Djaj te mafias apo engjej te shtetit?

[ALBA]

Politikanët

Djaj të mafias apo engjëj të shtetit?

Andrea Stefani

Dy kokat e shqiponjës në flamurin e shtetit shqiptar nuk shkaktojnë më habi. Madje, duket sikur zogu i çuditshëm nuk është pjellë e imagjinatave të lashta por, sikur është pikturuar për të simbolizuar pikërisht shtetin e sotëm. Sepse sikundër shqiponja në flamur, edhe shteti shqiptar ka dy koka, dy pushtete...

...Njëra, është koka e pushtetit të fshehtë të mafias. Por, ndryshe nga flamuri ku të dy kokat bashkëjetojnë prej shekujsh, mafia dhe shteti nuk mund të bashkëjetojnë. Janë dy koka që përpiqen t’ia hanë kokën njëra-tjetrës. Kush do të fitojë?

Galopi antishtet i Mafias
Habi, sot shkakton vetëm qetësia me të cilën shqiptarët e përcjellin këtë zhvillim të frikshëm, si dhe alarmet e ngritura rreth tij. Diçka më shumë se një javë më parë, Françesko Mandoi, zëvendës prokurori i antimafias italiane, hodhi në të përditshmen “Gazeta Shqiptare”, një deklaratë që mund të trondiste gjithkënd, por jo shqiptarët. Menjëherë pas një kërcënimi ambasadorit amerikan në Tiranë drejtuar “baronëve shqiptarë të krimit”, Mandoi pohoi ekzistencën në Shqipëri “të grupeve kriminale që kanë një forcë jashtzakonisht të madhe” financiare. Sipas prokurorit italian, këto grupe kriminale duke investuar shuma marramendëse në industri të ndryshme, arrijnë të paraqiten si të ligjshëm, madje “të sigurojnë kontakte me politikanë dhe bëhen të paprekshëm”. Mandoi e ilustron këtë situatë me një ngjarje të ndodhur pak vjet më parë, kur në institucionin e tij diskutohej mundësia e goditjes së njërës prej këtyre familjeve kriminale shumë të fuqishme. “Kjo do të ishte shumë e vështirë më këshilluan kolegët shqiptarë – shpjegon Mandoi – ata kanë një grup të armatosur që është shumë më i fortë se policia dhe nëse i prekim, rrezikojmë të shpërthejmë një luftë civile”.

Ja, deklarata bombë, e injoruar totalisht nga media, njerëzit, politika! Pra, organet e pushtetit publik (policia), dridhen nga kërcënimi i Mafias. Gjithë kjo agoni dhe mister që përjetojmë, nuk është pra çëshje e vështirësisë që ka zbulimi i një veprimtarie kriminale. Jo, pushteti i ligjshëm i shtetit ngurron të godasë një mafie që e njeh prej kohësh, sepse ndihet më i dobët. Kjo gjendie, sipas Mandoit, ishte disa vite më parë. Po sot? Çfarë ka ndodhur ndërkohë, është fuqizuar më shumë mafia apo shteti? Duket, se situata është përkeqësuar. Vërtet është ndërprerë trafiku i klandestinëve, por shtëllungat e tymit të zi që lëshoi djegia e disa skafeve - reklamuar aq shumë në media si, sfond i portretit të Kryeministrit Nano - duket sikur ka shërbyer për të fshehur nga sytë e njerëzve rritjen e fuqishme të trafikut të drogës. Sipas Mandoit, mafia shqiptare ka tashmë, monopolin në tregun e drogës dhe furnizon “jo vetëm Italinë por edhe Belgjikën Hollandën, Francën dhe Gjermaninë”. Në një artikull të botuar në një revistë italiane në fillim të këtij viti, grafiku i heroinës së sekuestruar nga policia italiane qytetarëve shqiptarë, ka përjetuar nga viti në vit vetëm rritje. Nga 1 kilogram të kapura në vitin 1994 – që duket se është edhe nisja e këtij “biznesi” – në vitin ‘97 janë sekuestruar nga policia italiane 55 kilogram ndërsa, në vitin 2002 ky grafik shënon 1.001 kilogram. Ndërsa sot, është Mandoi që denoncon funksionimin e ethshëm të trafikut të drogës nga Shqipëria në Itali: “Në tre muajt e fundit sasia e drogës së konfiskuar që vjen nga Shqipëria është rritur dhjetëfish” – deklaroi ai. Tani, erdhi çasti të pyesim: Është vërtet policia shqiptare që ia ka bërë të pamundur mafias trafikun e klandestinëve? Apo është mafia që ka hequr dorë nga ky lloj trafiku për shkaqe krejt të tjera, duke konsideruar për shembull, edhe koston mjaft të lartë politike të tij për Shqipërinë? Nëse është kështu, nuk mund të mos pyesësh përsëri: Ç’është gjithë kjo ndjeshmëri e mafies për pasojat politike të një trafiku? Mos vallë politika dhe mafia po integrohen, mos fitorja e propaganduar mbi trafikun e klandestinëve nuk është asgjë më shumë se një pakt? Në fakt, është ky një dyshim i ngritur nga media perëndimore shumë kohë më parë. Në artikullin e lartpërmendur të revistës italiane shkruhet: “A janë sekuestruar gomonet? Jo, por nuk lëvizin nga porti, gjë që vështirë të ndodhë pa konsensusin e mashtruesve të emigracionit”. Dhe askush nuk mund t´i sqarojë këto enigma përveçse, një veprim aktiv, i fortë dhe i pavarur i prokurorisë. Por ajo vazhdon të heshtë.

Politika si Mafie
E pra, sa është e lidhur politika me krimin e organizuar, ose e thënë ndryshe, sa ka mundur krimi i organizuar të depërtojë në gjirin e politikës, të pushtetit dhe të shtetit? Ndryshe nga media perëndimore ku ka një tendencë për të zbuluar lidhjet e mafies shqiptare me politikën, në Shqipëri ato raportohen përgjithsisht, si dy realitete të ndara. Ndërsa, thuajse gjithçka, ekonomia e deri te jeta e individëve ndjen presionin e mafias dhe pasojat e krimit të organizuar, këmbënguljet që zhvillimet politike të perceptohen të shkëputura nga projektet e fshehta të një mafieje gjithnjë e më të fuqishme. Mjerisht, thirrjet konstante të opozitës politike mbi “qeverinë e krimit” dhe flamuri i saj antimafia, nuk kanë ndihmuar shumë për të ngritur alarmin në opinionin publik. Përkundrazi, si në përrallën e ujkut, duket se ngjarjet e opozitës, kanë bërë të kundërtën falë shpërdorimit të saj të mëparshëm me antikomunizmin dhe me shumë “anti” të tjera. Disa politikanë të opozitës nuk kanë ditur të diferencohen qartë, nga veprimtari informale dhe krimininale, të lindura në kohën kur mbanin pushtetin. Kjo nuk ngjall besim në seriozitetin e luftës kundër krimit që ata shpallin sot. I kanë pra, akuzat e opozitës rrënjët në dëshirën e sinqertë për shëndoshjen e shtetit apo në – sikundër shprehet Nano – “arsye informale”? Pamja mbetet e mjegullt.

Ndërkaq, veshët e opinionit publik i ka ngritur më shumë një konflikt që prej vitesh, po zhvillohet në gjirin e socialistëve më të pushtetshëm. Kryeminstri aktual Nano dhe ish -zëvendësi i tij në këtë post Meta, e kanë akuzuar publikisht njëri-tjetrin për lidhje me krimin dhe për korrupsion. Meta madje, është bashkuar gati edhe me akuzën e formuluar nga Berisha që e ekspozon Nanon si padrino i mafias në Shqipëri. Në fakt, më shumë se një vit më parë Nano nisi një fushatë “katarsisi” në partinë e tij. Shumë emra u akuzuan për korrupsion. Por, me të marrë postin e Kryeministrit, Nano e ndërpreu aksionin dhe shumë nga ish të akuzuarit prej tij, mbajtën postet që kishin patur në parlament, apo në nivele të larta të partisë e qeverisë. Vetë Meta, mbajti postin e zv/Kryeministrit. U krijua përshtypja se akuzat e Nanos kishin qenë një shaka, ose shumë-shumë llafe pa doganë politikanësh me imunitet. Prokuroria përsëri, nuk ndihmoi në sqarimin e situatës..

Por enigma këmbëngul: ishte thjesht një shaka nervoze? Të tjera zhvillime e hedhin poshtë këtë përfundim. Vendosmëria e kundërshtarëve të Nanos – i ashtuquajturi grupi Meta – për të mos votuar tani së fundi, as edhe dy ministrat e munguar të qeverisë Nano duke e futur pozitën në krizë, tregon se konflikti ka rrënjë shumë më të thella se sa një “punë llafesh”. Përflitet gjerë në opinion se përplasja bëhet për ndarjen e fitimeve të mëdha të një torte të paligjshme. Po kush është pala e inkriminuar? Apo janë të dyja bashkë? Ndërkaq, cila është natyra e kësaj torte, janë fitime nga trafiqe si ai i drogës, apo nga manipulimet me tenderat publikë? Prokuroria përsëri, nuk po ndihmon publikun për qartësimin e këtyre enigmave. I vetmi fakt që perceptojnë njerëzit, është pasurimi i rrufeshëm dhe galopant i shumë politikanëve të lartë, si dhe kacafytja mes tyre. Ka zëra si ai i ish kryetarit të shërbimeve sekrete Fatos Klosi që kanë përjashtuar lidhjet e politikanëve me mafien e drogës. Në një intervistë për një media të huaj, Klosi rezulton të jetë shprehur se “Politikanët e korruptuar synojnë mbi të gjithë tenderat publikë. Një burim më fitimprurës dhe akoma më i sigurtë se ai i drogës”. Por të tjerë zëra akoma më të freskët, pohojnë të kundërtën. Pak ditë më parë, ish ministri i sapodorëhequr i Rendit Luan Rama, tha për median se, “Nuk është më sekret që në mjedisin politik ka interferenca të klaneve kriminale”. Sipas deklaratës së Ramës, që pasoi atë të së njëjtës natyrë të drejtorit të policisë së Tiranës, Pjerin Ndreu, shumë syresh (elementë të klaneve kriminale) mund t´i gjeni rëndom nën shoqërinë e disa politikanëve, të cilët në jo pak raste, janë të sponsorizuar prej tyre”. Kjo, tha Rama, nuk është më sekret. Vërtet ashtu është. Por, përse këta zyrtarë të lartë apo ish-zyrtarë, nuk përmendin emra dhe vazhdojnë rrugën e denoncimeve të tredhura? I tremben forcës reaguese të mafies?

Mafia dhe socialistët
Është qesharake dhe tragjike njëherazi, të shohësh politikanë në gjirin e socialistëve që po përpiqen të zhvillojnë një luftë “të pastër” politike, për të rivendosur unitetin në parti. Ata ose janë të verbër, ose bëjnë sikur nuk e shohin se më shumë se politike, divergjencat mes socialistëve janë financiare dhe se më shumë se statuti, apo Kongresi i Partisë, unitetin e vërtetë mes socialistëve mund ta sjellë Kodi Penal. Këtë, duket e ka kuptuar përsëri më shpejt Kryeministri dhe kryetari Nano, i cili duket sikur iu rikthye befas, “katarsisit”. Të shtunën që sapo kaloi Nano, me evazivitetin e zakonshëm që karakterizon të folurën e politikanit shqiptar, nxitoi të sulmojë rivalët e tij për kreun e partisë (Rama dhe Mejdani), si të nxitur në platformën e tyre konkuruese, nga interesa “grupesh që përgjithsisht karakterizohen nga fshehja e origjinës së kapitaleve, apo pasurive të patundshme mbi të cilat ekzistojnë”. Një akuzë që përsëri nuk zbulon shumë, por që gjithsesi, nuk mund të të mos sjellë ndërmend fakte të tilla si për shembull, që ka qenë pikërisht, ish-presidenti Mejdani, që ka hedhur në treg për herë të parë, madje, e ka risjellë me këmbëngulje në vëmendje të opinionit publik dhe politikës disa herë, idenë e një amnistie fiskale. Një rastësi? Akoma më herët, në fillim të nëntorit, në një fjalim të mbajtur në KPD-në e socialistëve, Nano e përkufizoi ashpërsimin e situatës politike, prishjen e paktit me opozitën, rikthimin e gjuhës konfliktuale, si dhe mosvotimin nga maxhoranca të ministrave në parlament si një “sulm të politikës dhe të atyre që i shërbejnë krimit direkt apo indirekt” dhe shprehu vendosmërinë për të ndjekur “rrugën e denoncimit politik dhe ligjor të atyre që janë lidhur me botën e krimit”. Deri tani, kemi parë vetëm denoncimin politik të cilin, në të njëjtën masë e ka pësuar edhe vetë Nano nga kundërshtarët e tij. Ligji dhe drejtësia mbeten thjesht një kërcënim. Apo një shantazh?

Tashmë, një gjë është e qartë. Në mungesë të goditjes nga ligji, krimi i organizuar dhe politika po gërshetohen gjithnjë e më shumë me njëri-tjetrin. Por, kush është në anën e krimit dhe kush, në anën e ligjit, kjo mbetet e paqartë. Po të marrësh në konsideratë akuzat që politikanët i drejtojnë njëri-tjetrit, rezulton se të gjithë janë të inkriminuar dhe njëkohësisht asnjeri. Të bëhet sikur krimi i organizuar dhe korrupsioni janë një forcë gravitacionale, së cilës nuk mund t’i ikë askush. Por kjo nuk mund të jetë e vërtetë. Atëhere kush korruptohet, apo rekrutohet nga krimi i organizuar i trafiqeve dhe nga e ka burimin gjithë kjo pasuri zyrtarësh që po shpaloset para syve të qindramijë qytetarëve të varfër të vendit, më të varfër? Në mungesë të një agresiviteti të drejtësisë kundër krimit, ne do të vazhdojmë të jemi viktima të pikëpyetjeve dhe hipotezave mbi këtë vello misteri që e ka mbuluar pasurimin shpesh përrallor, si dhe konfliktet e politikanëve shqiptarë. Është çasti që ky terr të marrë fund. Dhe atij nuk mund t´i japin fund vullnete individësh, sado të fuqishëm qofshin, por vetëm sistemi i institucioneve të shtetit që ndjekin frymën e ligjit. Mjerisht, ky sistem mbetet ende, sakat në Shqipëri për shkak të atrofizimit të drejtësisë. Heshtja e saj është alarmante. Dhe po t´i rikthehemi pohimit të Mandoit mbi fuqinë e grupeve mafioze në Shqipëri dhe lidhjeve të tyre me politikën, nxjerr kokën përsëri realiteti i frikshëm i kaosit pa shtet. Sepse, përvoja historike është mjaft e pasur me raste kur grupe rivale mafioze, duke kacafytur njëri-tjetrin, kanë shqyer me forcën e tyre brutale, shtetin në emër të shtetit.

© 2003 Gazeta Panorama