Komuniteti Shqiptar në Rumani

[dodoni]

E Enjte, 03 Qershor 2004


SHQIPTARET NE RUMANI RUAJNE TRADITAT

Nga Aleksander Furxhi

Bukureshti ka disa shekuj qe eshte qender e shqiptareve.

Ne Rumani jeton nje komunitet shqiptaresh, te cilet mbajne gjalle traditen e filluar 400 vjet me pare, kur shqiptaret e pare u vendosen ne Bukuresht dhe rrethinat e tij. Nje grup shqiptaresh me origjine te hershme, por dhe te re, u mblodhen pak dite me pare ne Konstanca te Rumanise per te takuar Presidentin e Republikes se Shqiperise Alfred Moisiun i cili ndodhej atje per nje takim me homologet e Evropes Qendrore. Nje prej tyre eshte Eleni Shuka, nje grua korcare ne moshe te thyer, por e mbajtur mjaft mire. Ajo ka lindur ne Korce ne vitin 1917, dhe jeton ne Rumani qe prej moshes 10 vjec. "Kam bere shkollen fillore (ne Korce) dhe kemi ardhur ne Rumani me gjithe familjen ne 1927, sepse mamaja ime kishte gjithe motrat dhe vellezerit ketu" tregon zonja Shuka. Nuk eshte komuniteti i lavdishem i periudhave mes dy lufterave boterore apo fundit te shekullit te XIX.

Flet Luan Topciu, prof. Universiteti i Bukureshtit

Sipas nje regjistrimi qe eshte bere ne Rumani ketu e dy vjet me pare, e kane deklaruar veten shqiptare 500 njerez, prej te cileve vetem 470 shqipfoles. Mirepo ne zgjedhjet e fundit per perfaqesuesit e dy organizimeve te bashkesise shqiptare, kane votuar rreth 17 mije njerez. "Gjithsesi, shqiptaret e Rumanise jane sot shume me pak se nje shekull me pare" thote profesori i Universitetit te Bukureshtit, Luan Topciu, i cili u vendos ne Rumani qe me renien e komunizmit ne Shqiperi. Sipas tij, nuk eshte komunitet i lavdishem i periudhave mes dy luftrave botrore apo fundit te shekullit te XIX," thote ai. "Shume prej prinderve te shqiptareve te sotem, jane larguar nga kjo jete, ata ishin dhe bartes te gjuhes, te tjeret qe jane sot nuk flasin me shqip ose ne menyre te manget" thote Topciu. Shqiptaret e Rumanise zyrtarisht jane te perfaqesuar ne parlamentin rumun me nje deputet, por disa prej tyre nuk jane te kenaqur me kete perfaqesim.

Tradita e gjuha

Nje pjese e shqiptareve te sotem te Rumanise i perkasin atij brezi qe ka lindur atje dhe qe me Shqiperine dhe shqipen i lidh tradita familjare. "Une quhem Fatime Aliu" tregon nje grua me origjine shqiptare. "Ketu kam lindur, rritur dhe gjuhen e kam mesuar prej nenes dhe babait si dhe adetet, traditat gjithe shqiptare. Familja e babait tim ne Rumani ka me shume se 250 vjet me origjine nga Tetova. Me femijet kam folur shqip se burri im nenen e ka patur nga Struga dhe ka vdekur kur ai ka qene 3 vjec" thote ajo.

Nderkaq, ka dhe burra shqiptare qe jane martuar me gra rumune te cilat jane dashuruar me gjuhen e bashkeshorteve te tyre, sic eshte Dojna Maksutovic, gruaja e nje profesori ne universitet. "E mesoj vete gramatiken letrare, shqipja eshte nje gjuhe shume interesante, sidomos gramatika" thote zonja Maksutovic.

Organizimi i shqiptareve ne Bukuresht

"Bashkesia kulturore e shqiptareve te Rumanise boton edhe nje reviste ne te cilen, mes te tjerave, perpiqet te mbaje ndezur traditen dhe gjuhen" sqaron thote Luan Topciu, profesor i gjuhes shqipe ne universitetin e Bukureshtit. Ai tregon se organizata eshte rithemeluar pasi eshte shperbere ne vitin 1953 nga shteti i atehershem komunist rumun dhe eshte rithemeluar pas vitit 1990.

"Ne vitin '90-'91 eshte krijuar keshilli i pare per minoritetet prane qeverise rumune, ku ka bere pjese edhe bashkesia kulturore shqiptare e Rumanise" thote zoti Topciu. "Jane rimarre te njejtat organe te shtypit qe kane ekzistuar si revista Albanesul te cilen e drejtoj une sot, eshte organi i Nikolla Nacos i themeluar ne 1887 per here te pare dhe sigurisht me nderprerje te caktuara, eshte rimare ne keto vite dhe vazhdon te botohet akoma ne 2 gjuhe, kryesisht kulturore" tregon ai.





Copyright ? KOHA JONE - E perditshme e pavarur



Gjatë takimit me ta të para disa ditëve Kryetari Shqiptar Moisiu ju premtoi ndihmë për hapjen e shkollave shqipe për këta shqiptar.

[Nestor]

Fatkeqësisht, gjendja e shqiptarëve në Rumani (në Bukuresht) ishte kaq e keqe (së paku në 1999, kur u largova unë nga Bukureshti). Ka shumë interese.

Ka tre grupe:
1. Bashkësia Kulturore e Shqiptarëve të Rumanisë (e drejtuar nga Xhelku Maksutoviç alias Gelcu Maksutovici alias Xhelku Maksuti). Maksutoviç nuk flet shqip, gjë që është e pakuptueshme për një njeri që do të reprezantojë shqiptarët në Rumani (A ka mundësi për një shqiptar të organizojë shoqata e shqiptarëve me emrin UCAR?) (Hehe, quhem Xhelku Maksutoviç, jam prezidenti i UCAR-it. ). Megjithatë, ai kishte shumë vullnet të hyjë në kuvendin e Rumanisë si përfaqesues i shqiptarëve. Pa sukses. Atëherë, Maksutoviç ka investuar gjithë vullnetin e tij në Cristia, bija e tij. I ka botuar librat, meghithëse Cristia nuk kupton shumë gjera (ja një shëmbull: http://www.citirerapida.ro/ )

2. Haemus (Kopi (http://www.kycyk.home.ro/) dhe Ardian Kyçyky alias Ardian-Christian Kuciuk, një shkrimtar rumun (!) i vlerësuar - http://www.ardiankycyku.home.ro/). Ish-ambasadori i Rumanisë në Shqipëri, Gheorghe Micu, përbante këtij grupi. Boton Haemus - http://www.revistahaemus.home.ro/

3. Lidhja e Shqiptarëve të Rumanisë (që përfaqëson shqiptarët në kuvendin rumun - Oana Manolescu flet shqip, por nuk është shqiptare, ka lidhje gjaksore me Ballkanin, veçanërisht me anën e Maqedonise dhe më duket arumune - http://diasan.vsat.ro/pls/parlam/cv1?i=342&c=2&l=2000)

Në zgjedhjet e vitit 2000, BKShR ka marrë 7798 votë dhe LShR - 10543. Oana Manolescu ka dalë nga BKShR dhe ka krijuar një organizatë tjerër pas zgjidhive të 1996-it, kur ka shënuar një angazhim që do të transferojë votët e saj Xhelku Maksutoviçit, por nuk e ka bërë në fund.

Për sa më përket, unë i kam njohur gjithë (përveç Oana Manolescu) dhe më vjen shumë keq se ka shumë luftëra. Luan Topçiu ishte, për një periudhë, miku im më i mirë dhe profesori i parë. Ardian Kyçyku ishte njeriu i parë që më ka folur për Shqipërinë me fjalë të vërteta.

Gjithë të mirat!

PS: Bullgarët janë në një gjendje paralele. Përfaqesuesi i bullgarëve në kuvendin rumun përfaqeson vetëm një grup katolik (!) nga Banati.