pjesa me lart eshte shkeputur nga libri: “Libra dhe mbresa”, Shefqet Dibrani, venerime letrare, Botoi “Albanisches Institut” St.Gallen/Zvicër 2005

[AsgjëSikurDielli]

MARATONI NGA ILIIRIA

Eshtë një engjëll që na mbron
Se kujt Maratoni nga Iliria
Do ia kumtojë lajmin

se në Ulpianë
u gjet tërfili me katër fletë

Podrimja, Ali. Pikë e zezë në blu. Onufri. 2005.

[AsgjëSikurDielli]

MËRZIA E DHEUT

Shqipet fluturojne nganjëherë

dhe ulët

Nuk ka kush ua hap qiejt
Mbi krahë u rëndon mërzia e dheut



Podrimja, Ali. Pikë e zezë në blu. Onufri. 2005.

[Xhuxhumaku]

Ironia e pabotuar e Podrimes

ALI PODRIMJA / DITA PA HIJE


RRUGA E VERBËR



Në rrugën e verbër

rri ndez vetëm

një llambë



Bualli noton në batak



Laraskat çokasin

Yjet e vetmuar

Ndërrojnë lëkurën me të djallit



Në breg luhatet

Një karrige

Para Ujit të Madh



Do e vë sovrani

Prapanicën

aty?



(Ulqin, 2008)







GJUHA E VDEKUR



Një letër nga Roma

Humbi udhën tek më kërkon

Në Gjithësi

Në mjegull mesazhi mbështjell

ra diku

atje poshtë në honin e pafund

e u zhduk

Zarfa e zbrazët poshtelart vërtitet

Gjuhë e vdekur.



(Ulpianë, 10.7.2009)





GJAMËN TA BËMË



Të urrejtëm

Se të deshtëm lis ku pushon

Zogu i shtëpisë



Natën të kalojë Hëna

Pa frikë

Se e shkyejnë korba qen



Të të zgjojmë

Kur të frymosh mes njerëzve



T’i lexojmë ëndrrat



Ç’duash mund të bësh

Të keqen harruam ta herrim



Por gjamën ta bëmë.



(Ulpianë, 1999)





DITA ME NJOLLA



Dita me njolla

Parakalon



Por nuk di cila

Stinë perëndoi



Në lëkurë edhi

Fytyra të ngrira



Frikë se i përtypin

Kafshët e malit



E na lanë pa hije



(Ulpianë, 1990)





NJË GUR NË HAPËSIRË



Unë jam ai që durim kam

Të pushtoj dhe Majën

’i gur i hedhur jam në hapësirë

Humbët udhën në Pyll

Si do t’ju gjej të gjorët e mi

Unë jam ai që lutem ditenatë

Në emër dhe të Zotit tuaj



(6 qershor 2006)





LEXIMI I VETMISË SË SHTËPISË



Troket dikush

ka kohë që troket

në shtëpinë e vetmisë sime



hap derën dhe humb

në zbraztësi



Dëgjoj hapat shkallëve

kollitjet e shtjerra



Ndjej ftohtësinë si më mbështjell

të strukur në cep të dhomës



Përmes vrimës së çelësit përcjell

Rënien e yllit në Kodër të Qyqes



Mos është syri i Katallanit

Shkallëve të vetmisë na vështron



Apo për mure grithje të tmerrshme

të thonjve të një populli



Muzikë mortale ekzekutojnë



Ka kohë që vetminë e shtëpisë

në lëkurën time lexoj



(2006)





ZGJIMI I BUKURISË SË FJETUR



Mes katedraleve të larta të Namurit

nga vështrojnë Perënditë



Ajkunën e dherave ilire

Ma kujtoi bukuria e një vashe



Nëpër fytyrën e saj të përflakur

Vërshimë e lumenjve të Arbërisë



Në trupin perri shoh si lartësohen

Majët e Bjeshkëve të Namuna



Në labirinthin e katedraleve humbas

Në gur lashtësie zgjon ëndrrën

E bukura e Namurit



Buzë gorres së shpirtrave të fikur

Loz stuhia me flokët e Ajkunës





Thyhen dritare e porta të një poezie

Tek e ndjekin Ujkun e Çalë



Ata që duan Gjuhë e atDhe

(Namur, mars 2009)

05/08/2009

standart.

[Xhuxhumaku]

Mallkim ta vjedhësh Atdheun

ALI PODRIMJA


Nga Notesi - ese:

Gjendesha në qytetin G., emri i të cilit thoshin kishte origjinë ilire. Toponimin e lidhnin me gjurin. Nuk ua prisha as kur ngulnin këmbë se edhe kantonet e vendit, ku kaloja javën e parë, ishin krijuar, po ashtu, në bazë të principatave shqiptare. Ku të ishte ky fat, mendoja. Dhe, duke bredhur buzë liqenit, më kishte rënë ndërmend Nositi i Lasgushit, fluturimi i të cilit më bëhej se ishte ngrirë ne ajër, aty diku mbi kokën e bustit të Skënderbeut, punuar nga dora mjeshtërore e Odhise Paskalit









Ndjeja dhembje se prostituimi shpirtëror e moral ishte në një shkallë qerpazjeje. Shpirti prej mediokri lexohet edhe në pikë të natës. Kryeredaktorin robus e kisha lutur ta ndërrojmë temën. Gjestin tim e kishte kuptuar si të një idealisti të pandryshuar, që nuk e pranon humbjen.

Gjendesha në qytetin G., emri i të cilit thoshin kishte origjinë ilire. Toponimin e lidhnin me gjurin. Nuk ua prisha as kur ngulnin këmbë se edhe kantonet e vendit, ku kaloja javën e parë, ishin krijuar, po ashtu, në bazë të principatave shqiptare. Ku të ishte ky fat, mendoja. Dhe, duke bredhur buzë liqenit, më kishte rënë ndër mend Nositi i Lasgushit, fluturimi i të cilit më bëhej se ishte ngrirë ne ajër, aty diku mbi kokën e bustit të Skënderbeut, punuar nga dora mjeshtërore e Odhise Paskalit.

Tevona ishte sjellë rreth tij, në hijen e errët të shelgjeve vajtuese dhe kur dilja nga kurora e dendur, pakëz më tutje kisha zgurdulluar shikimin në një skulpturë, që simbolizonte një kalë slloven. Ishte në pishë të diellit në vend të dukshëm. Prapë e kisha shikuar bustin e Heroit Kombëtar. Tani kisha një buzëqeshje tjetër. Nga mesi i liqenit një valë e trenuar sa nuk na kishte bartur.

Në krye të rrugës qendrore të qytetit G., e cila quhet Rruga e Prostitutave, e për të cilën një shkrimtar i ri i yni kishte përfunduar librin e tregimeve mu për të dhe po me këtë emër, e cila shumë vjet më parë ishte quajtur ndryshe dhe aty kishte lindur e ishte rritur Rusoi. Thoshin se i ati, sa herë e kishte vënë në prehër, i kishte pëshpëritur: Duaje Atdheun! Nën këtë dritë magjike ishte rritur e edukuar mendimtari i shquar, që vazhdimisht do t’ua kujtonte të vetëve: Atdheun duhet dashur… Por ta duash Atdheun, nuk është punë e lehtë. Duhet të pranosh rrezikun. Nuk mund të jetë vetëm ikonografi dashuria me të. Njeriu duhet ta dijë se ku shkel. Në të kundërtën, ai që nuk ka Atdhe, nuk di ç’është liria…

Për pakë kohë, lashë qytetin G. dhe në përcjellje të dy kalorësve dardanë u gjeta në Kështjellën Dardania ( Le Chateau Dardagnue), e cila ishte ngritur që në vitin 1200 nga kalorësi Aynion e që nuk dihej nga kishte ardhur dhe pse këtij lokaliteti i kishte vënë një emër antik. Tek i binim poshtë e lartë, hetova se Dardania e kalorësit të largët fare pak dallonte nga Dardania ime. Kishte gati të njëjtin konfiguracion e peizazh, mure e shtëpi të ulëta e të brishta. Por rruga deri aty ishte plot me serpentina e gryka. Supozohej se kalorësi kishte kërkuar strehim të sigurt, t’i shpëtojë ndonjë masakre të egër. Aty ishte edhe kështjella prej guri te latuar. Përngjasimet e tjera mes dy Dardanive sa vinin e zhdukeshin. Përpara kisha një qytetërim tjetër fare se në Dardaninë time, siç thoshte njëri nga kalorësit, anonime kishte bëtë aty të veten në shembjen e identitetit.

Njeriu vazhdon të më bezdisë me andrallat e veta. Mëdyshem vetëm se a bën ta kërkosh atë në grumbull. Në udhëtimet e mia isha përpjekur t’i mbyll çarjet në mes njerëzve. Por, a mund të ofrohen edhe shqiptarët kur zihen për asgjë edhe në kohë të liga? Emancipimi bëhet çështje.

Pasi isha shkëputur nga grumbulli, mbi lëkurën time më vonë kisha ndier peshën e hirit të fjalëve të një bote tjetër. E kisha të qartë se njeriu mbetet enigmë para se cilës duhet të kihet kujdes, posaçërisht kur ai nuk arrin të realizohet. Dhe nuk ka gjë më gërdiste se kur ai heq shpirt edhe në ëndërr.

Qytetin G. kushedi kur do ta shoh. Në kujtesë ngulitet edhe maksima: Duaje Atdheun! E kisha dëgjuar këtë në variante edhe në Dardaninë time. Megjithatë, unë nuk jam humbës. E di udhën time ku shpie. Varet nga koha se a do t’ia dal në krye…

Dhe kurrë mos thuaj se kam bërë mjaft… Për Atdheun nuk është kurrë shumë. Ai duhet në shumë mënyrë dhe duhet përcaktuar për njërën. Më të mundshmen.

Duaje pra Atdheun se ta vjedhësh atë është mallkim.




29/09/2009

standart.