Ballkani nje treg 55milionesh

[ganoid]

“Zona virtuale e tregtisë së lirë do të përfshijë të paktën shtatë vende dhe 55 milionë banorë”

Ballkani bëhet një treg me 55 milionë konsumatorë

Brenda 1 janarit, Marrëveshjet e Tregtisë së Lirë do të hyjnë plotësisht në fuqi në të gjitha vendet e rajonit

Bledjana Beqiri

Brenda 1 janarit të vitit 2004 Marrëveshjet e Tregtisë së Lirë ndërmjet 7 vendeve të rajonit duhet të hyjnë në fuqi. Një treg prej 55 milionë banorësh pritet që të rrëzojë së shpejti plotësisht barrierat doganore. Hapja e tregjeve të vendeve të Ballkanit është një nga kushtet për t’u integruar së bashku në strukturat e Bashkimit Europian. Kështu, ministrat e Ekonomisë dhe Tregtisë së shtatë vendeve të rajonit, në prani të kordinatorit special të Paktit të Stabilitetit, Erhard Busek, komisionerit të Bashkimit Europian, Pascal Lamy, në prani të ministrit të Tregtisë së Jashtme italiane, Adolfo Urso dhe të përfaqësuesve të komunitetit ndërkombëtar janë mbledhur dje në Romë të Italisë për të nënshkruar një deklaratë ministrore për zbatimin e Marrëveshjeve të Tregtisë së Lirë, si dhe përcaktimin e planit të punës së grupit të punës për tregti të paktit të stabilitetit. Kështu, Shqipëria, Bosnje dhe Herzegovina, Bullgaria, Kroacia, Maqedonia, Moldavia, Rumania, si dhe Serbi dhe Mali i Zi kanë nënshkruar Marrëveshjen e Tregtisë së Lirë ndërmjet njëra-tjetrës, marrëveshje këto që duhet që të ratifikohen brenda këtij viti. “E ardhmja e Ballkanit është në Bashkimin Europian dhe duke pranuar që sfida më e madhe që vendet tona kanë përpara, është që të përgatiten për integrim në strukturat europiane dhe më tej për anëtarësim në Bashkimin Europian, nëpërmjet zbatimit të standardeve europiane”, -kanë deklaruar ministrat e Europës Juglindore, pas nënshkrimit të deklaratës ministrore për liberalizimin dhe lehtësimin e tregtisë. “Ajo që duhet të synojmë dhe të gjithë së bashku duhet të punojmë për ta krijuar, është një angazhim i plotë me një mentalitet të ri. Çdokush duhet të kuptojë dhe të përpiqet të bindë vetveten se integrimi nuk është një proces që mund të përdoret për kredo politike, por një proces me potencial të madh ekonomiko-social, nga i cili të gjithë duhet të përfitojmë në mënyrë sa më të barabartë përfitimet që vijnë prej tij”, -është shprehur ministri shqiptar i Ekonomisë, Arben Malaj, i cili përfaqësonte edhe Shqipërinë.


Deklarata ministrore

Vendet nënshkruese kanë rikonfirmuar dje rëndësinë e realizimit të tregtisë së lirë në Europën Juglindore dhe bindjen e tyre se forcimi i bashkëpunimit të ngushte do të përshpejtojë integrimin e secilit vend në ekonominë globale dhe do të lehtësojë anëtarësimin e 7 vendeve në Bashkimin Europian, në kohën e duhur dhe sipas meritave të secilit vend. Sipas deklaratës, krijimi i zonës së tregtisë së lirë është një nga masat më të rëndësishme për tërheqjen e investimeve të huaja direkte në vendet e Europës Juglindore dhe në këtë mënyrë duke rritur kështu shkallën e rritjes ekonomike për një zhvillim të qëndrueshëm. Ndërkohë që këto 7 vende kanë deklaruar dje se do të marrin masat e nevojshme për të siguruar ratifikimin e shpejtë të marrëveshjeve bilaterale të vonuara dhe hyrjen e tyre në fuqi jo më vonë se 1 janari 2004. Marrëveshjet e Tregtisë së Lirë me vendet e rajonit duhet që të hynin në fuqi që një vit më parë, por për shkak të vonesave të disa vendeve ato akoma nuk janë ratifikuar plotësisht. Moldavia është shteti që është më mbrapa me Marrëveshjet e Tregtisë së Lirë, kështu ato vende të cilat nuk kanë realizuar Marrëveshjet e Tregtisë së Lirë me këtë shtet do të përfundojnë negociatat dhe do të lehtësojnë pjesëmarrjen e Moldavisë në tregtinë e lirë të rajonit. Të gjitha marrëveshjet bilaterale të tregtisë së lirë duhet të jenë në përputhje të plotë me kushtet e Memorandumit të Mirëkuptimit dhe rregullat e Organizatës Botërore të Tregtisë.


....................
....................

Tani prodhuesit duhet te shtrengojne dhembet. Ndersa konsumatoret te behen gati per cmime me te lira dhe cilesi.

Ky eshte nje gjysem hapi pergatitjeje per tu futur ne bashkimin evropian. Tregu i BE se do jete shume here me i eger se ky Ballkanik, ndaj shikoni firmat se si do ta perballojne kete hapje ballkanike dhe pastaj imagjinojeni sforcimin edhe disa here me shume me futjen ne BE.
Hajt na shkofte mbare!

[gene]

na shkofte mbare vertet

tani mbase firmat shqipetare do fillojne vertet te mendojne seriozisht mbi biznesin
me duket se po iken koha e kondrabandiseve dhe po vjen koha e profesionisteve te ekonomise se tregut

behuni gati ekonomiste, menaxhere e gjithe te tjeret se po afrohet dita kur dijet dhe experiencat vertet do te vleresohen (se i detyron tregu)

[ganoid]

Bregasi: “Politikat e qeverisë po pengojnë zhvillimin e biznesit vendas”

Biznesmenët shqiptarë mendojnë se politikat ekonomike të gabuara të qeverisë shqiptare vazhdojnë të ndikojnë negativisht në buxhetin e shtetit






Data (25-11-2003)


Arka e buxhetit të shtetit do të vazhdojë të jetë e boshatisur për aq kohë sa prodhimi vendas të penalizohet përballë importeve. Sipas kryetarit të Dhomës së Tregtisë Luan Bregasi, shteti shqiptar vazhdon të jetë i pafuqishëm për të financuar shumë sektorë jetikë të shoqërisë. Në takimin e zhvilluar me përfaqësues të qeverisë në lidhje me procesin e integrimit të Shqipërisë me Bashkimin Europian, Bregasi u shpreh se nuk mund të shpresohet se buxheti i shtetit do të vazhdojë të mbushet nga të huajt me eksportet e tyre ndaj Shqipërisë dhe me privatizimet e disa sektorëve që duket se nuk do të kenë fund ndonjëherë. “Mbushja e buxhetit do të garantohet vetëm nga faktorët ekonomikë vendas ose nga investimet direkte”. Sipas tij, vetëm duke bërë biznesin dhe shërbimet vendase të afta të konkurrojnë në rajon dhe më gjerë, mund të realizohet një mbushje e buxhetit të shtetit shqiptar. Por ndërkohë, politikat e gabuara ekonomike të qeverisë vazhdojnë të ndikojnë negativisht në buxhet. Në lidhje me këtë kryetari i Dhomës së Tregtisë Bregasi fajësoi marrëveshjet e tregtisë së lirë që Shqipëria ka nënshkruar me shumë vende. “Në njëfarë mënyre dihet që ne mund të kemi kushte të barabarta tregtare me vendet e rajonit, por kurrsesi tregti të barabarta”, u shpreh ai. Nga ana tjetër, për ministrin e Ekonomisë Arben Malaj liberalizimi i tregjeve rajonale do të bëjë të mundur eliminimin e ekonomisë informale dhe kontrabandës.
Përfaqësuesit e qeverisë në lidhje me procesin e integrimit të Shqipërisë me Bashkimin Europian mbrojtën idenë se vendi duhet të paguajë faturën ekonomike përballë ambicieve për t’u integruar në strukturat europiane. Edhe sipas deklaratave të bëra nga zv.kryeministrja dhe ministrja e Shtetit për Integrimin Evropian Ermelinda Meksi në konferencën e 4-t të Bankës së Shqipërisë, zhvilluar në muajin shtator në Sarandë, ky proces do të sjellë një kosto ekonomike për të gjithë aktorët pjesëmarrës, pasi nuk mund të bëhet i mundur vetëm me punën e qeverisë. “Ky nuk është një proces simbolik dhe kërkon një punë nga të gjithë aktorët: qeveri, biznes, sistem bankar dhe vetë shoqëria civile shqiptare. Çdokujt prej këtyre aktorëve do t’i duhet të paguajë një kosto, dikush më shumë e dikush më pak”, është shprehur ajo.

[ganoid]

Prodhimet vendase, të dobëta përballë tregut ndërkombëtar

Paaftësia për të njohur nevojat dhe preferencat kryesore të konsumatorëve në sistemin ekonomik ka çuar në përkeqësim e deri në falimentim të mjaft sipërmarrjeve fermere e agroindustriale





Altin Xhikneli / Data (25-11-2003)


Konkurrueshmëria e prodhimeve bujqësore në vend, si dhe mundësitë e eksportit të tyre në rajon dhe vendet e Bashkimit Europian janë një nga problemet më të mprehta me të cilat ndeshet ekonomia shqiptare këto kohë. Sipas një studimi të kryer nga Qendra Shqiptare për Tregtinë Ndërkombëtare (ACIT), prodhimet vendase në kuadrin e marrëveshjeve të tregtisë së lirë (MTL) në kuadrin e proceseve integruese rajonale dhe ato të Bashkimit Europian kanë probleme të mëdha për t’u bërë ballë atyre të huaja. Në një seminar me temë “Konkurrueshmëria e ekonomisë shqiptare dhe mundësitë e klasterimit” të organizuar nga Qendra Shqiptare për Tregtinë Ndërkombëtare, Selami Xhepa, specialist i saj është shprehur: “Shqipëria është përfshirë intensivisht si në proceset e marrëveshjeve të tregtisë së lirë (MTL), ashtu dhe në negociatat e Marrëveshjes së Asocim-Stabilizimit me Bashkimin Eurpoian”. Këto zhvillime, shprehet ai, do të sjellin rritje të presionit konkurrues mbi sektorin privat, prandaj dhe duhet të nxirret në pah se sa i aftë është biznesi vendas për ta përballuar këtë zhvillim.

Marketingu i produkteve
Një nga problemet e mëdha me të cilët fermerët vendas duhet të ndeshen në kuadrin e liberalizimit të tregjeve është edhe problemi që ata kanë me marketingun e prodhimeve të tyre. Fermerët në përgjithësi nuk e marrin në konsideratë rëndësinë e marketingut. Nga vëzhgimet dhe studimet e kryera deri më sot del se paaftësia për të njohur nevojat dhe preferencat kryesore të konsumatorëve në sistemin ekonomik ka çuar në përkeqësimin e deri në falimentimin e mjaft sipërmarrjeve fermere e agroindustriale. Specialistët e bujqësisë thonë se sot për sot injorohet në një masë të gjerë nga prodhuesit e ashtuquajtura “doktrinë e sovranitetit të konsumatorit”, që ndryshe përkthehet “konsumatori është mbret”, sipas së cilës i gjithë aktiviteti i biznesit dhe marketingut duhet të drejtohet drejt kënaqjes së konsumatorit, duke siguruar në këtë mënyrë edhe fitim të vetë firmës. Kjo nuk do të thotë se firmat duhet të ndjekin në mënyrë pasive çdo trill të konsumatorëve. Nëpërmjet reklamës, paketimit, dizenjimit të produktit, tregtimit dhe strategjive të tjera të marketingut shumë firma përpiqen të edukojnë, të ndikojnë dhe bindin konsumatorët në vendimet e tyre për të blerë produktet që firmat tregtojnë. Sipas specialistëve, problemet që lidhen me industrinë e ushqimit dhe ndikojnë mbi fermerët, konsumatorët dhe interesin publik, janë të lidhura edhe me problemet e organizimit dhe të konkurrencës.Vihet re njëfarë prirjeje për shkrirjen e shoqërive të ushqimit të ngjashme midis tyre për të realizuar një kombinim të funksioneve dhe niveleve të marketingut në një shoqëri të vetme. Kur firmat e marketingut të ushqimit marrin kontrollin e disa vendimeve për bujqësinë, fermerët mund të humbasin njëfarë lirie dhe pavarësie në këmbim të të ardhurave dhe çmimeve më të mira. Gjithashtu, vihen re edhe probleme të fermerëve lidhur me bashkërendimin e marketingut. Vëzhgimet e kryera tregojnë se midis sistemit të marketingut të ushqimit dhe fermerëve (pra, vetë prodhuesve) ekziston një hendek i gjerë. Prirjet në zhvillimin e industrisë së ushqimit krijojnë probleme të reja marketingu për fermerët. Në disa raste fermerët kanë më pak mundësi tregu se më parë. Ata për të marrë vendime për prodhimin dhe marketingun kanë nevojë për më tepër informacion tregu dhe një cilësi më të mirë. Ata gjithashtu kanë nevojë për programe arsimimi periodike për t’u njohur me alternativat dhe zgjedhjet e reja të tregut. Në këto kushte nga fermerët kërkohet gjithnjë e më tepër të ofrojnë kontributin e tyre në procesin e politikës publike, i cili ndikon mbi çmimet, tregjet dhe rregullimet.

Konsumatorët
Nga vëzhgimet vërehet se një pjesë e problemeve janë të lidhura edhe me konsumatorët. Lëvizja e konsumatorëve vitet e fundit ka ndikuar në mënyra të ndryshme mbi industrinë e ushqimit. Programet e informimit, çmimi për njësi, vërtetësia në paketim, vendosja në etiketa e vlerave ushqyese, datimi me kod të hapur dhe kërkesa të tjera reflektojnë rolin aktiv që po marrin konsumatorët në treg. Shembuj të ngjashëm janë ata lidhur me sigurinë e ushqimit, vlerat ushqyese, kategoritë dhe standardet dhe ndikimet mbi shëndetin. Në vëzhgimet e kryera del se thelbi i shqetësimeve të konsumatorëve lidhur me industrinë e ushqimit ka të bëjë me vetë sovranitetin e konsumatorëve dhe konfliktet eficensë-dobi. Sektori i marketingut të ushqimit gjithnjë e më tepër po orientohet nga shitjet dhe kjo është më e dukshme te theksi që vihet mbi produktet e reja, paketimin, reklamën dhe promocionin. Aleatët e prodhuesve janë shkencëtarët dhe inxhinierët e ushqimit, ekspertët e paketimit dhe agjencitë e reklamës. Konsumatorët nga ana e tyre kërkojnë mjedisin e përshtatshëm për të siguruar stimujt dhe lirinë për zhvillimin e programeve të reja të tregut dhe produkteve të reja, si dhe për atmosferën rregullatore të domosdoshme për të garantuar që këto përpjekje t’i shërbejnë interesit publik. Sipas specialistëve të Universitetit Bujqësor të Tiranës, duket se konsumatorët gjithnjë e më tepër po angazhohen në industrinë e ushqimit jo vetëm si blerës përfundimtarë, por edhe si rregullatorë dhe formues të vendimeve për tregun.

Burimet natyrore, fermerët nuk i shfrytëzojnë ato aq sa duhet
Studimi: Në ekonominë e re të tregut burimet nuk shfrytëzohen aq sa duhet, gjë që çon në prodhim të paktë dhe rrjedhimisht konkurrencë më të vogël në treg

“Forca e sektorit privat për të shitur në tregjet ndërkombëtare apo raporti i eksporteve në prodhimin e brendshëm bruto (PBB) demonstrojnë se Shqipëria ka një pjesëmarrje të kufizuar në tregun ndërkombëtar dhe për pasojë ka një nivel konkurrues të ulët”, thotë Selami Xhepa, specialist në Qendrën Shqiptare për Tregtinë Ndërkombëtare (ACIT). “Edhe po të matim konkurrueshmërinë nëpërmjet nivelit të produktivitetit, do të arrijmë në të njëjtin përfundim”, thotë ai. Sipas një studimi të bërë nga ACIT, kushtet e faktorëve të prodhimit janë një burim i rëndësishëm i konkurrueshmërisë, sidomos në përdorimin efikas të burimeve. Sipas këtij, studimi rezulton se në sistemin komunist burimet natyrore përdoreshin dhe tregtoheshin intensivisht ndërkohë që në strukturën e re ekonomike dhe tregtare burimet natyrore karakterizohen nga një shfrytëzim i ulët. Burimet financiare mbeten të kufizuara dhe kjo demonstrohet nga një nivel i ulët i kursimeve kombëtare, nga një nivel i ulët i transaksioneve të sistemit bankar me pjesën tjetër të ekonomisë, si dhe nga niveli i ulët i investimeve të huaja direkte. Sipas Xhepës, janë shënuar përmirësime në infrastrukturë, ndonëse kriza energjetike vazhdon të dëmtojë rëndë përpjekjet e kompanive për të qenë konkurrues dhe për të ruajtur këtë pozicion në treg. Shqipëria është relativisht një treg i vogël dhe i varfër, dhe për këtë arsye presioni mbi firmat për risi apo përmirësim të produktit është i vogël. Sipas studimit të bërë nga Qendra Shqiptare për Tregtinë Ndërkombëtare (ACIT), konsumatorët vendas janë më të ndjeshëm ndaj çmimit dhe nga kjo analizë shihet qartë se në shumë raste strategjia e kompanive është çmim i ulët - cilësi e ulët.