Din Mehmeti

[sabit idrizi]

Një humbje e madhe për letrat shqipe.
Ngushëllimet e mia më të thella e më të sinqerta për familjen e tij, miqtë dhe lexuesit e shumtë të poezisë së tij të mrekullueshme!
Lavdi, baca Din!

Sabit Idrizi

[Mexhid Yvejsi]

Mexhid YVEJSI, Gjakovë


ÇKA THA POETI-

DIN MEHMETI



Dikur pyesnin pleqët:

Kur rri dreqi?

Të gjithë e dinin,

Kur bënin llafe,

Se dreqi rri n’kafe!



N’Kafe t’Madhe

Ndërsa po bisedonim

Me miqë letrarë

Erdhi, u ulë, edhe poeti

Bacë Loku, Din Mehmeti.



Miku që e kishte fjalën

Posa e përfundoi,

Pa u vonue,

Poeti, Din Mehmeti

Iu drejtue:

„Unë, qysh me t’besue ty

Kur ti nuk i beson Zotit?“



Miku i përbashkët heshti,

Heshtën edhe ne.

Heshtja jonë fliste shumë!



Të lumtë! O Din Mehmeti!

Erdhe n’kafe si meleqi

Aty ku rri dreqi!

Na afrove mes veti,

Na afrove me Zotin...!



Shënim:

Kjo poezi u botue në revistën „FRYMËZIMI“, Nr.6, faqe:27, Gjakovë, Shtator, 2000.



Mbrëmë në Gjakovë në moshën 78 vjeçare u nda nga kjo jetë, kaloj në jetën e vërtetë, poeti – Din Mehmeti.

Din Mehmeti lindi në 1932 në fshatin Gjocaj të Junikut. Ka studiuar për gjuhë dhe letërsi shqipe në Universitetin e Beogradit. Ka qenë profesor shumëvjeçar në Shkollën Pedagogjike të Gjakovës.

Sot, me 12 nëntor 2010, në Gjakovë, n’orën 15, në varrezat e qytetit, pranë varrit të Prof. Selman Rizës, u varros me nderime poeti-Din Mehmeti.

Poeti-Din Mehmeti poezinë e parë e botoi në vitin 1949, në revistën letrare “Jeta e Re”, Prishtinë.

Vepra më të njohura të tij janë:

Në krahët e shkrepave (1961),

Rini diellore. (1966)

Dridhjet e dritës (1969),

Heshtja e kallur (1972),

Fanar në furtuna (1981)

Agu, dramë (1982),

Prapë fillimi (1996),

Klithmë është emri im ( Tiranë 2002),

Mos vdis kur vdiset (2001).



Mexhid YVEJSI

Gjakovë, 12 Nëntor 2010

[i humburi]

Rahmet i past shpirti.....!

[shigjeta]

Nje humbje per letersine shqipe. Më ka lene mbresa qe kur e kam lexuar per here te pare me "Pakez ne enderr, pakez ne zhgjender" krijmtaria e poetit Din Mehmeti...
Ngushullime te afermve!

Rrokjet e murosura

Sa thellë paske qënë,
sa poshtë të gjeta,
zanore e shterur nga vdekja
e dashur për t'i mbetur jetës.

Rrokje e murosur në shtegun e dritës
duke bredhur
besnike për t'i mbetur diellt.

çka do të bësh me emrat e zverdhur në ofshamë,
me jehonat e tërbuara në dejt e lodhur,
me ato plagë të dergjura
që s'ke zemër t'ia tregosh ditës,
çka do të bësh,
gjuha ime?

Sa të përtypur të gjeta
nga dhëmbët e sulltanëve dhe mbretërve!...

[Rina_87]

Elegji për Azem Shkrelin

Mos e zgjoni!
Nuri i tij shndrit

Trupin e ka në të tashmen
Shpirtin në të ardhmen

Është duke përbiruar
Nëpër shkëmboren e mendimit
Për të arritur në anën tjetër të vetes

Rugovasit e mbështollën
Me shalla të bardhë
E vendosën në shpirtin e tyre
Për të jetuar gjithmonë me të

Drita i tha territ:
Nxima shikimin
Mos ta shoh të heshtur

Terri i tha dritës:
Më bëj edhe më të zi

O miku im më i miri mik
Zi zi zi – ajo ditë
Eh eh eh!...

Mos e zgjoni!

[Rina_87]

Kosovë zog i diellit

Je fjalë e ruajtur nga dheu
Që hyn nëpër gjak
E del nëpër diell

Je kraharor i shpuar nga plumbat
Krua i gjetur në palcën e shkëmbit
Të nxirë nga gjuajtjet nëpër kohë

Kosovë lahutë e djegur këngësh
E thirrjesh ndër revolucione

2
Je emër i pakësuar në luftë
Për të mbetur e bukur
Për gjuhën që s’deshi të këputet
Nga rrënjët e legjendës së vjetër

Je stuhi e vringëllimave të shpatave
Tokë e bleruar ndër ëndrra
Tokë e rritur në gjinj
Nëpër vite e shekuj

Kosovë, pushkë e gjatë e zbrazur
Nga rruga e nga pylli

3
E gurë të thyer mbi gurë
...................................... e mur –
Shpend i vrarë në bebëza

E gurë të ngrënë mbi rrashtë
....................................... e duar –
Durim i gjakut në emër

E rrashtë e shpuar mbi gurë
...........................................e flamur
Lumë i zi, lumë i kuq në zemër

4
Je ylli im dhe vdekja ime
Ke zërin e ninullave
Ninullave të kënduara kryengritjeve

Je gjuha ime dhe ashti im
Ke formën e sofrës –
Sofrës së dasmave të kuqe

Je e tashmja dhe e ardhmja ime
Ke syrin prej lulediellit –
Lulediellit të skuqur nga flaka e pushkës
Nga gjaku e djersa

5
Djepi yt më ka rritur
Djepi yt më ka plakur
........................ Rrugët tymojnë

Në prehrin tënd jemi gjetur
Në prehrin tënd kemi mbetur
............................Këngët jehojnë

Kosovë tokë e paepur

6
Pas teje
Shekujt gurë të shpuar breg rrugëve
........................................ëndërrojnë

Pas teje
Dejtë e tharë rreth zemrave
.................................lotojnë

Pas teje
Kullat e verbuara ditëve të përflakura
........................................recitojnë

Pas teje
Tokë e qiell muze eshtrash e dritash
........................................gjakojnë

Pas teje
Fjalët e mia të gurëzuara në shkëmb
..................................... të kërkojnë

7
Të kërkoj ndër libra
E të gjej në gjuhë –

Rrethatore e ngrirë e brezit

Të kërkoj nëpër dete
E të gjej në shkëmb

Fanar i dritës dhe i gjakut

Të kërkoj ndër varre
E të gjej në tufat e kallinjve
Si mustaqet e rritura të nipave

Kosovë lavër e skuqur e ballit tim

8
Të dua për farën
Që tufoi edhe ndër varre
Edhe mes gishtërinjve
Edhe ndër sy

Të dua për farën
Që s’e kalbi as gjaku
Që s’e mërdheu as acari

Që s’e shteri as thatësia

Të dua për duart
që libra shkruajnë
Për ikjet e kthimet e tua
Nëpër fërfëllaza e të reshura

Të dua për kullat tri herë të kallura
E të ndërtuara sërish nëpër krisma

Të dua për emrin që shkrove
Me majë të briskut nëpër lisa

Për shqiponjat që i qëndise
Shamive të djemve të vetëm
Për ndjekjet rrahjet vdekjet
E Mehmet Dinës
Për yrishet e tij sukave
Për pushkën e tij pa rrip
Për fishekët e tij nëpër xhepa
Të dua për damarët e dritës
Në duart e Din Mehmetit

9
E kullat e djegura të mbikullave –
Lëmsha flake në qiell

E pushkët e heshtura nga pushkët
............................................. për një emër
Për një djep për një qiell –
Recital i gjuhës

Kosovë krismë e gjatë

10
Qëndroj para teje me një pushkë
E me një laps –
Porosia jote më kall
Fryma jote më jep zemër jetë më jep

....

11

....

Të dua për këngët e babait
Mbrëmjeve pa dritë
Për lutjet e nënave vetëtimave
Për pranverat që nxore nga gjoksi
Për yjet diejt tokës së pëlleshme
Të dua për duart që ngrenë ura
Që lidhin në mes veti popujt
Për ato që ndërtojnë shkolla në fshat

Kosovë shqiponjë valltare shkëmbinjsh
Dhe fushash të bleruara

Të dua për një kështjellë eshtrash
Për një shpatë
Për një emër
Për gjithçka që shihet e preket
Për gjithçka në ëndërr e zhgjëndërr

Të dua kur qeshi kur qaj
Kur ngrihem kur zbres
Kur eçtohem kur kam uri
Kur dashuroj kur çmendem

Kosovë zog i Diellit.....

[Falco115]

Në nje ditë te bukur vjeshte qyteti ynë u ngrit i zymtë, i heshtur. Sa shpejt perhapen lajmet e hidhura, dhe fatkeqesisht gjithëhere janë të verteta...Nje lajm i hidhur u shpernda shpejt në qytetin tone, na la te shtangur dhe nuk deshëm te besonim qe na iku pergjithmonë profesori ynë i dashur! Ishte një njeri i pajisur me virtytet me te larta prej njeriu, intelektuali, poeti, profesori, me një fjalë ishte një fenomen i rrallë njerzor.Do te mbetet gjithmonë i pranishëm tek ne , me veprat e ti të pavdekshme. La një trashegimi të pasur me botime te shumta, të cilat duhet te studiohen dhe të evidentohen edhe më shumë, per te pare permasat e keti poeti, emri i te cilit duhet te shkruhet me shkronja të arta në shumë vende e institucione, e në veçanti në shkollen e larte pedagogjike në Gjakovë, ku me vite të tera vazhdoj te jap kontributin e tij derisa vdekja e vodhi nga ne.
Jam shumë i lumtur qe ne ditet e fundit te jetes se profesorit kalova orë te tëra prane ti , duke i dhëne ndihme modeste, duke degjuar e mesuar shume gjera nga ky kolos i letrave shqipe, derisa vdekja e ftoftë, siq e quante profesori, e të cilen aq shumë e urrente e mori në krahet e saj.
Ngushllimet me te sinqerta familjarve.
Lavdi dhe nderim të perjetshëm jetës dhe vepres madhore te prof. Din Mehmetit.

[Askusho]

DIN MEHMETI
(proza)

Din Mehmeti[/B] u lind më 1932 në fshatin Gjocaj të Junikut. Ka studiuar për gjuhë dhe letërsi shqipe në Universitetin e Beogradit. Është profesor në Shkollën Pedagogjike të Gjakovës. Din Mehmeti njihet për poezinë e tij figurative, e cila është botuar që nga viti 1961 deri në vitin 1999 në 16 vëllime. Poezinë e parë e botoi në vitin 1949 në revistën letrare Jeta e re. Libri i tij i fundit, një përmbledhje më njëzetetetë vjersha lirike, mban titullin "As në tokë as në qiell".

NE THELLESITE JOSHESE

Valët e liqenit i stolis britma e fëmijëve si kundërvlerë për freskin me të cilën ato përkëdhelin trupat e tyre të njomë. Kalamajtë ia zbukurojnë njëri – tjetrit trupin me pika uji, të cilat hijeshojnë lëkurën e tyre si lule të lagështa dhe të ndritshme. E pranishme është edhe kënga e bilbilave e cila herë pas here pushon, thuajse dorëzohet dhe humb betejën që ua ka shpallur qeshjeve dhe britmave lazdrane. Atje larg, një barkë e vogël e cila ka ngarkuar diellin me vete dhe zvarrit rrezet e tij duke i derdhur mbi valët e kaltra si toptha kristali. "Shihni barkën që bart diellin!" – bërtet një vogëlushe bionde. "Ajo nuk bart diellin, por zvarrit rrezet e tij!" – e korrigjon mocaniku i saj dhe merr qëndrimin e burrit i cili nuk lejon fjala t’i bëhet dy. "Mirë de, ajo i bie njësoj!" – tërhiqet vogëlushja ashtu si i ka hije zonjës e cila mund të prek të paprekshmen – sedrën burrërore. Po, dielli pas një kohe u ngjit edhe më lart në qiell, u lodh nga ai lundrim i ngadalshëm në barkën e ngushtë dhe shtoi buzëqeshjen.
Zogjtë këndojnë pandërprerë. Ndalen vetëm sa të hanë mëngjesin e rëndomtë; ndonjë mizë të pakujdesshme në fluturim e sipër e cila, pa ia varur veshin rrezikut që i kanoset dhe joshur nga lartësitë, ishte nisur t’i shohë rrezet e diellit nga më afër. Edhe fëmijët nuk lëshojnë pe; të ledhatuar nga valët e liqenit me mjeshtëri u ikin duarve të nënave dhe qortimeve të prindërve që të kenë kujdes nga thellësitë e errëta.
Përnjëherë këngët e bilbilave e gulçoi britma e një nëne. Ajo jehonte e dhembshme, shtangu qeshjen e lazdranëve të vegjël, frenoi fuqishëm gëzimin e tyre dhe i la të shtangur buzë liqenit.
Gruaja që dëneste buzë liqenit ishte nëna e trimit i cili, i joshur nga freskia dhe thellësitë, kishte vendosur të kridhet deri në fundin e errësisë më të dendur ku rrezet e pakta që depërtojnë i ngjajnë kristalit të copëtuar, xixave që të shkaktojnë marramendje dhe të ndalojnë frymëmarrjen. Pas një kohe, koka e tij e pashpirt u paraqit mbi syprinën e ujit si lule e porsaçelur. Buzëqeshja e tij në fytyrën e shtangur fshehte tërë bukurinë që i kishte parë atje poshtë, aty ko frikoheshin të depërtojnë edhe rrezet e diellit sepse terri i thërrmonte në xixa. Buzëqeshja e tij mori me vete tërë qeshjet e lazdranëve të tjerë që me frikë shikonin trupin e shtangur të atij trimi që pati guxim t’i ndërprejë të gjitha lojërat fëmijërore vetëm që të kënaqet duke soditur lojën që zhvillonin në fund të liqenit terri dhe drita. Sytë e tij të mbyllur shprehnin pamundësinë që ajo lojë të shpjegohet. Dhe e çuan rrugës së qytetit të shoqëruar nga kuja e nënës së tij.
Të gjithë ia lëshonin rrugën sepse ia ishte udhëtimi i fundit i një engjëlli të cilin e shoqëronin fluturat e tejdukshme me flatra të kristalta.
Po, bukuria ende kishte që të tri rrathët e veta të mëparshme; qiellin nëpër të cilin diell nuk ndalte udhëtimin, harkun e largët të liqenit ku kaltërsia e tij derdhej në kaltërsinë qiellore dhe degët e plepave të lartë të mbushur me këngën e bilbilave. Por asaj tani askush nuk i gëzohej e as që e vërente; e mbuloi pëlhura e tejdukshme e vdekjes dhe kukama e një nëne.

TANUSHA

Ajo nuk ishte Tanusha e këngëve popullore, por vashë e vërtetë. Ndoshta edhe më e bukur se ajo e këngëve popullore, sepse ishte e pranishme, hapëronte pranë nesh dhe nuk kishte nevojë t’ia trillonim bukurinë. Erdhi në lagjen tonë si freski mpirëse, si lule në lule, si ëndërr në ëndërr, bukuri që zbukuronte të bukurën. Erdhi dhe na bëri të gjithëve t’i harronim vashat me të cilat me vite kishim thurur kështjellat e kënaqësisë e dashurisë sonë. Prishi foletë e dashurisë rinore me kujdes të thurura. Përnjëherë na bëri me dije se as bukuria e as kënaqësitë kanë fund. Se ne ishim si peshq të cilët as në detin e bukurisë e sa në atë të dashurisë nuk ishin zhytur në thellësitë marramendëse. Ajo na detyroi të pyesnim veten se si kishim mundur t’i dashuronim vashat që donim, si kishim qenë aq të verbër të mos i hetonim të gjitha ata të meta që kishin krahasuar me ecjen e saj, me lëvizjen e shtatit, me ngritjen e duarve që t’i rregullojë flokët..., me rrezatimin magjepsës që na la pa gjumë dhe ua ndryshoi drejtimin ëndrrave tona. Të gjithë ne e dashuronim ndërsa ajo e gjora ishte vetëm një. Në kënd të dashurohej kur ne të gjithë njësoj gjunjëzoheshim dhe ishim në gjendje t’i premtojmë se hëna do ta ndriçonte dhomën tonë të dhëndërisë e jo poçi elektrik vetëm nëse ajo pranonte të bëhej nusja jonë. Dhe nuk ishte premtim i kotë; Tanusha do të ishte hëna që duhej të shndriste dhomën e dhëndërisë.
Sa dashuri shumëvjeçare shkatërroi Tanusha, sa vasha e mallkonin dhe sa djem i dorëzoheshin gjumit dhe zgjoheshin duke përmendur emrin e saj. Tanusha mori përmasat e lutjes së dashurisë, dashuri që na e shuante etjen njësoj si gota e parë e freskisë së mëngjesit pranveror. Ajo ishte lulja nga e cila mblidhnin propolisin shërues bletët e dashurisë dhe shëronin varret tona djaloshare.
Tanushë, moj Tanushë, t’u thefshin ato këmbë që të mundësojnë të ecish si hyjneshë dhe që na i shkatërrove foletë vështirë të ndërtuara të dashurisë! - mallkonin vashat e lëna pas dore nga dashnorët e vet.
Tanushë, moj Tanushë, pse nuk pranon të të më bëhesh lule në shpirt që do të kundërmojë këndshëm nëpër dhomat e qenies sime rinore?, klithnin djemtë.
Vallë kishte ndonjë djalë që nuk ëndërronte Tanushën ta ketë në shtrat? Vallë ekzistonte mashkull që do t’i kishte thënë jo Tanushës sikur ajo t’i kishte propozuar takim?
Ku është nisur Tanusha? Kush e ka lënduar zemrën e saj? - Pyesnin djelmoshat e lagjes sime njëri tjetrin kur e panë Tanushën me valixhet në dorë si largohej drejt stacionit hekurudhor duke dënesur. I bekuar qofsh o Zot që na shpëtove prej saj, murmurisnin vashat duke e shikuar me bisht të syrit.
Unë qëndroja ulur në këndin e rrugës që çonte drejt stacionit hekurudhor. Dënesja në vete. Askush nuk e dinte pse asaj dite qanim unë e Tanusha. Një natë më parë ajo më pyeti se a e dua. Më tha se më dashuronte për së tepërmi. Iu përgjigja se fare nuk mendoj në të, se as që e vërej kur kalon rrugës. Ç’ka nuk i thash, dhe ç’ka nuk gënjeva me qëllim që sa më shumë ta ofendoja dhe ta shuaja zjarrin e dashurisë së saj ndaj meje. Më hutuan fjalët e saj, nuk dija çka të bëjë me tërë atë bukuri verbuese të cilën ajo posedonte. Thjeshtë, bukuria e saj ishte trishtuese, mallkimi më i madh që bartte Tanusha me vete.