Lufta Dhe Dilemat Shqiptare

[DriniM]

Pjesë nga libri i Maxhun SMAJLIT



LUFTA DHE DILEMAT SHQIPTARE



Një libër original, ku autori as nuk mallkon as nuk falë




-----------------------------------------------------------------------

16 janar 2004 / TN

Në emër të Zotit, të popullit dhe të dëshmorëve të tij po e shfletoj bllokun tim të shënimeve, të regjistruar në luftën e fundit të Kosovës me Serbinë gjatë vitit 1998/1999, faqet e të cilit janë të mbushura me qindra ngjarje të ndryshme, sa tragjike e të dhembshme, aq heroike e krenare. Pa dyshim janë ngjarje këto të një periudhe të bujshme dhe dramatike për popullin e Kosovës, që me dimensionet e tyre të shumanëshme, prekin thellë shpirtërat e njerëzve, jo vetëm te periudhës në spikamë. A u t o r i





Me fjalët e sipërme e nisë shfletimin e ditarit të luftës gazetari Maxhun Smajli për ta shkruar librin “LUFTA DHE DILEMAT SHQIPTARE”. Për lexuesit e faqes www.trepca.net, me dijen e autorit, zgjodhëm pak faqe nga 239 sa ka libri, të ilustruara me mëse 130 fotografi dhe tituj gazetash të asaj kohe. Faqet që kemi zgjedhur janë krejt të ordinere siç janë edhe fotografitë.

Reporteri i luftës Maxhun Smajli në çdo faqe ka pasqyruar heroizmin real të luftëtarëve të UÇK-së në zona të ndryshme të luftës, si në Drenicë, Dukagjin etj. Heronjtë e tij janë të rendomtë, pa zbukurime dhe epitete. Ata as nuk janë “dragoj as zana që fluturojnë nga kodra në kodër” për ta çliruar Kosovën nga serbi. Ja sesi shprehet në mënyrën më të thjeshtë për të treguar heroizmin aq të madh që antarët e familjes së Shaban Jashari treguan gjatë luftës së 5, 6 dhe 7 marsit: “Në rrënojat e shtëpisë kishte mbetur e vrarë heroina, nënë Salë H. Jashari (57), e cila kishte luftuar deri në momentin e fundit. Se ajo kishte vrarë shumë police serbë dëshmon kufoma e një polici serb, të cilin e kishin harruar policia, e i cili ishte vrarë nga pozicioni i nënë Salës” (faqe 63).

Autori Salë H. Jasharin e quan “nënë” sepse e di për nënë, sepse e don për nënë. Me heroizmin e saj, ajo edhe është nënë e gjithë Kosovës, që në moshë të shtyer nuk ka luftuar vetëm për famijlen Jashari të Prekazit, por dha shembullin sesi luftohet për Kosovën.

Me riprodhimin e shkrimeve të kohës në libër dhe shoqërimin e tyre me fotografi origjinale, autor u kumton lexuesëve se ai qysh atëherë ka guxuar t’ia bëj gjyqin forcave serbe para opinionit botëror, duke i demaskuar për dhunën që këta kanë ushtruar ndaj civilëve shqiptarë të pafajshëm. Forcave serbe të rregullta, në këto punë të pista dhe makabre, u ndihmonin edhe paramilitarët dhe civilët serbë të cilët me parulla të ndryshme i porosisin shqipatarët: “Nëse lëvizni, natën do t’u vrasim të gjithëve” (faqe 40). “ Bebja e vdekur, për shkak të pasigurisë, varroset natën” (faqe 70)

Por, Maxhuen Smajli nuk ka treguar as më të voglën mëshirë as ndaj ushtarëve bastardë të UÇK-së që kishin marrë pushkën për të nxjerrë ndonjë gjak të vjetër apo për tu pasuruar duke maltretuar dhe rrahur shqiptarët në stilin e serbëve. Këtë tip të ushtarit bastard të UÇK-së e personifikon Pjetër Ukaj, i njohur me nofkën “Ujku”. “Ujku” në shtabin e Jabllanicës së Gjakovës provokon, kërcënon, keqtrajton dhe dhunon shqiptarë të pafajshëm njësoj sikur serbët. Ja si i paraqet autori i këtij libri sjelljet e “Ujkut”: Ky filloi të më provokojë […] duke i thënë një ushtari që ishte në këmbë përballë tij, prapa meje: "A ta çojmë atje?". Pastaj e vari shufrën e gomës në një varëse në uniformën e tij dhe e nxori një thikë të ndryshkur, apo të papastruar nga gjaku… Të njejtit ushtar i thoshte: “A t’ia bëjmë sikur atij tjetrit”

Apo edhe më keq: …Pasi hymë brenda dyerve të oborrit, në një plevicë në shtylla betoni, Ujku kishte qenë duke e rrahur një person rreth të 40-tave, ... derisa e keqtrajtonte pa mëshirë, shikimin e mbante tek unë. Sikur donte të më thoshte se kështu do ta përjetosh edhe ti një dite. (faqe 91).

E çfarë ka përjetuar reporteri i luftës Maxhun Smajli, nga gjakatarët serbë që e kanë arrestimeve 18 herë dhe peripecit që ka pasur gjatë luftës si gazetar lexuesi do ta zbulojë vetëm kur ta lexojë librin e tij “LUFTA DHE DILEMAT SHQIPTARE” .

Autori nuk mallkon as kolaboracionistët shqiptarë të tipit të Ramadan Bales. Ai sikur ia lë Zotit që të lëshojë mallkimin në ta!

Sefedin KRASNIQI

[DriniM]

Maxhun SMAJLI



LUFTA DHE DILEMAT SHQIPTARE

--------------------------------------------------------------------------------



22 janar (1998), e enjte







Ende pa gdhirë dita, forca të shumta serbe rrethojnë shtëpinë e Shaban Jasharit në Prekaz, duke sulmuar rrufeshëm me minahedhës, mortaja dore dhe me armë automatike. Me të dëgjuar, vendosa dhe u nisa për te vatra e luftës.

Rrugës për në Llaushë takoj njerëz të shumtë, moshash të ndryshme, të armatosur, që shkonin me ngut kush këmbë e kush me traktorë, disa edhe kaluar me kuaj.





Rrugët e fshatit Llaushë janë të mbushura me ushtarë të UÇK-së. Në shpatin jo larg nga Prekazi, në mal, në pozicionet e tyre në gjendje gatishmërie, takoj Fidil e Esat Gecin, Besim Dajakun, Sami Hajrën e disa të tjerë të cilët nuk më lejuan të shkoja më tej, ngase si më thanë, forcat serbe ishin zmbrapsur pas qëndresës se Shaban Jasharit me familje. Por fshati vazhdon të mbahet i rrethuar nga forca të shumta serbe.

Këtu mësova se në familjen e Shaban Jasharit, në luftë me forcat serbe, janë plagosur dy vajza. Ndërsa në tërheqje, një pjesë e forcave serbe, në shenjë revolte në fshatin Klinë e Poshtme kanë vrarë Hysen Mangjollin nga Mikushnica, derisa shkonte në punë.


05 mars (1998), e enjte

Që në orën 08.00 të mëngjesit kam dalë në Klinë. Autobusi me të cilin udhëtova ishte tërësisht i boshatisur. As rrugëve nuk vëreheshin lëvizje të automjeteve shqiptarë. Vetëm makina të blinduara dhe të pablinduara të forcave policore serbe. Të shpeshta ishin edhe veturat civile serbe pa targa, që kishin dritaret e hapura dhe në dritare kishtin vënë armët paramilitarët serbe. Edhe Klina ishte e boshatisur.

Banorët e kësaj qyteze ishin strukur nëpër shtëpitë dhe banesat e tyre. Vëreheshin vetëm ça fëmijë dhe aty-këtu ndonjë femër shqiptarë që kishte dalë për të blerë bukë dhe gjëra të tjera të nevojshme për familje. Lokalet ishin të hapura, por nuk kishte blerës. Ne butikun e Marjan Përlaskës shkoja shpesh, sepse në këtë lokal si edhe në disa lokale të tjera shqiptarë, unë fshehja materiale të ndryshme. Edhe kësaj herë Marjani ma mori materialin dhe e futi nëpër xhepat e teshave që ishin në shitje, sepse kishte lëvizje të shumta të policëve serbe. I madh ishte edhe numri i punëtorëve të sigurimit që lëviznin ne rroba civile.

Në Prekaz luftohet qysh në orët e hershme të mëngjesit. Aty familja Jasharaj po reziston fuqishëm. Flitej edhe për humbje të shumta në radhët e forcave serbe. Polici serb Ranko Kiziq i kishte thënë një bashkëfshatari të tij shqiptar se, "juve shqiptarëve duhet vrarë të gjithëve, në Prekaz na janë vrarë katër "komandosa" dhe shtatë "specialca" që kanë qenë te gardes në Beograd". Humbja e forcave serbe vërehej edhe në levizjet e tyre të shpeshta, që bëhej me një shpejtësi të madhe. Para stacionit të policisë qëndronin shumë policë dhe civilë serbë. Aty hynin e dilnin pa ndërpre.

Disa autoblinda, pizgauera, xhipa e vetura shkonin e vinin. Nga këto vetura policia zbritnin shqiptarë të arrestuar. Disa silleshin në këmbë të shoqëruar nga police dhe civile serbë. Marjani e mbylli lokalin dhe më preferoi të dalim. "Nuk është puna mire", tha ai. Me të dalë në rrugë prapa nesh u vunë punëtorët e Sigurimit Serb në Klinë Zharko Stojanoviqi dhe një civil tjetër. Ne filluam të hymë nëpër disa lokale të cilat ishin të pakta, për të ikur nga ata që na përcillnin hap pas hapi. Ata hynin në çdo lokal që ne hynim, na shikonin, por nuk flisnin. Për pak minuta sikur ua humbëm gjurmët dhe shkuam ne lokalin e Ramë Morinës, u ulëm në një kënd të errët. Ishte ora 12.30, kur para nesh u shfaqën dy civile serbë.

“Jemi nga policia. Lejet e njoftimit”, - na thanë. Ua dhamë lejet, por nuk i shikuan fare dhe kërkuan që t'i shoqërojmë. Përjashta kishin qenë edhe disa civilë serbë të armatosur. Na futën në një veturë të tipit "Zastava 128" ngjyrë e kuqe me targa të Gjakovës. Na dërguan para stacionit të policisë që nuk ishte as 100 metra larg nga ky lokal. Nuk na lejuan të zbresim nga vetura. Rreth veturës ku ishim u mblodhën edhe shumë kriminelë të tjerë, tre prej tyre ishin ata që i kisha parë më 23 janar në Jashanicë, të cilët dhanë urdhër që te na nxjerrin nga Klina dhe ta kryejnë punën me ne. "Do të na vrasin", tha Marjani "Do të na vrasin", miratova unë. Tentuam të dalim nga vetura, por nuk na lejuan.

Në veturën ku ne ishim hynë dy civilë, kurse në një veturë tjetër hynë katër të tjerë dhe u nisën në drejtim të urës së hekurudhës në drejtim të Videjës, në pjesën veriperëndimore të Klinës. Para se të shkojmë tek kjo urë e ndalën veturën dhe urdhëruan Marjanin të dalë përjashta dhe të shkojë drejt në shtëpinë e tij. Të mos shikojë prapa dhe të mos i tregojë askujt, ndryshe, i thanë "do të vritesh".

Marjani pasi hapi derën e veturës, ende pa dalur përjashta, i pyeti për mua, "po këtë, do ta lironi?" Ata iu përgjigjën "këtë nuk do ta shohësh kurrë me të gjallë!", dhe i bërtitën të ikë sa më shpejt. Kur Marjani dëgjoi këto fjalë i rrodhën lotët. Përkundër urdhërave të tyre, pasi u largua për disa hapa, u ndal dhe e shikonte veturën derisa u fsheh prapa një kthese, e pastaj kishte ikur me vrap për të lajmëruar shokët për fatin tim, të cilëve u kishte thënë se "Maxhunin e mbytën shkiet!" Pas disa orësh, kishin ardhur dhe me kishin kërkuar kudo, nëpër ato kaçuba buzë Drinit te Bardhë, por nuk me kanë gjetur.

Policët serbe me çuan tek disa shkurre tek ura e trenit dhe me nxorën nga vetura. Dy serbe mbanin automatikët në drejtim të rrugës që çon për ne Videjë dhe drejt shtëpisë se Jak Gjergjit, të tjerët më thanë të vrapoj dhe të mos shikoj prapa. Por unë, përkundër britmave te tyre, nuk vrapova dhe papritmas, dy nga ata filluan të më qellojnë me lëndë të forta derisa më shtrinë për toke në një baltë. Aty erdhën edhe dy të tjerë të cilët filluan të më qellojnë me shqelma.

Njëri prej tyre ma vuri këmbën në kokë duke ma vënë kokën në baltë. Pastaj njëri nga ata më kapi për flokë, duke ma ngritur kokën lart dhe, duke më goditur me grushta fytyrës, më thoshte në gjuhën serbe: "Ti po shkruan se ne po masakrojmë shqiptarët e tash do të masakrojmë ty" dhe kërkoi nga shoku që ishte afër tij thikën, me të cilën me preu në dy vende, në fyt dhe nën hundë. Njëri nga ata i tha "Më parë vizatoja kryqin e pastaj masakroje". Goditja në kokë me një lëndë të forte ishte fat për mua. Për 45 minuta isha pa vetëdije.

Pasi më erdhi vetëdija u mundova të largohem, por trupi nuk punonte dhe fillova të zvarritem, kur para meje u dukën dy femra që vinin drejt meje. Ato kishin qenë gruaja dhe vajza e Jak Gjergjit, shtëpia e të cilit nuk ishte larg nga aty. Më morën dhe më sollën në shtëpinë e tyre dhe aty në ndihmë më doli mjeku Jak Gjergji. Prej aty, nën përcjelljen e gruas së Jakut, shkova në kishën katolike shqiptare "Zoja e Këshillit të Mire" në Klinë. Famullitari i kësaj kishe Don Franë Sopi, me motrën e nderit Lizën, pas disa orësh, me veturën e tyre, më sollën në shtëpinë time, ku për gjendjen time shëndetësore është përkujdesur bashkëfshatari im, mjeku Adem Tafili.

Në Prekaz u luftua deri më 7 mars ndërsa fshati ka vazhduar të jetë i rrethuar deri me 9 mars, kur forcat serbe i marrin kufomat. Nga morgu janë sjellë pastaj 48 kufomat e shqiptarëve të vrarë gjatë tri dite luftimesh. Prej tyre, 20 ishin anëtarë të familjes së Shaban Jasharit.

Në rrënojat e shtëpisë kishte mbetur e vrarë heroina, nënë Salë H. Jashari (57), e cila kishte luftuar deri në momentin e fundit. Se ajo kishte vrarë shumë police serbë dëshmon kufoma e një polici serb, të cilin e kishin harruar policia, e i cili ishte vrarë nga pozicioni i nënë Salës.

Me 10 mars, policia serbe bënë dhunshëm varrimin e tyre në një gropë të hapur me eskavator.

Me 11 mars organizohet popullata dhe e bën varrimin e 53 kufomave, ashtu siç e meritonin, në Fushën e Pajtimit. Midis atyre ishin edhe kufomat e katër shqiptarëve të vrarë po ato dite në periferi të Skënderajt: Sadik Kaçkini(48), Fatime Gashi (46) me fëmijët Gazmendin ( 16) dhe Makfiretën (13) nga Liausha.


07 maj (1998), e enjte

Gjatë tërë ditës nuk pati lëvizje të trenave në asnjë drejtim, si i vetmi mjet për lëvizjen e popullatës. Treni ishte ndalur nga forcat policore serbe në Gllogoc. Nëpër rrugët dhe lokalet e Klinës thuajse nuk kishte njerëz. Mjetet informative serbe informuan se ushtria jugosllave është vënë në veprim të hapur kundër forcave mbrojtëse te UÇK-së me tërë arsenalin që ka, përfshirë këtu armatimin e rendë artilerik, si tanke e topa kalibrash të mëdhenj.

Në përleshje me forcat serbe, në zonën kufitare me Shqipërinë, në afërsi të Plavës, është vrarë atdhetari dhe ushtari i UÇK- së Bahri Fazliu, nga Llausha e Podujevës. Bahriu ishte veprimtar i shquar i LKÇK-së. Gjithashtu, vëllai i dëshmorit Fahri Faziiu, i cili në konfrontim me forcat serbe vritet me 1989.

Isha i ngarkuar nga rinia e fshatit Potërç të interesohem për mobilizimin e tyre në radhët e UÇK-së, mbase kjo punë ishte bërë në disa nga fshatrat përreth si në Drenoc, Grabanicë e Bokshiq, ku tashmë kishte filluar mobilizimi.

Rreth ores 16.00 kam shkuar në Jabllanicë të Gjakovës. Kalova përmes fshatrave Grabanicë, Bokshiq e Gllogjan të Pejës dhe, para meje, u shfaq fshati Jabllanicë. Fshat ky i njohur prej kohësh për rezistencë kundër armikut. Për trimëri e bujari. Kishte vite që këmbë shkau nuk kishte guxuar të hyjë në këtë fshat.

Nga ky fshat kanë dalë edhe shumë shkollarë, të cilët janë të njohur për opinionin kosovar dhe më gjerë. Dekadën e fundit të shekullit XX të mileniumit që shkoi, ky fshat ishte bërë çerdhe e UÇK-së, si dhe vend për grumbullim dhe shpërndarje të armatimit në rajonet e ndryshme te Kosovës. Këtu tuboheshin vullnetarët për shkuarje në Shqipëri për armatim. Po këtu edhe zbarkohej e më pas shpëmdahej armatimi. Pothuajse i tërë armatimi i Drenicës kishte kaluar përmes këtij fshati. Djem të këtij fshati kishin sjellë armë edhe në familjen e Adem Jasharit.

Kur arrita në hyrje të fshatit, se pari mendova të shkoj në konakun e Sadri Zenelit, inxhinier në Feronikelin e Gllogovcit, njëri ndër ushtarët e parë Sadri Zeneli, babai i rezistencës UÇK-së në Dukagjin.

Askund nuk shoh ushtarë, edhe pse mendoja se dikush do të më ndalojë në hyrje të fshatit. Pasi kalova shitoren që gjendej në mes të fshatit, nga aty doli një person në rroba civile i cili me thirri: "Hej, ti me gjyzllykë, kthehu! ". U ktheva dhe sipas urdhërit të tij hyra ne shitore. Aty kishin qenë shumë njerëz, gati të gjithë ushtarë të UÇK-së. Disa të uniformuar, gjysmë të uniformuar dhe të pauniformuar. Disa qëndronin të ulur mbi banakë, disa nëpër arka të shisheve të birrave, e disa qëndronin në këmbë. Aty kishte qenë edhe Alush Agushi nga Drenoci, të cilin kishte gati tre muaj që nuk e kisha parë.

Më ftuan të ulem në një arkë me shishe të birrave të zbrazura. Përballë meje qëndronte një ushtarak që e thërrisnin "Ujku". Me vonë mësova se ai kishte qenë Pjetër Ukaj nga Vukova e Gjakovës. Ishte i plagosur në dorë në luftën e Gllogjanit. Flitej se ishte trim dhe luftëtar i mirë, por në popull ishte i pasjellshëm. Ishin të shumtë ata që ankoheshin për sjelljet e tij. Në të shumtën e rasteve të bënte pershtypje se nuk ishte i keq ashtu si thuhej për te.

Por, e gjithë kjo vinte nga paaftësia e tij për të logjikuar mirë. I lehtë në mendje dhe fizikisht e shpirtërisht i vënë në shërbim të më "të mëdhenjve". Ky filloi të më provokojë, duke e rrahur dorën e tij me një shufër gome, duke i thënë një ushtari që ishte në këmbë përballë tij, prapa meje: "A ta çojmë atje?". Pastaj e vari shufrën e gomës në një varëse në uniformën e tij dhe e nxori një thikë të ndryshkur, apo të papastruar nga gjaku, të përçarë brendapërbrenda si popull. Ngase, jo te gjithë do ta dëshirojnë luftën.

Disa jetojnë mirë, i kanë te gjitha dhe, asgjë nuk i pengon prania e regjimit të Beogradit. Nuk e dinë se një ditë para shpatës se shkaut te gjithë do te trajtohen njejtë". Aty para shitores me një xhip që posa e kishte marre në Nepole, erdhi Lahi Brahimi. Frenoi në vend dhe pas pak ia arriti pluhuri që për pak minuta të na mbulojë të gjithëve. Pasi pluhuri kaloi, Alushi kërkoi që unë t'i shoqërojë deri në shtab, gjë që edhe pranova pasi Xhevati më tha të shkoj me ta. Hypëm në xhip e shkuam tek një shtëpi prapa një zabeli. Me ne ishte edhe Xhelal Hajda -"Toni" e Lahi Brahimi - "Magjupi".

Pasi hymë brenda dyerve të oborrit, në një plevicë në shtylla betoni, "Ujku" kishte qenë duke e rrahur një person rreth të 40-tave, trup mesatar, kishte ca mustaqe të holla, dhe ishte shëndetlig. Thuhej se ai ishte nga fshati Gërgoc. Kur më pa mua të shoqëruar nga të "mëdhenjtë" e shtabit filloi të më shikojë me një mëshirë, dhe sikur nga unë kërkonte ndihmë. Mbase kujtonte se unë jam ai që kam në dore jetën e tij, për ta shpëtuar apo vrarë. Ndërsa "Ujku", derisa e keqtrajtonte pa mëshirë, shikimin e mbante tek unë. Sikur donte të më thoshte se kështu do ta përjetosh edhe ti një dite. Pastaj më thanë t'i shoqëroj tek bodrumi i shtëpisë shtab, i cili ishte i mbushur përplot me ujë. Më thanë të ulem dhe të shikoj brenda në bodrum. Ashtu edhe veprova.

Pasi u ula, në një kënd pashë dy persona që qëndronin në ujë. Vërtet, ishin këto skena që me shqetësuan, edhe pse nuk dija se kush ishin ata. Po këtë fat e kishin përjetur edhe Skënder Kuqi nga Lutogllava dhe një drenicak nga Polaci me mbiemrin Ngucati. Ky kishte ardhur nga Prizeni, ku edhe kishte jetuar kohëve të fundit, për t'iu bashkangjitur UÇK-së në luftë kundër serbit.

Por, nga disa udhëheqës të shtabit ishte krijuar dyshimi se kishte ardhur me qëllime të caktuara antikombëtare dhe ishte futur nën turtura tmerruese për të përfunduar më pas në bodrumin me ujë. Skënderin e kishin arrestuar pa faj. Këtë gjë e ka dëshmuar reagimi i popullatës shqiptare të fshatit të tij, Lutogllavës, dhe dy fshatrave të tjera. Ky reagim ka bërë që ai të nxirret nga uji i bodrumit dhe të merret me kuzhinë e punë të tjera rreth shtabit. Më vonë, Skënderi, duke e ndier veten të vetmuar, tenton te ikë, por kapet nga disa ushtarë te UÇK-së, të cilët me qëllim ishin skajuar për të përcjellë lëvizjet e tij. Pasi kapet, keqtrajtohet deri në vdekje. Pra, jeta e Skënder Kuqit përfundon nga torturat me lëndë të forta.

Ndërsa drenicakun nga Polaci e kam takuar disa herë. Ai tani është ushtari i mirë i UÇK-së, i njohur me pseudonimin "Drenica" dhe ishte ngarkuar me mitraloz të rëndë 12,7 mm, "Gulinov". Ky trim nga Drenica, që edhe pseudonimin e kishte "Drenica", është vrarë nga plumbat serbe në mbrojtje të Jabllanicës së Gjakoves. Pikërisht ata që e kanë keqtrajtuar, kanë ikur dhe e kanë lënë vetëm me Gulinov në luftën e fundit kur edhe bie Jabllanica. Po ashtu, edhe personi që keqtrajtohej nga "Ujku" ishte bërë ushtar i dalluar. Edhe ky ishte treguar i suksesshëm në mbrojtjen e Qeskovës disa herë.





U larguam edhe nga ky vend. Unë shkova në shtëpinë e Xhevatit, ku kishte qenë duke me pritur Sadriu. Një burrë zeshkan me trup mesatar, me mjekërr dhe flokë të thinjura, rreth të pesëdhjetave, me sy depërtues, sy që armikun e fusnin të gjallë në tokë. Atdhetari më i shquar i këtyre anëve e shok i Ademit, Hamzës, Salihut, etj.

Dielli kishte perënduar. Frynte një fllad i lehtë. Zogjtë këndonin. Kërkova të ulemi në barin e gjelbërt të oborrit të shtëpisë së tij. Nuk vonoi dhe na erdhën kafetë. Pas pak tek ne erdhi personi i cili me kishte ndalur ne rrugë. Ai kishte qenë vëllai i madh i Lahiut, Selmani. Ky kishte ardhur nga Zvicra ku punonte dhe jetonte me vite. Sadriu e ftoi të ulej, por nuk pranoi, ngase ai kishte ardhur për të na ftuar në konakun e tij. "Ta marrësh Maxhunin dhe të vini sonte në konakun tim", tha ai. Për mua që iu isha nënshtruar provokimeve kohë me pare ishte një befasi për të mirë dhe, pranuam me dëshirë.

Rreth orës 20.00 shkuam une dhe Sadriu. Aty erdhën edhe Myrte Zeneli, Xhelal Hajda, Alushi, Pjetër Ukaj, (këtë të fundit shumë shpejt e ndoqën nga oda). Në këtë kullë prej guri ku kishte shumë frëngji, kishte qenë baza e UÇK-së. Në një tavolinë qëndronte makina e shkrimit që ishte marrë në stacionin e policisë serbe në Irzniqit. Me atë makinë kishte punuar vetë komandanti famëkeq i atij stacioni policor, Sllobodan Prashqeviq, i njohur si "Slloba". Sllobën e kanë vrarë pjesëtarët e UÇK-së me 2 mars 1998 në Ratish të Deçanit. Radiolidhja ishte gjithmonë e hapur dhe dëgjonim bisedat e policëve serbe që bënin mes veti. Më së tepërmi kishin vënë në lidhje të punktit të Dollcit. Ato që më bënë përshtypje ishte kërcënimi i policit serb kolegut të vet për vonesën vetëm pesëminutëshe.

Polici I : - Pse je vonuar?

Polici II : - Për pesë minuta do te jem aty!

Polici I : - Për mua pesë minuta janë të medhenj. Unë për këtë kohë mund të vritem nga UÇK-ja. Mezi dolëm ne mëngjes!

Përmes kësaj radiolidhje kam dëgjuar informatën e parë për arrestimin e disa qytetarëve shqiptarë nga fshati Gremnik. Polici në radiolidhje konsultohej me stacionin e policisë në Klinë se si të veprojnë me shqiptarët e zënë. Përgjegjja ishte "Sillni tek ne". Në orët e para të mëngjesit Xhelal Hajda -Toni, u shtri për të fjetur, ndërsa Sadriu dhe Selmani u ndanë në një kënd dhe bisedonin për një problem serioz midis Lahiut dhe Xhevatit.

Kjo ishte dhe ka mbetur një natë e paharruar për mua. Ishte dhe ka mbetur natë e veçantë për mua, ngase shumë prej trimave që ishin pjesëmarrës në këtë tubim, nuk arritën t'i shijojnë kënaqësitë e lirisë, e për të cilën punuan shumë, si Sadri Zeneli, Myrtë Zeneli, Xhelal Hajda - Toni e Mustafë Abazi.


08 maj (1998), e premte

Në orën 07.00 dolëm nga konaku i Lahiut. Sadriu me snajperin e tij me përcolli deri ne Gllogjan. Bënte vapë e madhe dhe askund nuk vërehej lëvizje njerëzish.

Ne Shkallën e Bokshiqit u ula për të pushuar. Ishte kjo pika me e lartë. Fshati dukej si në pëllëmbën e dores. Bukuritë e natyrës që me rrethonin me janë ushqim shpirtëror. Flladi i lehtë dhe i freskët, cicërima e zogjve, këmbanat dhe pëllitjet e lopëve, lehjet e qenve dhe thirrjet e njerëzve që lugina i përcillte pas disa sekondash në vesht e mi, tregonin për lumturinë dhe jetën e bukur të këtyre banorëve.

Pas pak minutash arrita në mes të fshatit. Te "Blini". Hije e bukur përpushim. Gjashtë bokshiqas, kush i ulur e kush i shtrirë, bisedonin mes vete për pozicionet dhe organizimin e ushtrisë dhe të luftes për mbrojtjen e fshatit. Shpesh shprehej frika se nuk do te mund të rezistonin. "Kemi pak armatim dhe municion", « Besa edhe armatimi është i dobët", "Po, Jabllanica na kanë thënë vetëm shtatë minuta mbajeni ju, se ne vijmë menjëherë", "Jabllanica, po të kishte dashur të na ndihmonte, nuk na e kishte ndalë armatimin tonë që e kemi sjellë prej Shqipërisë", « Mirë e ke, me nëntë automatika, një mitraioz dhe dy pushkë gjuetie, çka duam të bejme ne?!", ishin disa nga bisedat që u zhvilluan aty.

Pastaj që këtej kam shkuar ne fshatin Gllarevë për te mësuar se çfarë kishte ndodhur atje pas sulmit te forcave serbe nën drejtimin e Ramadan Bales.

Që në orët e hershme, forcat serbe kishin granatuar lagjet Hasanaj, Pantina dhe Kapllanaj të fshatit Gllarevë, ku kanë vrarë Agim Ymer Hasanaj (21). Agimin e kanë vrarë tek pragu i shtëpisë, e me pas ia kanë vënë një pushkë automatlke dhe shumë fishekë përbri dhe, në atë gjendje e kanë fotografuar. Policia nuk e ka lejuar familjen e Agimit për ta marrë kufomën. Në ndërkohë jane djegur edhe disa shtëpi si dhe janë keqtrajtuar e arrestuar shumë familjarë e bashkëfshatarë të Agimit. Granatime dhe mitralime të forcave serbe pati edhe në drejtim të fshatrave Gjurgjevik i Madh dhe Dobërdol, ku është goditur shtëpia e Anton Berishës nga ky fshat.

Ne shënjestër te sulmit te forcave serbe ishin edhe fshatrat Llazicë e Mleqan. Koncentrim dhe përforcim te forcave policore serbe ka pothuajse në tërë komunën e Klinës. Përgjatë rrugës Klinë - Zllakuqan janë përqëndruar forca ushtarake dhe të policisë speciale serbe me fytyra të ngjyrosura. Në ndërkohë në SHSH në Klinë kanë ardhur tre police të plagosur rendë nga UÇK-ja, të cilët pas intervenimit mjekësor u dërguan për në spitalin e Pejës.

Derisa situata në Kosovë çdo ditë po shkallëzohet, ish-kryeministri i Spanjës Filipe Gonzales, pas bisedimeve me komisionerin e Bashkimit Evropian Hans Van den Bruk, me sekretarin e NATO-s, Havier Solona dhe me zyrtarë të tjerë të Parlamentit Evropian që i zhvilloi sot lidhur me ndërmjetësimin e bisedimeve shqiptaro-serbe shprehet se "nuk jam optimist për pranimin e misionit tim si ndërmjetës në bisedimet shqiptaro-serbe". Ndërsa Xhejms Folli, zëdhënës i Departamentit të Shtetit, para gazetarëve përsëriti qëndrimin amerikan rreth problemit te Kosovës se zgjidhja përfundimtare e tij mund te mos jetë brenda komizave te RFJ-së. Këtë gjë e kishte përsëritur edhe presidenti Klinton…


17 qershor (1998), e mërkurë

Vetëm dje dhe sot janë vrarë nga forcat serbe 26 shqiptarë, prej tyre 17 vetëm në zonën kufitare Shqipëri- Kosovë. Numri më i madh i të vrarëve janë nga komuna e Deçanit. Gjatë sulmeve të forcave serbe ndaj fshatrave te Komunës se Deçanit, që nga 25 maji janë vrarë 58 persona, në mesin e tyre janë 15 femra, 27 pleq mbi 65 vjeçarë dhe 8 fëmijë nën moshën pesëmbëdhjetëvjeçare.

Qysh në orët e hershme te mëngjesit të sotëm, forcat serbe sulmuan me armë të rënda artilerike fshatrat Kërrnicë, Jashanicë e Epërme dhe Ozdrim. Po sot, tre pjesëtarë të UÇK-së me një veturë të tipit "Askona", erdhën nga Shtabi i Jabllanicës dhe me disa të shtëna me automatik nga pjesa verilindore e fshatit Bokshiq, provokuan serbët e fshatit Dugajevë dhe Drenoc.

Pas këtij provokimi ushtarët e UÇK-së me një shpejtësi të madhe u larguan me veturën e tyre për në Jabllanicë të Gjakovës. Ky provokim nga ana e UÇK-së pati për pasojë largimin e atyre pak familjeve të kthyera në këtë fshat, ngase serbët e fshatrave Dugajevë e Drenoc, këtij provokimi iu përgjigjën me 26 predha te minahedhësve mbi fshatin Bokshiq. Ato pak familje shqiptare të kthyera dy ditë më paë në këtë fshat, të kapluara nga frika e vdekjes nga granatat serbe që binin pa pushuar, vraponin drejt malit, në drejtim të Gllogjanit.

Tek largoheshin për në mal e që nuk dinin ku do të shkonin me tej, dëgjoheshin të mallkonin dhe të thoshin çdo gjë të keqe për ushtarët që provokuan. "Na morën ne qafë të pafytyrët", "Vetëm po i ngucin e po ikin", "Nuk po ua mban ***** me qëndru", "Kollaj e kanë me luajtë me familje, kinse jemi diçka", "O, e dimë ne kushjanë ata bre, mo zo ma keq për ne", e fjalë të tjera të shumta dëgjohej të fliteshin nga të ikurit. Ka kohë që ky fshat po bëhet poligon i predhave serbe si pasojë e provokimeve të pandërgjegjshme të disa ushtarëve dhe ushtarakëve te UÇK-së, te cilët janë te njohur për banorët e këtij fshati. Të tilla fjalë mallkuese e fyese nga popullata që iknin, kam dëgjuar shpesh para e pas kësaj here, edhe nëpër mese të tjera, si në Këpuz, të ikurit nga Qeskova, Ujmiri, etj.

Mirëpo, tek familjet e ushtarëve të tillë dëgjohej të flitej ndryshe. Ata dëgjoheshin të thoshin për ndonjërin nga bijt e vet:" Le te thotë kush çka të dojë, se për shkollë vërtet nuk i ka shkua, por për pushkë bashë mirë po i shkon", „Çka don të thotë me shkollë kur nuk guxon me kapë pushkën kundër armikut të popullit dhe të vendit tend", "Po presin kur të çlirohet Kosova e me ardhë me ua marrë karrikat", etj.


vijon........................

[DriniM]

Nga ky fshat bashkë me popullatën u largova edhe unë. Pasi raportova nga një telefon celular në Nepole, vendosa të shkoj për vizitë në kishën katolike shqiptare "Shën Ndou" ne Gllogjan.

Në oborrin e kësaj kishe takova Don Kelmendin dhe dy Motra të Nderit, Zojë Krasniqin dhe një tjetër emrin e të cilës nuk arrita ta mësoj. Ishin duke qarë. "Bëtë mirë që erdhët zotni gazetar", m'u drejtua Don Kelmendi dhe vazhdoi: "Na ka ardhur Pjetër Ukaj-Ujku, e na është kërcënuar se do ta çojmë bujtinën e motrave në ajër bashkë me ambulancën sanitare e cila gjendet nën te. Ndërsa, mua m'u kanë kërcënuar me ekzekutim. Më kane akuzuar se gjoja më paskan zënë në radiolidhje duke i dhënë informacione policise serbe", me tha famullitari i kësaj kishe shqiptare, derisa loti i shkonte rreke, jo nga frika e vdekjes, por nga etiketimi i pabazë.





Do theksuar se atdhedashuria e këtij famullitari është dëshmuar gjithmonë. Pikërisht për këtë edhe ka gëzuar autoritet të madh në popullin shqiptar pa dallim feje. E tërë popullata shqiptare e besimit mysliman të fshatrave të Lugut të Baranit dhe me gjerë e duan dhe e respektojnë më shumë se këdo tjetër Don Kelmendin dhe Motrat e Nderit të kësaj kishe shqiptare.

Pakënaqësinë e tyre ndaj sjelljeve të tilla jo të mira e shprehnin edhe banorët e Jabllanicës. Ata thoshin: "Na është bërë i huaj katundi. Po hyn e po del kush po don dhe kur po don. Kanë nisë edhe po flasin në emër të Jabllanicës.


Na e morën fytyrën para katundeve të tjera. Merreni me mend: i kanë ngucur edhe Don Kelmendin me Motra që na janë gjetur në kohët më të vështira sa herë kemi pasur nevojë. Nuk na ka mbetë fytyrë me i dalë përpara Don Kelmendit, veç pasha t'Madhin Zot, kush nuk po na vetë neve", thoshin disa jabllanicas.

Do theksuar se atdhedashuria e këtij famullitari është dëshmuar gjithmonë. Pikërisht për këtë edhe ka gëzuar autoritet të madh në popullin shqiptar pa dallim feje. E tërë popullata shqiptare e besimit mysliman të fshatrave të Lugut të Baranit dhe me gjerë e duan dhe e respektojnë më shumë se këdo tjetër Don Kelmendin dhe Motrat e Nderit të kësaj kishe shqiptare.

Pakënaqësinë e tyre ndaj sjelljeve të tilla jo të mira e shprehnin edhe banorët e Jabllanicës. Ata thoshin: "Na është bërë i huaj katundi. Po hyn e po del kush po don dhe kur po don. Kanë nisë edhe po flasin në emër të Jabllanicës. Na e morën fytyrën para katundeve të tjera. Merreni me mend: i kanë ngucur edhe Don Kelmendin me Motra që na janë gjetur në kohët më të vështira sa herë kemi pasur nevojë. Nuk na ka mbetë fytyrë me i dalë përpara Don Kelmendit, veç pasha t'Madhin Zot, kush nuk po na vetë neve", thoshin disa jabllanicas.

Pjetër Ukaj ishte urdhëruar nga eprorët e tij të besimit mysliman të shkonte në kishë, vetëm pse ky ishte i besimit katolik dhe të mos krijohej një përçarje ndërkonfesionale, për te kërkuar një shtrat të ambulances së kishës, e cila ishte vënë ne shërbim të popullatës shqiptare, ku numri i pacientëve ishte shumë i madh, për të cilët nuk kishte shtretër të mjaftueshëm. Në ndihmë popullatës u kishte dalë edhe Dr. Agimi që ishte po nga ky fshat bashkë me Motrat e Nderit, te cilat rrezikonin jetën e tyre duke shkuar për barëra në Pejë përmes punkteve policore serbe.

Pikërisht sulmi kërcënues ndaj famullitarit të kësaj kishe dhe Motrave të Nderit, bëri që tek pjesa më e madhe e popullatës së këtushme shqiptare të të dy besimeve të krijohej bindja se këta njerëz, udhëheqës të UÇK-së, nuk ia mendojnë të mirën popullit dhe se, asgjë nuk bëjnë për të mirën e popullit, por për qëllimet e tyre të ngushta. Duke e parë rrezikun për një të keqe, banorët e fshatrave Nepole dhe Gllogjan, tubohen në një odë në Gllogjan, ku ishte i pranishëm edhe "Ujku", i cili e ndiente veten krenar për atë që kishte bërë në kishë.

"Unë jam shok i ngushtë i Zani Qaushit. Ne e kemi rrëzuar Sali Berishën dhe e kemi nxjerrë nga burgu Fatos Nanon, e ne do ta rrëzojmë edhe Ibrahim Rugovën, kurse përkrahësit e tij do t'i vrasim! ", tha mes tjerash para te pranishmëve Pjetër Ukaj.

Këtë gjë e kishte thënë me qëllim të mbjelljes së frikës tek të pranishmit, ngase të gjithë ishin përkrahës të Rugovës dhe të vijës institucionale të dalë nga vota e popullit shqiptar. Në fund, popullata u pajtua që t'u jepet shtrati dhe ky rrebel të hiqet qafe, me bindjen se së shpejti do te ndryshojë diçka për mirë në ushtri. Me bindje se ky dhe të ngjajshëm si ky do të largoheshin nga skena ushtarake dhe, nëse do të jetë nëvoja, edhe do të izoloheshin. Por, kurrë nuk ndodhi ajo që populli e dëshiroi.
Përgatiti: Sefedin KRASNIQI