Spiunazhi

[BlueBaron]

Secret Intelligence Service (SIS), i njohur edhe si MI6 e ka origjinen e tij ne vitin 1909 si Seksioni i Huaj i Byrose se Sherbimit Sekret, nen komanden e Kapitenit Sir Mansfield Cumming, i cili ishte pergjegjes per mbledhjen e informacionit ne te gjithe boten. Nga viti 1922 seksioni i Cumming kaloi si nje sherbim me vete me emrin SIS. Cumming firmaste dhe vuloste me “C” dhe keshtu kane bere gjithmone dhe pasardhesit e tij.
Special Operations Executive (SOE), u formua ne vitin 1940. Pas lufte ajo u shkri dhe disa nga antaret e saj u bene antare te SIS.
Me aprovimin e Intelligence Services Act, SIS kaloi nen varesine e Foreign & Commonwealth Secretary.
Rroli kryesor i Sherbimit eshte mbledhja e informacioneve ne mebshtetje te politikave te sigurise, te mbrojtjes, te jashtme dhe ekonomike te qeverise se madherise se saj.
SIS eshte i vendosur ne 85 Albert Embankment, Vauxhall Cross ne Londer,(ndryshe Legoland). MI6 paguan per nje numer telefonash ne nje rruge te zhurmshme ne Londer (Borough High Street ne Southwark) e cila njifet si qendra e trajnimit te spiunave. Qendra kryesore e trajnimit eshte Fort Monckton, nje fortese napoleonike ne Gosport, Hampshire.

[BlueBaron]

Truri perfaqeson fuqine intelektuale dhe inteligjencen dhe kapacitetin per te marre dhe aplikuar njohurite. „C“ e gjelber eshte nje aludim per themeluesin e SIS dhe „C“ origjinal Sir Mansfield Cumming. Tradita e sherbimit eshte qe te gjithe shefat njihen si “C” dhe i firmosin dokumentat e tyre duke perdorur boje te gjelber. Moto: 'Semper Occultus' - “Gjithmone sekret” i referohet etosit te SIS.

[BlueBaron]

... Fort Monckton, baza e trajnimit te SIS ...

[BlueBaron]

... SIS (MI6) Departmenti i Sigurimit Teknik *- Hanslope Park ...

[BlueBaron]

... pamje perballe e nderteses se MI6 ne Vauxhall Cross ...

[BlueBaron]

Dudley Charles Ankerson: 78 Buenos Aires, 85 Mexico, 93 Madrid; dob 1948; Dr.

Raymond Benedict Barthol Asquith: 83 Moscow, 92 Kiev; dob 1952;
Viscount.

Kerry Charles Bagshaw: 82 Geneva, 88 Moscow; dob 1943; OBE.

Ian Clive Barnard: 94 Geneva; dob 1965.

Richard Martin Donne Barrett: 83 Ankara, 88 New York, 97 Amman; dob 1949.

James Lloyd Baxendale: 94 Cairo (MECAS), 97 Amman; dob 1967.

Jonathan Beales.

Peter John William Black: 74 MECAS, 77 Kuwait, 80 Amman, 87 Dhaka; dob 1946.

Jamie Blount.

Rupert Bowen: 90 Windhoek, 92 Tirana.

Andrew Jonathan Corrie Boyd: 81 Accra, 88 Mexico City, 96 Islamabad; dob 1950.

Andrew James Brear: 94 Santiago; dob 1960.

Christopher Mark Breeze: 88 Nicosia, 94 New Delhi; dob 1963.

Alastair Breeze.

Richard Philip Bridge: 86 Warsaw, 88 Moscow; dob 1959.

Stuart Armitage Brooks: 72 Rio, 75 Lisbon, 79 Moscow, 87 Stockholm, 93 Moscow; dob 1948; OBE.

Christopher Parker Burrows: 82 East Berlin, 87 Bonn, 93 Athens; dob 1958.

George Benedict Joseph P Busby: 89 Bonn, 92 Belgrade; dob 1960; OBE.

Geoff Chittenden.

Robert John Paul Church: 76 Bangkok, 81 Berlin, 86 Nairobi, 89 Bangkok, 97 Nairobi; dob 1947.

Timothy Clayden: 91 Warsaw, 95 Lagos; dob 1960; Wanker.

Martin Hugh Clements: 86 Tehran, 90 Vienna; dob 1961.

John Donovan Nelson Clibborn: 66 Nicosia, 72 Bonn, 72 Brussels, 88 Washington; dob 1941; CMG.

Peter Salmon Collecot: 80 Khartoum, 82 Canberra, 93 Jakarta; dob 1950.

Andrew David Cordery: 75 Nairobi, 77 New York, 84 Lusaka, 88 Berlin, 95 Oslo; dob 1947.

Sherard Louis Cowper-Coles: 80 Cairo, 87 Washington; dob 1955; CMG, LVO.

Keith Craig: dob 1961.

John Martin Jamie Darke: 88 Cairo, 96 Dubai; dob 1953.

Michael Hayward Davenport: 89 Warsaw, 96 Moscow; dob 1961.

Peter Brian Davies: 83 Rome, 88 Peking, 96 Jakarta; dob 1954,

Richard Billing Dearlove: 68 Nairobi, 73 Prague, 80 Paris, 87 Geneva, 91 Washington; dob 1945; OBE.

John Deerlove.

Keith Derek Evetts: 75 Warsaw, 77 Maputo, 83 New York, 86 Kingston, 88 Lisbon; dob 1948; OBE.

Michael Edward Joseph Feliks: 93 Peking; dob 1964; Dr.

Robert Dominic Russell Fenn: 85 Hague, 88 Lagos, 92 New York; dob 1962.

Nicholas Bernard Frank Fishwick: 88 Lagos, 94 Istanbul; dob 1958; Dr.

Richard George Hopper Fletcher: 68 Athens, 69 Nicosia, 73 Bucharest, 85 Athens; dob 1944; CMG.

Richard Andrew Foulsham: 84 Brunei, 86 Lagos, 95 Rome; dob 1950.

Rosalind Mary Elizabeth Fowler: 90 Hong Kong; dob 1965.

Michael Roger Fox: 93 Geneva; dob 1958.

Richard Ogilby Leslie Fraser-Darling: 73 Helsinki, 84 Washington; dob 1949.

Robert Andrew Fulton: 69 Saigon, 73 Rome, 78 Berlin, 84 Oslo, 89 New York; dob 1944.

Kevin Andrew Garvey: 81 Bangkok, 85 Hanoi, 92 Phnom Penh; dob 1960.

John Henry Cary Gerson: 69 Hong Kong, 71 Singapore, 74 Peking, 87 Hong Kong; dob 1945.

Andrew Patrick Somerset Gibbs: 79 Rio, 84 Moscow, 87 Pretoria; dob 1951; OBE.

Sean Goodman.

Anita Goodman.

Jacqueline Goodman.

Keith Rutherford Gosling: 75 Singapore, 78 Vienna, 86 Manila, 93 Tel Aviv; dob 1944; OBE.

Roger Patrick Hamilton: 78 Jakarta, 82 Tokyo, 84 Hong Kong, 89
Copenhagen; dob 1948.

Roger John Hargreaves: 73 Hong Kong, 76 Sanaa, 85 Hong Kong, 96
Wellington; dob 1950.

Samuel Andrew Roland Hatfield: 95 Lagos; dob 1963.

Steven John Hill: 88 Vienna, 96 New York; dob 1962.

Katherine Sarah-Julia Horner: 85 Moscow, 97 Moscow; dob 1952.

Thomas Rober Benedict Hurd: 95 Warsaw; dob 1964.

Robert Mitchell Forest Kelly: 74 Nairobi, 80 Turkey, 81 Ankara, 95 Ottowa; dob 1946.

Theodore Maurice Kenwrick-Pierc: 74 Brussels, 82 Nicosia, 88 Hague, 94 Athens; dob 1948.

Alex Kershaw: 97 Geneva; dob 1967.

Nicholas John Andrew Langman: 86 Montevideo, 88 New York, 94 Paris; dob 1960.

Edmund John Scott Latter: 94 Istanbul; dob 1968.

Jeremy John Legge: 87 Lusaka, 94 Vienna; dob 1961.

Gareth Geoffrey Lungley: dob 1971.

Christine Anne MacQueen: 84 Brasilia, 89 New York, 90 Paris; dob 1959.

Norman James MacSween: 72 Nairobi, 77 Tehran, 83 Bonn, 91 Stockholm, 95 Moscow; dob 1948.

Iain Arthur Gray Matthewson: 81 New York, 85 Warsaw, 93 Prague; dob 1952.

Ian Forbes McCredie: 76f Lusaka, 79 Tehran, 83 Copenhagen, 92 New York; dob 1950; OBE.

Patrick Joseph McGuinness: 88 Sanaa, 94 Abu Dhabi, 96 Cairo; dob 1963; OBE.

Justin James McKenzie Smit: 96 Moscow; dob 1969.

William John Clovis Meath-Baker: 88 Kabul, 89 Prague, 97 Istanbul; dob 1959.

Andrew Jonathan Mitchell: 93 Bonn; dob 1967.

Anthony Leopold Colyer Monckton: 90 Geneva, 96 Zagreb; dob 1960.

Richard Peter Moore: 90 Ankara, 91 Istanbul, 95 Islamabad; dob 1963.

Mark Scott Thomas Morgan: 84 Geneva, 88 Aden, 94 Valletta; dob 1958; MBE.

Stuart Richard Morley: 89 San Jose, 90 Bridgetown, 96 Hague; dob 1959.

Clive Dare Newell: 79 Tehran, 82 Kabul, 86 Addis, 90 Bosnia, 94
Ankara; dob 1953.

Peter James Norris: 85 Lagos, 90 Guatemala; dob 1955, Dr.

Peter David Orwin: 77 Athens, 84 Brasilia, 89 Tel Aviv, 96 Hague; dob 1944; OBE, MC.

Christopher Robert Geoffrey Pagett: 78 Havana, 79 Lusaka, 88 Maputo, 97 New York; dob 1952; OBE.

Colin Douglas Partridge: 80 Delhi, 87 Hanoi, 94 Hong Kong; dob 1955.

Martin Eric Penton-Voak: 95 Moscow; dob 1965.

Geoffrey Colin Perry: 81 Hong Kong, 92 Geneva; dob 1951.

Alan Petty.

Richard William Potter: 85 Riyadh, 88 Nicosia; dob 1960.

Mark Precious: Buenos Aires 86; dob 1960.

John Andrew Raine: 88 Kuwait, 94 Damascus, 97 Riyadh; dob 1962.

Michael Charles Ramscar: 77 Lagos, 79 Brasilia, 86 Madrid, 89 San Jose, 97 Madrid; dob 1948.

Timothy Simeon Rawlinson: 91 Lagos, 96 Stockholm; dob 1962.

Richard Robert Reeve: 73 Singapore, 77 Hong Kong, 83 Hong Kong; dob 1948.

Michael John Regan: 86 Kabul, 89 Dubai, 95 Bangkok; dob 1955.

Peter Marius Julian Prows Reilly: 96 Khartoum; dob 1971.

John Ridd.

Janet Elizabeth Rogan: 91 Peking, 98 Sarajevo; dob 1962.

John McLeod Scarlett: 73 Nairobi, 76 Moscow, 84 Paris, 91 Moscow; dob 1948; OBE.

Deborah Jane Soothill: 96 Peking; dob 1969.

Richard David Spearman: 92 Istanbul, 97 Paris; dob 1960.

David Spedding.

Guy David St. John Kelso Spindler: 87 Moscow, 97 Pretoria; dob 1962.

Andrew Jeremy Stafford: 77 Stockholm, 79 Accra, 84 Prague, 91
Brussels; dob 1953.

Christopher David Steele: 90 Moscow; dob 1964.

Geoffrey Tantum.

Anthony Jonathan Terry: 70 Nairobi, 73 Havana, 79 Belgrade, 86
Santiago, 97 Geneva; dob 1946.

Richard Paul Reynier Thompson: 91 Stockholm, 96 Geneva; dob 1960.

Michael Thomson.

Daniel Vernon Thornton: 95 Brussels; dob 1969.

Stuart Graham Turvill: 95 Islamabad; dob 1971.

John Venning.

Richard Vlaistow: 95 Havana.

James Spencer Kennedy Watson: 91 Kuwait, 97 Damascus; dob 1964.

Andrew Whiteside: 95 Budapest; dob 1968.

Mark Williams: 95 Tehran.

Kenneth Mark Williams: 76 Kuala Lumpur, 79 Bridgetown, 88 Harare, 94 Delhi; dob 1944.

Simon Jules Wilson: 91 Athens, 93 Zagreb; dob 1966; OBE.

Julian Paul Geoffrey Wiseman: 78 Geneva, 84 Dhaka, 90 Islamabad; dob 1944.

David John Woods: 78 Vienna, 81 Bucharest, 92 Harare, 97 Pretoria; dob 1951.

Ian Alexander Woods: 77 New York, 84 Berlin, 86 Bonn, 95 Warsaw; dob 1951.

Alexander William Younger: 95 Vienna; dob 1963.

[BlueBaron]

Harold (Kim) Philby, i biri i dipllomatit John Philby, u lind ne Ambala, Indi, ne 1911. Ai u arsimua ne Westminster School dhe Trinty College, Cambridge. Nderkohe qe ai ishte ne universitet takoi Guy Burgess, Donald Maclean dhe Anthony Blunt. Te gjithe u bene mbeshtetes sekrete te Partise Komuniste.
Pas universitetit Philby shkoi ne Vjene ku takoi Litzi Friedman, e cila ishte antare e Partise Comuniste Austriake. Litzi Friedman ishte ne rrezik arrestimi pas bashkimit te Gjermanise me Austrine, keshtu Philby u martua me Litzi Friedman qe te mund ta merrte me vete ne Angli. Pas kesaj ai u be nje agjent i BS.
Qe te mbulohej, Philby filloi te shprehte hapur opinione ne favor te djathtes. Philby dhe Guy Burgess, i cili kishte hequr gjithashtu dore nga komunizmi, u antaresuan ne shoqaten e miqesise Anglo-Gjermane, nje grup pro-nazist. Philby u be reporter i The Times dhe me fillimin e luftes civile ne Spanje u dergua atje. Gjate ketyre viteve ai shkroi artikuj qe mbeshtesnin Gjeralin Franco dhe Ushtrine Nacionaliste. Francos I pelqeu kjo gje dhe me 2 Mars 1938 e dekoroi Philbyn me Kryqin e Kuq te Merites Ushtarake.
Keto raporte binden politikanet e djathte qe Philby i kishte braktisur bindjet e tij politike te meparshme. Ne 1939 Guy Burgess i propozoi Marjorie Maxse, shefes organizzative te Partise Konservatore dhe shefe stafi e Seksionit D te MI6, qe ajo duhet te rekrutonte Philbyn. Maxse pranoi dhe mori aprovimin e pastertise nga Guy Liddell i MI5.
Pas atij viti Walter Krivitsky, nje oficer i inteligjences sovjetike, qe kishte dezertuar ne perendim, u soll ne Londer te intervistohej nga Dick White dhe Guy Liddell te MI5. Krivitsky dha detaje per 61 agjente qe punonin ne Britani. Ai nuk i njihte keto agjente me emra, por pershkroi njerin si nje gazetar qe kishte punuar per nje gazete britanike gjate luftes se Spanjes. Nje tjeter u pershkrua si skocez i nje familje te mire qe ishte arsimuar ne Eton dhe Oxford dhe qe punonte per ruset pa pagese. Keto pershkrime i ngjanin Philbyt dhe Donald Maclean. Megjithate White dhe Liddell nuk u binden nga deshmite e Krivitskit dhe nuk i shkuan me tej gjerave.
Walter Krivitsky u gjend i vdekur ne Bellevue Hotel ne Washington me 10 Shkurt 1941. Ne fillim u hap lajmi sikur ai ishte vetevrare. Megjithate, te tjere thane qe vendi i tij sekret ishte zbuluar nga nje spiun sovjetik qe punonte tek MI5 dhe ishte vrare nga agjnte sovjetike.
Gjate Luftes Dyte Boterore Philby u vu ne komanden e programit te trajnimit te propagandes per Special Operation Executive (SOE). Nga 1943 Philby kishte pergjegjesi per aferat e Spanjes, Italise, Frances dhe Afrikes. Ai i ra ne sy Major General Stewart Menzies, drejtorit te pergjithshem te MI6. Menzie-t i kishte bere shume pershtypje Philby dhe ne Tetor 1944 ai u vu ne komanden e Seksionit IX (Soviet affairs).
Pas lufte Philby ishte pergjegjes per monitorimin e spiunazhit sovjetik. Ne kete post ai mund te mbulonte agjente te tjere sovjetike si Guy Burgess, Donald Maclean dhe Anthony Blunt. Ne shtator 1945, nje dipllomat rus Constantin Volkhov, takoi zv/konsullin britanik ne Stamboll dhe i dha informacion rreth tre agjenteve sovjetike qe punonin ne Foreign Office dhe ne kunderspiunazh ne Londer. Philby ishte ne gjendje t’i tregonte KGB e cila me te shpejte e arrestoi Volkhovin dhe e ktheu ne BS.
Ne 5 Shtator 1945, Igor Guzenko, nje shifrant ne Legaten Ruse, dezertoi ne perendim dhe kishte fakte per nje organizate spiunash sovjetik ne Britani. Ceshtja iu kalua Philbyt dhe ai sugjeroi qe Guzenko duhej te intervistohej nga Roger Hollis.
Guzenko tregoi fakte qe çuan ne arrestimin e 22 agjenteve lokale dhe 15 spiuneve ne Kanada. Guzenko tregoi qe ishte dhe nje agjent sovjetik brenda rradheve te MI5. Megjithate Hollis nuk tregoi shume interes rreth ketij fakti.
Ne 1949 Philby u be oficeri nderlidhes i MI6 ne Washington. Ne kete post ai ishte ne gjendje te zbulonte planet e SIS per te rrexuar E.Hoxhen. Philby ia kaloi keto informacione BS dhe shqiptaret qe ishin perfshire ne kete plan u arrestuan ose u ekzekutuan.
Ne 1950 Stewart Menzies dhe John Sinclair diskutuan mundesine qe Kim Philby te ishte drejtori i ardhshem i MI6. Dick White iu kerkua qe te sillte nje raport rreth Philbyt. Ai i kerkoi Arthur Martin dhe Jane Archer qe te zhvillonin nje hetim rreth te kaluares se tij. Ata u perqendruan ne faktin se sa shpejt ai kishte kaluar nga nje komunist ne nje simpatizant te organizatave pro-fashiste. Ata gjithashtu zbuluan se pershkrimet e spiunit sovjetik te sjella nga Krivitsky dhe Guzenko i ngjanin shume profilit te Philbyt gjate kohes qe ai kishte qene ne Spanje si gazetar. U vendos qe Philby mund te ishte nje agjent i dy-fishte.
Kur Guy Burgess dhe Donald Maclean u arratisen, ai u be i dyshuari kryesor si personi qe mund t’i kishte lajmeruar ata. Nen presionin e Clement Attlee dhe Herbert Morrison, Stewart Menzie pranoi qe Philby duhej te merrej ne pyetje nga MI6. Ne shtator 1951 Philby zyrtarisht dha doreheqjen, por ai vazhdoi te punonte part-time per organizaten.
Ne 23 Tetor 1955, gazeta New York Sunday News, raportoi qe Philby ishte nje spiun sovjetik. Philby therriti nje konference shtypi ku ai theksoi qe nuk ishte nje spiun sovjetik.Ai tha: “Une nuk kam qene kurre nje komunist dhe hera e fundit qe une kam folur me nje komunist duke e ditur qe ai ishte i tille ka qene ne 1934.”
Me pas Philby shkoi ne Lindjen e Mesme ku punoi si korrespondent i jashtem per The Observer dhe The Economist. Ai gjithashtu vazhdoi te punonte si nje agjent part-time per MI6.
Ne Dhjetor 1961 Anatoli Golitsin, nje agjent i KGB qe punonte ne Finlande u arratis tek CIA. Ai fluturoi menjehere per ne SHBA dhe u vendos ne nje shtepi te sigurte te quajtur Ashford Farm, prane Washingtonit. Pasi u pyet nga James Angleton, Golitsin dha informacion rreth nje numri te madh agjentesh sovjetike ne perendim.
Artur Martin, shefi i Seksionit D1 tek MI5 shkoi te intervistonte Golitsin ne SHBA. Golitsin i dha fakte qe provuan qe Philby kishte qene antare i nje organizate me 5 agjente me baze ne Britani. E njejta organizate spiunazhi qe perfshinte Guy Burgess dhe Donald Maclean.
U vendos qe te shkonte ne Beirut per te intervistuar Philbyn agenti i MI5 Nicholas Elliott. Elliot kishte pershtypjen qe Philbyn e kishin lajmeruar per viziten e tij ne Beirut. Kjo inkurajoi zerat qe nje spiun sovjetik kishte nje post drejtues ne sherbimin e sigurimit. Philby pranoi qe kishte bere pjese ne organizaten e spiunazhit te Cambridge, por ai nuk permendi asnje emer tjeter perveç Guy Burgess dhe Donald Maclean.
Philby e dinte qe tani kishte rrezik te arrestohej dhe me 23 Janar 1963 fluturoi per ne BS.
Ne librin e tij Lufta ime e Heshtur ai pranoi qe kishte qene nje spiun sovjetik per me shume se 30 vjet.
Kim Philby jetoi ne BS derisa vdiq ne vitin 1988.

[Toro]

Skuthi,
Te pergezoj per materialet e sjella. Jane shume interesante.

[BlueBaron]

Nga Bekim Budo

Bekim Budo është autori i një seri shkrimesh për veprimin e shërbimit të fshehtë shqiptar në regjimin e kaluar. Në fillim, ai zbardhi dëshminë e “gjeneralit”, një drejtuesi të lartë të Sigurimit të Shtetit për grupin e Mehmet Shehut. Më pas, Budo shpjegoi vizitat mjekësore të Mehmet Shehut në Paris, ku, midis të tjerave, interesant ishte takimi sekret i këtij të fundit me ish-kryeministrin francez, Shaban Delmaz. Ish-sigurimsi vijoi me rrëfimin interesant të njërit prej shërbimeve të tij tepër sekret, kur shkoi në Paris, me porosi të Kadri Hazbiut, për të kryer detyrën speciale, që me fondin e 300 mijë dollarëve, nga llogaria “e fshehur” e Ministrisë së Brendshme, të blinte një vilë për udhëheqësin e lartë të PPSH, Enver Hoxha, i cili kishte gjithnjë nostalgji për kryeqytetin e Francës. Më tej, ai tregon edhe vështirësitë, që do të vazhdonin me përplasje klanesh, pro dhe kundër, debate të Byrosë Politike për këtë çështje. Ish-punonjësi i Zbulimit të Jashtëm foli për enigmat e dy vizitave të Beqir Ballukut në Paris, në vitet 1972 dhe 1974, ku sqaron vështirësitë e ruajtjes së tij dhe “vërshimin” e zbulimeve të huaja drejt delegacionit të lartë ushtarak, që kishte shkuar në Paris pas një vizite të suksesshme në Kinë. Edhe disa ngjarje të mistershme të viteve shtatëdhjetë, që i kushtuan Ballukut jo vetëm largimin nga kreu i ushtrisë, por edhe pushkatimin, ishin situata të jetuara nga Bekim Budo. “Agjenti” në shkrimet e tij hedh dritë mbi disa fakte të rëndësishme historike të viteve ´74-´75, ku më interesant është takimi në Vjenë i Fiqret Shehut me Feçorin, që shkoi në kryeqytetin austriak, gjoja si i sëmurë. Në numrin e sotëm të “Panorama”, Budo tregon për grupin e agjentëve special që ruanin Enverin dhe shërbenin për zgjatjen e qeverisjes së tij.



Pas Luftës së Dytë Botërore, konsiderimi persona “non gratta” i 105 funksionarëve sovjetikë të përfaqësive të tyre në Britaninë e Madhe, nga ana e shtetit anglez, tregonte për revanshin që kishin marrë zbulimet e huaja në përplasjet mes tyre gjatë Luftës së Ftohtë.



Në këto plane, Shqipëria zinte një nga vendet kryesore, ku u aplikua me anë të Degës së Veçantë serbo-ruso me atavizma tepër të spikatura të shërbimit “Smersh”. Në tehun e veprimtarisë së tyre terroriste u vunë në shënjestër bashkëpunëtorë aktivë të Sigurimit të Shtetit, vetëm në rrethin e Dibrës sidomos për A.Lleshin, Hasan Spata, nga Fushë Çidhna e Dibrës, të cilit i kishin bërë disa kurthe, në “bashkëpunim” edhe me disa agjentë potentë të Ministrisë së Punëve të Brendshme, të cilët lidheshin me anë të agjentëve dopiorol D.L., dhe Njazi A. Edhe pse kishin kuptuar se ndodheshin të tradhtuar, luftuan e punuan për zbatimin e detyrave si atdhetarë për mbrojtjen e integritetit dhe të pavarësisë së vendit të tyre. Në rrugë operative, në mënyrë të fshehtë, kishin ardhur edhe një varg informacionesh, që dërgoheshin nga një senator amerikan, të cilat nuk mund të grumbulloheshin veçse me anë të “stacioneve dhe antenave të fshehta” amerikane, që kryenin aktivitetin e tyre brenda territorit jugosllav (Beograd dhe Prishtinë). Përveç rezidenturës jugosllave të Tropojës që ishte mjaft aktive dhe që aktiviteti i saj vazhdoi edhe pas viteve ´90, një rezidencë tjetër jugosllave vepronte në zonën e Hasit, që lidheshin me anë të agjentit ndërlidhës dhe rekrutues Avdyl Aliu, i cili futej në mes të ditës në sektorin Dobrunë-Qafë Prush, dhe i kishte armatosur pjesëtarët e kësaj bande, për të bërë terror. Kjo rezidencë ishte mjaft e organizuar dhe në të bënin pjesë disa agjentë jugosllavë si “Udhëtari”, “Ereniku”, ”Ndërlidhësi”, ”Daliu” etj.


Shërbimet agjenturore të specifikuara

Shërbimet e fshehta gjatë dhe pas Luftës së Dytë Botërore, në përgjithësi kishin tejkaluar funksionet dhe kompetencat e tyre, ç´ka detyruar herëpashere komisionet parlamentare të sigurisë, për të bërë transparencën e një varg problemesh të përfolura sidomos nga masmediat, si dhe për marrjen e masave për parandalimin e veprimtarisë antiligjore të segmenteve të caktuara të tyre të lidhura me fije të padukshme me krimin e organizuar, mafien, me zbulimet kundërshtare, si dhe me politikën e lobeve të caktuara rivale. Gazeta “Uashington Post” dhe gazetari i saj, që u bë legjendë, Ben Bredlli, i cili ngriti në një shkallë më të lartë mjeshtërinë e gazetarisë publike investiguese në sferën e shërbimit sekret, nxorën disa fakte, që konfirmonin një dukuri të re, të panjohur legalisht më parë nga opinioni publik; ekzistencën e grupeve speciale të sigurisë, për të cilat nuk kishte hapësira kushtetuese e ligjore. Natyrisht, ishte në përgjithësi e qartë, se mbajtja dhe ruajtja për një kohë të gjatë e pushtetit mund të kryhet si me forma e instrumente ligjorë e demokratikë, ashtu edhe me mjete dhe logjikë, që bien ndesh me parimësinë dhe ligjet e ngritura mbi këtë bazë. Në të ashtuquajturin “Skandali i Uotergejtit” dolën disa fakte, ku grupet e sigurisë së partive, të orientuar nga politika, kishin organizuar vjedhjen e kasafortës së Partisë Demokrate Amerikane, që ndodhej e siguruar në një dhomë të katit 6-të të ndërtesës “Uotergejt”. Realizuesit e aksionit ishin Xhejms Mak Kord, shef i sigurimit të Partisë Republikane, Bernard Berker, agjent i CIA-s, si dhe agjenti tjetër po i CIA-s, Frank Sturxhis, të drejtuar në mënyrë speciale nga shefi i Sigurimit të Shtëpisë së Bardhë, Horvard Hant, ish-kuadër i shërbimit të fshehtë amerikan vite me radhë, i kamufluar si agjent special i Shtëpisë së Bardhë në sektorin e antidrogës. Ata do të ndihmonin me anë të aksionit tepër sekret rizgjedhjen e Presidentit Nikson, pasi të fusnin në dorë dokumente konfidenciale të fushatës elektorale të Partisë Demokrate. Për veprime konkrete ishin zgjedhur 2 kubanezë dhe një agjent i vjetër i FBI, Balduin. Për këtë, ata do të merrnin 114 mijë dollarë, veç dollarëve që gjetën në kasafortë! Në këtë skandal u implikuan këshilltarët e afërt të Niksonit. Me interes është fakti i konfigurimit të një Grupi Special të Sigurisë, i cili ishte krijuar për të verifikuar të dhëna të rëndësishme të marra sidomos nga shërbimet e fshehta, për korrupsion të nëpunësve të lartë, si dhe informacione, që kishin të bënin me sigurinë e SHBA. Me fjalë të tjera, Presidenti edhe pse kishte disa institucione të sigurisë së brendshme dhe të jashtme, si NSA, NSC, USIB si dhe SGS etj., kishte marrë masa sekrete për verifikimin e një varg informacionesh, duke qenë i ndërgjegjshëm së ishte i domosdoshëm, në një kohë kur zbulimet e huaja kundërshtare kishin arritur të vidhnin edhe kodet e bisedimeve sekrete qeveritare. Lidhur me këtë, agjentët e NSA-s, ekspertë të telekomunikacionit, Bernard Miçel dhe Uiliam Martin, duke përdorur sistemin piramidë të ndërlidhjes me antenat dhe shërbimet kryesore sekrete të SHBA kudo në Botë, kishin arritur të rekrutonin kuadro të lartë të CIA-s dhe të politikës, mbi bazën e ligjeve të komerçializmit. Gjithashtu, Presidenti informohesh edhe bie fjala për Irangejtin, për implikime të segmenteve të caktuara me krimin, korrupsionin, drogën dhe politikën. Edhe presidentë të tjerë, si Miterani në Francë, kishin krijuar, gjithashtu, një “Grup Special” në pallatin e Elizesë, me anë të të cilit verifikonte, kontrollonte me burime “të pavarura”, sidomos kundërshtarët politikë, si dhe të dhëna që lidheshin me bashkëpunëtorët e afërt të tij, duke qenë koshientë, për mundësitë e medha që kanë institucionet e shërbimeve të fshehta, për të kamufluar, për t’u lidhur me forma, taktika e metoda të sofistikuara me segmente të caktuara të institucioneve konkurrente apo kundërshtare. Presidentët informoheshin sistematikisht për situata normale, nga grupet e tyre të fshehta për publikun e gjerë, ashtu siç informoheshin, në mënyrë të shpejtë dhe konfidenciale në raste të emergjencës. Shqipëria dhe liderët kryesorë të saj, qysh nga viti 1920, pas Kongresit të Lushnjës, kur Ahmet Zogu u emërua ministër i Brendshëm, kishte grupin e tij të informatorëve, që në atë kohë quheshin “hafije”, emërtim që kishte mbetur nga shërbimi i fshehtë turk i “Sahib Haberit“, i cili kishte shtrirë tentakulat në pothuajse të gjitha sanxhaqet, kazatë e kasabatë e Shqipërisë dhe kishte agjentë të tij të infiltruar në qeverinë e Ismail Qemalit e deri te Haxhi Qamili, punë të cilën e bënin madje, njerëz të afërm të këtij të fundit, që ishin kundër pavarësisë së Shqipërisë dhe kundër shpërbërjes së Perandorisë turke.


Enveri, spiunë specialë që gjatë luftës

Gjatë Luftës Nacional-Çlirimtare, në fillimet e saj, në mënyrë sporadike, u krijua dhe mori formë, më tepër në mënyrë intuitive, një grup luftëtarësh, të cilët “pa ligj e kanun”, informonin, për çdo çështje apo problem, që e konsideronin me vlerë, për interesa vetjake, karrierë, apo për interesa kombëtare. Shumica e këtyre ishin komandantë çetash, si dhe më vonë drejtues ushtarakë të formacioneve më të mëdha, të cilët tashmë e kishin një nga detyrat prioritare për të rekrutuar informatorë, si dhe për t’i drejtuar ata për probleme ushtarake të kundërshtarit, si dhe për probleme të pushtetit të ardhshëm. Futja në dorë e Arkivit të Ministrisë së Punëve të Brendshme, i njohu ata me disa informatorë të saj të lidhur me pushtuesin italian, një pjesë e të cilëve u dekonspiruan dhe u shfrytëzua me funksion dopiorol. Me ardhjen e misioneve ushtarake anglo-amerikane dhe interesimin e tyre për persona konkretë në radhët e parisë së vendit, si dhe të inteligjencës që kishte studiuar jashtë shtetit, lindi nevoja në Shtabin e Përgjithshëm të Ushtrisë, që nga radhët e të përmendurve, të rekrutoheshin ose thjesht të “afroheshin“ disa intelektualë patriotë, siç ishin ata me pseudonimet “Përkethyesi”, ”Koloneli”, të cilët kishin qenë objekt studimi e provokimi nga ana e të huajve, që kërkonin t’i rekrutonin, për t’i shfrytëzuar, së paku, si burime informacioni. Informacione u kërkuan sidomos për kuadrot: M.Gjinishi, F.Nosi, L.Nosi, M.Bajraktari, K.Hoxha, L.Gega, D.Ndreu etj. Kjo ndodhi sepse disponoheshin edhe rekomandimet e dhëna nga zbuluesja angleze me përvojë që kishte pseudonimin “Fani“ si dhe seksioni “D” i Shërbimit Sekret për Ballkanin (SBS), i cili për veprimtarinë e fshehtë agjenturore varej nga SIS i Britanisë së Madhe.


Enver Hoxha zgjodhi më të besuarit në grupin e agjentëve specialë

Ish-drejtuesi komunist Enver Hoxha mori vendimin për “paraqitjen” e kandidaturave “të pëlqyera” nga Bill Maklini, majori Nils, ”operativit“ Alan Heer dhe deri te gjenerali i Brigadës, Dejvis etj. Me anë të këtyre kandidaturave u bë e mundur, qysh në fillim të viteve 1943-1944, të konturohej fizionomia e disa “pseudopatriotëve”, që për pak stërlina ishin vënë në shërbim të zbulimit të fshehtë anglez, gjë që do të detyronte Kryeministrin e Britanisë së Madhe, Çurçill, të tërheq misionin e Bill Maklinit, pasi kishin vepruar në kundërshtim me udhëzimet. Më vonë, më 16 shtator 1943, siç e dimë, u dërgua gjeneral Dejvisi, i cili me objektivitet njoftonte Komandantin Aleksandër në Kajro: “Ështe imperative të demaskojmë Këshillin e Regjencës, konkretisht dhe nominalisht…. Balkomin dhe Zogistët. Të gjithë po bashkëpunojnë me gjermanët…”. Gjenerali e pagoi me jetën e tij këtë deklaratë burrërore, duke u spiunuar nga agjenti i gjermanëve Azis Biçaku. Haxhi Lleshi, një nga gjeneralët e Luftës Nacional-Çlirimtare në Veri të Shqipërisë, kishte grupin e tij të informatorëve, që mbanin për pseudonime “Veterineri”, ”Mjeku”, ”Farmacisti”, ”Kapiteni” dhe në vitin 1943 i raportonte gjeneral Hoxhës: “Nga burimet tona del se Cen Elezi, Fiqiri Dine e Hysni Dema, kishin lidhur “Itifakun” me komandantin e Divizionit italian, gjeneral Azzin, që të mos e sulmonin…”. Fill pas Luftës së Dytë Botërore u studiuan disa kandidatura nga radhët e nacionalistëve të ndershëm, midis tyre “Diplomati” dhe “Profesori”. I pari u nis jashtë shtetit nga ana e ish-presidentit Omer Nishani dhe i dyti nga ana e doktorit Medar Shtylla, të cilët fituan besimin në radhët e emigracionit, si dhe të personaliteteve të larta shtetërore në SHBA dhe në Britaninë e Madhe. Këto ishin nga burimet kryesore për informacione konfidenciale, si dhe shërbenin si burime të pavarura për verifikimin e të dhënave të rëndësishme, që kishin të bënin me ruajtjen e pavarësisë dhe integritetit të territorit të Shqipërisë. Për t’u lidhur me ta bëheshin kombinacione për veprime të thjeshta si për shembull dërgohej zarf më një person të besuar e me garanci, apo shoqëroheshin makinat e eksportit që shkonin në Hungari, Gjermani, Austri e gjetkë dhe në “X” hotel dhe “Y” dhomë, ku këmbeheshin letrat me personin ndërlidhës, me konditë që OSSH të mos merrnin dijeni për veprimin e mësipërm.


Misteret e grupit të sigurisë së jashtme

Vetvetiu që këto organe ose përfaqësues të lartë të tyre nuk kishin si të merrnin dijeni për përmbajtjen e materialeve…. Në një farë mënyre, këta ishin edhe Grupi i Sigurisë së Jashtme, i cili vepronte në mënyrë të pavarur dhe kishte krijuar lidhje konfidenciale me “miq personalë”, ku bënin pjesë diplomatë të huaj, mjekë të shquar, dashamirës të Shqipërisë. Për arsye të ndryshme, bënin pjesë, gjithashtu, edhe intelektualë të lartë kosovarë, të cilët gjenin gjithnjë mundësi për të informuar, për të shfaqur mendime nga më të ndryshmet, por që kishin një rezonancë të përbashkët, atë që i bashkonte me dheun amë. Gjithashtu, bënin pjesë anëtarë të shoqatave patriotike, si në SHBA, Argjentinë, Australi e gjetkë, të cilët informonin sa herë që e konsideronin të nevojshme…. Ndërsa grupi i M.Shehut kishte bërë një varg kombinacionesh, madje për veprime me të komplikuara, duke nxjerrë nga burgu persona të caktuar, duke i arratisur jashtë shtetit, pjesa më e madhe e të cilëve u kapën shpejt nga operativët jugosllavë dhe u vunë më pas në shërbim të tyre…. Në sferën e shërbimit të fshehtë qysh pas Luftës së Dytë Botërore në Shqipëri situata nuk ishte aspak e qetë. Shumëkush, madje dhe autorë të huaj, hedhin idenë se “dështuam për rrëzimin e Hoxhës“ ose “nuk mundëm ta eliminonim” etj. Veçse harrohet një problem jo i vogël, ai qysh në fillim për sigurimin e vet zgjodhi edhe truprojet, njerin prej tyre, kur vajti për inspektim në Brigadën e Parë, Axhem Abazin, nga Mallakastra, që ishte njëri prej komandantëve të saj. Më vonë dhe të tjerë, duke i studiuar me kujdes, dhe pa lënë këtë problem në dorë të Sigurimit. Harrohen gjithashtu lidhjet e tij me masën e njerëzve, si dhe popullaritetin e tij, gjë që nuk ishte aq e lehtë sa thuhet prej disa të ashtuquajtur “analistë brenda dhe jashtë vendit”, të cilëve u mungon të paktën objektiviteti. Gjithashtu, nga materialet e dokumentet del se nuk është aspak e vërtetë se Koçi Xoxe, Mehmet Shehu, Panajot Plaku, etj., siç mundohen disa të tjerë për t’i paraqitur si “subjekte inferiore”, përkundrazi kanë qenë jo vetëm të zgjuar, por edhe me kulturë “të përgjigjthshme” dhe “të posaçme” për të marrë pushtetin edhe për ta mbajtur, pasi nuk u mungonte dhe ndihma, sidomos e “ustallarëve” serbo-rus, por edhe nga segmente të caktuara të disa shteteve perëndimore, tepër të interesuara për të vendosur kolonët e tyre në tokat tona. Shprehja e E.Hoxhës se “… ne e njihnim Mehmet Shehun, por e trajtonim me kujdes…”, është kuptimplote dhe i saktë konkluzioni i “Gjeneralit” se “Hoxha kishte burime të tjera verifikimi…”. Duke mos harruar se, sipas një studimi dhjetëvjeçar, të bërë nga Drejtoria e Kuadrit në MPB, për vitet 1970-1980, rezultonte se informacione të marra nga letrat e popullit dhe burime të hapura ishin rreth 360.000 copë, që konsideroheshin në atë kohë “me vlerë ruajtjeje dhe informimi”.

[BlueBaron]

Bekim Budo, rrëfen për disa kombinacione të UDB-së për të infiltruar në Sigurimin e Shtetit agjentë të saj. Efektivi i Zbulimit të Jashtëm Shqiptar shpjegon operacionin e shërbimit të fshehtë jugosllav “Patkoi”, planin agjenturor-operativ e ushtarak afatgjatë të UDB-së, që përfshinte detyra për disa sektorë, kryesisht atë të shërbimit të fshehtë, të diplomacisë së fshehtë, të sektorëve ushtarakë, për të krijuar një klime të favorshme për ta, për të implikuar shtetin shqiptar në problemet e brendshme të tyre, sidomos pas viteve 1980-1981, e në kulmin e demonstratave në Kosovë. Diplomacia dhe shërbimi i fshehtë jugosllav ideoi zbrazjen e territoreve rreth kufijve me Shqipërinë, për të vendosur atje kolonë serbë. Ndër detyrat, më kryesorja ishte mbajtja sekret e këtij operacioni dhe studimi i mundësive objektive nga një grup analistësh që të analizonin, nëse Jugosllavia do të sulmonte Shqipërinë, dhe se cilët faktorë ndihmonin ose e pengonin atë. Për situatën e krijuar nga veprimtaria e shërbimit serb u njoftua menjëherë Enver Hoxha, i cili, në takimin që bëri me drejtues të Sigurimit të Shtetit, pasi e kishte lexuar raportin e funksionarëve të shërbimit të fshehtë shqiptar, rekomandoi që duhet të tregohej kujdes që të mos futeshim në aventura. Ish-sekretari i Parë i KQ të PPSH ishte gjithashtu kundër minimizimit të futjes së kosovarëve në Shqipëri. Sipas Budos, situata agjenturore ishte tepër e nderë, pasi shërbimi jugosllav i ishte kushtuar dërgimit të grupeve operative në kufirin verior të Shqipërisë për t’u lidhur me aktivitetin e grupeve agjenturore, rezidencat e tyre në Tropojë, Kukës, Peshkopi dhe Shkodër, duke i aktivizuar agjentët me anë të presioneve e rekrutimeve. Çmenduria e serbëve arrinte deria atje sa të mendonin për dërgimin e një ushtrie të vogël, të manovrueshme, në territorin malor të vendit tonë, e cila do të futej në veprim me urdhër të Millosheviçit. Sipas tyre, kjo ushtri brenda 24 orëve do të dilte në qytetin e Durrësit, duke mos hasur rezistencë. Hoxha porosiste që një grup studimor i Ministrisë së Punëve të Brendshme, me në krye ministrin Kadri Hazbiu, të merrej me situatën në Kosovë, gjë e cila u realizua. Më tej, me hollësi Budo zbardh përplasjet interesante mes agjentëve të të dy shërbimeve.



Qysh në kohën kur Xhorxh Bushi ishte drejtor i Organit Qendror të Zbulimit (CIA), vuri në axhendën e këtij shërbimi studimin dhe vlerësimin e informacioneve që kishin të bënin me problemet ndëretnike në Ballkanin e trazuar. Po ashtu, që në atë kohë Amerika synonte rritjen e prezencës së saj në këto hapësira, pas kolapsit ekonomik e politik në vendet e Evropës Lindore, dhe sidomos pas zbutjes së klimës së Luftës së Ftohtë, me anë të reformave të Gllasnosit dhe Perestrojkës, të inicuara e frymëzuara nga politika liberale e Gorbaçovit, që ishte edhe një garanci, që Moska do të merrej me problemet e shumta brenda territorit të saj, duke mos i kushtuar vëmendje problemeve në këto treva.



Ndërkohë, shërbimet e fshehta, SIM-i italian, SDECE francez, si dhe QIPE greke, kishin përgatitur planet e tyre të fshehta, në përputhje me situatën e re të krijuar, pas vdekjes së E.Hoxhës. Zbulimi jugosllav dhe diplomacia e fshehtë e këtij vendi, ishin vënë në dijeni për një pjesë të këtyre planeve, pasi ata në këtë periudhë kishin rritur bashkëpunimin me zbulimin e jashtëm francez, kishin rekrutuar, me material komprometues, disa diplomatë të huaj dhe, po ndiqnin me vëmendje të veçantë zhvillimin e ngjarjeve në Shqipëri.


Operacioni i shërbimit të fshehtë jugosllav “Patkoi”

Beogradi kishte marrë sigurinë nga segmente të veçanta të diplomacisë së fshehtë dhe të disa shërbimeve të fshehta Perëndimore, se me “zbutjen e klimës konfrontuese në Ballkan, nuk do të kishte ndryshime apo tjetërsime territoresh etnike”. Në këto situata, UDB-ja jugosllave kishte bërë një plan agjenturor-operativ e ushtarak afatgjatë me emrin e koduar “Patkoi”. Në këtë plan ishin përfshirë detyra për disa sektorë si të shërbimit të fshehtë, të diplomacisë së fshehtë, të sektorëve ushtarakë, duke koordinuar edhe me median e shkruar dhe atë elektronike, si në sferën e propagandës, të informimit dhe të dezinformimit, ashtu dhe të provokimit, me qëllim, krijimin e një klime të favorshme për ta, për të implikuar shtetin shqiptar në problemet e brendshme të tyre, sidomos pas viteve 1980-1981 dhe në kulmin e demonstratave në Kosovë, që filluan më 11 mars 1981. Sinjalin e parë të këtij plani e dha Tanjugu, më 5 qershor 1981, duke i konsideruar këto demonstrata si produkte të “irredentizmit kosovar”, si dhe “të nxitura, të frymëzuara dhe të fabrikuara nga politika e shtetit shqiptar”, gjoja për të vënë në jetë strategjinë e “Shqipërisë së Madhe”. Diplomacia dhe shërbimi i fshehtë jugosllav doli me propozimin e zbrazjes së territoreve rreth kufijve me Shqipërinë, në një distancë prej 20-30 kilometër katrorë si dhe për vendosjen atje të kolonëve serbë. Duke shtruar këto detyra, Beogradi kishte dy qëllime: të zbatonte politikën shkombëtarizuese ndaj vëllezërve kosovarë dhe nga ana tjetër, duke qenë se Shqipëia ishte në vështirësi ekonomike, ajo ndikonte fuqimisht për destabilizimin e saj, dhe “zgjidhte përfundimisht” problemin kosovar, që tashmë ishte kthyer për ta në një “patologji akute”. Një nga detyrat, që mbahej mjaft sekret, ishte “studimi i mundësive dhe faktorëve objektivë dhe subjektivë” nga ana e një grupi analistësh pranë UDB-së, që do të analizonin nëse “Jugosllavia do të sulmonte Shqipërinë, cilët faktorë do të ndihmonin ose e kundërta, dhe se çfarë fitonte apo humbte Beogradi në opinionin publik ndërkombtar apo në strategjinë e tij“. Po ashtu, do të shihej me vëmendje edhe se “a do të gëzonte po atë mbrojtje të madhe, që ka patur, sidomos pas Luftës së Dytë Botërore nga ish-Bashkimi Sovjetik, SHBA dhe Franca.


Enveri urdhëron Kadriun të “survejonte” situatën në Kosovë

Kjo detyrë ishte vënë për faktin se ata kishin të dhëna, prej kohësh, ndonëse të ekzagjeruara, për një grup studimor nga Ministria e Punëve të Brendshme me në krye ministrin Kadri Hazbiu, caktuar nga vetë Hoxha, lidhur me situatën në Kosovë, marrëdhënieve me Jugosllavinë, si dhe për të parë mundësinë e zgjerimit të marrëdhënieve kulturore, arsimore e artistike me shqiptarët në trojet e tyre. Siç dihet, “grupi studimor” iu vu punës, duke shfrytëzuar në fillim të gjithë informacionin që dispononte, duke organizuar dhe konsulta me kuadro kryesore të saj, dërgoi, në rrugë të ndryshme, disa kuadro në viset shqiptare atje, ku morën kontakte të hapura dhe të mbyllura me intelektualë kosovarë, duke tërhequr dhe mendimet e tyre, u arrit të bëhej një “Raport Konkludiv”, që vetë nga këto kuadro u sfumua dhe u konsiderua “me vlera, si dhe ”një punë e pastër operative”, ndërsa “konkluzionet”, u konsideruan “të goditura që do të çonin me tej punën e Sigurimit të Shtetit”. Në fakt, në takimin që bëri Enver Hoxha me ta u tha: “Raportin e studiova me kujdesin e duhur, i bindur se ju do ta kishit kaluar klasën. Në fakt, ju duhet të punoni akoma më shumë për ngritjen tuaj ideologjike e politike. Duhet të kishit kuptuar më mirë rolin dhe funksionin e Jugosllavisë në Botë, apo edhe faktin që Beogradi i Titos është një vend i zhvilluar. Ne nuk mund të futemi në aventura, ashtu siç propozoni. Po kështu dhe konkluzioni tjetër që nxirrni për minimizimin e futjes së kosovarëve në Shqipëri është i gabuar. Ju thoni se ata do të na lenë “mikrobe”, gaboni përsëri. Ata do të përfitojnë shumë nga mjedisi ynë. Ju, gjithashtu, nxirrni konkluzionin e gabuar se nuk mund të kontrolloni agjenturën serbe dhe fluksin e saj që futet bashkë me kosovarët, po qe se nuk bëni këtë, me çfarë do të merret Sigurimi i Shtetit”.


UDB në situatë të favorshme agjenturore në Shqipëri

Pra, të dhënat që dispononte UDB-ja ishin të sakta. Ata parashikuan detyra, mbi bazën e njohjes së situatës agjenturore, politike dhe operative dhe ndërtuan planin e tyre të koduar “Patkoi”, që në kuptimin figurativ do të thoshte, se do të shkelnin me këmbë të hekurt territoret e banuara nga shqiptarët në Kosovë e gjetkë, dhe do të përzinte irredentistët, siç bënë vite më vonë. Për këtë punuan nga të gjitha anët, sidomos me anë të veprimtarisë së fshehtë, edhe pse një pjesë e agjenturës kryesore të tyre në Ministrinë e Punëve të Brendshme ishte neutralizuar, për shkak të dënimeve kapitale, por edhe të spostimeve të bëra. Edhe pse bashkë “me barin e thatë po digjej edhe bari i njomë”, agjentomania kishte marrë përmasa të mëdha. Në shumë letra të ndaluara, kërkoheshin “parulla lidhjeje”, ”mesazhe agjenturore”. Kjo ishte një pistë e dëshiruar nga zbulimet e huaja në përgjithësi, për të rritur frymën e mosbesimit dhe të provokimit, dhe për t’i larguar ato nga pista e vërtetë; që të operonin me anë të “Planit Patkoi”. Një detyrë tjetër me rëndësi, që agjenturistët jugosllavë i ishin kushtuar, ishte edhe dërgimi i grupeve operative në kufirin verior të Shqipërisë për t’u lidhur me aktivitetin konkret të grupeve agjenturore, rezidenturave të tyre në Tropojë, Kukës, Peshkopi dhe Shkodër, duke i aktivizuar me anë të presioneve, rekrutimeve me material komprometues, duke bërë gjithashtu trysni për shkatërrimin e banesave, keqtrajtimin e familjes dhe deri rekrutime në familje. Pikësynimi i afërt i UDB-së ishte destabilizimi, sidomos i Veriut të Shqipërisë, gjë që do t’i lehtësonte mjaft punën për zbatimin e menjëhershëm të këtij plani. Nëse do të arrihej që të kryheshin këto detyra, mbetej dërgimi i një ushtrie të vogël, e manovrueshme në territorin tonë malor, që do të futej në veprim me urdhër të Millosheviçit, brenda 24 orëve për të dalë në qytetin e Durrësit. Ata supozonin se nuk do të hasnin rezistencë, për shkaqe politike dhe ekonomike, dhe kështu do të zgjidhnin përfundimisht problemin e Kosovës. Brenda territorit të shtetit të tyre kishin parashikuar një varg detyrash të sferës agjenturore, për riaktivizimin sidomos të disa agjentëve në radhët e inteligjencies kosovare, të cilët ishin orientuar për të vepruar, në radhë të parë për “të zbutur klimën konfrontuese në Kosovë”, ”për orientimin minimal të kërkesave të demonstrueseve larg kërkesës për “Kosovën Republikë” dhe akoma më larg për “bashkimin e saj me Shqipërinë”, duke e paraqitur këtë të fundit si “vend të botës së tretë”, ku “mungonin liritë dhe të drejtat elementare të njeriut”, paçka se për to nuk kishte asnjë rezolutë të organizmave kryesorë ndërkombëtarë, si OKB, apo dhe “Amnesty International” ose “Human Right Watch”, që dënonte shkeljen e këtyre të drejtave. Parulla e ditës, që përdorte UDB-ja në këtë periudhë në sferën e “Luftës Psikologjike” ishte: “Një Shqipëri e destabilizuar është prosperitet për federatën jugosllave dhe çlirim i dytë për Kosovën. Në sferën e veprimtarisë së fshehtë, një vend të veçantë zinin në këto plane veprimtaria agjenturore, brenda dhe jashtë territorit jugosllav, duke rekrutuar agjentë nga subjekte të ndryshme. Pikësynimi kryesor i tyre ishte trupi i huaj diplomatik, ku përfshiheshin diplomatë të rangjeve të ndryshme. Kishte bërë bujë rekrutimi i sekretarit të ambasadës franceze në Beograd, Eugjen Rusos, duke përdorur mjete çnjerëzore shtrëngimi, ku u përdor jo vetëm terror psikologjik, por edhe terror i mirëfilltë fizik. Organet e zbulimit francez, SDECE e gjykuan mjaft ashpër Rusos. Është interesant fakti se informacionin kryesor për rekrutimin e këtij diplomati ua kishin dhënë francezëve Shërbimi i Fshehtë Amerikan (CIA). Mediat u morën shumë me këtë çështje, duke i dhënë asaj përmasat e “Çështjes Drejfys”. Gjithashtu, në botën e spiunazhit kishte bërë përshtypje të madhe angazhimi tej mase i shtypit në “Çështjen më të rëndësishme të spiunazhit pas Luftës së Dytë Botërore” atë të konsiderimit persona “non gratta” të disa funksionarëve sovjetikë të përfaqësive të tyre në Britaninë e Madhe, nga ana e shtetit anglez, ç´ka tregonte për revanshin që kishin marrë zbulimet e huaja njeri kundrejt tjetrit gjatë Luftës së Ftohtë. Në këto plane Shqipëri zinte një nga vendet kryesore, ku u aplikua me anë të Degës së Veçantë serbo-ruso me atavizma tepër të spikatura të shërbimit “Smersh”.


Shërbimi i fshehtë sllav donte të rekrutonte drejtues të Ministrisë së Brendshme

Në tehun e veprimtarisë së tyre terroriste u vunë në shënjestër bashkëpunëtorë aktivë të Sigurimit të Shtetit, vetëm në rrethin e Dibrës, sidomos për A.Lleshin, Hasan Spata, nga Dibra, të cilit i kishin bërë disa kurthe edhe në “bashkëpunim” me disa agjentë potentë të Ministrisë së Punëve të Brendshme, të cilët lidheshin me anë të agjentve dopiorolë, edhe pse kishin kuptuar se ndodheshin të tradhtuar, luftuan dhe punuan për zbatimin detyrave si atdhetarë për mbrojtjen e integritetit dhe të pavarësisë së vendit të tyre. Në rrugë operative në mënyrë të fshehtë kishin ardhur edhe një varg informacionesh që dërgoheshin nga një senator amerikan, të cilat nuk mund të grumbulloheshin veçse me anë të “stacioneve dhe antenave të fshehta” amerikane që kryenin aktivitetin e tyre brenda territorit jugosllav, Beograd e Prishtinë. Përveç rezidencës jugosllave të Tropojës, që ishte mjaft aktive dhe që aktiviteti i saj vazhdoi edhe pas viteve ´90-të, një tjetër rezidencë jugosllave vepronte në zonën e Hasit, që lidheshin ndërmjet tyre me anë të agjentit ndërlidhës dhe rekrutues Avdyl Aliu, që futej në mes të ditës në sektorin Dobrunë-Qafë Prush, dhe kishte armatosur pjesëtarët e kësaj bande, për të bërë terror në atë zonë. Kjo rezidencë ishte mjaft e organizuar dhe në të bënin pjesë disa agjentë jugosllavë tepër të rrezikshëm.


"Gramafoni", agjenti potencial i UDB-së

Një nga agjentët jugosllav futur me kombinacion në mjediset tona, dhe me një “histori” të veçantë, me karakter përgjithësues për sa i takon formave dhe metodave të veprimtarisë së zbulimit jugosllav ndaj vendit tonë është agjenti “Gramafoni”, me origjinë nga Padeshi i Tropojës. I ati i tij, Syla, kishte qenë nënoficer i Zogut me shërbim ne qytetin e Vlorës, në vitet 1935-1939, dhe para këtyre viteve ishte rekrutuar nga zbulimi jugosllav me detyrë rezident i një prej grupimeve më të spikatura te këtij zbulimi në zonën bregdetare, në drejtim të zbulimeve të tjera, sidomos ndaj atij italian dhe grek, duke bashkëpunuar me zbulimin francez. Siç e kemi theksuar, Ahmet Zogu, pasi kishte refuzuar zbatimin e një varg kërkesave të Beogradit, për portet Durrës dhe Vlorë, si dhe për t’u shkëputur prej tyre gradualisht, i kërkoi ndihmë Musolinit dhe SIM-it italian, duke u theksuar atyre rrezikshmërinë e kësaj rezidence në qytetin e Vlorës dhe “pamundësinë” e tij, për neutralizimin e aktivitetit të saj agjenturor, ose mundet që t’ja faturonte Romës ekzistencën e saj, duke mos “u vetëkomprometuar” edhe për shkak të situatës delikate të marrëdhënieve me jugosllavët. SIM-i italian, tashmë me përvojë në sferën kundërzbuluese, si dhe për shkak të një veprimtarie gati 20-vjeçare në këto treva, kishte vendosur agjenturë kordoni gjatë gjithë bregdetit, sidomos në drejtim të zbulimeve franceze, greke dhe anglo-amerikane. Ndërsa në qytetin e Vlorës kishte organizuar veprimtarinë agjenturore të kamufluar pas agjencisë detare “Pulia”. Ky zbulim, pasi mori të dhënat e para, organizoi mbikëqyrjen e disa personave të dyshimtë, duke bërë dhe një varg arrestimesh sekrete, nga ku gjeti më vonë edhe disa kandidatura të përshtatshme për t’i rekrutuar me material ligjor komprometues, të cilët i shërbyen atij për t’i futur në grupet e para komuniste si dhe në Lëvizjen Nacional-çlirimtare. Dy-tre prej të cilëve arritën funksione të larta në pushtetin e dikurshëm. Kështu kjo rezidencë jugosllave pushoi përkohësisht aktivitetin agjenturor dhe një pjesë e saj u orientua nga zbulimi italian për kryerjen e detyrave të tyre, për të futur në dorë planet e Beogradit në drejtim të Ballkanit dhe të Shqipërisë. Pas viteve ´40-të, Syla kthehet familjarisht në Padesh dhe vazhdon lidhjet, tashmë me OZN-në jugosllave me detyra në drejtim të zonës dhe brezit kufitar me Jugosllavinë, si dhe detyra në drejtim të organizimit politik të zonës së Gjakovës. Duhet thënë se Syla kishte një memorie për t’u admiruar, kishte lidhje të shumta, si dhe episode jo të pakta në sferën agjenturore. Shtëpia e tyre u bë bazë e zbulimit jugosllav deri në vitet 1949-1950 dhe u frekuentua nga dhjetëra kuadro e diversantë të dërguar nga UDB-ja në Shqipëri.


Djali i agjentit jugosllav ndjek rrugën e të atit

Me qenë se mosha nuk e lejonte të ndërmerrte “inkursione” jashtë kufirit, majori i UDB-së, Çedo Mihoviç, me seli në Gjakovë, i kërkoi Sylës të bënte një marrëveshje, duke marrë shkas nga një letër bërë prej tij, për ta lejuar të shkonte në emigracion, për shkak edhe të pamundësisë së tij për zbatimin e detyrave të zbulimit jugosllav në Shqipëri. Thelbi i marrëveshjes ishte: Syla do të lejohej dhe do të ndihmohej të shkonte në emigracion, me konditë që djali i madh i tij, Qemali, të vazhdonte rrugen agjenturore të të atit, në shërbim të UDB-së. Kontrata u firmos nga të dy palët. Syla familjarisht shkon në Zvicër, ndërsa Qemali, që kishte lindur në Vlorë, pranoi bashkëpunimin me serbët dhe vazhdoi shkollën e zbulimit në Beograd dhe një kurs specializimi në këtë fushë në Selanik, ndryshon identitetin, duke u futur me kombinacion në një organizatë studentore, ”për të bërë praktikën e zbulimit të aktivitetit armiqësor të grupeve irredentiste shqipëtare”, në Prishtinë dhe gjetkë. Veprimtaria e kësaj organizate, për shkak “të rrezikshmërisë”, u centralizua në Sekretariatin e Punëve të Brendshme, në Beograd, dhe u ndoq me precedencë. Pasi agjentit të “infiltruar” po i mbaronte koha e praktikës, jepet urdhri nga lart dhe fillojnë arrestimet sekrete, ”hetuesia intensive”, dhuna psikologjike, por sidomos ajo e mirëfilltë fizike. Bashkë me disa të paraburgosur, u arrestua edhe Qemali, me gjithë kundërshtimet e tij dhe ekspozimin e faktit të detyrave që i kishin dhëne si “agjent i infiltruar” në mjedisin studentor kosovar. Në hetuesi e merr nënkoloneli Çedo Mihoviç, i cili e sqaron lidhur me arrestimin me qëllim që “të mos krijoheshin dyshime”, gjë që ka të bëjë me ”perspektivën e tij në sferën e veprimtarisë agjenturore”. Çedo përgatit dosjen e tij me të gjithë informacionet e dala gjatë dy muajve hetuesi intensive dhe me të marrë urdhrin nga zëvendëssekretari për Punët e Brendshme procedon në “rirekrutimin e tij”, këtë radhë me material komprometues me motivacionin “për veprimtari me rrezikshmëri të madhe shtetërore”. Kështu UDB-së nuk i mjaftonte rekrutimi i parë në bazë të kontratës, pasi nuk kishin sa duhet besim dhe me qëllim rritjen e shkallës së garancisë së tij, proceduan duke i hapur dosje, e në rast dekonspirimi ose tradhtie ta ekspozonin para kosovarëve, si dhe organeve të Sigurimit të Shtetit Shqiptar, si “provokator dhe denoncues i aktivitetit armiqësor të organizatës studentore”. Pas kurthit operacional, pasi kishin proceduar me agjenturë, duke e mbikëqyrur dhe provokuar, jugosllavët krahas dhunës së mirëfilltë, gjatë grumbullimit të “provave materiale” në ngarkim të tij, duke i futur në banesë si dhe në qeli vepra të E.Hoxhës, Historinë e PPSH-së, arritën të krijonin shumë prova fiktive, të shoqëruara me denoncime të marra me dhunë ose të fabrikuara, të gjitha këto plotësonin kuadrin e “garancive të plota, duke e vënë atë midis “tri zjarreve”: të opinionit publik kosovar, të ligjeve të shtetit jugosllav, si dhe para ligjeve të shtetit shqiptar, nëse nuk do të zbatonte detyrat e UDB-së. Nëse agjenti do të tradhtonte, atëherë masat represive do të përfshinin edhe familjen tashmë në Zvicër, banesën, deri në eliminimin e pjesëtarëve të familjes së tij, “me aksident automobilistik”, me sëmundje të papritur “infarkt miokardi” ose me “vrasje me porosi”, në bazë edhe të përvojës së degës sovjetike “Smersh”...