Dritëro Agolli

[mondishall]

Pata te njejten pershtypje. Ndoshta libri vete do kete nje perzgjedhje me te mire te krijimeve...

Them qe ne vazhdojme mbase inercine e miteve te krijuara, me shume, se e verteta vlerore e tyre. Po te dalim qofte dhe pakez nga kjo sfere e kohes ne te cilen ne u rritem dhe u idealizuam, u frymezuam dhe vazhduam idhullimin e disa penave te njohura, do jemi me kembet ne toke dhe mendjen ne realitet. E ky realitet sot nuk te fal me naivitetet e moshes dhe idhullimet e kohes se shkuar. Pa mohuar aspak vlerat e krijuesve edhe brenda rrymes se realizmit socialist(ta quajme sic quhej se as i tille s'ka qene ne fakt), them qe i perkasin me shume mesatarllekut, se sa majes ne te cilen ne vazhdojme t'i vendosim. Pra, nuk kemi vlera me shume e mesatarllek me pak ne autore te njohur, por te kunderten. Keshtu ndodh dhe ne rastin e Driteroit. Nuk do thosha kete kursesi per Kadarene, qe ka te kunderten(per sa i perket talentit e krijimtarise se tij cilesore).
Mjafton nje ballafaqim i thjeshte me poezine e prozen e dy dekadave te fundit te ketyre penave dhe te mjaft krijuesve te pabujshem, por talente, bindesh per disnivelin e madh mes tyre, ne favor te te pabujshmeve. Ne vazhdim, akoma me shume do qartesohet e vleresohet e verteta, pasi he per he vazhdon monopolizimi i artit, njelloj si i biznesit.
Une nga Dritero Agolli, me shume se libri poetik, qe e di ne c'nivel do jete, pres librin e tipit autobiografik, ku shpresoj nje rrefim realist e te sinqerte per kohen e pakohe, qe sot mundohen ndryshe t'ja ribiografisin vetes disa personalitete te artit.

[projekti21_dk]

Dhe mua një herë më ka bërë përshtypje, nga një intervistë e dritëro agollit, kur thotë :"Njeriu biografinë nuk mund ta ndyshojë". E kishte fjalën për një shkrimtar shqiptar, poashtu të madh, të cilin e kam çmuar, e, i cili ishte penduar për atë që e kishte krijuar vetë. Unë them se krijimi letrar është dicka shpirtërore, prandaj në këtë rast ai më doli nga qejfi, sespe më shëmbllente në atë që e mohon fëmijën e vet pse ka një cen.

[[Perla]]

Mjegulli i dashurise

Kur ikja larg, drejt teje vija
kur vija afer, ikja larg
per dreq me trembte largesia
dhe afersija behej çark.

As e kuptoja si te desha
nje mjegull pus nje cmenduri,
si nje poet qe shkruan vjersha
dhe ndez nje shkrepse dhe i ben hi.

... dhe ndoshta kjo ish dashuria
e çakerdisur kuturu...........
per dreq me trembte largesia
dhe afersa gjithashtu

(1996)

[[Perla]]

Poçari

Vajta në Stamboll të bëj pazar,
për kujtim të ble një vazo balte:
- Paqe dhe selam, usta poçar,
Vazon më të mirë po e pate
Paqe dhe selam, usta poçar!

Vazoja nga dora shkau e ra
Dhe m'u bë njëzet e pesë copë,
Më erdhi rrotull deti Marmara
Dhe m'u hap dyqani turk si gropë,
Më erdhi rrotull deti Marmara.

Pa më shau poçari keq turqisht,
Unë e shava shqip e mend i rashë;
Për çudi poçari nuk u ligsht,
Veç dy lot në sytë e kuq i pashë,
Për çudi poçari nuk u ligsht!

Mos u çmend ky turk, ky musliman?
Unë e shaj, ai me duar në qafë!
Poçe tjeter mori në dyqan
Dhe më tha: " Më shaj, për besë, prapë!"
Poçe tjetër mori në dyqan.

Psheretiu si unë: " Jam shqiptar,
Shqip, vëlla, ti shamë dhe një herë,
Fjala shqipe s'blihet në pazar,
Në dyqan ka vjet që s'e kam ndjerë,
Fjala shqipe s'blihet në pazar!"

Ikën nga dyqani burra e gra,
Unë e një poçar e tjetër s'kishte,
Vazot frynte deti Marmara,
Vazove poçari shqip u fliste,
Vazot mbushte deti Marmara...

[projekti21_dk]

MONOLOG PËR DRITËRONË
(Dedikim në 80-vjetorin e lindjes)


Po,o Dritëro, i tillë qenkam dhe unë;
Të ndiqja kudo… dishepull hap pas hapi.
Qysh kur isha i ri, më ke hapur punë;
Herë ecja qetë, herë merrja vrapin…

Eh, sikur ta dije, ç’më hodhe në shpirt…!
Dashuri për njerëzit, bëmat, historinë,
Respektin për jetën, tokën që na rrit,
Ëndjen për natyrën e gjithçka merr frymë.

Në qytetin tim, kur ishe gjimnazist,
Lëçitja abetaren unë në Zagori…
Qe koha kur vrulltas iu sule poezisë
Me aromë balte, me zjarrmim në gji.

Kur dole ti në rrugë me rioshët vargje
Me shkop e cingël lozja me vërsnikët.
Kur të parat hapa hodhe në asfalt e lagje,
Ende s’po ia gjeja poezisë “çikrikët”…

E në zhurma erërash ti përhodhe veten.
Kalove në shtigje malesh, trotuaresh.
Nuk na ra në dorë… pate ca siklete…
Në “Mesditë” u ngjite me vargje krenare.

Lëre kur na fale “Shkëlqimin e Zylos”…
Dhe unë zhgarravita humor e satirë…
Tash po qesh me vete aty pranë Drinos;
Sapo kujtoj Zylot, Demkët si lëtyrë…

Monument më vete “Nëna Shqipëri”
Shkrive nëpër vargje një goxha talent.
I këndove Shqipes, siç e deshe Ti;
E lartove Nënën, me një barrë lezet.

E di, do më thonë: “Ç’e do komunistin!”
Atë plakarush tash s’e pyet kush.
Me plot zërin them: Unë nderoj poetin,
Një njeri që zemrën e ka ende prush.

Të nderoj, se njohe sakaqher’ ndryshimin…
Të nderoj, se shkrove, siç Të foli zemra…
Të nderoj, se rrekesh për demokratizimin,
Të nderoj, se kurrë nuk të zbehet kënga…

Se je të parët përqafues të ndryshimit
Se i dhe lexuesit dhe “Arkën e Djallit”.
Turli personazhesh të të hynin – dilnin…
Dhe ne midis tyre shihnim mendimtarin…

S’e ka prurë rasti të të njoh nga afër.
Një autograf nuk ta kam kujtim.
Edhe kur ke ardhë mik në Gjirokastër
Tejet i ligështuar s’pata mundësi…

E të mbaj si idhull, gati shëmbëlltyrë.
Dhe në ndërrim klime tek ne gjithandej.
Kur në zemrën time bash siç je ke hyrë,
Ndaj Nuk do ketë gjasa që “fletën” ta kthej.

Me vite të tëra kam përcjellë dije
Me nxënës qëndroja në librat e tua.
Ndaj nuk ka se si të shfaqem hafije.
Ti në Panteon zë vend i nderuar.

Më pëlqen, poet, përkushtimi juaj
Në jetën e vendit; s’jeni sehirtar.
Me hallet e vendit, si të gjithën vuan
Sa herë, kur lypset, logjikën përshpall…

Shikoj foton tënde, shoh librat në rafte,
Më përcillet zëri i Gjebresë e Jonidës.
Vargjet jetësorë për vete i mbajte;
Ndihem brenda tyre serbes edhe tinës.

Ndihem brënda këngës, më rrok mallëngjimi.
Koha bën të vetën na hedh moshë mbi supe.
Kurrsesi nuk mundem ta ndal këngërimin;
Te kjo këngë, o mbret, më lejo të strukem…!

Gjirokastër, 01.04.2011

[Ke-ler]

Dritero Agolli-Poezi nga libri"Lypesi i kohes"


Malli i poezise

Malli i poezise-shteg i ngushte-
Te genjen te hysh,ku mezi hyn!
As lugine,as shesh,as pllaje,as fushe
Veç nje e çare shkembi,pastaj tym...

Tej te çares-ankth e fshehtesire-
Rri pergjon perjetshem nje demon,
Here i çmendur,here i psheretire
Neper tym ngre doren e te fton...

1993

[Ke-ler]

Cmimi i vetevrasjes

Te vrasesh veten sot kushton,
Ka çmim te larte varri,
Ndaj farefisi te mallkon:
"C'na beri kembethari"!

Dhe kur per varrin s'ka para,
Perjashta miqte mbeten,
Prandaj rri sus,mos bej shaka,
Shaka te vrasesh veten...

------------------------------------------

Nje diktature

Mes vajzave mos behesh burre,
Mos prekesh perlat nen kemishe,
Vertete kjo eshte diktature,
Po diktature e bukurise...

Korrik 1990

------------------------------------------

Zbatica dhe batica

Trupin e vet e shkroi ne rere deti
Dhe iku dalngadale nga gjiu,
Pastaj i pakenaqur mbeti,
U kthye dhe e fshiu...

1992

-------------------------------------------

Kenga e larget

Tek ecja nen gjunjet e malit me re,
Me ndiqte nje kenge si dje ne rini:
"Pellembet e mia te behen folé
Te rriten thelleza si ti"...

Permallur nga kenga u ula ne shesh
Dhe koken mbeshteta ne gur vetmitar,
Po vargjet e kenges m'i sillte ne vesh
Nje gur i harruar ne bar.

[Ke-ler]

Levizja

Fryn era nje flete,dikush pershendet
Mbjelljen e pemes;
Ze luan nje perde,dikush ne dritare te pret,
Pastaj ne pragun e deres.

Zgjidhet nje lidheze kepucesh:
Dikush te vjen,
Te vjen e çudirat e rruges
T'i lan pa sapun ne legen...

Fryn era nje flete,dikush pershendet
Nje tjeter permbysje;
Permbysja e vogel te madhen e pret
Me plot meri dhe medyshje.

1994

[Ke-ler]

Poeti dhe shpirtrat

Poeti zgjon shpirtrat e fjetur
Dhe shpirtrat ngrihen ne kembe,
Pastaj turbulluar dhe nxehur
Poetin e shqyejne me dhembe...

1993

[Ke-ler]

Me nje prift ne taverne

Ne nje taverne atje ne Rome
Me hodhi era tek nje prift,
E donte prifti Cicerone,
E pinte veren latinisht.

Dhe duke ngrene e duke pire
Me tha mos isha katolik,
Por ndodhi prift vertet i mire,
Ndaj s'desha te isha une i lig.

Ia ktheva bute e qete-qete:
"Kjo vera qenka si balsam,
Kete e duan gjithe fete,
E do dhe ndonje mysliman.

I kam te paret katolike,
I kam te dytet bektashinj,
Dhe une i treti asnje çike,
S'besoj ne shpirtra dhe qirinj,

Se m'u merziten gjyshrit shume,
Qe fete i kthenin mot per mot,
Ndaj hoqa dore i shkreti une,
Nga çdo besim e nga çdo Zot..."

Po prifti foli teper vone
Dhe ndofta teper rastesisht,
Si recitoj pak Cicerone,
Si mermeriti latinisht.

Ne syte i feksi nje shkendije,
Iu drodh dhe gjer ne fund iu fik
Dhe qeshi çilter si femije:
"Gjynah qe s'qenke katolik"!

Me sy kerkova tinez deren,
Kur prifti thirri:"Mos,or mik!...
Megjithate ta pijme veren,
Ne vere qenke katolik!"

Harroi nje çast per Cicerone,
Harroi te tjerat,sigurisht...
I madhi prift me Driterone
E pinin veren latinisht...

1993