Sesion për Shuflajin

[Iliri.]

Me rastin e 130 vjetorit të lindjes së historianit kroat Milan Shuflaj (Milan Von Sufflay), Instituti i Historisë, në bashkëpunim me Akademinë e Shkencave dhe Arteve të Kosovës, organizon simpoziumin shkencor Kontributi i Milan Shuflajt në studimet albanologjike.

Ky simpozium organizohet sot (e hënë), duke filluar në ora 9 të mëngjesit në sallën e konferencave në Hotel Grand. Në të pritet të marrin pjesë studiues të njohur, jo vetëm nga Kosova dhe Shqipëria, por edhe nga Kroacia. Në këtë sesion pritet të hedhet dritë mbi njërin prej historianëve më të njohur, që është marrë me studime të historisë, religjionit dhe kulturës shqiptare.

Në sesionin e parë, i cili do të drejtohet nga kryesia e punës, në përbërje të: Akademik Pajazit Nushi, Prof. Dr. Zvonimir Shqepareviq dhe Prof. Dr. Ferit Duka, do të referojnë Prof. Dr. Zvonimir Sheparoviq nga Zagrebi Dr. Shuflaj si viktimë e shovinizmit dhe hegjemonizmit serb dhe Prof. Dr. Pëllumb Xhufi nga Tirana, i cili do të lexojë kumtesën me titull Dr. Milan Shuflaj ose shpëtimi i historisë.

Ndërkaq, në sesionin e dytë, i cili do të drejtohet nga Prof. Dr. Jusuf Bajraktari, Prof. Dr. Pëllumb Xhufi, Prof. Dr. Lulëzim Lajçi, do të lexohen këto kumtesa: Prof. Dr. Selim Daci, (Prishtinë) - Dokumentacioni i Arkivit të Vjenës mbi vrasjen e Milan Shuflajt, Prof. Dr. Ferit Duka, (Tiranë) Këndvështrimi i Mailan Shuflajt për shqiptarët si faktor i historisë mesjetare, Mag. Jur. Darko Sagrak, (Zagreb) Roli i Dr. Milan Shuflajt në lidhshmërinë e historisë kroate dhe shqiptare, Prof. Dr. Muhamet Mala, (Prishtinë) Studimet e Milan Shuflajt mbi historinë, kulturën dhe religjionin, Prof. Dr. Lulëzim Lajçi, (Prishtinë) Korespodenca e Dr. Milan Shuflajt me Mbretërinë Shqiptare, Teuta Shala, (Prishtinë) Qytetet e bregdetit shqiptar në veprat e Milan Shuflajt, si dhe Mr. Bedri Muhadri, (Prishtinë) Dinastia e Balshajve në studimet e Milan Shuflajt.

Kush ishte Milan Shuflaj?

Milan Shuflaj ka lindur në vitin 1879, në Lepoglavë të Kroacisë. Shkollën fillore e mbaron në vendlindje, ndërsa gjimnazin klasik në Zagreb, ku laureohet si nxënësi më i mirë i gjeneratës së tij. Studion shkencat shoqërore në Universitetin e Zagrebit. Doktoron në vitin 1901. Menjëherë pas doktoratës, Shuflaj i futet punës për sistematizimin, mbledhjen dhe përshkrimin e dokumenteve mesjetare nga arkivat e qyteteve bregdetare dalmatinase për Codex Diplomaticus.

Këtu ishin kontaktet e para të studiuesit të ri me lëndën e vëllimshme dhe të pahulumtuar fare, që i takonte Shqipërisë. Në vitin 1902, Shuflaj mbron me sukses provimin për profesor në shkencat ndihmëse të historisë, në Universitetin e Zagrebit. Në vitet 1902-1903 specializohet në Vjenë, në Österreichische Institut für Geschichtsforschung, në fushat e paleografisë latine, diplomacisë, kronologjisë dhe notariatin, te profesorët O. Redlicha dhe A. Dopscha.

Në këtë vit, regjistron te prof. K. Jireçeku Studimet albanologjike në Kolegjin e Vjenës, të cilat nuk ka arritur ti përfundojë. Në vitet 1904-1908, dr. Shuflaj punon si asistent në bibliotekën kombëtare Szeczeny të Budapestit. Këtu thellon njohuritë në fushën e ballkanologjisë dhe sidomos albanologjisë. Vendos kontakte të shumta me intelektualë dhe shkencëtarë me famë botërore, kontakte këto që do ti shfrytëzojë më vonë, gjatë gjithë punës së tij shkencore.

Në Budapest, Shuflaj botoi në revista dhe gazeta të ndryshme një numër të madh punimesh shkencore me vlera të jashtëzakonshme. Në revistën Szazdok boton dy punime për mesjetën kroate, ku me argumente shkencore tregon se dokumentet e Rabit të shekullit XI dhe XII, për Mbretin kroat Zvonimir, ishin falsifikat. Kjo gjë më vonë do ti kushtojë shumë, sepse do të shpallet tradhtar i popullit kroat, dhe studentët e tij do tia bojkotojnë leksionet! Në vitin 1908 emërohet profesor i rregullt për shkencat ndihmëse të historisë në Universitetin e Zagrebit. Së bashku me Talocin dhe Jireçekun, në vitin 1913 dhe 1918, boton në dy vëllime kryeveprën Acta et diplomata res Albaniae mediae aetatis illustrantia. Në vitin 1918, me kërkesën e tij pensionohet, e pastaj boton pjesën e tretë të Historisë së Shqipërisë, të cilën kishte planifikuar ta shkruante në tetë vëllime, me titull: Die kirchenzustände im vortürkischen Albanien.

Die ortodoxe Durchbruchszone im katolischen Damme, për të vazhduar, pastaj në vitin 1920 me romanin me temë nga mesjeta shqiptare, Konstantin Balsha, të firmosur me pseudonimin Alba Limi. Në dhjetor të vitit 1920, burgoset. Dënohet me tre vjet e gjysmë burg, të cilat i bën në Mitrovicën e Sremit. Në vitin 1925 boton studimin: Srbi i Arbanasi, njihova simbioza u srednjem vijeku. Në vitin 1928 botoi librin me ese: Hrvatska u svijetlu svjetske historije i politike.

Po këtë vit emërohet profesor i rregullt në Universitetin e Budapestit. Për shkak se nuk kishte pasaportë, detyrohet ta refuzojë këtë emërim. Në vitin 1929, Akademia Vjeneze e Shkencave i propozon dr. Shuflajt që të vazhdonte vjeljen e lëndës arkivore për vazhdimin e botimit të Acta et diplomata res Albaniae mediae aetatis illustrantia, vëllimet III-V. Këtë iniciativë e përkrahu edhe qeveria e Mbretërisë Shqiptare, e cila shprehu gatishmërinë e saj që të hiqte shpenzimet për një ndërmarrje të tillë kaq serioze dhe të vlefshme. Dr. Milan Shuflaj ftohet të vizitojë Shqipërinë.

Pas shumë peripecish rreth pajisjes me pasaportë, ai arrin në Shqipëri më 12 janar të vitit 1931. Vritet nga dora e kriminelëve serbë më 18 shkurt të vitit 1931, një ditë pas kthimit nga Shqipëria, duke lënë pas shumë studime të papërfunduara në dorëshkrim, një pjesë e mirë e të cilave ruhet në Arkivin Shtetëror të Kroacisë në Zagreb. Për vrasjen e dr. Shuflajt kanë reaguar shumica e intelektualëve të kohës, në mesin e të cilëve edhe shkencëtari i njohur Albert Ainshtain.
http://www.infoarkiv.com/media/artik...-per-Shuflajin

[Iliri.]

Zbulime të reja nga veprimtaria e albanologut me famë botërore dr. Milan Shuflajt për albanalogjinë dhe historinë e Shqipërisë. Dokumente të reja nga arkivat

Paanshmëria, korrektësia dhe simpatia e madhe ndaj popullit shqiptar, lidhjet e afërta me Shqipërinë, pranimi dhe argumentimi në mënyrë shkencore i tezës së prejardhjes së drejtëpërdrejtë të shqiptarëve nga ilirët, si dhe autoktonia e tyre në trojet shqiptare, ishin shkaqe që e shtynë Beogradin për të organizuar vrasjen e Milan Shuflaj. Menjëherë pas atentatit, policia konfiskoi të gjitha dorëshkrimet që ndodheshin në apartamentin e tij. Një pjesë e mirë nga këto dorëshkrime si duket janë humbur përgjithmonë, ngase edhe sot e kësaj dite nuk i gjejmë ndonjë gjurmë. Jehona e vrasjes ishte e madhe.

Reaguan me shkrimet e tyre: "Tribuna", Romë; "Berliner Tagblat"; "New York Times"; "Frankfurter Zeitung"; "Arbënia", Tiranë; "Vullneti i Popullit", Tiranë, etj. Me një memorandum të veçantë reaguan edhe kolosët e shkencës e të letrave si: Albert Einstein, Heinrich Mann, dr. Josef Bajza, dr. Max Hildebert Boehm, dr. Karl Fritzler, dr. Zenon Kuziela, dr. Martin Spahn, dr. Branimir Jeliq, Josip Milkoviq, Lumo Skendo, Faik Konica, si dhe Ligue Internationale des Droits des L'Homme, Federation Universitaire Internationale.

Interesimin e Shuflajt për shqiptarët dhe Shqipërinë e ndeshim që në fillim të karrierës së tij shkencore, kur, duke hulumtuar e mbledhur dokumenta nëpër arkivat e Dalmacisë, për "Codex diplomaticus", të Tadija Smiçiklasit, zbulon materiale burimore, shumë interesante, të pabotuara, që i takonin mesjetës shqiptare. Kjo periudhë, në atë kohë, ishte e pahulumtuar fare dhe zgjon interes të jashtëzakonshëm tek studiuesi i ri, interesim ky që e preokupon aq shumë, sa bëhet qëllim kryesor i veprimtarisë shkencore për gjithë jetën. Gjatë gjithë kësaj periudhe kohore, nga pena e dr. Millan Shuflajt dolën studime të jashtëzakonshme me vlera të larta shkencore në fushën e albanologjisë. E tillë është vepra monumentale "Acta et diplomata res Albaniae mediae aetatis illustrantia", të cilën e boton së bashku me L. Thallocin dhe K. Jireçekun.

Materialin e mbledhur, dr. Shuflaj e sistemonte dhe e përcillte me komente të ndryshme, kështuqë të shumtën këto komente, paraqesin diskutime me vlerë të lartë shkencore dhe mund të shfrytëzohen si studime të veçanta. Punën për përgatitjen e botimit të kësaj kryevepre e ka vazhduar edhe më tutje. Janë përshkruar një pjesë e dokumentave nga arkiva të ndryshme, është konsultuar literatura përkatëse si dhe është bërë plani konkret për botimin e vëllimit të tretë.

Gjetja e regestave të volumit të tretë, të Acta Albaniae... në Arkivin Qendror Shtetëror të Tiranës, një sensacion i vërtet shekncor dhe kulturor

Kohëve të fundit në shtypin periodik si dhe në studime të veçanta, në Kroaci, Shqipëri, Kosovë, Greqi, Ausrti, Itali por, edhe gjetiu, është shkruar se është gjetur vëllimi i tretë i cili ishte i gatshëm për botim. Në fakt, e vërteta është krejt ndryshe. Dr. Millan Shuflaj, nuk kishte arritur ta përgatiste për botim vëllimin e tretë, ashtu siç është shkruar e pohuar deri tashi. Në dorëshkrimet e tij, të cilat ruhen ne Arkivin Shtetëror Kroat në Zagreb, një pjesë e këtyre dokumenteve, që përbëjnë dy të tretat e vëllimit të tretë, janë të shpërndara nëpër kuti të ndryshme. Kjo është e tëra që është zbuluar, pas hulumtimeve të bëra, e jo dorëshkrimi komplet i vëllimit të tretë, sikur pohohet tash. Pra dr. Millan Shuflaj nuk e kishte shkruar e as që e kishte përgatitur për botim vëllimin e tretë.

Pohimet e mësipërme, u vërtetuan, kur para disa muajsh, në Arkivin Qendror Shtetëror të Tiranës, në fondin e Ministrisë së Arsimit, [fondi 295, dosja 85, f. 1-43, viti 1931] u zbulua komplet përmbajtja e volumit të tretë të "Acta et diplomata res Albaniae mediae aetatis illustrantia", aq shumë të përfolur, i cili shkaktoi edhe debate e polemika të shumta te studiuesit, historianët, por edhe te gazetarët.

Shuflaj, kishte pregaditur, sikur edhe në dy volumet e mëparshme, tashmë të botuara, "regestat" e dokumenteve që duhej të futeshin në volumin e tretë. Gjithë përmbajtjen e kishte shtrirë në 43 faqe të daktilografuara. Këtu ai bënte paraqitjen e shkurtë të çdo dokumenti veq e veq, që gjithsejt ishin 796. Këto dokumente janë të nxierra nga fonde të ndryshme nga këto arkiva: Arkivi i Venedikut, 453 dokumente nga vitet 1407-1451; Arkivi i Vatikanit, 113 dokumente nga vitet: 1405-1451; Arkivi i Napolit, 20, nga vitet 1402-1451; Arkivi i Barcelonës, 12 nga vitet 1447-1451 dhe Arkivi i Ankonës, 8 nga vitet 1412-1439. Është shumë i rëndësishëm fakti, se Shuflaj, në përmbatjen e vëllimit të tretë, nuk kishte futur dokumentat nga Arkivi i Barcelonës, të cilat ja kishte huazuar akademikut serb në Beograd, Jovan Radoniqit, të cilit ky i botoi në vitin 1942.

Zbulimet më të reja nga Arkivi Shtetëror i Dubrovnikut

Shuflaj, kishte lënë pa përfshirë këtu edhe disa dokumente nga Arkivat e Dubrovnikut dhe Kotorrit. Një gjë të tillë, e ka pohuar vetë, në letrën e zbuluar këto ditë në Arkivin e Dubrovnikut. Në letër, e cila mban datën e 9 janarit të vitit 1931, ai kërkon ti mundësohet studimi i dokumentave që ruhen në këtë arkivë, ngase po pregaditej të botonte volumin e tretë të: "Acta et diplomata res Albaniae mediae aetatis illustrantia". Me këtë rast, nga vetë dora e Shuflajt, kemi një të dhënë shumë të rëndësishme, se volumi i tretë po pregaditej, se nuk ishte shkruar kurrë.

Pos kësaj letre, në Arkivin e Dubrovnikut, kemi zbuluar edhe proçesverbalin e bërë nga arkivi për studimin që bëri Milan Shufalj atje, deri me 17 shkrut, dmth. një ditë para se të vritej. Ky proçesverbal, është i një rëndësije të dorës së parë, ngase aty janë të shënuar me saktësi dhe pedantëri të gjitha volumet, dokumentat dhe dorëshkrimet që ka shfrytëzaur Shuflaj gjatë studimit të tij. Kjo, është një lehtësi e jashtëzakonshme për ne, që të mund të bëjmë rikontruimin e gjithë asaj që Shuflaj studioj dhe përshkroi për volumin e tretë të kryeveprës së tij, aq më parë, ku ne nuk kishin, deri tashi, asnjë informatë se çka planifikonte Shufalj të fuste në volumin e tretë, nga ky arkivë.

Duke ndjekur shenimet e Shuflajt, kemi konsultuar disa nga volumet, dorëshkrimet dhe dokumentat, që ishin shënuar nga survejuesit e arkivit, dhe kështu kemi vërtetuar me saktësi, se lënda arkivore e studiuar nga Shuflaj, nuk kalonte vitin 1451, që ishte kufiri i fundit për vëllim e tretë. Me këtë rast falënderojmë porf. Ivo Oreshkoviqin, dr. Ivo Veseliqin, Niksha Selamin, dhe Ivana Lazareviqin që na mundësuan të shikojmë dhe të krahasojmë lëndën arkivore, por edhe na vunë në dispozicion gjithë dokumentacionin për Shuflajn, i cili ishte vetëm për shërbim të brendshëm.

Shuflaj paraqet kulturën shqiptare në një shkallë të lartë zhvillimi në mesjetë, me një traditë të vazhduar që nga antika e lashtë
Pas studimeve dhe analizave të posaçme, të bëra pas hulumtimit dhe zbulimit të lëndës arkivore, Shuflaj, paraqet kulturën shqiptare në një shkallë të lartë zhvillimi në mesjetë, duke mbrojtur teorinë se kjo kulturë, ishte më e afërt me Bizantin dhe Dalmatët, se sa me Sllavët e ngulur në Ballkan dhe se kishte një traditë të pasur që nga kohët më të lashta. Kontributi i tij në këtë drejtim është i argumentuar dhe ka themele të forta shkencore.

Kontributi i dr. Shuflajt në trajtimin e çështjes së ngritjes së dinastëve shqiptarë në Shqipërinë e Veriut dhe problemin e gjenezës së tyre, e zbërthen në atë mënyrë, që duke gjetur lidhje të ndryshme farefisnore, të gjakut apo martesore me bujarët fqinj, malazias, kroatë, grekë, maqedonas, bullgarë apo serb, vëren ndikim të caktuar në organizimin e strukturës shtetërore shqiptare dhe institucionet tjera që kishin një traditë të gjatë në këto treva. Krahas kësaj ai trajton edhe problemin e institucionit të notariatit, të cilin e analizon që nga zanafilla e tij nëpër qytet bregdetare shqiptare, duke tërhequr një paralele në mes zhvillimit të këtij institucioni në Italinë veriore dhe Dalmaci në njërën anë dhe në Italinë jugore dhe në trojet shqiptare. në anën tjetër, studim, që deri tashi ka mbetur i vetmi në këtë lëmi.

Duke analizuar njësitë politike dhe ato territoriale-gjeografike, sipas të dhënave burimore arkivore, dr. Shuflaj e shqyrton problemin e gërshetimit të elementeve perëndimorë dhe lindorë në nomenklaturën topografike të Shqipërisë, duke tejkaluar kështu tezat e vjetruara dhe të njëanshme gjoja "shkencore", mbi influencën eskluzive të Perëndimit apo Lindjes në trevën e Ballkanit, duke arritur kështu në përfundim të ri shkencor, sipas të cilit në këtë hapsirë gjeografike kemi të bëjmë me influenca të gërshetuara pa ndonjë dallim të favorizuar në llogari të njërit apo tjetrit ndikim.

Prejardhjen ilire të shqipes e të shqiptarëve, Shuflaj e dëshmon me argumente shkencore ndër të tjera edhe me praninë e emrave të vendeve, krahinave dhe vëllazërive të cilat i trajton për emra ilirë, e që mund të zbërthehen me brumin gjuhësor të shqipes. Në anën tjetër shpreh mendimin se shqipja është një idiomë e ilirishtes dhe fazë e re e një të folmeje të moçme ilire, ngase shqiptarët jetojnë aty, ku në kohë të lashta kanë jetuar ilirët dhe ishin në këto treva, pa asnjë dyshim, para dyndjes së sllavëve.

Edhe në studimet tjera të dr. Millan Shuflajt bie në sy pasuria e madhe e materialit burimor faktologjik, por disi kanë mbetur anash pa u analizuar dhe shqyrtuar sa duhet, faktorët ekonomikë dhe shoqërorë dhe ndikimi i tyre. Historia e shqiptarëve është për të kryesisht historia e një etniteti etnokulturor të dalluar, me rrënjë të lashta autoktone e vazhdimësi të pandërprerë, me një aftësi të jashtëzakonshme rigjeneruese e cila paraqet thelbin autentik të historisë së Ballkanit në përgjithësi, e asaj shqiptare në veçanti.

Qëndrimi i Milan Shuflajt në Shqipëri dhe marrëveshja për vazhdimin e studimeve në fushën e albanologjisë me mbretin dhe qeverinë shqiptare
Qeveria shqiptare, duke treguar respekt dhe nderim të veçantë, për shkencëtarin dhe albanologun e njohur kroat me famë botërore, e fton në fund të vitit 1930, që të vizitojë Shqipërinë. Kjo ftesë bëhet menjëherë pasiqë "Kaiserliche Akademie der Wissenschaften in Wien" i kishte propozuar dr. Shuflajt të vazhdojë botimin e vëllimit të tretë, të "Acta et diplomata res Albaniae mediae aetatis illustrantia". I pritur me nderime më të larta shtetërore, që nga mbreti Zog, kryeministri, ministri i kulturës dhe më në fund nga anëtarët e Parlamentit shqiptar, dr. Millan Shuflajt i njihet, dhe në një farë mënyre, i shpërblehet gjithë mundi që kishte bërë në hulumtimet dhe kërkimet shkencore në fushën e albanologjisë dhe veçanërisht në studimin dhe botimin e dokumentave mesjetare të cilat deri në atë kohë pothuajse ishin të panjohura fare. I shoqëruar nga intelektualë dhe politikanë shqiptarë, studiuesi i madh kroat, viziton arkiva të ndryshme kishtare, biblioteka, pika arkeologjike dhe njihet për së afërmi me kulturën dhe traditën shqiptare, për të cilën kishte shkruar aq shumë. I impresionuar nga mbishkrimet dhe dokumentat e shumta mesjetare, ai kërkon që pjesa më e madhe e tyre të fotografohen ose të përshkruhen që më vonë, kur të kthehej në Zagreb, ti studionte me themel dhe të nxirrte konkludime të rëndësishme shkencore. Për fat të keq, një gjë të tillë nuk arriti ta bënte kurrë ngase u vra nga dora kriminale e policisë serbe. Në mbrëmjen e 18 shkurtit të viti 1931, aty rreth orës 20h, në rrugën "Dalmatinska" nr. 6, (në Zagreb) nga pusia, goditet për vdekje, dr. Milan Shuflaj. Plagët ishin të rënda dhe ai vdes të nesërmen, më 19 shkurt. Vrasësit ishin Branko Zwerger, Lubomir Bellosheviqi dhe Stevo Veçerina, të cilët kishin marrë urdhër nga Beogradi, që të likuidionin dr. Shuflajn.

Shteti shqiptar, heq të gjitha shpenzimet që do të bëheshin për botimet e Acta Albaniae... dhe të një historije të Shqipërisë disa vëllimshe
Gjatë qëndrimit në Shqipëri, dr. Shuflaj më 16 janar 1931 mban një fjalim në Parlamentin shqiptar, ku në mënyrë të hollësishme elaboron punën rreth botimit të vëllimeve në vazhdim të "Acta Albaniae", si dhe të "Historisë së Shqipërisë". Për këtë gjë, Parlamenti shqiptar nga buxheti i shtetit, e urdhëron ministrin e arsimit që në emër të shpenzimeve të paguaj në "Banque Commerciale de Bâle á Zurich", në llogari të dr. Millan Shuflajt, shumën prej 75.000, frangash ari, që sot është e barabartë me rreth 4 milionë dollarë.

Metoda e shqyrtimit shkencor, paanshmëria, korrektësia, pedantëria, analizat dhe studimet e nduarduarshme, qofshin ato paleografike, diplomatike, onomastike, toponomastike apo të tjera, edhe sot e kësaj dite janë të patejkaluara. Një gjë të tillë, ia mundësonte kultura e gjerë, njohja e gjuhëve të shumta, vullneti dhe këmbëngultësia që e vërteta çdo herë të ngadhnjejë, edhe në ato raste kur dikujt nuk i pëlqente kjo gjë. Edhepse është shkruar se dr. Millan Shuflaj nuk ka shkruar shumë, e vërteta është krejt ndryshe. Punimet dhe studimet e tij janë të shpërndara nëpër gazeta dhe revista të kohës, por edhe ato të botuara si libra të veçantë, iu janë të njohur vetëm një numri të vogël specialistësh dhe studiuesish, ndërsa masa e gjerë e lexuesve nuk kanë njohuri se ato ekzistojnë fare.

Biblioteka Kombëtare Hungareze e Budapestit, "Szechenyi,"ruan një korrespodencë të Milan Shuflajt me Ludevit Thalloczyn dhe Jozef Bajzën
Në Biblioteken Kombëtare Hungareze të Budapestit, "Szechenyi," është zbuluar një letërkëmbim i Milan Shuflajt me dr. Ludevit Thalloczyn dhe Jozef Bajzen, me një volum prej: 219 letrash [ose 462 faqe] të pabotuar dhe të panjohra deri tashi, që trajtojnë problematikën mesjetare shqiptare; botimet e ndryshme si dhe vazhdimin e studimit dhe hulumtimit nëpër arkvia të ndryshme të Evropës.

Letërkëmbimi është në gjuhën hungareze, i shkruar nga vetë Shuflaj, kryesisht me dorë, ndërsa një umër i vogël i faqeve janë të daktilografuara. Ky letërkëmbim, përfshin periudhën e viteve 1908-1915. E veçanta e këtij letërkëmbimi është se aty, në mënyrë shumë të hapur, pasqyrohen qëlimet dhe planet afatgjata të Milan Shuflajt për studime të themelta në fushën e albanologjisë, duek përfshirë edhe pregaditjen e një historije 8 [tetë] volumshme të Shqipërisë, nga antika deri te shpallja e pavarsisë, në vitin 1912.

Pos këtyre zbulimeve, të cilat mundësojnë një njohje më të gjithanshme të albanologut dr. Milan Shuflaj, i një rëndësie tepër të madhe është edhe vendimi i revistës EKSKLUZIVE dhe Drejtorisë së Përgjithëshme të Arkivave të Shtetit Shqiptar, për ribotimin fototipik, të dy volumeve, të kryeveprës së Milan Shuflajt, "Acta et diplomata res Albaniae mediae aetatis illustrantia," e cila rrezikon të zhduket përgjithmonë, nga një dorë misterioze, e cila fillimisht e dëmton, pastaj edhe e zhdukë fare. Paraljamërime, për një zhdukje të tillë, kemi nga Institucione zyrtare, shqiptare, kroate... etj, por edhe intelektual e studiues të shumtë.

Diçiturat për ilustrime janë:

1. Leter origjinale e Milan Shuflajt që ruhet në Arkivin Shtetëror të Dubrovnikut; ku bën fjalë për botimin e vëllimit të tretë të "Acta Albaniae...;" f. 1.
2. Një flet nga "Regestat" e përmbajtjes së vëllimit të tretë të "Acta Albaniae..." që rueht në Arkivin Qendror Shtetëror të Tiranës. Fondi: Ministria e Arsimit, f. 295, dosja 85, f. 43, viti 1931.


Interesimin e Shuflajt për shqiptarët dhe Shqipërinë e ndeshim që në fillim të karrierës së tij shkencore, kur, duke hulumtuar e mbledhur dokumenta nëpër arkivat e Dalmacisë, për
"Codex diplomaticus", të Tadija Smiçiklasit, zbulon materiale burimore, shumë interesante, të pabotuara, që i takonin mesjetës shqiptare

[hoteli]

simpoziumin shkencor Kontributi i Milan Shuflajt në studimet albanologjike,eh i SHKRETI ende nuke po munden te PERKTHEHEN veprat e M.Shuflaj,ato te PERKTHIME,me plote,GABIME,edhe ai i ka bamur do gabime,ne perkthime te veta nga LATINISHTJA,pore te Shofim,a do te del diqka e re,apo,jane takue,vetem,per SY e FAQE.

[Iliri.]

najpoznatiji Ilirolog Hrvatske je znameniti profesor Aleksandar Stipcevic, osim njega i pokojni Shuflay , oni su stigli vrlo blizu pronalazhenja materialnih dokaza o zasebnosti Ilirskoga jezika, dok 1999 godine u sjeveroistocnoj Italiji su pronadjeni grobovi prognanih podanika posljednje Ilirske Kraljice Tetute, koji su tu deportirani nakon vojnog poraza Ilira i egzila kraljica Teute.U tim grobnicama su prionadjeni epitafi i tekstovi na l;atinskom pismu medjutim jezikom koji vishe nalikuje danashnjem Albanskom (mikrodialekti iz okolice grada Tuzi u Crnoj Gori)

Sipas të ndjerit M.Shuflaj , në varezat e Ilirëve që jan gjetur ne Itali , pas humbjes luftarake të Ilirëve , jan gjetur tekste ne gjuhën latine që ishte i njëjte me gjuhen Shqipe , ose me shumë i njëjtë me Shqipen e TUZIT ( Mali i Zi )..

Për fat te keq që përmendet shum pak ky person i ndjer ke ne Shqiptarët , edhe mu për ate pse ishte Albanalog botëror e vran Sërbet ne mënyre brutale ..

[hoteli]

ARKEOLOGJIJA KOSOVARE,LAJMERIM ;PER TE GJITHE ATA QE DESHIROJNE TE ANTARESOHEN,NE SHOQATEN E ARKEOLOGEVE,ALBANOLOGEVE,dhe HISTORI KOSOSOVARE,LE TE LAJMROHEN Te XH. GASHI,ne RENDE ,te PARE ata qe JANE GJUHETARE,DHE ARKEOLOGE ME DIPLOMA,DHE QE ZOTOJNE SE PAKU NJI GJUHE TE HUEJ,ANTARESIMI,ASHTE i LIRE,vetem per Studenta ,dhe NXENES te tjeret,paguejne ,nji qmime,simbolik,KJo,SHOQATE,KA SYNIM,te PUNESOJE,ARKEOLOGET,DHE ALBANOLOGET,ne Shtete e JASHTEME,mirepo,te RITE EDHE NIVELIN,E ARKEOLOGJISE ,KOSOVARE,Ku do te Hapen,Simpoziueme,per HISTORI,GJUHE,Dhe ARKEOLOGJI,ME METODA,MA TE AVANCUEME,DHE DERI ME SOTE ,te PANJOFTURA,NE RENDE TE PARE GJUHA PELLAZGE,GJUHA ILIRE,DHE GJUHA SHQIPE.FLM.