Cfare eshte Triniteti??

[Seminarist]

Edhe dua te verej, megjithese mua nuk me pelqen personalisht ta paralelizoj me shembuj njerezore, por derisa e kane bere Eterit po e bej edhe une, se ne Kishen Ortodokse nje nga shembujt e shpjegimit te te qenit Nje ne Tre behet zakonisht me


Tre qirinj te ndezur

qe po ti bashkosh bejne Nje flake, ku asnjera nuk mund te dallohet nga tjetra, as ne natyre, karakteristike apo cfaredo qofte, e megjithate, serish kemi

Tre qirinj e jo Nje te Vetem.

[Manulaki]

Nuk mund te thuash se meqe ne judaizem nuk flitet per trinitetin, nuk ekziston triniteti. Sa shume fe ka ne bote qe nuk pranojne Trinitetin, qe ne fakt kane "rrjedhur" nga Krishterimi, nuk do te thote se eshte dicka qe duhet marre per baze doktrina qe nuk ekziston Triniteti.

Persa i perket faktit "te prezantimit" Perendia e ka prezantuar veten e Tij me shume emra dhe me natyren e Tij, nuk eshte e nevojshme qe Ai te thote qe une jam Tre ne nje, pasi kjo eshte nje gje qe ai e shfaq. Eshte nje fjale e urte popullore qe thote: "Une te them ja ujku, ti me tregon gjurmet".

Gjithashtu dua te shtoj, kur dikush i shpjegon dicka dikujt tjeter, gjithmone shpjegimi behet sipas kapacitetit qe tjetri ka dhe jo sipas asaj qe shpjeguesi mund te jape. Shen Pavli thote:"Tani shikoj pjeserisht...me vone do te shikoj plotesisht..(kur Perenida ta shfaqe plotesisht ate qe ne nuk mund te kuptojme tani)"
Nese nuk eshte thene me fjale qe Perendia ka natyre triune, ai e ka shfaqur kete duke e prezantuar veten e tij ne keto tre natyra. Asnje i krishtere ama, nuk ve ne dyshim faktin qe eshte nje Perendi, dhe ne nuk jemi idhujtare, nuk besojme ne shume perendi, por ne nje te vetem, dhe te madherishem.

[Leila]

Shpjegim "zyrtar" dashke... deri tani, nje shpjegim historik qe mund te te jap, pa hyre ne detaje e ne anime, e te citoj 5-6 faqe te bibles:

Rrotull 300 AD, emperor Costantine e ben Christianity fene zyrtare te Romes (edhe pse vete nuk eshte Christian). Ky donte te bashkonte njerezit (dhe nga eksperienca tani e dijme qe asgje s'i bashkuar njerezit me mire se sa feja). Del nje Arian, apo Arius, si do ta quani (fanatik dhe ky) dhe thote qe me qe son (djali) erdhi pas father (babai), ai eshte similar me te, por nuk ishte i barabarte me father. Anthanasius (padashje, gjithnje ia shkruaj emrin "Anasthasius") e kundershtoi, pasi te thuash qe i biri eshte poshte te jatit, do te thote t'ia heqesh popullaritetin Jezusit, dhe ta besh si... me pak te rendesishem.

Shkojne tek Council of Nicea per "herezine" e Ariusit, dhe me ne fund dolen me konkluzionin qe Zoti eshte trinity. Anthanasius fitoi. Mund te te them qe father, son, & holy spirit, ko-ekzistojne dhe kane te njejten substance. Kjo eshte e vetmja pergjigje te sakte qe mund te marresh. Kur njerezit cuditeshin dhe pyesnin, "Po si keshtu?" ata merrnin nje pergjigje si, "Eshte mister. S'eshte qe ta kuptosh ti." Shkurt, besoje/pranoje symbyllur. Pra, forumist i dashur, s'duhet ta besh kete pyetje... dhe s'duhet ta kishe hapur kete teme, fare!

"Fun facts": Constantine e deboi Arius qe te shkonte ne Iliri.

Ne fund, pas disa vitesh, Costantine, nderron mendje dhe bie dakort me Ariusin dhe e sjell nga Iliria te vije serish ne Rome.

Gjithashtu, Constantine u be Christian nja 5 minuta para se te vdiste. Pse? Sepse s'mund te jetonte e te bente gjerat qe donte ne jete, dhe gjithashtu, ne te njejten kohe, ta quante veten "a good Christian man" (fetar). Pfff... hipokrite.

N.q.s. nuk e pranon trinity, nuk je Christian.

P.S.: Injoroi fjalet ne Anglisht. Ashtu i kam mesuar, ashtu di t'i them.

[SuNRiSeR]

Manulaki!

Te njohesh Zotin qendron ne bazat e krishterimit pasi ne rast se kjo gje nuk do te ishte e mundur atehere krishterimi do te ishte nje fe agnostike, dhe do te ishte e kote te flisnim me tej. Fakti eshte qe Zoti e ben te njohur per njerezimin figuren e tij (natyrisht brenda kapacitetit njerezor), per kete frymezoi Biblen. Bibla nuk le vend per mistere, ose nuk nis te shpjegoje dicka dhe ta lere pergjysem. Vertet ka ngjarje ose pasazhe qe truri njerezor mund t'i kaloje pa i kushtuar shume rendesi dhe te ngelen te paqarta, por figura e vete Perendise nuk eshte njera prej tyre. Bibla eshte tejet e mbushur me pasazhe rreth Zotit, ku detajet jane aq te shumta samenjehere krijon nje ide te pergjithshme se kush eshte Zoti.
Kur e kam lexuar Biblen per here te pare, gjeja e fundit qe mund te me shkonte ne mend ishte Triniteti, pasi ne asnje varg Krishti nuk eshte barabar me Atin, ai gjithmone eshte I parelinduri, i derguari, sherbetori, ne te djathten e Atit, i perulur ndaj Atit, me ane te tij Ati krijoi gjithcka, me ane te tij Ati plotesoi planin per shpetimin e njerezimit, nepermjet tij Ati do te munde ushtrite e Satanit dhe ne fund Biri do t'i ktheje Atit mbreterine qiellore. Pra mua me duket fare qarte qe jane 2 persona te ndryshem dhe aspakt te barabarte ne fuqi dhe pushtet, pasi nderkohe nje njeri eshte pa fillim dhe pa fund tjetri eshte i "parelindur", i linduri i pare, fillimi i krijimit te Perendise - gjeja e pare e krijuar nga Perendia.

Pershendetje, SS.

[Seminarist]

Postuar më parë nga SuNRiSeR



Kur e kam lexuar Biblen per here te pare, gjeja e fundit qe mund te me shkonte ne mend ishte Triniteti, pasi ne asnje varg Krishti nuk eshte barabar me Atin, ai gjithmone eshte I parelinduri, i derguari, sherbetori, ne te djathten e Atit, i perulur ndaj Atit, me ane te tij Ati krijoi gjithcka, me ane te tij Ati plotesoi planin per shpetimin e njerezimit, nepermjet tij Ati do te munde ushtrite e Satanit dhe ne fund Biri do t'i ktheje Atit mbreterine qiellore. Pra mua me duket fare qarte qe jane 2 persona te ndryshem dhe aspakt te barabarte ne fuqi dhe pushtet, pasi nderkohe nje njeri eshte pa fillim dhe pa fund tjetri eshte i "parelindur", i linduri i pare, fillimi i krijimit te Perendise - gjeja e pare e krijuar nga Perendia.

Pershendetje, SS.

Ketu ti ke shume te drejte, edhe padashur kalon ne ate qe une prej sa kohesh u kam thene protestanteve...

qe keta e kane vendosur Shkrimin e Shenjte ne nje raport teper te keq ne krahasim me raportin per te cilin shkrimi eshte bere.

Dikush mund ta shohe Trinine ne Bibel vetem nen guiden e atyre prej te cileve Bibla erdh, ndryshe, ata jashte ketyre, ose do te imitojne mesimet e Kishes, sic bejne shume protestante qe ne Doktrinen e Trinitetit nuk perdorin vecse mesimin zyrtar te Kishes, duke dale ndesh keshtu me nocionin Sola Scriptura, ose do te bejne shpikje nga me te rejat sic ndodhi me Jehovistat apo Mormont!

[Seminarist]

Sot, rastesisht, duke bere "pazarin" tim te zakonshem, ne "tregun" tim me ra ne sy nje liber mbi Trinitetin:

The Mystery of Trinity - Trinitarian Experience and Vision in the Biblical and Patristic Tradition, nga Boris Bobrinskoy, qe na paska qene profesor i teologjise dogmatike ne Institutin teologjik te Shen Serzhit ne France, nje shkolle e mirenjohr kjo ne perendim. Mesa vura re, libri ne nje menyre teper te permbledhur e te thelle paraqiste fare mire mesimin patristik mbi Trinine, dmth mesimin ortodoks.
Nga ky liber une do te paraqes me kalimin e kohes disa referenca Biblike te Trinise.

[(AHMEDI)]

o seminarist keshtu dukesh djale i zgjuar dhe duhet te kuptosh qe ne fillim kur thua liber per trinitetin eshte gabim duhet te behesh i vetdijsme se koncepti per Zotin ne krishterim me ane te trinitetit bie poshte nga llogjika e paster dhe e shendoshe njerzore.Prandaj do te ishte me bukur te deklaroje sic deklarojne ne muslimanet Njeshmerine e Zotit Ose monoteizmin ose Teuhid >Pra sinqeisht me vjen keq por qe ne origjine e ke gabim kur thua trinitet ashtu sikur fjala perendi qe ne origjine e shte gabim sepse e ka origjinen nga fjala perendoj.Do te ishte me mire te perdorej Zot.Pra sic e shikon ne muslimanet e pastrojme Zotin nga atributet keqija qe i vihen atij ne gjuhesi dhe ne mentalitete.

[Seminarist]

Por para se te mberrij neper faqet e atij libri, le te shohim pak kete studim:


"Doktrina e Trinitetit ne Shkrimet Hebreje edhe Rabinet e hershem"


I. Pasazhet edhe titujt ne Ligjin edhe Profetet qe mesonin nje pluralitet Personash ne Perendine, edhe duke identifikuar numrin edhe rolet si Tre.

A. Elohim. E perdorur gjate gjithe DHV. Kjo eshte forma tri-plurale e fjales qe do te thote "perendi, autoritet etj".

Mos valle ky term ka te beje vetem me madhestine e Perendise edhe jo se ka te beje me Personat Hyjnore?

(1) Kjo nuk ka perse te qendroje sepse Rabinet Unitare te Talumdit e kane pranuar se Elohim nenkupton Tre persona.
Talmudet u perpiluan nga pasardhes unitariane te Farisejve (qe besonin ne Nje Zot, singular/njejes). Sidoqofte eshte pranuar se Rabinet nuk i paten qortuar heretiket persa i perket Gjenezes 1:26-7, qe Elohim nenkupton Tre persona.

shembull:

Berakoth 24...Edhe nga e di ti qe nese Tre jane ulur per te gjykuar, Prezenca hyjnore do te jete me to? Sepse thuhet: ne mesin e elohim-it Ai gjykon (Psalmi 82:11)

Kjo tregon qarte se pervec debatit me te krishteret, unitarianet e kuptonin elohimin si tre autoritete, prandaj edhe gjykatat e tyre perbeheshin nga tre gjykates, e kjo konfirmohet me tej ne kete pasazh.

Jebamoth 307....R. Khija b. Aba pohoi ne emer te R. Jokhanan: te mesuarit e atyre qe kthehen ne besim kerkon prezencen e tre personave; pasi ligji e ka parashikuar kete rast.

(2) Moisiu kish ne dispozicion fjale ne njejes te cilat i referohen Hyjnise absolutisht Nje: Jehova, Eloah, Adoni, el Shadai etj. Perse nuk i perdori moisiu keto?


HaShema - Deut 6:4. "Degjo o Izrael, Jehova (ne njejes) Perendite tona (ne shumes) (eshte) Nje (unifikim) Jehova (njejes).


Ka dy fjale ne Hebraishte per fjalen Nje: ahad, qe nenkupton nje ne kuptimin e unitetit te disa objekteve; jahid, qe nenkupton nje njejes absolut.

- perse moisiu ne kete varg te mos perdorte terma qe nenkuptonin njejesin absolut, por perdori fjale qe nenkuptoinin shumes nen unitet?

- Kjo na ndihmon te kuptojme se argumenti gramatik i shumesit te madheshtise ne Elohim ka te beje me Tre Persona ne Zotin.

- ky varg eshte nje pohim i drejtperdrejte i doktrines se Trinitetit - pasi meson shumesin e Personave e po ashtu Unitetin e tyre si Nje Qenie. Jehova nenkupton unitetin e Esences hyjnore, ndersa Elohim nenkupton tre-ne shumes Persona, keshtu qe pra Jehovah Elohim, apo Zoti Perendi eshte menyra Herbraike per te shprehur Trinitetin.


- Moisiu ketu mohon unitetin, impersonalitetin, Njeshin Absolut edhe panteizmin e paganeve, nga ana tjeter po ashtu edhe politeizmin e tyre.
Per me teper Triniteti eshte thelbesor per Ligjin, e keshtu qe eshte e pershtatshme qe Triniteti theksohet ne fillimet e Ligjit te dyte, kur Izraeli po behej gati te hynte ne token e premtuar edhe te funksionoje si nje shoqeri, komunitet, trup ligjesh, dashuri, meshire, drejtesi etj ceshtje te tjera shoqerore qe nenkuptojne nje pluralitet personash, ndersa Perendia qe i drejton ata, po ashtu i kupton mese miri pasi ai vete eshte nje "komunitet" Personash ne Esencen Hyjnore.

[Seminarist]

Pra, sic do ta tregoj ne nje sere shkrimesh ne kete teme, koncepti i nje-shit jo absolut, kane qene familjar qe ne DHV, amdje shkon edhe me tutje.

E keni vene re Yllin e Davidit?

A e dini qe ne Simbolike tre cepat e trekendeshit barabrinjes tek ky Yll nuk jane vecse tre pjese te Nje objekti, dmth qe perbejne Nje teresi te vetme, te barazlarguar nga njeri-tjetri?

Sic e tregova, termat ne Herbraishten mbi konceptin Nje kane patur kuptime te ndryshme, edhe ne raste shume kyce, kuptimi i Nje-shit ne Unitet eshte perdorur per Perendine.

[SuNRiSeR]

Megjithate ne DHV ne rast se bejme nje llogari te vogel emri YHWH permendet rreth 4 here me shume sesa Elohim. Duke filluar qe nga Zanafilla 3 (deri aty perdoret vetem Elohim) me tej YHWH predominon pasazhet kur behet fjale per Perendine.

Megjithate termi Elohim ne DHV nuk i referohet gjithmone Perendise. Ne Psalmi 8:5 Elohim i referohet engjejve. Ne DhR perkethimi i Elohim, Theos perdoret edhe per njerezit te cileve iu eshte drejtuar fjala e Zotit Gjoni 10:34,35. Gjithashtu Satanai eshte quajtur po me fjalen Theos ne 2 Korintianeve 4:4 "perendia i kesaj bote". Pra nuk mund ta pranojme idene qe forma ne shumes e Eloah, Elohim eshte nje aluzion per Trinitetin meqenese me ate emer thirren edhe engjejt edhe satanai.

Pershendetje, SS.