Nje vize

[Brari]

KJ

---------

14 VJET, S'PLOTESOHEN KUSHTET PER LEVIZJE TE LIRE

Sa me shume te ta pengojne dicka, aq me shume do ta deshirosh ate! Thenia e autorit te brezit te humbur e cila del permes rreshtave te librit "Tre shoket", duket se nuk e ka humbur vertetesine e saj as ne ditet postkomuniste shqiptare. Por nese Remark i perkiste shtetit gjerman i cili ne tetor 1985 gjeti forcen per te shkallmuar murin e ndergjegjies se bllokuar, duket se thenia e tij vlen sot me teper per ate brez te humbur te te rinjve shqiptare te cilet ndryshe nga ai, jane te detyruar te shkojne ne luften qe i pret pertej brigjeve dhe te braktisin ate qe kane. Jane 14 vjet qe kerkojne te njohin ate qe i pret ne boten e panjohur. Po kaq vjet qe shqiptaret nuk arrijne te rrezojne dot regjimin e vizave te paraqitur si pengese nga sherbimet diplomatike qe veprojne ne Shqiperi. Preferojne te rrine me dite te tera para ambasadave te huaja duke u lutur per nje vize, sesa te organizohen ne protesta per rrezimin e nje regjimi te tille. Nderkaq, vitet kalojne dhe ata presin qe kete situate ta rregulloje qeveria shqiptare e cila iu predikon sistemin e kushteve qe Shqiperia duhet te permbushe per marrjen e nje vize. Nuk jane pak, por plot 14 vjet qe nje situate e tille vazhdon dhe askush nuk e ngre zerin per ta permbysur nje situate te tille. Njerezit as qe e marrin mundimin te pyesin qeveritaret perse Shqiperia ende nuk i permbush kushtet si Rumania dhe Bullgaria per regjimin e vizave Shengen. Ne nje kohe, kur sistemet komuniste kane perfunduar ne te njejten kohe dhe reformat demokratike jane zhvilluar per te njejten periudhe tranzicioni, 15 vjet. Nuk besoj qe vendet evropiane te kene frike nga 2 milione njerez, megjithe shembullin e keq qe mund te kene dhene gjate qendrimeve te tyre ne vendet bujtese. Sepse ne fund te fundit, vete sistemi i percaktuar i rregullave ne keto vende i con drejt selektimit te sigurte ate mase njerezish e cila nuk niset me qellime per te punuar, por vetem per te qene parazite. Vete sistemi i jeteses qe tashme keto shtet kane formesuar ne baze te rregullave te precizuara nuk mund te lejoje qe dikush te dale pertej tyre dhe te mbijetoje. Per kete arsye, askush nuk i trembet nje dyndje te madhe shqiptaresh ne vendet e huaja. Prandaj, pa frike mund te themi se faji i mbetet qeverise shqiptare per reformat e ngecura ne vend dhe per forcen e munguar ndaj vendeve te tjera per kerkesen e hapjes se regjimit Shengen. Te gjithe e justifikojne me fazen e tranzicionit qe po kalon Shqiperia. Por duket se argumenti "tranzicion" tashme u intereson te humburve qe ta perdorin...

eg.na



-------koha jone...

[Eni]

Nga Ylli Pango

Burri i madh i shtetit u perkul mbi te mjerin. Njeriu i ngrire, ende me drithmat e asaj nate makabre ne trup me veshtiresi hapi syte. "c'mund te bej per ty?", pyeti burrri. "Nje vize", mezi mundi te shqiptonte i shtriri, ofshajti dhe mbylli syte. Vetem kaq. "Nje vize". Mund te kishte perfunduar ketu. Pa komente. Askush nuk mund te me thoshte "shume shkurt".

Ne kete dialog te shkurter, te vertete te para dy diteve, prane kokes se nje shtrati, ne spitalin e Vlores, ne kete dialog te kryeshtetarit e viktimes permblidhet gjithcka. Ne ate pergjigje te shkurter, sa vete ofshama, te njerit prej te shpetuarve te paket te gomones te se premtes se zeze, permblidhet e gjithe drama e tragjedia shqiptare e ketyre viteve te shpreses e te zhgenjimit te madh. Mungon vecse ofshama e te gjithe shqiptareve, e nje populli, e cila natyrisht nuk mund te mbyllet as brenda nje shkrimi e as brenda mijera ton roman apo drame-leter. Ndaj ofshama vazhdon: Nje vize o mik, o vella, nje vize. As buke, as uje, as drite, as pune, e di s'mi jep dot, s'je zot, s'ke kohe, a je diku ne bote. Por me jep se paku nje vize, te shkoj vete aje, te punoj, te kem pak buke, drite, uje, o mik, o vella. "Mjerimi s'do meshire, as lot a sy te bukur te trishte. Lotet ka kohe qe jane thare, nga dhimbja e pashterrur, nga ujet e paket, nga erresira. Lotet kane mbetur vetem per syte e bukur, per syte e lyer, per syte e ngopur. Ashtu per gusto, per mbushje, per variacion. Per t'u bere me te bukur. Per tu ndjere disi me njeri. Por nuk i do me as keto lot, mjerimi. Mjerimi s'don as meshire. As lypen krenare, sot tinzare a mekatare. Mjerimi sot Migjen vella, do vize, do vize, ve vize, o mik o vella, o qeveritar, te kam rixha". A e di Migjen e ti aktor, a regjisor a cilido artist i madh i filmit te madh per Titanikun e madh, se une, i mbyturi, une i shpetuari, une i afermi i tyre, une qytetari shqiptar, e jetova ate film shume me me tmerr madje edhe se ata qe vdiqen ate nate te ftohte dimri te fillim shekullit te kaluar, kur mbytej transoqeaniku i madh? A e di se me vdiq i afermi ne duar i ngrire, si i vdiq Leonardo Di Kaprio se dashures ne duar (natyrisht ai vdiq ne film). Mua me vdiq vertet dhe s'do ta harroj gjithe jeten. S'do t'ia harroj syte gjithe jeten. Nuk ka aktor t'i beje ata sy. A e dini, se ne vdiqem cift, cift i porsamartuar, e s'shpetoi anjeri nga ne, madje gruaja vdiq e para, e une i dyti pasi me vdiq gruaja e re ne duar. E vendosa atje ne skaj te gomones vete, stive mbi te tjeret e prita dhe vete vdekjen. Kurse ne film ajo shpetoi. Shpetoi e shkoi te tregoje. Une po u tregoj se ketejmi. Ketej nga bota e pertejme. A e di o mik e vella qe ke bere ate film se nuk drejtoja dot kufomen e djalit te bere kuspull nga te ftohtet, per ta shtrire ne arkivol? Nuk e shtrija dot. E laga me lot. A e kuptoni Migjen, Titanik, njerez, se nuk ka fantazi, artist, pene, te jetoje, t` perjetoje, te vuaje a jo me te pershkruaje ato qe jetuam, perjetuam, vuajtem ne? A e dini o njerez, o rruzull, o glob, se sot nje shekull pas mbytjes se Titanikut, drama qe zgjatet e zgjatet lengon prej 12 vjetesh e nje populli te vogel te braktisur, u mpiks nga Zoti brenda disa oresh ne nje nga tragjedite me te renda te perjetuara ndonjehere nga qeniet e gjalla te qujatur njerez, ne nje gomone te vogel, te permbytur e te tallazitur nga dallget, nje nate te acarte dimri. I gjithe Titaniku i madh, e gjithe dhimbja njerezore u fut, u mpak, u kruspullos, nga te ftohtet, nga dhimbja mbi dhimbje brenda asaj gomoneje. Ndofta per t'u kujtuar per here te fundit dicka, dikujt. Nuk ka pasur ndonjehere art makaber te servirur me gatshem, pa asnje nevoje per transformim, trillim, sajim, fiction. As shkrim, as drame, as film, as pikture. Pikture si ajo e njerezve te stivosur ne thase. Ne thase te kruspullosur. Te kruspullosur nga kufomat e kuspullosura nga te ftohtet, nga vete dhimbja. Ne thase ku kishte edhe 15-16 vjecare, edhe gra te porsamartuara, edhe djem te rinj. A e dini se aktoret e ketij filmi te tmerrshem, vazhdojne te jetojne nen uje, ne spital, ne malesi, ne varferi, ne lot. A e dini se regjisoret, dramaturgu, producenti, perfituesit e filmit jane ende gjalle, te lire, mund t'i intervistoni, mund t'i degjoni, tek fajesojne aktoret, te mjeret, te gjoret, qe nuk duhej ta luanin ashtu, nuk duhej, asesi nuk duhej, nuk duhej te gabonin. ("Ah sa gabim, s'duhej kurrsesi te benin budallallekun qe bene". A iket ne nje nate si ajo?) Po a e dini si jetohet ne malesi, ne fshat, ne veri, kudo, ne Vaun e Dejes, fare prane hidrocentralit, prane drites, prane ujit? Shkoni e pyetini. Pyetini edhe disa nga ata qe u ngrine, dhe ca nga ata qe jane ende gjalle, shtatoret e mermerta te Migjenit, ku e ku me Lulin e vocerr, stergjyshin e vogel qe prapseprape me tollumat e veta mbulonte nje pjese te kembeve te ngrira. Pyetini dhe kthehuni perseri. Nuk do t'u thone gje. Nuk do te degjoni asnje ankese. As edhe nje. As drita, as uje, as buke e as meshire nuk do t'iu kerkojne. Jane mesuar pa to. Do tu kerkojne vec nje vize.


KJ

[Englander]

Shume ngjarje e dhimbshme me te vertete.

Te pakten ishalla gjejne ate rehati they were looking for ne boten tjeter.


God Bless them!

[tirons]

para ktyre ngjarjeve njeriu ndalet e ndjehet bosh, vetem dicka mund te thuash: Jete qeni....

[Brari]

korrieri


------

Nje pyetje qe mungoi


Nga Fatos Lubonja



"Sikur te ishe ti, a do te niseshe ne kete mot te tmerrshem me gomone per Itali?"- ishte nje pyetje qe ua drejtonte qytetareve tiranas ne rruge gazetarja e njerit nga televizonet e shumta private qe kemi.

Pa dyshim shumekush nga ata qe e quajne veten "me tru" e kane vene per nje cast veten ne lekuren e atyre fatkeqeve me pyetjen: "po si eshte e mundur qe jane nisur me kete mot, xhanem?" dhe nuk ka dyshim se kane thene me vete, se kjo eshte dicka qe, sikur te ishin ne vendin e atyre njerezve, nuk do ta benin. Nderkaq me erdhi shume mire kur pashe se pergjigjet e njerezve ishin shume me njerezore e mirekuptuese sesa pyetja e gazetares se re, e cila dukej sheshit se vetem dhembje nuk ndjente per ate qe kishte ndodhur. Shumica i justifikonin ata njerez qe ishin nisur me ate kohe te keqe, duke tentuar t'u kuptonin hallin edhe nevojen. Dikush thoshte se, perndryshe, do te humbnin punen ne Itali, dikush sepse keshtu kushtonte me lire, dikush sepse me ate mot mund t'u kaloje me lehte italianeve e dikush se duhet te jesh ne lekuren e tyre per te kuptuar se si jane nisur ne ate mot. Nje hallexhi madje me tha, privatisht: mos harro se sa sherre e grindje krijon varferia ne familje, prandaj mos kujto se nje pjese nuk nisen qofte edhe sepse nuk durojne dot me gjendjet e krijuara ne familje. Keto pergjigje sikur ma zbuten shijen e keqe qe me la pyetja e gazetares, e ngritur keq, mu pse u ngrit ne diten e gjemes dhe sepse prapa saj sikur ndjeva se po tentohej te ngrihej nje justifikim cinik per ate qe ndodhi: se ishte thjesht rezultat i marrezise se disa njerezve, qe edhe sikur te ishin, edhe sikur te mos ishin, pak do te humbte apo do te fitonte kjo bote prej tyre; ose ose qe te sugjeronin pergjigjen: po c'faj ka qeveria se ka te marre qe nisen per Itali me ate kohe.

Por ajo qe me ka bere pershypje eshte se nuk kam degjuar shume te ngrihet nje pyetje tjeter. Nje pyetje qe nuk do t'u kerkonte njerezve te viheshin nen lekuren e viktimave, por ne ate te xhelateve. E kam fjalen per pyetjen: "Sikur te ishe ne vend te atyre pronareve te skafit apo te kontrolluesve te atij trafiku, a do ta lejoje nisjen e tij ne ate kohe te tmerrshme?"

Kjo pyetje, qe kuptohet, askush nuk do te guxonte t'i pergjigjej pozitivisht, me duket se te con tek e verteta me e thelle e kesaj tragjedie, sepse shtrimi i saj dhe thellimi ne te, pasi ta mohosh kategorikisht se mund ta kryesh nje akt te tille, do t'i conte njerezit te preknin krizen e thelle te kesaj shoqerie. Do t'i conte, pra, mu tek burimi i kesaj tragjedie: tek sistemi moral, ekonomik, politik, shoqeror qe ne kemi ngritur gjate ketyre dhjete vjeteve. (Nuk them se ai tjetri qe kemi pasur me pare ka qene me i mire, madje ky eshte bash rezultati i atij te parit, por sidoqofte, ky ka specifikat e veta). Si eshte e mundur, pra, qe te ekzistojne njerez qe pranojne te nisin 36 njerez ne det te hapur, ne nje gomone vetem 6 metra, ne nje nga ditet me te ftohta te ketij viti ne kushte moti, qe sipas nje kapiteni italian edhe anijet e renda e kishin te ndaluar te dilnin ne det te hapur? Si eshte e mundur qe kjo te ndodhe nen syte e te tjere njerezve, me te rendesishem, qe i paguajme qe te mos ndodhin gjera te tilla?

I ndodhur perballe kesaj pyetjeje, do ta kisha shume me te veshtire gjetjen e nje kuptimi sesa i ndodhur perpara pyetjes, nese do te nisesha apo jo ne nje mot te atille. Dua te them se e kam shume me te lehte te vihem nen lekuren e atij qe u nis ne ate mot nga halli, sepse me duket se edhe do ta beja nje akt te tille nga halli i madh, ndersa e kam tmerresisht, po, tmerresisht shume te veshtire te kuptoj se si mund te lejoja nisjen e nje gomoneje me njerez ne ate mot te tille per te bere ca para me shume. Madje- madje, do te thoja se e kam shume me te lehte te vihem nen lekuren e nje njeriu qe kryen nje vrasje, duke tentuar te grabise nje banke apo ku di une, e ta kuptoj aktin e tij, sesa te vihem nen lekuren e trafikanteve vrases te tille, ashtu sikurse edhe te atyre qe trafikojne femra.

Mirepo, sic thuhet, cdo gje reale e ka nje kuptim dhe shpjegim racional te ekzistences se saj. Dhe gjithkush e di se trafikimi i njerezve, i droges dhe i prostitutave eshte nje nga bizneset me reale ne Republiken e Shqiperise, ndryshe nga endrrat tona qe Kryeministri yne, Nano, me te drejte, i ka quajtur "virtuale". Dhe, duke dashur te shpjegosh ne menyre racionale kete realitet, nuk mund te mos vish tek thelbi i ceshtjes. Thelbi i ceshtjes eshte se ne kemi ngritur nje sistem ekonomik qe bazohet pikerisht ne shtrydhjen e te ardhurave, djerses, mundit te shumices se njereve te ketij vendi nga nje pakice maskarenjsh dhe aventurieresh. Problemi eshte se ne kemi ngritur nje sistem politik qe bazohet ne shfrytezimin e injorances se shumices se varfer te shqiptareve nga nje grusht maskarenjsh dhe aventurieresh. Problemi eshte se ne kemi ngritur nje sistem, qe as nuk i mbron dot keta njerez nga maskarenjte dhe aventurieret. Po ende, problemi eshte se ne kemi ngritur nje sistem vlerash qe i ben keta maskarenj te ndjehen krenare per pasurine e tyre. Po ende, problemi eshte se keta maskarenj, jo vetem ndjehen krenare, por kane edhe percmim per ata viktimat e paditur e te pazot qe rropaten kushedi se ku e se si per te bere 1300 euro per t'u paguar atyre udhetimin. I shohin madje si miza qe mund t'i shkelin edhe me makine dhe askush te mos guxoje te pyese per fatin e tyre. Kujtesen e piramidave e kemi te fresket. Mos pandehni se ka ndonje ndryshim, ne thelb, kjo ngjarje nga ajo e piramidave. Edhe ajo ishte nje histori me maskarenj dhe aventuriere me njeren ane dhe njerez te varfer e te pambrojtur nga shteti dhe drejtesia me anen tjeter. Madje edhe atehere u tha dhe vazhdon te thuhet: c'faj kishte shteti kur njerezit shkonin vete te conin leket ne piramida?

Dhe, kur flas per sistem, nuk e kam fjalen thjeshte e vetem per pese njerez qe na udheheqin, as per ata policet e implikuar dhe as per shefat e tyre. Jo, e kam fjalen se ata pronaret e skafit qe me siguri ate darke kane qene duke pire ne ndonje nga lokalet me lluksoze te Tiranes, Shkodres apo Vlores, ne mos qofshi vete pronare te ndonjerit prej atyre lokaleve, jane miqte tane te perditshem, jane sistemi yne i vlerave qe po ngreme. Problemi i madh eshte se ne forma te tjera, "me te buta" filozofine e hedhjes ne det te njerezve te varfer per nje grusht para e gjen ngado te heshesh syte ne kete Shqiperie reale te Fatos Nanos, qe nga shkollat e spitalet e deri ne Kryeministri. Kjo ngjarje nuk eshte vecse shprehja me tragjike dhe me ekspresive e nje fenomeni mbareshqiptar. Problemi eshte se sot ka humbur kuptimin edukimi tradicional i njeriut ashtu sic behet ne te gjithe boten: pra te mendosh se duhet te studiosh mire ne shkolle, pastaj te punosh gjate e me nder qe te aftesohesh per te qene njeri i nderuar e i paguar. Sot mjafton te marresh nje thes me "miell" e ta trafikosh e pastaj te vish me nje thes me dollare, ta ndash me politikanet, e te zaptosh qendren e qyteteti apo kryeqytetit e te behesh i nderuari e me i nderuari nga e gjithe e ashtuquajtura elite politike e kulturore. Sipas meje, ne ulerasim sa per forme kur ndodhin ngjarje te tilla, apo kur shohim pese ushtare te uritur seksualisht qe abuzojne mbi nje prostitute, sic ndodhi para ca kohesh. Sepse ne dreke apo darke shkojme e shtrohemi ne nje nga restorantet e bukura te ngritura me parate e fituara nga trafiku i prostitutave dhe i njerezve dhe pastaj shkojme e fleme ne vilat qe i kemi bere me parate qe, tek e fundit, e kane burimin tek grabitja e njerezve te pambrojtur.

Prandaj mendoj se kjo ngjarje nuk do te ndryshoje asgje me denimin e pese apo dhjete vetave, as me doreheqjen e pese apo dhjete ministrave dhe te vete Kryeministrit. Kjo ngjarje do t'i sherbente shoqerise, per te ndryshuar dicka, nese sejcili nga ne, pasi te ngrinte pyetjen: "sikur te isha une a do ta nisja nje gomone te tille" do te thellohej dhe do te kuptonte se per nisjen e asaj gomoneje drejt vdekjes- qe fare mire mund te sherbeje si metafore e rruges nga po shkon Shqiperia e drejtuar nga maskarenj dhe aventuriere- kemi pergjegjesi te gjithe.





13/01/2004

[Zymyli]

Kjo ngjarje me te vertete te ben ti biesh kokes me grushta e te mos ndalesh. Kush e ka fajin per ket tragjedi dhe te tjera tragjedi te kaluara? Besoj qe kjo eshte pyetja qe shtrojn te gjith, dhe te gjithe i din te japin vetem nje pergjigje" Qeveria dhe Politikanet". Kjo qeveri dhe ata politikane qe vet populli i ka zgjedhur nuk jan "Korbi i zi ne zemren e shqiperise" por eshte vetem reflektim i kultures dhe i dijes se nje populli. Eshte me te vertete nje turp i madh qe nje komb kaq i lasht sic eshte i yni te gjynjezohet ne ket fare menyre nga verbesia e tij. Nje njeri qe nuk punon per veten e vet eshte i detyruar te vdese ne skamje. E njejta gje ndoh dhe me popujt. 14 vjet "demokraci" dhe akoma nuk kemi arritur te shetisim boten pa viza, gje te cilen e kan bere gjysherit tane pa pasur demokraci fare duke qene edhe nen okupim. Eshte veshtire te gjesh fajtoret ne ket mes , por viktima dihet(populli shqiptar). Cdo individ duhet ti beje nje pyejte vetes. Pse????
Pergjigja duhet te dali pasi ka relfektuar mbi mangesit e tij.

[kolombi]

Nje vize=nje shprese,per tu larguar nga mizerja nga varferia,per tu larguar drejt se ardhmes nese vdekja qe te ka zene pusine te jep vizen e kalimit.
Fatkeqsisht qeverisemi nga njerez qe nuk e kane problem dhembjen e dhemballes se tyre ta bejne me tragjike se hallet e Shqiperise.
Egoiizmi i tyre eshte i paforme,i pa trajte,i paskrupullt.

Dikush tha me lart JETE QENI,e vertet,nese punon per te sigurur nje cope buke,c'lloj jete eshte?Nje cop buk e ha dhe qeni.
Dhe pikerisht jane keta njerez qe mes boshllekut dhe pafuqise per te ndryshuar jeten,kerkojne parajsen tek nje Vize=shprese,e nese dyert e ambasadave jane te mbyllura per ta kerkojne monopate klonesh ,detesh pa ditur se ne doganat dhe portet e tyre diku eshte fshehur vete vdekja.

14 vjet demokraci,i kisha menduar krejt ndryshe....................