OSBE: 12 tetori, nje shans i humbur

[Albo]

Raporti zyrtar i OSBE-së për problemet e evidentuara në fillimin e fushatës

Kodi Zgjedhor, zbatimi në një terren të minuar

Përmbledhje Ekzekutive

• Zgjedhjet për kryetarë dhe këshilltarë në 385 njësitë vendore të Republikës së Shqipërisë do të zhvillohen në datën 12 tetor 2003. Për vëzhgimin e këtyre zgjedhjeve OSBE/ODHIR ka ngritur Misionin e Vëzhgimit të Zgjedhjeve (MVZ) në datën 10 Shtator 2003.

• Aktorët vendas dhe të huaj kanë shprehur një dëshirë të madhe që këto zgjedhje të përfundojnë me sukses për të treguar pjekurinë e arritur nga politika shqiptare dhe në të njëjtën kohë gatishmërinë e vendit për një integrim më të afërt me institucionet Euro-Atlantike.

• Kodi Zgjedhor me ndryshimet e qershorit 2003, ka sjellë përmirësime të ndjeshme në kornizën ligjore për zgjedhjet dhe i adresohet shumicës së rekomandimeve të përfshira në Raportin Përfundimtar të OSBE/ODHIR për zgjedhjet parlamentare në vitin 2001. Kjo ka për të qenë edhe mundësia e parë për ta testuar në praktikë.

• Komisioni Qendror i Zgjedhjeve (KQZ) është i mirorganizuar dhe funksionon me transparencë, por çështja e barazpeshës politike ka qenë një temë e rëndësishme në periudhën e fillimit të fushatës zgjedhore. Ndërhyrjet e partive politike në takimet e KQZ-së kanë çuar në vonesën e marrjes së vendimeve, duke nxjerrë në pah nevojën për përmirësimin e rregullave të proçedurës.

• Kërkesa për shumicë të përcaktuar të votimit mbi vendimet e rëndësishme nga komisionet zgjedhore krijon një mundësi për të dy partitë kryesore politike të bllokojnë apo ngadalësojnë proçesin zgjedhor.

• Për të marrë pjesë në garat për bashkiake janë regjistruar rreth 1 750 kandidatë dhe nga ana e partive politike dhe kandidatë të pavarur janë paraqitur pothuaj 4 000 lista të veçanta për zgjedhjet e këshilltarëve. Numri i femrave kandidate është edhe më i vogël se më parë.

• Fushatat politike kanë vijuar të qeta duke përfshirë edhe median. Janë bërë disa ankesa lidhur me lëvrimin me vonesë të fondeve nga ana e qeverisë për veprimtaritë e fushatës së partive politike. Shumë kandidatë duket se e financojnë fushatën me fondet e tyre.

• Regjistrat e votuesve janë përmirësuar në mënyrë thelbësore gjatë zgjedhjeve të shkuara, ndërkohë që disa probleme të rëndësishme mbeten ende aktuale.


--------------------------------------------------------------------------------

Hyrje

Zgjedhjet për kryetarë bashkie dhe këshilltarë në 65 bashki, 11 njësi bashkiake të Tiranës dhe 309 komuna në Republikën e Shqipërisë do të zhvillohen në 12 tetor 2003. Në vijim të një ftese nga Kreu i Delegacionit Shqiptar për Këshillin e Përhershëm të OSBE-së në Vienë, OSBE/ODIHR ngriti një MVZ në datën 10 shtator 2003. MVZ drejtohet nga Ambasadori Robert L. Barry (ShBA) dhe përbëhet nga 11 pjesëtarë të tjerë të skuadrës bazë si dhe nga 18 vëzhgues afatgjatë nga 19 vende pjesëmarrëse të OSBE-së të vendosur në Tiranë dhe 7 qendra të tjera rajonale.

Në takimet korteziale me Presidentin e Republikës dhe figura të tjera të rëndësishme në vend, MVZ është siguruar për një dëshirë të madhe për suksesin e këtyre zgjedhjeve duke përmbushur përkushtimet ndaj ndërkombëtarëve dhe duke iu përmbajtur standardeve për zgjedhje demokratike. Hapat e ndërmarra nga Presidenti Moisiu, përfshi këtu edhe tryezat e rrumbullakta me udhëheqës të partive politike dhe policinë, të cilat kanë kërkuar zgjidhjen e çështjeve problematike, janë pritur veçanërisht mirë.

Zgjedhjet e mëparshme në Shqipëri janë vlerësuar nga OSBE/ODIHR se nuk u janë përmbajtur standardeve ndërkombëtare për zgjedhje demokratike, megjithëse janë vërejtur zhvillime pozitive si në zgjedhjet vendore të vitit 2000, ashtu edhe në ato të përgjithshme parlamentare në vitin 2001.


--------------------------------------------------------------------------------

Konteksti Politik

Zgjedhjet vendore të 2003 zhvillohen për herë të katërt në Shqipëri që nga vendosja e pluralizmit në vitin 1991. Të gjithë faktorët politikë pranojnë se këto zgjedhje janë një provë e rëndësishme për pozicionimin e tyre në nivel vendor e kombëtar për dy partitë kryesore - Partia Socialiste (PS) dhe Partia Demokratike (PD) - si dhe për udhëheqësit e tyre, Kryeministri Fatos Nano (PS) dhe Dr.Sali Berisha (PD). Për më tepër, udhëheqës të tjerë të lartë nga i gjithë spektri politik kanë shprehur një dëshirë të madhe që këto zgjedhje të përfundojnë me sukses për të shpalosur pjekurinë e politikës shqiptare nga një periudhë "konsensusi", që solli për rrjedhojë zgjedhjen e Presidentit Moisiu në 2002 dhe ndryshimet në Kodin Zgjedhor në qershor 2003. Pranohet gjerësisht se suksesi i këtyre zgjedhjeve mund t'i jepte një shtysë të rëndësishme integrimit me institucionet Euro-Atlantike, qëllim ky madhor për të dy partitë e mëdha.

Në zgjedhjet vendore 2000 PS fitoi 44% të votave proporcionale dhe 67 % të kryetarëve të bashkive, ndërkohë që PD fitoi 34% të votave proporcionale dhe 24% të kryetarëve të bashkive. Këto zgjedhje u pasuan nga një bojkot nga ana e PD për një sërë këshillash të bashkive dhe komunave gjë që mori fund në 2002. Në zgjedhjet parlamentare të 2001, PS u rikthye në pushtet duke fituar 52.8% të votave proporcionale.


--------------------------------------------------------------------------------

Korniza Ligjore

Kodi i ri zgjedhor pësoi disa ndryshime në Kuvendin e Shqipërisë më 19 qershor 2003. Përmbajtja e tij është frut i komisionit parlamentar bi-partizan, që zhvilloi veprimtarinë e vet në periudhën maj 2002 - prill 2003 për rishikimin e kornizës ligjore për zgjedhjet si dhe marrëveshjet dypalëshe protokollare midis PS e PD. Proçesi i debatit dhe marrëveshjes për komisionin bipartizan ishte konsensual.

Në përgjithësi, Kodi Zgjedhor konsiderohet se ka pësuar përmirësime të rëndësishme dhe korniza ligjore për zhvillimin e zgjedhjeve dhe në veçanti i është adresuar pjesës më të madhe të rekomandimeve të Raportit Përfundimtar të OSBE/ODIHR për zgjedhjet parlamentare 2001. Një përmirësim i rëndësishëm lidhet me proçedurat më efikase për ankimimet dhe apelimet kundër vendimeve të komisioneve zgjedhore. MVZ po u kushton një vëmendje të veçantë zbatimit të duhur të këtyre proçedurave të reja.

Gjithsesi, Kodi Zgjedhor përmban në vetvete një sërë klauzolash që mund të shfrytëzohen për të shkaktuar stagnacion, duke përfshirë kërkesat për shumicë të përcaktuar vote (pesë nga shtatë anëtarë) për vendime të rëndësishme të marra nga komisioni zgjedhor. Partitë e vogla politike kanë shprehur pakënaqësinë e tyre për mungesën e një roli më të madh nga ana e tyre në këtë proçes.

I gjithë faktori politik e pranon gjerësisht se proçesi i përmirësimit të kornizës ligjore për zgjedhjet është një proes në vijimësi që duhet të marrë në konsideratë edhe përvojën praktike të fituar nga këto zgjedhje. Administrata Zgjedhore

Për zgjedhjet në organet vendore në Shqipëri ka një sistem prej tri nivelesh: KQZ, 385 Komisione Zgjedhore të Qeverisjes Vendore (KZQV) në çdo bashki a komunë dhe rreth 4 700 Komisione të Qendrave të Votimit (KQV) në çdo qendër votimi. Në vijim të një marrëveshjeje mes KQZ-së dhe Ministrisë së Pushtetit Vendor dhe Decentralizimit, koordinimi rajonal i KZQV-ve do të mbështetet nga Prefektët e 12 rajoneve të vendit.

Vëshguesit e MVZ raportojnë disa ankesa nga KZQV-të për vështirësi financiare dhe pamundësinë për të marrë fondet e nevojshme nga qeveria për disa veprimtari që kanë lidhje me zgjedhjet.

Të gjitha komisionet zgjedhore përbëhen nga shtatë anëtarë të caktuar sipas formulës së parashikuar në Kodin e Ri Zgjedhor që kërkon të sigurojë një barazpeshë politike. Për KZQV-të, dy vende i jepen secilës, PS e PD; një vend i tretë i rezervohet PS në gjysmën e KZQV-ve dhe në gjysmën tjetër PD. Vendet e mbetura u shpërndahen partive të tjera bazuar mbi rezultatet e mbledhura në rang kombëtar nga zgjedhjet vendore të vitit 2000. Për rrjedhojë këto vende u shkojnë aleatëve proqeveritarë PSD dhe Partisë Republikane në opozitë, pavarësisht nga rezultati i arritur në bashki e komuna. Anëtarët e KQV-ve do të caktohen duke përdorur të njëjtën formulë. Partitë, koalicionet dhe kandidatët që marrin pjesë në garë për zgjedhjet dhe që nuk kanë anëtarë në KZQV e KQV mund të caktojnë përfaqësues pa të drejtë vote. Kërkesa ligjore që Sekretarët e KZQV-ve të jenë juristë në përgjithësi nuk po mund të zbatohet për shkak të mungesës në shumë rajone të personave me një kualifikim të tillë.

Kodi Zgjedhor siguron një formulë të veçantë për caktimin e anëtarëve të KQZ-së; megjithatë vetëm tre prej anëtarëve aktualë janë caktuar sipas dispozitave të reja. Katër anëtarët e tjerë kanë në duar mandatin e dhënë nën legjislacionin e vjetër. Nga tre anëtarët e rinj, njëri prej tyre u caktua nga Presidenti dhe një tjetër u zgjodh nga Parlamenti. Anëtari i tretë u zgjodh në 05 shtator duke pasuar një votë të Këshillit të Lartë të Drejtësisë. Ka një kundërshtim të konsiderueshëm në lidhje me këtë caktim të fundit pasi duket se nuk është në një linjë me marrëveshjen dypalëshe mes PS e PD për anëtarët e komisionit të zgjedhjeve. PD pretendon se caktimi i personit në fjalë e prish barazpeshën e përfaqësimit duke favorizuar së tepërmi PS-në, duke minuar kështu besimin në KQZ.

KQZ është teknikisht i mirorganizuar dhe operon në mënyrë të hapur e tepër kolegjiale. Të gjitha partitë politike dhe koalicionet e regjistruara kanë të drejtën të kenë një përfaqësues pa të drejtë vote në takimet e KQZ. Të pranishëm janë edhe grupe vëzhguesish vendas si dhe media. Megjithatë, përsëri janë vërejtur vonesa në përmbushjen e kufijve legjislativë dhe administrativë, shkaktuar pjesërisht nga ndërhyrjet e vazhdueshme të përfaqësuesve të partive politike. Shqetësim përbën edhe fakti që KQZ nuk operon në bazë të rregullave të përcaktuara për proçedurat e vendimet dhe ankesat e apelimet duket se nuk kanë mundur të arrijnë në kohë. KQZ nuk ka mundur të rekrutojë një sekretar/e për të siguruar një operim më efikas.

Tashmë ka nisur një program i mirë trajnimi i KQZ për KZQV-të, por ende nuk është e qartë se sa do të jenë në gjendje komisionerët e KZQV-ve të kuptojnë Kodin e ri Zgjedhor, kur shumë prej tyre janë të rinj në këtë pozicion, ose 33 000 persona që do të caktohen si anëtarë të KQV-ve. MVZ do të monitorojë nga afër zbatimin e dispozitave të Kodit të ri Zgjedhor nga ana e KZQV-ve dhe KQV-ve.

Në total, 2 670 142 votues u përfshinë në listat paraprake të zgjedhësve botuar nga KQZ në 20 gusht. Kjo shifër përfshin një numër të konsiderueshëm të shtetasve shqiptarë me banim të përkohshëm jashtë vendit. Megjithëse cilësia e listave të votuesve është përmirësuar së tepërmi në vitet e fundit, disa prej faktorëve vazhdojnë të pretendojnë për një nivel të lartë pasaktësie në to. Kodi Zgjedhor u kërkon KZQV-ve të jenë përgjegjëse për rishikimin e listave të votuesve, një proçes që mund të përfshijë kërkesa nga partitë politike për të shtuar ose hequr emra nga kjo listë. Vëzhguesit e MVZ raportojnë pretendime të PD se 12 000 emra mungojnë në listat paraprake të votuesve në Tiranë dhe shkojnë me tej se po bëhen përpjekje për të ndryshuar barazpeshën politike në disa prej 11 njësive bashkiake të kryeqytetit duke ndryshuar adresat e regjistruara të mbështetësve të njohur të partisë. Partitë politike duket se po paraqesin një numër të konsiderueshëm kërkesash për shtesa dhe heqje të emrave. Lista përfundimtare e votuesve duhet të botohet deri në 02 tetor 2003.

Për shkak të dispozitave të Kodit të ri Zgjedhor, qeveria ka shprehur shqetësim se mund të mos ketë numrin e mjaftueshëm të oficerëve të policisë për të siguruar materialet e zgjedhjeve dhe qendrat e votimit. Qeveria ka vendosur të zgjerojë gamën e oficerëve të kualifikuar të policisë që do të jenë në shërbim ditën e zgjedhjeve duke përfshirë edhe p.sh., policinë e qarkullimit rrugor. Kjo gjë është kundërshtuar fuqishëm nga PD që pretendon se edhe pa këtë vendim kanë patur të gatshme forca të mjaftueshme të policisë. Roli i policisë në proçesin zgjedhor është vazhdon të jetë një temë debati mbështetur edhe në përvojat e mëparshme në Shqipëri. Në vijim të takimit të tij me Presidentin, Drejtori i Policisë ka dhënë udhëzimet e nevojshme për veprimtarinë e forcave të policisë gjatë periudhës së zgjedhjeve.


--------------------------------------------------------------------------------

Regjistrimi i partive dhe kandidatëve

Në korrik, KQZ njoftoi se për të marrë pjesë në zgjedhje ishin regjistruar 50 parti politike dhe një koalicion. Afati i fundit për miratimin nga KZQV të emërimeve për listat shumemërore të partive dhe dhe kandidatëve të pavarur, skadonte në 16 shtator.

Trembëdhjetë KZQV nuk kanë paraqitur ende pranë KQZ informacionin mbi numrin e kandidatëve të regjistruar dhe listat e partive. Nga të dhënat e disponueshme deri tani për MVZ, bëhet e ditur se rreth 1 750 persona do të konkurrojnë për kryetarë, ndërkohë që ka pothuaj 4 000 lista të veçanta të partive për këshillat duke përfshirë edhe 62 nga kandidatët e pavarur. Numri i femrave kandidate ka pësuar ulje të mëtejshme krahasuar me nivelin e ulët ekzistues që prej zgjedhjeve të mëparshme. KQZ ka marrë 27 apelime kundër refuzimit të disa KZQV-ve për të regjistruar kandidatët. MVZ vëren se KQZ duket se nuk ka marrë vendime mbi apelimet e bëra brenda kohës së përcaktuar prej tri ditësh.


--------------------------------------------------------------------------------

Mjedisi i fushatës

Fushata zgjedhore u hap zyrtarisht më 12 shtator, edhe pse veprimtaritë zgjedhore ishin zhvilluar që prej disa muajsh. Deri tani fushata ka qenë e qetë e pa shumë bujë, por me një shtim të veprimtarive ku rivalitetet e zakonshme ridalin në sipërfaqe pas periudhës së konsensusit. Ndërsa nga njëra anë gara për Kryebashkiakun e Tiranës ka mbërthyer pjesën më të madhe të vëmendjes së medias dhe publikut, fokusi i fushatës shpesh kalon në çështjet kombëtare ku veprimtaritë dhe materialet e fushatës kanë në qendër figurat udhëheqëse partiake. Në nivel vendor, garuesit e të gjitha palëve ngrenë akuza duke pretenduar për korrupsion në palën kundërshtare.

Partitë politike të opozitës janë ankuar se vonesa në lëvrimin e fondeve qeveritare të dhëna sipas Kodit Zgjedhor ka kufizuar mundësitë e tyre në fushatë dhe presupozojnë se vonesa ka qenë e qëllimshme. Këto fonde po shpërndahen edhe pse me vonesë. MVZ vëren se disa kandidatë, shumë prej të cilëve biznesmenë, po financojnë fushatën me fondet e tyre. Gjithashtu ekzistojnë edhe presupozime për përdorimin e fondeve qeveritare për kryetarët që rikandidojnë. Në Durrës kandidati socialist ka marrë me qira pallatin e kulturës të qytetit si qendër të shtabit të tij zgjedhor. MVZ po i kushton vëmendje raporteve të kësaj natyre.


--------------------------------------------------------------------------------

Media

Mbulimi i fushatës zgjedhore nga media elektronike rregullohet nga Kodi Zgjedhor. Koha pa pagesë e transmetimit është shpërndarë për gjithë partitë politike të regjistruara në transmetuesin publik, RTSH, në raport me numrin e vendeve në parlament, ku deri tani pjesa më e madhe e kohës i është dhënë PS e PD. Kodi zgjedhor kërkon gjithashtu që transmetimet e lajmeve të kenë raport të barabartë përsëri sipas vendeve që zënë në parlament. MVZ ka marrë disa ankesa se formula për shpërndarjen e kohës së transmetimit diskriminon partitë e vogla politike. Raportet për veprimtarinë e qeverisë lidhur me zgjedhjet përfshihen në sasinë e kohës në lajme dhënë për partinë në pushtet. Media elektronike private po transmeton një fushatë me pagesë. Për median e shkruar nuk ka ndonjë rregull të ngjashëm që të kërkojë barazpeshë të mbulimit të fushatës.

Sipas Kodit Zgjedhor, KQZ është përgjegjës për rregullimin e mbulimit të fushatës nga ana e medias. Për këtë qëllim është ngritur Bordi i Monitorimit të Medias (BMM) për të mbikëqyrur transmetimet, për të këshilluar mbi ankesat dhe për të rekomanduar sanksione kundër mediave që nuk i përmbahen Kodit. Sanksionet e mundshme përfshijnë gjoba dhe deri në mbyllje. BMM ka paraqitur raportin e vet të parë më 19 shtator, duke pasuar një vonesë në caktimin e shtatë anëtarëve të tij, gjashtë prej të cilëve u propozuan sërish vetëm nga PS, PD, PSD e PR. Një video muzikore me pjesëmarrjen e kandidatit për kryetarin e bashkisë së Tiranës është gjykuar nga BMM si një formë fushate; sidoqoftë ajo vazhdon të shfaqet në veprimtari muzikore.

Mbikëqyrja e mediave në nivel vendor përfshihet në përgjegjësitë e KZQV-ve. BMM ka shprehur shqetësim për kapacitetin e KZQV-ve për ta përmbushur si duhet këtë rol. Disa kandidatë për kryetar bashkie janë edhe pronarë të mediave vendore.

Në 12 shtator, MVZ nisi monitorimin e tri kanaleve televizive kombëtare si dhe shtatë gazetave të përditshme. Mbulimi në televizione deri tani ka qenë në përgjithësi i barazpeshuar, ku lajmet janë ose pozitive ose neutrale. Mbulimi në median e shkruar është e polarizuar sipas parapëlqimeve partiake dhe shpesh ka qenë agresive në tonin e vet me sulme të drejtpërdrejta ose të nënkuptuara mbi kandidatët.


--------------------------------------------------------------------------------

Veprimtaritë e MVZ

Kreu i Misionit është takuar me Presidentin e Republikës, Kryeministrin, Ministrin e Jashtëm në detyrë, Kryetarin e KQZ-së dhe me një sërë krerësh të partive politike. Janë zhvilluar takime dypalëshe me ambasadat e disa vendeve anëtare të OSBE-së. MVZ po bashkëpunon ngushtë me Praninë e OSBE-së në Shqipëri që ka siguruar një mbështetje të shkëlqyer logjistike dhe teknike. MVZ njoftoi nisjen e veprimtarisë së vet në një konferencë shtypi në 10 shtator, mbajtur së bashku me Kreun e Pranisë së OSBE-së në

Shqipëri.

OSBE/ODIHR ka kërkuar që vendet pjesëmarrëse në OSBE të sigurojnë 250 vëzhgues afatshkurtër (VASh) për ditën e zgjedhjeve. Përveç kësaj, OSBE/ODIHR do të rekrutojë edhe 10 vëzhgues nga fondi i vet për të sjellë larmi në anëtarësinë e MVZ-ve. Pritet që një MVZ Ndërkombëtar të përfshijë pjesëmarrjen e një delegacioni prej 10 vëzhguesish nga Kongresi i Asambleve Lokale dhe Rajonale Europiane (KALRE).

[Albo]

ODIHR: KQZ e bllokuar nga politika

Vezhguesit nderkombetare cilesojne se perfaqesuesit politike ne Komisionin Qendror te Zgjedhjeve jane pengese ne vendimmarrje, duke kembengulur ne debate pa kufi. E nevojshme te vendosen disa rregulla proceduriale per te lejuar funksionimin ne kohe te procesit te ankimimeve dhe apelimeve, si dhe te vendimeve per administraten e zgjedhjeve, keshillojne vezhguesit

Ergys GJENCAJ

Misioni i ODIHR-it ka nxjerre raportin e dyte mbi ecurine e fushates elektorale per zgjedhjet lokale, duke vene ne shenjester paaftesine e vendimarrjes nga ana e Komisionit Qendror te Zgjedhjeve, per ceshtje me rendesi te vecante per procesin zgjedhor. Nderkombetaret tregohen shume kritike ndaj ecurise se punes ne Komision, duke ia vene fajin forcave politike dhe mosmarreveshjeve ndermjet tyre. Sipas raportit, ky handikap i KQZ-se, vjen si rrjedhoje e perplasjeve te perfaqesueve te partive politike ne te. Duke theksuar se Komisioni Qendror i Zgjedhjeve, vazhdon te operoje ne menyre te hapur, raporti ngre zerin se vendimmarrja eshte penguar per shkak te perfaqesuesve te partive politike. Sipas raportit te misionit nderkombetar vezhgues te procesit zgjedhor, kjo vjen si rrjedhoje e kembenguljeve ne debate pa kufi. Nderkohe, misioni keshillon se eshte e nevojshme te vendosen disa rregulla proceduriale per te lejuar funksionimin ne kohe te procesit te ankimimeve dhe apelimeve, si dhe te vendimeve per administraten e zgjedhjeve. Nderkaq, verehet se nderkomebatret duke bere nje bilanc te perfaqesuesve politike ne KQZ, kerkojne te lihet te kuptohet se eshte i nevojshem nje balancim poltik. Gje qe per te cilin behet nje debat i gjere politik ndermjet pozites dhe opozites, ku kjo e fundit akuzon se ka mungese balancimi, nderkohe qe mazhoranca theksons e KQZ eshte mese ligjore.

Gjithashtu, ne raport shihet si shume te rendesishem veprimtarine e KQZ-se dhe te Komisioneve Zgjedhore te Qeverisjes Vendore, ku per keto te fundit shprehet se veprojne mbi baza konsensuale, por qe edhe ketu disa prej tyre nuk jane nuk jane ne gjendje te funksionojne per arsye te dallimeve midis partive politike te perfaqesuara ne komisione. Keshtu, misioni cileson se ne pergjithesi KZQV-te duket te jene jashtezakonisht pasive dhe shfaqin mungese deshire per marrjen e vendimeve qe kane te bejne me ceshtje te diskutueshme. Pervec perplasjeve politike, misioni duket se gjen edhe nje tjeter shkak, duke theksuar se shkalla e gjere e mungeses se njohjes se Kodit te ri Zgjedhor nga ana e anetareve te KZQV-ve, eshte nje ceshtje qe perben shqetesim.

Ne kete raport te dyte, ODIHR rendit edhe probleme te tjera, te cilat ajo i shikon si jopozitive ne kete proces zgjedhor. Mungesa e besimit nga ana e opozites dhe kundershtimi i fuqishem i opozites vendimin e njeanshem te qeverise per te rritur numerin e oficereve te policise, qe do te jene ne sherbim ne diten e zgjedhjeve, levrimi me vonese i fondeve nga qeveria per partite politike per fushaten ka sjelle disavantazh per partite e opozites, jane disa nga ceshtjet qe duket se preokupojne vezhguesit. Ne tjeter ceshtje shqetesuese dhe e ritheksuar per nderkombetaret eshte edhe prirja e dukshme kunder perfshirjes se femrave ne politike. Misioni shrehet gjithashtu edhe mbi rolin e mediave televizive ne fushate, duke cilesuar se me perjashtimin e kater kompanive, mbulimi i fushates eshte pergjithesisht i barazpeshuar.

Pikat kryesore te raportit te dyte:

Opozita kundershton fuqishem vendimin e njeanshem te qeverise per te rritur numerin e oficereve te policise, qe do te jene ne sherbim ne diten e zgjedhjeve

Disa prej KZQV-ve nuk jane ne gjendje te funksionojne per arsye te dallimeve midis partive politike te perfaqesuara

Shkalla e gjere e mungeses se njohjes se Kodit te ri Zgjedhor nga ana e anetareve te KZQV-ve eshte nje ceshtje qe perben shqetesim

Levrimi me vonese i fondeve nga qeveria per partite politike per fushaten ka sjelle disavantazh per partite e opozites.

Mbulimi i fushates nga media eshte pergjithesisht i barazpeshuar, por 4 kompani TV kane marre paralajmerime jozyrtare nga KQZ

Prirja e dukshme kunder perfshirjes se femrave ne politike vazhdon te jete nje ceshtje shqetesuese

Fushata dhe mitingjet politike po vijojne ne menyre te rregullt

[Albo]

Barry: KQZ, kujdes me rezultatet

Përfaqësuesit ndërkombëtarë të ODIHR në Tiranë, bëjnë thirrje për zgjedhje të lira dhe demokratike. Në një takim me mediat shefi i ODIHR Robert Berry ka kërkuar publikim sa më të shpejtë të rezultatit zgjedhor, me qëllim që të mos ketë vend të abuzime apo manipulime të rezultateve

Vëzhguesit ndërkombëtarë për zgjedhjet e 12 tetorit i kujtojnë edhe një herë klasës politike shqiptare rëndësinë e një procesi zgjedhor të lirë dhe sipas standardeve demokratike. Në një konferencë për shtyp të zhvilluar ditën e enjte, shefi i ODIHR Robert Berry e ka cilësuar mbarëvajtjen e zgjedhjeve për pushtetin vendor si kusht për integrimin e Shqipërisë në Europë. "Këto zgjedhje janë shumë të rëndësishme. Duhet të jeni të kujdesshëm në vendimet që do të merrni, pasi mbarëvajtja e procesit është e lidhur ngushtësisht me integrimin europian të Shqipërisë," tha Berry. Të njëjtën deklaratë kanë bërë të tjerë diplomatë të huaj. Ata kanë kërkuar madje dhe me tone të ashpra që të realizohet një proces i ndershëm zgjedhor, pasi vetëm një i tillë mund të sjellë prosperitet dhe garanci për integrim. Ata i kanë quajtur këto zgjedhje si garancinë e shqiptarëve për të vazhduar procesin e integrimit në Evropë.


--------------------------------------------------------------------------------

Procesi

Barry ka vlerësuar qëndrimin e presidentit dhe deklaratën e tij të dhënë dje. Ai ka kërkuar që të gjithë shqiptarët të dalin në votime për të dëshmuar se kanë vullnetin e mirë për të treguar se dinë që të vlerësojnë dhe të marrin pjesë në qeverisje. Ndërkohë akti normativ për policinë është një tjetër shqetësim i përfaqësuesve ndërkombëtarë, dhe për këtë ata janë takuar ditën e enjte me drejtues të Policisë së Shtetit. "Vendosja as brenda dhe as jashtë qendrave të votimit është e pëlqyeshme, pavarësisht kontestimeve të opozitës është e pëlqyeshme," - vijoi shefi i ODIHR. Në këtë mënyrë Berry ka analizuar gjithashtu dhe zhvillimet e fundit në politikën në vend, lidhur me zbatimin e Kodit Zgjedhor. Këtu kreu i ODIHR, Robert Berry ka theksuar se përmirësimi i klimës zgjedhore është përmendur dhe në raportet paraprake për fushatën elektorale të hartuara nga këto përfaqësi. Shefi i Misionit të Vëzhguesve për Zgjedhjet, ka kërkuar nga Komisioni Qendror i Zgjedhjeve që të publikojë rezultatin në një afat sa më shpejtë të jetë e mundur, duke mos lënë shteg për abuzime. "Kërkojmë nga Komisioni Qendror i Zgjedhjeve, publikim sa më të shpejtë të rezultatit të votimeve, për të mos lënë në këtë mënyrë vend as për abuzime dhe as për akuza nga cilado forcë politike"-ka vijuar Berry.

Duke mbetur tek institucionet në vend, Robert Berry ka mbështetur deklaratën e presidentit të Republikës Alfred Moisiu bërë ditën e mërkurë, me anë të së cilës kërkon konsensus mes forcave politike. "Mesazhi i përcjellë nga presidenti Alfred Moisiu është shumë i rëndësishëm. Kjo për faktin se partitë politike duhet të veprojnë me mençuri dhe të gjejnë gjuhën e përbashkët në vendimet që do të marrin. Përgjegjshmëria e politikanëve është shumë e rëndësishme", ka thënë ai, duke nënvizuar edhe një herë domosdoshmërinë e përgjegjshmërisë së politikanëve në këto zgjedhje.


--------------------------------------------------------------------------------

Vëzhguesit

Në këtë takim, Robert Berry ka bërë gjithashtu dhe prezantimin e vëzhguesve të huaj që do të jenë të pranishëm në 12 tetor në Shqipëri. Zgjedhjet lokale krahas vëzhgimit nga 3000 vëzhguesit vendas dhe përfaqësuesit e OSBE/ODIHR-it do të vëzhgohen dhe nga një delegacion i autoriteteve lokale të Këshillit të Europës. "Raporti i vëzhguesve do të konsultohet dhe do të bëhet publik një ditë më pas"-ka vijuar Berry. Një faktor që do të ndikojë pozitivisht në këto zgjedhje Robert Berry ka cilësuar dhe pjesëmarrjen në votime. Përfaqësuesi i ODIHR, u ka bërë thirrje të gjithë zgjedhësve shqiptarë që të marrin pjesë në votime, duke kontribuar kështu në procesin zgjedhor.


--------------------------------------------------------------------------------

ODIHR: "Policia do monitorohet"

Gjatë një takimi me drejtorin e përgjithshëm të policisë, Ibraj, shefi i misionit të vëzhguesve është shprehur se puna e policisë do të monitorohet me kujdes

Shefi i misionit të vëzhguesve të ODIHR në vendin tonë si dhe ambasadori i prezencës së OSBE në vendin tonë patën një takim me drejtorin e përgjithshëm të policisë, Bajram Ibraj. Ata kanë deklaruar se janë të interesuar për të mësuar rolin e policisë gjatë këtyre zgjedhjeve dhe skemën që ka përcaktuar kjo drejtori për të realizuar një proces zgjedhor të ndershëm. Dy shefat e prezencës kanë deklaruar se do të monitorojnë rolin e policisë gjatë këtij procesi. Ndërkohë drejtori Ibraj ka deklaruar se një rol kryesor gjatë kësaj fushate duhet të kenë forcat policore për të garantuar një proces pa presione të karakterit politik. Ndërkohë ditën e djeshme Ibraj ka dorëzuar listën e policëve që do të vendosen pranë qendrave të votimit. Barry ka shprehur besimin se vendosja e tyre larg qendrave të votimit është një garanci e madhe. Në fuqi akoma vazhdon të jetë akti normativ për policinë. Ndërkohë forcat komando kanë marrë nën mbikëqyrje institucionet shtetërore.

[Albo]

Raporti ODIHR: Probleme të reja dhe të vjetra

Raporti për fazën e tretë të fushatës evidenton problemet që kanë të bëjnë me fushatën dhe ndalen tek ata më kryesoret që kanë qenë të pranishëm dhe gjatë fushatës së parë. Sipas këtij raporti asgjë nuk ka ndryshuar përsa i përket KQZ, kurse akti normativ për policinë ka ngelur në fuqi. Ai thekson se Nano pezulloi nga detyra tre prefektët që kandidojnë për PS, por ata vazhdojnë që të punojnë. Sipas raportit Nano nuk e bëri këtë për shkak se e ndalon ligji ashtu siç thuhej në raportin e dytë, por pasi ai mendonte se kandidimi i tyre shkaktonte konflikt interesash. Sipas raportit fondet për partitë janë lëvruar më në fund, por degët e partive në rrethe deklarojnë se nuk kanë marrë asgjë akoma.

Fushata dhe mitingjet po vazhdojnë qetësisht dhe shumë prej bashkëbiseduesve komentojnë pozitivisht mbi atmosferën e zgjedhjeve.

Presidenti i Republikës dhe qeveria kanë bërë thirrje publikisht që kodi zgjedhor të zbatohet nga administrata zgjedhore, partitë politike dhe mbështetësit e tyre.

Presidenti, Qeveria dhe udhëheqësit e partive politike kanë reaguar pozitivisht ndaj 2 raporteve të para të përkohshme të MVZ-së. Kryeministri ka "pezulluar" tre prefektë, kandidatë për kryetar bashkie, pasi MVZ kishte vërejtur se kjo gjë krijonte një konflikt potencial interesash.

Kandidati i PS në Durrës i lëvizi zyrat e shtabit të tij zgjedhor nga Pallati i Kulturës si përgjigje ndaj kërkesës së Kryetarit të Komisionit Qendror të Zgjedhjeve (KQZ).

Në përbërjen e KQZ-së nuk ka ndodhur asnjë ndryshim, duke mbetur çështja kryesore për Partinë Demokratike (PD) në opozitë. KQZ-ja ka miratuar një rregullore mbi rolin e policisë ditën e zgjedhjeve, që është përgjithësisht në përputhje me vendimin e qeverisë për rritjen e numrit të oficerëve të policisë në dispozicion për shërbim ditën e zgjedhjeve, gjë të cilën PD e kundërshton fuqishëm.

Shumë nga partitë politike raportojnë se KQZ-ja po vepron në mënyrë objektive dhe përgjithësisht efektive, megjithatë vazhdohet të ketë vonesa në marrjen e vendimeve mbi ankesat dhe apelimet. Shumë ankesa vazhdojnë të vijnë drejtpërdrejt pranë MVZ-së, pavarësisht nga përpjekjet e MVZ-së për t'i nxitur ankimuesit të përdorin gjithashtu mekanizmat e dhëna në Kodin Zgjedhor.

Dështimi i KQZ-së për të miratuar rregulloren e proçedurës, e cila mund të përdorej për të kufizuar debatin, krijon shqetësimin se mund të paraqiten një numër i papërballueshëm ankesash. Vonesa në miratimin dhe shpërndarjen e materialeve trajnuese për Komisionet e Qendrave të Votimit (KQV) përbën shqetësim pasi mund të sjellë për pasojë pamundësinë e shumë prej anëtarëve të KQV-ve për t'u trajnuar para ditës së zjgedhjeve.

Fondet publike dhënë partive politike për fushatën zgjedhore janë lëvruar më në fund, megjithatë shumë degë vendore të partive pretendojnë se nuk kanë marrë akoma asnjë fond.

Nuk ka asnjë dispozitë ligjore që të kërkojë zbardhjen e burimeve financiare private për kandidatë të veçantë.

Pasqyrimi televiziv i fushatës vazhdon të përmirësohet dukshëm në zgjedhjet e fundit; në dy raste ku transmetuesit TV kanë shfaqur pabarazi në pasqyrim, janë ndërmarrë veprime korrigjuese, si reagim ndaj paralajmërimeve të Bordit të Monitorimit të Medias (BMM). Akoma nuk ka një monitorim efektiv të ndonjë prej mediave elektronike vendore siç e kërkon ligji.

Lista përfundimtare e Votuesve, miratuar nga KQZ, përmban 2, 703, 608 votues të regjistruar.

Shumë prej bashkëbiseduesve tanë parashikojnë një pjesëmarrje të ulët ditën e zgjedhjeve.


--------------------------------------------------------------------------------

Hyrje

Zgjedhjet Vendore të 12 Tetorit 2003 vazhdojnë të jenë çështja kryesore e axhendës kombëtare në Shqipëri. Presidenti i Republikës dhe Qeveria kanë bërë thirrje publike, që Kodi Zgjedhor të zbatohet nga administrata zgjedhore, partitë politike dhe mbështetësit e tyre. Qeveria dhe një sërë partish politike kanë dhënë përgjigjet e tyre zyrtare mbi Raportet e përkohshme të MVZ. Në përgjithësi, këto raporte janë mirëpritur, si një ndihmesë e dobishme për proçesin zgjedhor.

Partia Demokratike vazhdon të kundërshtojë fuqishëm mungesën e barazpeshës politike të Komisionit Qendror të Zgjedhjeve, si dhe vendimin e qeverisë për numrin e oficerëve të policisë, që do të aktivizohen ditën e zgjedhjeve.


--------------------------------------------------------------------------------

II. Administrata Zgjedhore

MVZ ka nxitur vendosjen e rregullave të proçedurës, që rregullon debatin në Komisionin Qendror të Zgjedhjeve. KQZ-ja, diskutoi më 30 Shtator, draftin e një pakete - rregullash mbi proçedurën e takimeve të veta. Kjo paketë rregullash nuk u miratua pasi, si "akt normativ" kërkohej miratimi prej pesë nga shtatë anëtarët e KQZ-së. Rregullat e propozuara nuk u mbështetën nga anëtarët e KQZ-së që përfaqësojnë PD. Shumë parti politike raportojnë se KQZ po vepron me paanësi dhe efikasitet.

Megjithatë, bashkëbiseduesit janë të shqetësuar për faktin nëse KQZ-ja, në mungesë të një rregulloreje, do të jetë në gjendje të përballojë numrin e madh të ankesave, që mund të arrijnë në minutën e fundit. Kjo rregullore do t'i jepte Kryetarit të KQZ-së autoritetin të kufizonte debatin.

Listat përfundimtare të votuesve u botuan me një ditë vonesë, në 03 Tetor. Janë regjistruar për të marrë pjesë në këto votime 2,703, 608 votues.

Për shkak se shumë prej votuesve të regjistruar ndodhen jashtë vendit dhe për shkak të një interesi relativisht të ulët në këto zgjedhje, shumë bashkëbisedues parashikojnë një pjesëmarrje të ulët në ditën e zgjedhjeve.

Afati i fundit 02 Tetor për përgatitjen e listave përfundimtare të qendrave të votimit nuk u arrit. Vëzhguesit e MVZ-së raportojnë se shumica e Komisioneve Zgjedhore të Qeverisjes Vendore (KZQV) nuk arritën t'i përmbahen këtij afati për caktimin e anëtarëve të KQV-ve.

Programi i KQZ-së për trajnimin e anëtarëve të KZQV-ve dhe KQV-ve u shty më tej për shkak të miratimit dhe shpërndarjes me vonesë të materialeve të trajnimit nga ana e KQZ. MVZ është e shqetësuar se shumë prej anëtarëve të KQV-ve mund të mos kenë mundësi të trajnohen para ditës së zgjedhjeve.

KQZ-ja ka miratuar akreditimin e 2, 072 vëzhguesve nga gjashtë organizata vendase të shoqërisë civile dhe 238 nga organizata ndërkombëtare.

Vendimi i qeverisë për të amenduar dispozitat e Ligjit për Policinë e Shtetit, lidhur me veprimtarinë e policisë ditën e zgjedhjeve, hyri në fuqi më 01 Tetor me botimin e tij në Fletoren Zyrtare.

Parlamenti ende nuk ka votuar për këtë çështje.

Më 05 Tetor, KQZ-ja miratoi një Udhëzues mbi rolin e policisë ditën e zgjedhjeve, i cili është përgjithësisht në një linjë me ligjin e amenduar.

Partia Demokratike vazhdon të kundërshtojë fuqimisht amendamentet, megjithatë asnjë grup tjetër nga partitë, apo shoqëria civile nuk e ka ngritur këtë çështje pranë MVZ, si një çështje, që përbën shqetësim.


--------------------------------------------------------------------------------

III. Ankesat dhe Apelimet

Gjatë javës së shkuar, KQZ-ja ka marrë një numër relativisht të vogël ankesash. Në një rast, KQZ-ja refuzoi një ankesë të PS-së, e cila kërkonte largimin e Sekretarit të KZQV-së Durrës, duke qenë njëkohësisht kandidat i PD-së. Megjithëse, Kodi Zgjedhor specifikisht i ndalon kandidatët të jenë anëtarë në KZQV, vendimi i KQZ-së u mbështet mbi baza teknike, të cilat kishin të bënin me paraqitjen e ankesës.

Në vijim të shqetësimeve të mëparshme të MVZ-së për mospërmbushjen e afateve të ankimimeve dhe apelimeve, KQZ është përgjigjur duke pretenduar se legjislacioni administrativ shqiptar ofron një fleksibilitet të konsiderueshëm për afatet ligjore në rastet ku kërkohet më shumë kohë për mbledhjen e informacionit lidhur me një ankesë. Gjithsesi, MVZ ka marrë një ankesë nga Partia Demokrate e Re (PDR) se ata nuk kanë patur mundësi të apelonin kundër vendimit të KQZ-së në Kolegjin Zgjedhor pranë Gjykatës së Apelit në Tiranë, pasi vendimi i shkruar i KQZ-së nuk u dha brenda kohës së përcaktuar prej dy ditësh.

MVZ mbetet i shqetësuar lidhur me kapacitetin e KQZ për të vendosur mbi ankesat dhe apelimet, në mënyrën dhe kohën e duhur, gjatë periudhës pas ditës së zgjedhjeve.

Nga PD ka pasur një sërë ankesash specifike për presione prej policisë në komunën Ishëm, Durrës, të cilat MVZ do t'i hetojë më tej.

KQZ-ja ka zgjedhur të mos zbatojë një vendim të Kolegjit Zgjedhor pranë Gjykatës së Apelit Tiranë, sipas të cilit kërkohet shtypja e fletëve të reja të votimit për bashkinë e Fierit me emrat e partive politike në një renditje të re alfabetike.


--------------------------------------------------------------------------------

IV. Mjedisi i Fushatës

Fushatat politike vazhdojnë të zhvillohen me rregull. Niveli i veprimtarisë së fushatës mbetet i lartë vetëm në bashkitë e mëdha. Përqendrimi, si i veprimtarive, ashtu dhe i pasqyrimit nga media vazhdon të mbetet më tepër mbi udhëheqësit e partive, sesa mbi vetë kandidatët.

Transmetuesit TV kombëtarë dhe ata lokalë po organizojnë debate televizive, megjithëse MVZ-ja ka verifikuar ankesat e partive më të vogla politike, se debate të tilla kanë përfshirë kryesisht vetëm përfaqësues nga PS dhe PD.

Megjithëse fondet publike për fushatën janë lëvruar, më në fund, për shtabet qendrore zgjedhore të partive politike, shumë degë vendore të partive pretendojnë se tek ata nuk ka arritur asnjë fond.

Shumë prej fushatave duket se janë financuar nga fonde private, ose dhurime "në natyrë." Nuk ka ndonjë detyrim për bërjen publike të burimeve financuese për kandidatë të veçantë. Vazhdojnë të merren ankesa të shumta se kandidatët që vazhdojnë të jenë në detyrë po shfrytëzojnë pozitën publike në të mirë të fushatës së tyre.

Gjithashtu, partitë e opozitës pretendojnë se PS-ja po shfrytëzon në maksimum kontrollin që ka mbi qeverisjen qendrore për promovimin e fushatës së kandidatëve të saj vendorë.

Kryeministri, urdhëroi, në 30 Shtator, pezullimin nga detyra të tre prefektëve, që kandidojnë për kryetar bashkie, duke vënë në dukje, se ky nuk ishte një detyrim ligjor, por sepse ai dëshironte të shmangte atë që dukej se ishte konflikt interesash.

Megjithatë, vëzhguesit e MVZ raportojnë se prefekti në Shkodër duket se vazhdon të operojë në funksionin e vet, ndërkohë që prefekti i Vlorës informoi vëzhguesit e MVZ se ai vazhdon të nënshkruajë dokumente me autoritetin e tij zyrtar.

Kandidati i PS-së në Durrës ka lënë mjediset e një ndërtese publike, që e përdorte për zyrat e shtabit të tij zgjedhor, pas një kërkese me shkrim të Kryetarit të KQZ-së.


--------------------------------------------------------------------------------

V. Media

Bordi i Monitorimit të Medias (BMM) duket se funksionon në mënyrë më efektive, duke përgatitur raporte të përditshme dhe të përjavshme për KQZ-në mbi pasqyrimin e fushatës në media.

Megjithatë, përbërja partiake e BMM jo rrallë ka penguar përpjekjet për të proçeduar në mënyrë të njëzëshme. BMM është shprehur se pasqyrimi në media i dy partive të mëdha - PS e PD - ka qenë përgjithësisht i barazpeshuar. Gjithsesi, partitë e vogla janë ankuar pranë KQZ dhe MVZ se fushata e tyre nuk ka patur atë shkallë pasqyrimi, siç përcaktohet nga kodi zgjedhor. Paralajmërimet jozyrtare të BMM-së për transmetuesit TV Koha dhe TV Shijak për shfaqje të parapëlqimeve për PS e PD, duket se janë marrë parasysh nga to, ku të dy stacionet tregojnë një mbulim më të barazpeshuar të fushatës.

Transmetuesit televizivë përgjithësisht kanë respektuar kërkesat e ligjit për paqyrim të barazpeshuar. Toni i pasqyrimit është pak emocional, por i moderuar, me më shumë vëmendje të përqendruar në politikat e kandidatëve dhe partive, sesa në zgjedhjet e mëparshme. Megjithatë, veprimtaritë e qeverisë dhe dy partive kryesore politike vazhdojnë të mbizotërojnë minutazhin e lajmeve ndërkohë që partitë e vogla përjetojnë vështirësi për të tërhequr vëmendjen e medias.

Transmetuesi publik, TVSh, vazhdon të përmbushë detyrat e veta për t'u siguruar kohë transmetimi falas partive politike. Pasqyrimi i të gjitha subjekteve politike është kryesisht pozitiv ose neutral.

Monitorimi i Medias MVZ: 12 Shtator - 01 Tetor 2003

(Në përqindje të pasqyrimit në kohën e edicioneve qendrore të lajmeve dhe programeve analitike)

Koha TV për forcat politike Kanali Televiziv

TVA TV Klan TVSh Totali

PD 23.9% 48.7% 24.7% 31.7%

PS 27.4% 19.2% 17.9% 21.7%

Qeveria 12.6% 11.3% 23.5% 15.9%

Parti të tjera 36.1% 20.8% 33.9% 30.7%

Totali 100.0% 100.0% 100.0% 100.0%


--------------------------------------------------------------------------------

VI. Pjesëmarrja e Pakicave Kombëtare në Proçesin Zgjedhor

Grupet, që përfaqësojnë komunitetin Rom në Shqipëri janë ankuar pranë MVZ se popullsia rome shpesh është përjashtuar nga pjesëmarrja në proçesin zgjedhor nga mungesa e dokumenteve të sakta të identifikimit gjë që do t'i lejonte të votonin dhe të përfshiheshin në listën e votuesve.

Ka pak të dhëna mbi edukimin e votuesve për komunitetet rome. Në Shqipërinë e Jugut ka një konkurrencë aktive mes partive politike, më e dukshme mes PS e PBDNJ, për të tërhequr votat e minoritetit grek. Në zgjedhjet e mëparshme janë vërejtur tensione politike në ato rajone. MVZ po i monitoron nga afër këto ngjarje.


--------------------------------------------------------------------------------

VII. Veprimtaritë e MVZ-së

Kreu i MVZ-së u takua sërish me Presidentin e Republikës për të diskutuar çështje të ndryshme në lidhje me zgjedhjet. Takime janë zhvilluar edhe me udhëheqës të partive politike, kryetarin e KQZ dhe anëtarë të Kolegjit Zgjedhor.

Kreu i MVZ mori pjesë në një intervistë të drejtpërdrejtë një orëshe në një televizion kombëtar. Dy raportet e para të përkohshme kanë gjetur një nivel të lartë pasqyrimi në media.

Një numër total prej 117 vëzhguesish afatshkurtër (VASh) është dërguar nga 19 vende pjesëmarrëse në OSBE, së bashku me nëntë vëzhgues nga fondi i OSBE/ODIHR për të sjellë larmishmëri ndër anëtarët e MVZ-ve. Ambasadat dhe organizatat ndërkombëtare të pranishme në Tiranë, kanë siguruar 57 VASh të rekrutuar në vend.

Një delegacion prej dhjetë vëzhguesish me përfaqësues të Kongresit të Autoriteteve Vendore dhe Rajonale në Europë do të bashkohen me MVZ-në para ditës së zgjedhjeve për të krijuar një Mision Ndërkombëtar të Vëzhgimit të Zgjedhjeve (MNVZ).

[Albo]

OSBE-ja jep vlerësimin për zgjedhjet

Vëzhguesit ndërkombëtarë i vlerësuan pozitivisht zgjedhjet, por thanë se ka patur edhe mangësi

Vëzhguesit ndërkombëtare në Shqipëri, dhanë të martën rezutatet paraprake të procesit të monitorimit të zgjedhjeve vendore të 12 tetorit.

Ata thanë se këto zgjedhje shënuan një hap përpara në përmbushjen e standarteve ndëkombëtare, por se nuk ishin pa probleme.

Diana Kola e BBC-së bisedoi me ambasadorin Robert Barry është kreu i misionit të zyrës së OSBE-së për Instituticionet Demokratike dhe të Drejtat e njeriut-ODIHR.

BBC: Cili është vlerësimi juaj për zgjedhjet?

Ambasadori Barry: Kishte një përparim në përmbushjen e përgjithshme të standarteve ndërkombëtare, por kemi thënë se kishte mangësi në disa fusha të cilat duhet të zgjidhen para zgjedhjeve të ardhshme parlamentare, veçanërisht për sa i përket listës së zgjedhësve, për të cilat është krijuar edhe debat.

BBC: Çfarë mund të bëhet në këtë drejtim - Partia Demokratike e opozitës ka ngritur shqetësim në lidhje me këtë çështje veçanërisht për zgjedhjet në Tiranë dhe Durrës?

Mendoj se të gjithë e kuptuan se do të kishte probleme me listat e zgjedhësve, sepse listat nuk janë të përsosura.

Çështja është nëse mungesa e emrave nga lista e zgjedhësve krijoi probleme që ishin aq të mëdha sa të ndryshonin rezultatin e zgjedhjeve dhe përgjigjja jonë ndaj kësaj pyetjeje është se jo- nuk mendojmë kështu.

Dhe së dyti, a ishin të motivuara politikisht? Ne nuk kemi parë ende prova për këtë megjithëse e kemi ndjekur me kujdes këtë çështje.

Por ne jemi të përgatitur të shohim çdo provë që na sillet neve, dhe misioni ynë do të jetë këtu edhe për të paktën një tjetër javë.

BBC: Cili është vlerësimi juaj për pretendimin e Partise Demokratike në lidhje me problemet me listat e zgjedhësve në Tiranë dhe Durrës?

Ambasadori Barry:Ne nuk na është paraqitur asnjë provë se ka patur aktivitete të motivuara politikisht që kanë ndikuar në listën e zgjedhësve.

Ne mendojmë se procesi u dëmtua nga administrimi i dobët, por siç e thashë, kush ka prova duhet t'i sjellë.

Ky është një raport paraprak dhe i gjithë procesi i numërimit të votave dhe renditjes është prapa për shkak se sistemi i numërimit të votave është bllokuar nga përfaqësuesit e Partisë Demokratike.

Kjo nuk është mënyra për ta kontestuar rezultatin e zgjedhjeve.

Duhen ndjekur procedurat që parashikon ligji.

Duhet bërë ankesë në Komisionin e Zgjedhjeve dhe nëse është e nevojshme këto ankesa të çohen në gjykatë, atje duhet të vendoset kjo çështje.

Fatkeqësisht në këtë moment nuk ka shenja se do të plotësohen afatet ligjore për njoftimin e rezultatit përfundimtar nuk do të përmbushet dhe kjo do të vlerësohej negativisht nga ne.

BBC:Çfarë mund të bëhet për sa i përket listës së zgjedhësve?

Ambasadori Barry:Duhet të verifikohen, duhet të ketë më shumë përpjekje për të identifikuar personat që kanë lëvizur nga një vend në një tjetër, personat që nuk gjetën emrat e tyre në listë apo ishin regjistruar në qendra të tjera votimi nga ç'kishin menduar, ata duhet të flasin me komisionin zgjedhor dhe të regjistrojnë emrat.

Para zgjedhjeve duhet të bëhen përpjekje më të mëdha nga komisioni zgjedhor për të lajmëruar zgjedhësit se ku e kanë qendrën e votimit, kjo nuk u bë në këto zgjedhje megjithëse njerëzit ishin të lejuar të vinin dhe të kontrollonin listat.

Problemi tjetër është se këto lista u aprovuan më vonë se sa e kërkonte ligji dhe u shpërndanë shumë më vonë.

Në Tiranë për shembull lista finale e zgjedhësve arriti në disa vende në mbrëmjen para zgjedhjeve që është shumë vonë.

BBC: Një nga çështjet që ngre OSBE-ja është ajo që ju e quani niveli i lartë i votimit familjar- cili ishte problemi që vutë ju re?

Ambasadori Barry:E gjithë familja shkon në dhomën e fshehtë dhe kryefamiljari voton për gjithë familjen.

Kjo është në kundërshtim me ligjin, e megjithatë kjo u vu re në 36 për qind të qendrave të votimit që vizituam ne dhe nuk u bënë përpjekje nga komisionet zgjedhore që t'i thoshin atyre të mos e bënin këtë.

Kjo është edhe pjesë e problemit të pjesëmarrjes së grave që ne e ngritëm si shqetësim, një pjesëmarrje e pakënaqshme.

Kandidatet gra për kryetare bashkie përbënin vetëm 3.5 % të numrit të përgjithshëm të kandidatëve dhe në përgjithësi partitë politike nuk i mirëpresin gratë dhe kjo është në kundërshtim me standartet europiane dhe ndërkombëtare.

BBC: A ka arritur Shqipëria nivelin e demokracisë që të mos ketë nevojë për vëzhgim ndërkombëtar dhe të mjaftojnë vendoret?

Ambasadori Barry:Vëzhgimi nga brenda vendit kësaj here ka qenë më i mirë.

Dje pati një raport të shkurtër paraprak nga vëzhguesit vendorë.

Unë i urova ata dhe thashë se kishin bërë një punë të mirë.

Por ata u ndeshën me probleme që nuk duhet t'i kishin ndeshur- në shumë raste nuk u lejuan të hynë në qendra votimi megjithëse ligji kërkon që vëzhguesit vendorë të jenë të pranishëm, në shumë raste nuk iu dhanë kopje të protokolleve dhe kjo është në kundërshtim me ligjin.

Mendoj se duhet të ketë më shumë edukim në lidhje me të drejtat e vëzhguesve dhe për sa i përket pyetjes- a do të jemi ne vezhgues?- kjo i takon autoriteteve shqiptare ta vendosin.


BBC

[Albo]

Listat dhe numërimi rrëzojnë zgjedhjet

Në një raport paraprak, shefi i Misionit Vëzhgues Robert Barry ka ngurruar të thotë nëse Shqipëria e ka kaluar testin me anë të këtyre zgjedhjeve. Raporti evidenton mjaft parregullsi, por vëzhguesit janë shprehur se po punojnë për të kompletuar panoramën e parregullsive

Misioni Ndërkombëtar i Vëzhgimit të Zgjedhjeve (MNVZ) doli me një raport paraprak për zgjedhjet lokale duke vlerësuar se zgjedhjet paraqitën progres, por sipas tyre pati mjaft probleme, sidomos me listat e votimit. Shefi i Misionit Vëzhgues të OSBE/ODIHR, Robert Barry la të hapur çështjen nëse procesi ishte i rregullt dhe i pranueshëm. Ai tha se nuk mund të japë një përgjigje nëse Shqipëria e kishte kaluar testin apo jo. Barry deklaroi se janë duke mbledhur informacionin e nevojshëm për të patur një panoramë të qartë mbi nivelin e parregullsive të vërejtura. Në raportin e bërë publik nga këta vëzhgues listohen shumë nga problemet e hasura. Por sipas tyre pas një muaji, do të ketë një raport përfundimtar, ndaj dhe gjatë kësaj kohe do të punohet në bazë të dokumentacionit që do të paraqitet për vlerësim. Barry nuk bëri komente mbi deklaratat e opozitës për të mos njohur zgjedhjet në Durrës dhe Tiranë. Ai tha se nuk u takon atyre që të japin një gjykim të kësaj natyre, por këtë mund ta bëjnë partitë politike në bazë të informacionit që disponojnë. Shefi i vëszhguesve të ODIHR ftoi subjektet politike që të paraqesin faktet që zotërojnë lidhur me listat e votuesve. Barry deklaroi se Misioni i Vëzhguesve për Zgjedhjet (MVZ) mendon se listat e votimit nuk kanë ndikuar në rezultat. Ndërkohë, MVZ një pjesë ta fajit për problemin me listat ia ka faturuar KQZ-së, duke u shprehur se ato duheshin publikuar 10-të ditë përpara ditës së zgjedhjeve dhe se për çdo ndryshim duhet të gjendej mënyra e duhur për të lajmëruar votuesit që u është ndërruar qendra e votimit. "Vëzhguesit e MVZ kanë vlerësuar një klimë të qetë zgjedhore në 88 përqind të qendrave të vizituara nga vëzhguesit. Misioni konstaton se në 71 përqind të qendrave të vizituara votuesit janë larguar nga qendrat e votimit, për shkak se emrat e tyre nuk ishin përfshirë në listat e votuesve. Është vënë re se në shumë qendra votimi u ndërpre, sepse kutitë e votimit ishin me përmasa të vogla për të mbajtur fletët e votimit. Në të njëjtën kohë një problem i vazhdueshëm i vënë re është votimi në grup në 36 përqind të qendrave të vizituara," shkruhet në raportin paraprak. Shqetësim për ta ka qenë dhe mosdorëzimi i një kopjeje të procesverbaleve të shumë Komisioneve Zgjedhore të Qeverisjes Vendore. "Probleme shumë serioze janë vënë re pas mbylljes së qëndrave të votimit, me 37 përqind të qendrave të vëzhguara duke patur një vlerësim negativ të procesit të numërimit, dhe 42 përqind gabime dhe fshirje proceduriale të dukshme," shkruhet në raportin paraprak. Pas publikimit të këtyre konstatimeve të bëra ditën e zgjedhjeve, ambasadori Robert Berry ka vlerësuar punën e bërë nga Komisioni Qendoror i Zgjedhje, por i ka kërkuar këtij institucioni që të japë rezultatet paraprake duke iu përmbajtur Kodit Zgjedhor. "Ne mendonim se rezultatet paraprake duhet të kishin dalë, por i kërkojmë KQZ-së që të japë këto rezultate brenda aftit kohor të përcaktuar me ligj," u shpreh zoti Barry.


--------------------------------------------------------------------------------

Raporti Paraprak i MNVZ: Listat problem në 71 përqind, numërimi 37 përqind negativ

Misioni Ndërkombëtar i Vëzhgimit të Zgjedhjeve (MNVZ) për zgjedhjet e pushtetit vendor më 12 Tetor 2003, në Republikën e Shqipërisë është një perpjekje e përbashket e Zyrës së Organizatës për Sigurinë dhe Bashkëpunimin në Europë për Institucionet Demokratike dhe të Drejtat e Njeriut (OSBE/ODIHR) dhe me Këshillin e Kongresit Europian të Autoriteteve Vendore dhe Rajonale. (KEAVR).



Përfundime paraprake

Zgjedhjet e 12 Tetorit për organet e qeverisjes vendore në Republikën e Shqipërisë shënuan një progres të mëtejshëm në përputhje me standardet dhe angazhimet e OSBE-së, Këshillit të Europës dhe organizmave të tjerë ndërkombëtarë për zgjedhjet demokratike. Megjithate, mbeten për t'u trajtuar një sërë mangësish përpara zgjedhjeve të ardhshme parlamentare, veçanërisht në lidhje me listën e votuesve, që vazhdoi të mbetet problematike.

Zgjedhjet u zhvilluan në një mjedis të përmirësuar politik, duke ndjekur konsensusin midis qeverise dhe opozitës në trajtimin e rekomandimeve te Raportit Përfundimtar të OSBE/ODIHR mbi zgjedhjet parlamentare 2001. Karakteristikat që ndihmuan në këtë vlerësim pozitiv përfshijnë:

-Zgjedhjet u zhvilluan sipas Kodit të ri Zgjedhor, i cili iu adresohet nje vargu shqetësimesh, që dolën nga zgjedhjet parlamentare të vitit 2001, veçanërisht lidhur me proçedurat e ankimimit dhe apelimit;

-Presidenti, qeveria dhe udhëheqësit e partive politike dhanë ndihmesën e tyre për një mjedis të përmirësuar politik;

-Fushata zgjedhore u zhvillua në një atmosferë të qetë, partitë politike e kanë trajtuar njëra tjetrën si kundërshtare legjitime dhe pa retorikën e nxehtë që dëmtonte fushatat e kaluara;

Transmetuesit kryesorë duke përfshirë TVSH, u janë përmbajtur dispozitave ligjore për raportim të barazpeshuar duke kontribuar në një përmirësim të ndjeshëm në pasqyrimin e fushatës;

Komisioni Qendror i Zgjedhjeve (KQZ) i ka administruar zgjedhjet, përgjithësisht, në mënyrë profesionale, transparente, madje edhe objektive, pavarësisht nga kundërshtimet e fuqishme për mungesën e presupozuar të barazpeshës politike;

Policia u është përmbajtur udhëzimeve për të qendruar larg qendrave të votimit ditën e zgjedhjeve duke përmirësuar atmosferën zgjedhore.

Vëzhgimi nga monitoruesit vendas ka qenë më i plotë krahasuar me zgjedhjet e mëparshme;

Kolegji Zgjedhor ka marrë vendime, në kohë dhe me efikasitet, mbi ankimimet dhe apelimet.


--------------------------------------------------------------------------------

Disa mangësi të vërejtura gjatë proçesit përfshijnë:

-Korniza ligjore përmban disa dispozita problematike, që kanë të bëjnë me krijimin dhe funskionimin e komisioneve zgjedhore dhe ka mungesë qartësie për disa çështje të tjera;

-Mungesa e rregullave efikase të proçedurës së KQZ sollën vonesa në miratimin e vendimeve dhe udhëzimeve të rëndësishme, shpërndarjen me vonesë të materialeve të zgjedhjeve dhe shtyrjen e trajnimit për anëtarët e komisioneve të nivelit të tretë;

-Anëtarët e Komisioneve Zgjedhore të Qeverisjes Vendore (KZQV) dhe Komisionet e Qendrave të Votimit (KQV), në përgjithësi kanë patur njohuri të pakta të Kodit të ri Zgjedhor dhe të udhëzimeve kryesore të KQZ-së;

Një vonesë në lëvrimin e fondeve publike për fushatat politike krijoi përparësi per kandidatët, aktualisht në detyrë, si dhe atyre që zotëronin burime private;

Rishikimi jokoherent i listës përfundimtare të votuesve nga KZQV-të dhe Gjykatat e Rretheve, përfshire dhe amendamentet nga KQZ, te kryera deri në prag të zgjedhjeve, solli pasiguri dhe konfuzion në ditën e zgjedhjeve;

Kutitë e votimit ishin shumë të vogla për përmasat e fletëve të votimit, si pasojë kerkohej dërgimi i kutive të tjera dhe zgjatja e orarit të votimit me një orë në Tiranë;

Partitë politike dhe kandidatët ngurronin të përdornin mekanizmat për ankimim dhe apelim në Kodin e ri Zgjedhor;

Tendenca e uljes së përfaqësimit të femrave, si kandidate, ka vazhduar; përfaqësimi i femrës si anëtare e komisioneve zgjedhore ka qenë mjaft i ulët. Votimi i nje anëtari për të gjithë familjen është vëzhguar në mbi 30% të qendrave të votimit të vizituara nga vëzhguesit.

Dita e zgjedhjeve ishte përgjithësisht e qetë, me një pjesëmarrje prej 52% të votuesve të regjistruar.

Proçesi i votimit u zhvillua kryesisht, sipas proçedurave të vendosura, por janë vërejtur parregullsi veçanërisht në lidhje me mospërdorimin e rregullt të bojës për të parandaluar votimin dy herë.

Ka patur shumë raportime për probleme me listat e votuesve si dhe votues që ktheheshin mbrapsht nga komisioneret ne qendrat e votimit.


--------------------------------------------------------------------------------

Në Himarë kanë ndodhur incidente të dhunshme.

Numërimi i votave është vlerësuar negativisht në një numër të madh qendrash votimi.

Vlerësimi përfundimtar i këtyre zgjedhjeve do të varet, pjesërisht, nga përfundimi i numërimit dhe përpilimi statistikor i rezultateve, shpallja perfundimtare e rezultateve paraprake dhe finale nga KQZ, si dhe proçesi i ankimimeve dhe apelimeve.

Arritjet e zgjedhjeve vendore 2003 kanë ardhur si rezultat i vullnetit politik nga të dy krahët e spektrit politik për trajtimin e çështjeve të ngritura nga zgjedhjet e mëparshme.

OSBE dhe Këshilli i Europës janë të gatshëm të asistojnë autoritetet dhe shoqërinë civile të Republikës së Shqipërisë për të vazhduar në përmirësimin e proçesit zgjedhor.

Në këtë këndvështrim, është e rëndësishme që puna të fillojë pa vonesë me adresimin e mangësive të identifikuara në këto zgjedhje dhe në aspektet e mbetura të Kodit Zgjedhor, që kërkojnë përmirësime të mëtejshme në kohë para zgjedhjeve të ardhshme parlamentare.


--------------------------------------------------------------------------------

INFORMACIONE PARAPRAKE

Historik

Zgjedhjet për organet e pushtetit vendor 2003, ishin zgjedhjet e katërta te zhvilluara në Shqipëri, që nga vendosja e pluralizmit në vitin 1991.

Zgjedhjet u zhvilluan për anëtarë të këshillave dhe kryetarë bashkie në 65 bashki, 308 komuna dhe 11 njësi bashkiake të Tiranës.

Zgjedhjet u zhvilluan në një mjedis politik me përmirësime të konsiderueshme, që prej zgjedhjeve të qeverisjes vendore në vitin 2000 dhe ato parlamentare në vitin 2001.

Një periudhë gjashtë mujore konsensusi mes Partisë Socialiste (PS) në pushtet dhe Partisë Demokratike në opozitë, gjatë gjysmës së dytë të vitit 2002, ndihmoi në krijimin e një dinamike pozitive në politikën shqiptare dhe hapi rrugë komunikimi në disa nivele të strukturave partiake. Domethënëse në këtë periudhë është zgjedhja konsensuale e Presidentit të Republikës.

Komisioni parlamentar bipartizan, i ngritur për të trajtuar shqetësimet e dala nga zgjedhjet parlamentare të vitit 2001, u mblodh për një vit.

Deri në prill 2003 komisioni trajtoi me sukses shumicën e rekomandimeve të përfshira ne Raportin Përfundimtar të OSBE/ODIHR për zgjedhjet e vitit 2001.

Në zgjedhjet e fundit u vërejt një përparim në zhvillimin e fushatës, media dhe administratën zgjedhore, por mbeten problematike, veçanërisht në mungesën e ndryshimeve efektive ligjore.

Për rrjedhojë nga të gjitha partitë politike u kuptua gjerësisht se një përmirësim i dukshëm në zhvillimin e këtyre zgjedhjeve do të kishte ndikim shumë të madh në Proçesin e Stabilizim-Asociimit me Bashkimin Europian, që ka nisur në 31 Janar 2003.


--------------------------------------------------------------------------------

Korniza Ligjore

Zgjedhjet u zhvilluan sipas Kodit të ri Zgjedhor të miratuar nga Kuvendi i Shqipërisë në 19 Qershor 2003 mbi bazat e amendamenteve të pranuara me konsensus nga komisioni bipartizan dhe dy marrëveshje protokollare midis PS e PD.

Komisioni bi-partizan pati asistencen e Prezences së OSBE-se ne Shqiperi, OSBE/ ODIHR dhe Keshillit të Europes. Si PS ashtu edhe PD e kanë mbështetur publikisht Kodin e ri, duke i dhënë fund një periudhe shtatëvjeçare kontestimi të legjislacionit zgjedhor.

Mbi të gjitha, Kodi i ri Zgjedhor ka përmirësuar ndjeshëm kornizën ligjore të zgjedhjeve dhe i është adresuar pjesës më të madhe të rekomandimeve në Raportin përfundimtar të OSBE/ODIHR për zgjedhjet parlamentare të vitit 2001.

Një përmirësim kyç lidhet me proçedurat e thjeshtëzuara dhe më transparente për ankimimet dhe apelimet kundër vendimeve të komisioneve zgjedhore.

Gjithsesi, Kodi përmban një numër papajtueshmërish të afateve kohore joreale si dhe detaje te pamjaftueshme mbi nje varg çështjesh, si bërja publike e financave të partive politike dhe kandidatëve, siç është vërejtur në protokollin e dytë PS-PD.

Një fushë tjetër kryesore që përbën shqetësim është përbërja dhe vendim-marrja në komisione zgjedhore të ndryshme. Kjo u mundesoi partive politike te bllokonin efektivisht vendim-marrjen në komisione zgjedhore të të gjitha niveleve.

Në 1 Tetor, Këshilli i Ministrave nxori një akt normativ, amendoi ligjin për Policinë e Shtetit, duke zgjeruar grupin e forcave të policisë, që do të përdoreshin gjatë periudhës së ditës së zgjedhjeve. PD e kundershtoi fuqimisht natyrën e njëanshme të veprimit të qeverisë.

KQZ më vonë nxori një Udhëzim duke theksuar se policia do të lejohej në dhe rreth qendrës së votimit, vetëm me kërkesë të shkruar qartë nga kryetari dhe nënkryetari i KQV-së. Ky vendim u miratua me votë unanime.


--------------------------------------------------------------------------------

Administrata Zgjedhore

Zgjedhjet u administruan nga një administratë zgjedhore me tri nivele: KQZ; 384 KZQV, në çdo bashki e komunë; dhe 4,688 KQV, në çdo qendër votimi.

KQZ i administroi zgjedhjet, përgjithësisht, në mënyrë profesionale, transparente dhe objektive. Përbërja e KQZ ishte një çështje debati gjatë gjithë fushatës zgjedhore, me akuzat e opozitës për mungesë të barazpeshës politike, por kjo nuk i pengoi anëtarët për përmbushjen e detyrave të tyre.

Anëtarët e KQZ-së u mbështetën nga një Sekretariat i pavarur dhe përgjithësisht kompetent, megjithëse kishte mungesë të planifikimit në kohë të fazave kyçe në administratën e zgjedhjeve, veçanërisht në shpërndarjen e materialeve.

Ndërhyrje të shumta nga përfaqësues të partive politike pa të drejtë vote në sesionet e KQZ-së, ndikuan negativisht në proçes dhe shaktuan vonesa serioze në miratimin e udhëzimeve të rëndësishme.

Shumë afate kohore u shtynë për çështje të rëndësishme, të cilat kërkonin një vendim nga KQZ, duke përfshirë regjistrimin e kandidatëve, rishikimin e listave paraprake, vendndodhjen e qendrave të votimit, dhe proçedurat për numërimin.

KQZ nuk arriti të miratojë amendamente për rregullat e proçedurës, te cilat do te ndihmonin ne përshpejtin e punës se tij, duke i dhënë mundësi Kryetarit të kufizonte debatin.

Pavarësisht nga vështirësitë e fillimit për caktimin e sekretarëve, KZQV-të në përgjithësi funksionuan në mënyrë kolegjiale dhe efektive. Megjithatë, me afrimin e ditës së zgjedhjeve, disa KZQV pushuan së funksionuari për shkak të mosmarrveshjeve midis anëtarëve. KQZ nuk ndërhyri në këto mosmarrveshje, duke e lënë trajtimin e tyre në dorë të partive politike.

Në përgjithësi, KZQV-të vepruan në mënyrë pasive dhe nuk arritën t'u përmbahen afateve kohore të kërkuara nga Kodi Zgjedhor për rishikimin e listave paraprake të votuesve dhe vendndodhjen e qendrave të votimit.

Anëtarët e KQV-ve u caktuan ne shumicen e rasteve me vonese nga partitë politike. KZQV-të shpesh shmangnin edhe marrjen e vendimeve për ankesat që u adresoheshin atyre, duke i kaluar ato në KQZ pa marre nje vendim zyrtar.

Shumë anëtarë të KZQV-ve shfaqën njohuri të kufizuara të kodit të ri zgjedhor, pavarësisht nga trajnimi që kanë marrë. Caktimi me vonesë dhe trajnimi i shumë anëtarëve të KQV-ve si dhe shpërndarja me vonesë e udhëzimeve nga KQZ, shkaktoi një mungesë njohurie në shkallë të gjerë për proçedurat në ditën e zgjedhjeve. Kjo u shoqërua me zëvendësimin e shume anëtarëve të KQV-ve në prag të zgjedhjeve.

Edhe pse u shty për shkak të printimit me vonesë të materialeve, trajnimi i anëtarëve të KQV-ve, siguruar nga KQZ në bashkëpunim me IFES (Fondacioni Ndërkombëtar për Sistemin e Zgjedhjeve), ishte përgjithësisht i mirë, pavaresisht nga pjesëmarrja e ulët ne disa zona.

Ankesat për proçesin e rishikimit të listës së votuesve u vërejtën gjerësisht.

Me qellim permbushjen e kerkesave te partive politike, KQZ shtyu afatet kohore për proçesin e rishikimit dhe udhëzoi KZQV-të të bënin përpjekeje shtesë për të kontrolluar emrat e votuesve edhe kur KZQV-ve nuk u paraqiteshin evidenca vërtetuese.

Megjithëse partitë politike i paraqitën ankesat pranë OSCE/ODIHR dhe KQZ për vendimet e KZQV-ve për listat paraprake, shumë pak prej tyre i çuan ato në gjykatat e rrethit siç e përcakton edhe kodi zgjedhor. Për rrjedhojë, u vonua publikimi i listës përfundimtare të votuesve.

Edhe pas daljes së listës, dhe me kërkesë të partive politike, KQZ bëri hetime dhe ndryshime të mëtejshme në listën përfundimtare të votuesve, duke shkaktuar një vonesë në shpërndarjen e tyre si dhe shtuar më tej paqartësinë e përgjithshme për saktësinë e tyre. Në total në listën përfundimtare u përfshinë 2,703,608 votues.


--------------------------------------------------------------------------------

Fushata Zgjedhore

Rreth 1,750 kandidatë u regjistruan për të marrë pjesë në garën për kryetar bashkie dhe pothuaj 4,000 lista të veçanta u paraqitën nga partitë dhe kandidatë të pavarur për zgjedhjen e këshilltarëve.

Fushata u zhvillua në një atmosferë të rregullt e të qetë me një reduktim të retorikës së nxehtë që dëmtonte fushatat e kaluara me vetëm pak raportime të izoluara për tentativë shantazhi me presion për humbje të vendit të punës. Debati u bë më i dukshëm se në zgjedhjet e mëparshme.

Ndërkohë që gara për bashkinë e Tiranës ka zënë pjesën më të madhe të vëmendjes, fokusi i fushatës shpesh ishte në platformën kombëtare të partisë.

Veprimtaritë dhe materialet e fushatës kishin pjesëmarrjen e udhëheqësve të partive ndaj kandidatëve shpesh u duhej t'u lëshonin terren në pasqyrimin mediatik, deri në javën e fundit, kur kandidateve iu kushtua më shumë vëmendje.

Në nivel vendor, sfidantët pretendonin për korrupsion të kandidatëve që ishin aktualisht në detyrë.

Si rrjedhojë e vonesës nga qeveria, fondet publike për fushatën u lëvruan për partitë politike vetëm gjatë javës së tretë të fushatës dhe shumë degë lokale paraqesin pretendime se nuk kanë marrë asnjë fond.

Për pasojë, partitë në pushtet dhe kandidatët me fonde private patën një avantazh të ndjeshëm karshi kandidatëve të tjerë. Partitë e vogla të opozitës pretenduan se vonesa ishte e qëllimshme dhe se kufizonte mundësitë e tyre për të bërë fushatë.

Disa kandidatë, shumë prej të cilëve biznesmenë, e financuan fushatën me fondet e tyre. Janë marrë ankesa të shumta se kandidatët në detyrë përdorin pozitën që kanë për përfitime të fushatës së tyre. Përveç kësaj, partitë e opozitës pretendojnë se PS shfrytëzoi në maksimum kontrollin mbi qeverisjen qendrore për të promovuar fushatat e kandidatëve të vet vendorë.

Vëzhguesit OSBE/ODIHR raportojnë disa incidente ku kandidatët që janë aktualisht në detyrë, duket se përfitojnë nga avantazhet e pozicionit zyrtar që kanë.


--------------------------------------------------------------------------------

Media

Një spektër i gjerë i medias elektronike dhe të shkruar u siguroi votuesve një informacion të zgjeruar rreth fushatave të partive politike dhe kandidateve te tyre, si dhe aktiviteteve të administrates elektorale.

Mbulimi mediatik kryesisht u perqendrua në aktivitetet e Partise Socialiste dhe Demokratike.

Mbulimi televiziv, në një zhvillim vlerësues, u permiresua dukshem ne krahasim me zgjedhjet e meparshme. Pothuajse te gjithe transmetuesit mediatikë të monitoruar nga OSBE/ODIHR kanë vepruar në përputhje me detyrimet e tyre ligjore për të dhene mbulim te balancuar dhe korrekt të partive dhe kandidatëve kryesor.

Përgjithësisht, toni pasqyrues i mediave elektronike nuk ka qenë as agresiv, as emocional. Të gjitha stacionet televizive të monitoruara nga OSBE/ODIHR i kane pasqyruar partite politike dhe kandidatët me tone pozitive dhe neutrale.

Si TV kombëtare ashtu dhe ato lokale kanë organizuar debate midis partive dhe kandidatëve. Megjithatë, OSBE/ODIHR ka verifikuar ankesat e partive të vogla se në debatet e zhvilluara në televizionet kombëtare janë përfshirë vetëm përfaqësues nga PS dhe PD.

Në perputhje me detyrimet e veta si transmetues i shërbimit publik, TVSH caktoi 24% të lajmeve kryesore dhe programeve informative per PD, 22% per PS, 20 përqind për qeverine dhe kohen e mbetur 34% për partite e tjera politike.

Koha falas e transmetimit eshte ndare sipas rregullave te percaktuara ne Kodin Elektoral. PS dhe PD moren perkatesisht nga një orë transmetim, ndersa partitë e tjera parlamentare me më pak se 20% vend në parlament morën 30 minuta secila.

Dy stacione televizive private të monitoruara nga OSBE/ODIHR, TV Klan dhe TV Arbëria caktuan përgjithësisht mbulim të balancuar.

Mbulimi elektoral në median e shkruar ishte më agresiv dhe negativ ne krahasim me median elektronike. Megjithatë mbulimi ishte më i moderuar ne krahasim me zgjedhjet e kaluara dhe nje hapesire më e gjere u sigurua per pasqyrimin e opinioneve dhe këndvështrimeve të ndryshme.

Mbulimi mediatik shpesh drejtohej ndaj polemikave dhe lajmeve sensacionale.

Sipas gazetave të monitoruara nga OSBE/ODIHR, PS ka marrë 34% të hapësires së caktuar per zgjedhjet, PD 31% dhe qeveria 18%.

Disa media shkelen heshtjen elektorale, prej 48 orësh, të përcaktuar ne Kodin Elektoral, kryesisht nga pasqyrimi i konferencave per shtyp te dhena nga partitë politike dhe kandidatet per denoncimin e parregullsive në procesin zgjedhor, i cili shpesh përfshinte propagande elektorale.

KQZ, ne kuadrin e pergjegjesive shtese sipas Kodit te ri Elektoral, ngriti Bordin e Monitorimit te Mediave per te rregulluar pasqyrimin mediatik.

Pavaresisht se veprimtaria e BMM u pengua në fillim nga nje vonese ne caktimin e anëtareve te saj, anëtarësi tejskajshmërisht e politizuar si dhe mungesa e burimeve, hartoi raporte progresive dhe në përgjithësi perfshiu transmetuesit TV sipas rregulloreve.

Ngritja e njësive monitoruese të mediave lokale në KZQV nuk u arrit për shkak të vonesës në organizimin e BMM si dhe mungesës së burimeve njerëzore dhe financiare. Megjithatë BMM mundi të kryente disa monitorime të rastit në nivel lokal.


--------------------------------------------------------------------------------

Ankesat dhe Apelimet Parazgjedhore

Sistemi i ankesave dhe apelimeve të përcaktuara në kodin e ri elektoral përgjithsisht ka funksionuar mire kur është përdorur.

Megjithatë koncepti i mbushjes formale të ankesave nuk eshte pranuar ende gjeresisht nga partitë politike, kandidatet dhe administrata zgjedhor ne nivelet vendore.

Në periudhen parazgjedhore, partite politike kanë shfaqur tendencen e anashkalimit të sistemit të ankimit dhe apelimit siç është përcaktuar në Kodin Elektoral.

Si rezultat, KQZ duhej të trajtonte çështje që sipas Kodit Elektoral nuk janë përgjegjesite e veta primare. Per shembull, partitë politike paraqiten listen e emrave të votuesve, qe mendohej se mungonin nga lista e votuesve, shpesh pa dokumentat e duhura për evidentimin e ankesave, pranë KQZ në vend të KZQV dhe Gjykatën e rrethit.

Apelimet e pakta të paraqitura në Gjykatat e Rrethit shpesh janë paraqitur ne prag të dites së votimit, jashte afateve kohore të përcaktuara në Kodin Zgjedhor.

KQZ nuk i trajtoi ankesat dhe apelimet e adresuara në mënyrën e duhur. Si rezultat, në raste të ndryshme KQZ nuk mundi t'u përmbahej afateve kohore të percaktuara në Kodin Elektoral për të vendosur mbi apelimet dhe ankimimet.

Përpara dites se zgjedhjeve, Kolegji Elektoral gjykoi rreth 20 apelime kundër vendimeve të KQZ në një mënyrë të shpejtë dhe efikase, duke ruajtur parimet e procesit korrekt.


--------------------------------------------------------------------------------

Pjesëmarrja e grave në procesin elektoral

Megjithëse struktura ligjore për zgjedhjet siguron të drejta të barabarta për pjesëmarrjen e grave, vetëm 70 (3.5%) e 1,948 kandidatë për kryetar bashkie, apo këshillave të komunave ishin gra.

OSBE/ODIHR, në takimet me gra aktiviste politikane, u informua se shumë drejtues të partive politike janë plotësisht kundër përfshirjes së tyre në jetën politike. Një numër kandidatesh femra raportuan tërheqjen e kandidaturës së tyre, për shkak të presionit nga selia qendrore e partive të tyre.

Grate janë përfaqësuar shumë dobët edhe në administratën zgjedhore. Edhe pse 40% e Sekretariatit të KQZ janë gra, në shtatë anëtarë përkatësisht të KQZ dhe BMM, një anëtare në KQZ dhe dy anëtare në BMM janë femra.

Në ditën e zgjedhjeve, vëzhguesit ndërkombëtar raportuan se 23% e anëtarëve të KQV-ve janë femra.

Gratë janë të përfaqësuara më mirë në organizatat e shoqërisë civile të përfshira në zgjedhje.

Një numër organizatash kanë bërë fushatë për rritjen e aksesit në vendimmarrje si dhe përfshirjen më të madhe në jeten politike, ndersa nje shoqate shqiptare për gratë mori pjese ne vëzhgimin e dites se zgjedhjeve.

Në një zhvillim pozitiv, pothuajse te gjithe kandidatet dhe partite iu referuan çeshtjeve të grave ne programet e tyre politike dhe disa organizuan veprimtari zgjedhore te fokusuar veçanerisht tek femra. Megjithate, kandidatet femra raportuan se media nuk do të mbuloje fushatat e tyre.


--------------------------------------------------------------------------------

Pjesëmarrja e Minoriteteve Kombëtare në Procesin Elektoral

Grupet minoritare në Shqipëri njihen zyrtarisht të klasifikuara në dy kategori, kombëtare dhe kulturore. Minoritetet kombëtare janë greke, maqedonase, dhe malazeze. Grupet e klasifikuara si kulturore janë Rome dhe Arumune/Vllahe.

Nuk janë marre raportime direkte mbi diskriminim të ushtruar ndaj minoriteteve te njohura gjate procesit zgjedhor.

Megjithate, per shkak te diskriminimit të vazhdueshem ne shoqeri, Romët hasin pengesa në pjesëmarrjen e tyre ne zgjedhje. Shumë romë nuk kane dokumentet e duhura te identifikimit dhe si rrjedhim nuk rezultojnë ne listat e votimit.

Ka pak evidenca se partite politike kane trajtuar çështje qe lidhjen me komunitetin e romëve.


--------------------------------------------------------------------------------

Vëzhguesit vendas

Kodi i ri elektoral ka zgjeruar te drejtat e vëzhguesve vendas te cileve u është siguruar akses ne te gjitha aspektet e procesit elektoral.

Në një zhvillim pozitiv, nje grup prej 18 organizatash të shoqerisë civile, të mbështetura nga Prezenca e OSBE-se në Shqipëri organizuan një vëzhgim më të gjerë se në zgjedhjet e meparshme duke vendosur 2,200 vezhgues ne diten e zgjedhjeve të qendrave të votimit të vizituara.

Shumë kanë raportuar se nuk u është lejuar hyrja në qendren e votimit, ose nuk u është dhënë kopje e proces verbalit të rezultateve, duke shkelur ligjin.


--------------------------------------------------------------------------------

Dita e Zgjedhjeve

Vëzhguesit e MNVZ, edhe pse ka një atmosferë pergjithesisht te qete ne diten e zgjedhjeve, raportuan tension ne 9% dhe presion ne 6% te qendrave te votimit qe kane vizituar.

Një varg incidentesh te dhunshme kanë ndodhur në qendrat e votimit ne Himarë. Mosmarrëveshjet ndermjet dy anetareve të KQZV ndaluan votimin në Lurë dhe Vau i Dejës.

Pati një vlerësim pozitiv ne 88% të qendrave të vizituara te votimit, raportime mbi procedurat kryesisht të respektuara, me përjashtim të mosaplikimit të bojës per të parandaluar votimin dy herë (16%), apo te dokumentave të kerkuara te identifikimit (14%).

Një problem i vazhdueshem eshte votimi në grup (36%). Në krahasim me zgjedhjet e meparshme, pati nje ulje te prezences se personave te paautorizuar ne qendrat e votimit (6%), ndersa policia kryesisht iu mbajt udhezimeve te reja duke qendruar larg qendrave te votimit duke rezultuar se ka patur shume pake pretendime per nderhyrje të policise ne procesin zgjedhor.

Vezhguesit e partive, apo kandidatëve ishin të pranishem ne 85% te qendrave te votimit. Një e katerta e qendrave te votimit kishin pengesa qe kufizonin, apo ndalonin hyrjen e votuesve me aftesi të kufizuar.

Vëzhguesit ndërkombëtarë raportuan një numër të larte rastesh ku votuesit ishin larguar nga qendrat e votimit (71%) sepse emrat e tyre nuk ishin perfshire ne listat e votuesve.

Megjithese numri i personave te prekur ishte shumë i vogel, shume ankesa iu benë prezente vezhguesve te MNVZ se perjashtime te tilla ishin te qellimshme.

Votimi u nderpre ne nje numer qendrash votimi, sepse kutite e votimit ishin shume te vogla ne permasa per te mbajtur te gjitha fletet e votimit.

Problemet me shume serioze u vezhguan pas mbylljes së qendrave te votimit, me 37% te qendrave te votimit duke patur nje vleresim negativ te procesit te numerimit, dhe 42% gabime dhe fshirje proceduriale te dukshme.

Ka patur debate mbi vlefshmerine e fletave te votimit ne 45% te qendrave te votimit, duke rezultuar ne nje perqindje relativisht te larte te fleteve te pavlefshme te votimit.

Megjithate, numërimi u bë në mënyrën më transparente (96%) dhe ka patur vetëm katër raste ku një anëtar i KQV refuzoi të firmoste protokollin e rezultateve zyrtare.

Ka patur vonesa ne perpilimin statistikor te rezultateve nga KZQV, shume prej te cilave nuk kane filluar deri ne momentin e kesaj Deklarate. MNVZ do te vazhdoje te vezhgojë kete proces qe mund te zgjasë per ca kohe.

Deshtimi i KQZ per te rene dakord ne shpalljen e rezultateve paraprake ka lenë terren të hapur që partitë politike të paraqesin pretendimet e tyre diten pas zgjedhjeve.


--------------------------------------------------------------------------------

Informacioni dhe vlerësimet e Misionit

Ambasador Robert Barry (SHBA) shef i Misonit të Vëzhgimit të Zgjedhjeve (MVZ) OSCE/ODIHR. zj. Helene Lund (Danimarkë) kryeson delegacionin e vëzhguesve afatshkurtër të KE/KEAVR.

MNVZ nxjerr këtë deklarate përpara publikimit përfundimtar te rezultateve të zgjedhjeve dhe përpara nje analize te plote mbi të dhenat e vezhguesve.

OSBE/ODIHR dhe KE/KEAVR do të nxjerrin raportin e plote rreth një muaji pas përfundimit të procesit elektoral.

Kjo deklaratë është bazuar mbi vëzhgimet nga njëmbëdhjetë ekspertët zgjedhorë të MVZ OSBE/ODIHR të vendosur në Tiranë si dhe tetëmbëdhjetë vëzhgues afatgjatë të vendosur ne Shkoder, Kukës, Peshkopi, Tirane, Elbasan, Durres, Korçë, Vlorë dhe Gjirokastër për kater jave para dites se zgjedhjeve.

Deklarata perfshin gjithashtu edhe te dhenat per diten e zgjedhjeve nga 230 vezhgues afat shkurter duke perfshire 10 nga KEAVR, te raportuara nga mbi 1000 qendra votimi nga 4,688 qendra votimi ne total ne te gjithe vendin.

[Albo]

Departamenti i Shtetit: Bjeruni prapa problemeve zgjedhore

Me anë të një deklarate për shtyp, Departamenti i Shtetit është shprehur se zgjedhjet shënuan progres dhe treguan se shqiptarët e duan demokracinë. Ai vlerësoi raportin e ODIHR dhe theksonte se problemet e dala mund të zgjidhen vetëm me anë të ligjit

Departamenti amerikan i shtetit reagoi ndaj zgjedhjeve të fundit në vendin tonë me anë të një deklarate për shtyp të shpërndarë nga Ambasada Amerikane në vendin tonë. Sipas tyre zgjedhjet treguan edhe njëherë se shqiptarët e duan demokracinë dhe ato u cilësuan si një hap konkret drejt integrimit. Por Departamenti Amerikan i Shtetit, duke mbështetur raportin e bërë publik nga OSBE/ODIHR dhe duke vlerësuar problemet që ai evidentoi, thekson se ato duhet të zgjidhen duke shfrytëzuar hapësirat ligjore. "Ne jemi të inkurajuar dhe nga vlerësimi paraprak i zyrës së OSBE/ODIHR që përveç disa problemeve, zgjedhjet u zhvilluan në një mënyrë përgjithësisht profesionale, duke treguar një përparim drejt përmbushjes së standardeve zgjedhore demokratike," shkruhet në deklaratë e Ambasadës Amerikane.

Në qendrimin e shprehur me anë të deklaratës për shtyp Shtetet e Bashkuara të Amerikës kanë kërkuar nga drejtuesit e shtetit dhe të institucioneve në Shqipëri që të zgjidhin çdo problem të lindur, duke shfrytëzuar hapësirat ligjore. Gjithashtu, ambasada në deklaratën e saj ka vlerësuar aktivitetin e Komisionit Qendror të Zgjedhjeve. Sipas tyre ky komision i ka administruar zgjedhjet përgjithësisht në mënyrë profesionale, transparente, madje dhe objektive, pavarësisht nga kundërshtimet e fuqishme për mungesën e presupozuar të barazpeshës politike. "Procesi zgjedhor në Shqipëri tregoi se përparimi në vend është i ndjeshëm dhe ne mund ta vlerësojmë edhe si një hap konkret për integrimin e dëshiruar të shqiptarëve Euro-Atlantik," përfundon deklarata zyrtare e Departamentit Amerikan të Shtetit.

[Albo]

Vlerësimi për zgjedhjet i cënuar

Ende s'është shpallur rezultati i zgjedhjeve në Tiranë


Nga Aleksandër Furxhi
Korrespondenti i BBC-së në Tiranë

Misioni i vëzhguesve të ODHIR gjykon së periudha e paszgjedhjeve në Shqipëri është zhgënjyese dhe se kjo ka çuar në cënimin e vlerësimit të mërparshëm pozitiv të zgjedhjeve të 12 tetorit.

Problemet me listat, ka thënë shefi i këtij misioni, Robert Barry, ishin me serioze se sa ishte menduar më parë.

Opozita i ka përshëndetur përfundimet e ODHIR-it në një kohë që ka bërë kallëzim në prokurori për manipulime me listat e zgjedhësve.

Shefi i misionit të vëzhguesve të ODHIR, Robert Barry, përmendi të mërkurën shprehjen e famshme të Leninit: “dy hapa para e një hap mbrapa”, për të vlerësuar proçesin zgjedhor në Shqipëri.

"Dy hapat para u hodhën para zgjedhjeve dhe ditën e votimit, kurse hapi mbrapa është bërë pas zgjedhjeve me turbullimin e numërimit të votave dhe proçesin e shqyrtimit të ankimeve," u shpreh shefi i misionit të ODHIR-it, Robert Barry.

"Periudha paszgjedhjeve ka qënë zhgënjyese dhe ajo ka çuar në cënimin e vlerësimit të mëparshëm pozitiv të proçesit zgjedhor.

Ambasadori Barry pohoi se problemet me listat e zgjedhësve kanë qënë më serioze nga ç’ishte menduar dhe se në këto zgjedhje ka patur me listat gabime edhe më serioze se më parë, megjithë vërejtjet e herëpashershme që janë bërë për këtë çështje.

Ashtu si rregullisht në zgjedhjet e fundit, prej ODHIR ka mbërritur thirrja se urgjentisht duhet përmirësuar sistemi i hartimit të listave.

Një nga problemet më serioze të zgjedhjeve mbetet shpallja e rezultatit në kryeqytet.

Dhjetë ditë pas votimit ende nuk ka ndonjë shenjë përparimi në këtë drejtim.

Ambasadori Barry tha se integriteti i materialeve të votimeve në shumë zona të Tiranës është vënë aktualisht në pikëpyetje.

KQZ ka vendosur që nëse deri të enjten nuk merret asnjë vendim nga komisioni i zgjedhjeve në Tiranë, atëherë rezultati do të nxirret nga KQZ.

Opozita u shpreh të mërkurën e kënaqur me përfundimet e misionit të vëzhguesve të ODHIR-it, ndërsa nga PS ka njëfarë hutimi dhe pohohet se vonesat dhe parregullsitë e paszgjedhjeve janë shkaktuar qëllimisht nga PD.

[Asteroid]

TIRANE (23 Tetor) - Para largimit të tij nga Shqipëria, ambasadori i misionit të ODIHR-it, Robert Beri, dha konkluzionet përfundimtare të procesit zgjedhor. Sipas tij, situata e tensionuar politike në vend, menjëherë pas zgjedhjeve vendore, mund ta çojë vendin në zgjedhje të parakohshme. Beri vlerësoi zgjedhjet e 12 tetorit, duke i cilësuar si dy hapa përpara në këtë proces, por konsideroi një hap prapa procesin e numërimit të votave dhe nxjerrjes së rezultateve. Sipas kreut të ODIHR-it, në qendër të të metave të vërejtura në këto zgjedhje, kanë qenë mungesa e profesionalizmit të anëtarëve të KZQV-ve, të cilët janë ndikuar drejtpërdrejt nga partitë politike. Vëzhguesit kanë konstatuar se partitë politike në Shqipëri ende nuk kanë hequr dorë nga ndërhyrja në procesin zgjedhor nëpërmjet komisionerëve të tyre, të cilët zakonisht u përkasin militantëve të partive. "Ndërhyrja e partive politike në procesin e nxjerrjes së rezultatit të zgjedhjeve është më e madhe se ç'e parashikonim", tha Beri. Ai e ka parë shqetësues faktin e polarizimit të anëtarëve të komisioneve zgjedhore, i cili, sipas tij, ka shkuar deri në organin më të lartë të zgjedhjeve, KQZ-së. Kryevëzhguesi nuk ka shpërfillur as problemin e krijuar me listat e zgjedhësve, të cilat, tha ai, "në shumë raste janë manipuluar qëllimisht". Ai ka theksuar se "vëzhguesit disponojnë një sërë provash me të cilat vërtetohet një numër i konsiderueshëm zgjedhësish të cilët janë përjashtuar enkas nga listat". Sipas Barry, situata në KZQV-në e Bashkisë së Tiranës konsiderohet e turpshme, që ka shkaktuar dhe krizën në mosshpalljen e rezultatit përfundimtar për Tiranën. Në kuadër të përmirësimit të infrastrukturës zgjedhore, ambasadori Beri këshilloi përmirësim të regjistrave të zgjedhësve pa humbur kohë, dhe jo siç ndodh rëndom në Shqipëri, vetëm në prag zgjedhjesh. Sipas tij, duhet ndryshuar kjo metodë pune nëse kërkohen zgjedhje të rregullta dhe të pakontestueshme. Ai propozoi ngritjen e një shoqate zyrtare të zgjedhjeve me njerëz të trajnuar mirë, pasi, sipas tij, Kodi i ri Zgjedhor nuk bëri progres lidhur me profesionalizmin e anëtarëve të komisioneve zgjedhore, në mënyrë që këta të fundit të sillen si profesionistë dhe jo si militantë.

[Albo]

Organizmi nuk ka përjashtuar mundësinë e zgjedhjeve të parakohshme

ODIHR: Listat, manipulime politike

Listat dhe administrimi i zgjedhjeve, marrin nota negative nga ODIHR. Raporti thekson se problemi me listat është shumë i rëndë dhe se ato mund të bëhen pengesë dhe për zgjedhjet e mundshme të parakohshme. Procesi i numrimit në Tiranë vlerësohet si i turpshëm dhe integriteti i zgjedhjeve vihet në pikëpyetje

Misioni i ODIHR, kritikoi procesin zgjedhor në Shqipëri, duke përqendruar kritikat tek manipulimi me listat dhe administrimi i procesit të votimit. Para largimit për në Vjenë ambasadori i ODIHR në Shqipëri Robert Barry, tha se kishin evidentuar që problemet me lista nuk kishin qenë teknike, po manipulime politike, dhe se procesi i numrimit të votave ka shkuar keq dhe në disa raste, si në Tiranë, ka qenë i turpshëm. Ai paralajmëroi autoritetet shqiptare se manipulimi i listës është një pengesë serioze për zgjedhje të parakohshme në Shqipëri dhe për integrimin e Shqipërisë në Evropë.

Shefi i këtij misioni, Robert Barry tha se listat zgjedhore kishin rezultuar më problematike nga ç'ishte menduar. Ai tha se në raportin e parë ky ishte cilësuar një problem teknik, por tashmë sipas provave të mbledhura nuk rezulton të jetë i tillë. Shefi i vëzhguesve tha se faktet tregojnë se ai është një manipulim politik që i është bërë procesit zgjedhor. Barry tha se zgjedhjet në vendin tonë kishin bërë dy hapa para dhe një prapa.


--------------------------------------------------------------------------------

Listat, rruga e hapur për manipulime

Vëzhguesit kritikuan më tone të ashpra procesin paszgjedhor në vendin tonë. Ata thanë se procedurat e zbatuara për të nxjerrë një rezultat sa më të shpejtë kanë dështuar duke u hapur rrugë manipulimeve gjatë këtyre vonesave, kur ishte parashikuar që ky rezultat të dilte para disa ditësh. Vëzhguesit thanë se ka patur presione të vazhdueshme politike mbi komisionerët e Komisionit Qendror të Zgjedhjeve. "Problemi me listat zgjedhore është shumë më serioz sesa ishte parashikuar. Nga një problem teknik që u cilësua një ditë pas zgjedhjeve, tashmë ne kemi prova dhe fakte që ky problem është një manipulim politik që i është bërë procesit zgjedhor," tha Barry. Ai vazhdoi të deklarojë se sipas raportimeve që kanë bërë vëzhguesit e këtij misioni, faktohet se në disa gjendje civile u është dhënë më shumë avantazh votuesve të Partisë Socialiste sesa atyre të Partisë Demokratike.

Kreu i vëzhguesve në vendin tonë tha se janë evidentuar dy mënyra për manipulimin e listave të votimit. Mënyra e parë sipas tij konsistonte në heqjen e votuesve nga listat e votimit, dhe mënyra e dytë konsistonte në zhvendosjen e qendrës së votimit.


--------------------------------------------------------------------------------

Zgjedhjet e parakohshme në prag

Por Barry u shpreh se duhen marrë masa për të zgjidhur problemin me listat, pasi në vend mund të ketë dhe zgjedhje të parakohshme. Ai tha se nuk dëshiron që ky problem të shfaqet edhe në zgjedhjet e përgjithshme. "Nuk duam që në Shqipëri të shohim një proces zgjedhor të ngjashëm me zgjedhjet vendore, në të cilin Shqipëria bëri dy hapa përpara dhe një hap mbrapa. Listat e votuesve janë një problem që rrezikojnë zhvillimin e zgjedhjeve të reja, të cilat mund të jenë dhe përpara vitit 2005, prandaj kërkojmë të merren masa urgjente," u shpreh ambasadori i OSBE/ODIHR.


--------------------------------------------------------------------------------

KQZ veprime me direktiva politike

Barry tha se vëzhguesit kanë qenë prezent në rastet kur partitë politike kanë ushtruar ndikimin e tyre në vendimet që kanë marrë KZQV-të dhe KQZ. "Partitë Politike kanë influencuar në vendimet që kanë marrë KZQV-të. Ato i kanë bërë udhëzimet me anë të telefonave dhe për këtë ne kemi qenë prezentë. Kemi qenë prezent kur një gjë e tillë ka ndodhur dhe në Komisionin Qendror të Zgjedhjeve, që në bazë të telefonatave që merrnin, ata bënin veprimet", tha Berry. Ai konsideroi mjaft pozitiv faktin që ankesat janë drejtuar për në Kolegjin Zgjedhor, por shprehu shqetësimin e tij për numrin e shumtë të ankesave që shkojnë në këtë institucion. Në raportin e dytë paraprak OSBE/ODIHR ka nënvizuar dhe problemet që kanë ardhur si pasojë e mostrajnimit të duhur të komisionerëve, edhe pse kanë cilësuar punën parapregatitore të KQZ-së si një punë transparente dhe në bazë të udhëzimeve të dhëna.


--------------------------------------------------------------------------------

Rezultatet, vonesat kanë nxitur manipulimet

Për vonesat në nxjerrjen e rezultateve, Barry ka kritikuar subjektet politike. "Ndikimi i subjekteve poltike tek komisionerët për të shtyrë procedurat e marrjes së vendimeve ka shtyrë rezultatin paraprak nga KQZ. Kjo është çështje serioze dhe shqetësuese pasi lë vend për manipulime dhe për këtë ne kemi kërkuar që rezultati të jepet sa më shpejt të jetë e mundur," tha më tej ai. Vëzhguesit thanë se kanë vërejtuar gjithashtu se Kodi Zgjedhor nuk është zbatuar siç duhet. Duke folur për këtë argument ata thanë se ka munguar barazia politike në institucionet vendimmarrëse në procesin zgjedhor.


--------------------------------------------------------------------------------

Tirana: Situatë e turpshme

Procesin e numërimit të votave në KZQV-në e Tiranës, Robert Barry e ka quajtur të turpshëm. Shqetësim sipas tyre ishte mosdorëzimi i rezultateve nga ana e KZQV-së Tiranës, dhe i bënë thirrje këtij institucioni të dorëzojnë rezultatet deri në orën 10.00 të ditës së sotme. Në përfundim të takimit, zoti Robert Berry ka falenderuar punën e bërë nga ambasadori i OSBE-së Osmo Lipponen dhe kontributin e dhënë nga kjo përfaqësi për përgatitjen ligjore të procesit zgjedhor. "Ambasadori Lipponen do të vazhdojë të asistojë dhe të udhëzojë sërish për të shmangur parregullsitë, dhe kryesisht ato të listave", tha Barry.


--------------------------------------------------------------------------------

Opozita, faktori më pozitiv në zgjedhje

Ambasadori i OSBE/ODIHR është larguar dje nga Shqipëria pasi ka përfunduar misionin vëzhgues të procesit zgjedhor. Problemet e evidentuara sipas tij do të ndikojnë në raportin përfundimtar, i cili ende nuk dihet se si do të jetë.

"Ne po largohemi nga Shqipëria, por jemi të hapur për denoncime apo nëse vihen re parregullsi të tjera. Denoncimet e bëra nga ana e opozitës, ne na kanë ndihmuar shumë në raportet tona," tha Berry ndërsa vlerësoi rezultatet që opozita dhe partitë e vogla kanë arritur në zgjedhjet vendore.

[Albo]

Europarlamentarja Doris Pack komenton mbi krizën në PS

Armand Mero
28 tetor 2003, 18:19 UTC


E njohur në Shqipëri për deklaratat e saj pothuajse sa herë vendi ka qenë në momente krize apo situata problematike, edhe këtë herë, zonja Doris Pack, e gjendur në Tiranë për takimin ndërparlamentar mes BE dhe Shqipërisë, nuk anashkaloi vlerësimet për gjendjen e krijuar për shkak të konfliktit brenda partisë socialiste: “Ne kërkojmë dhe vecanërisht kolegët europian kanë kërkuar nga qeveria dhe partia e shumicës ti jap fund luftës së brendshme që ka pasoja mbi situatën jashtë PS sepse është ajo që drejton dhe ka pushtetin dhe duhet ti jap fund luftës së brendshme. Kjo është në dëm dhe të negociatave - u shpreh zonja Pack - se të gjithë shikojnë vec atë problem dhe kjo pengon zgjidhjen e problemeve të tjera”.
Duke iu referuar shkëmbimit të akuzave mes kryeministrit Fatos Nano dhe rivalit të tij Ilir Meta zonja Pack tha se ata duhet t’i drejtohen gjykatës dhe të mos e teprojnë me fjalë boshe apo të mos shfrytëzojnë publikun për këtë. Kjo situatë sipas saj ka pasoja negative sepse në këtë mënyrë qytetarët humbasin besimin ndaj politikës, ndërsa qeverinë nuk e ndihmon për të fituar miq në Europë.

Edhe për problemin aq të diskutueshm të vendeve të mbetura bosh në qeveri ajo u shpreh se i bëhet thirrje autoriteteve shqiptare ti japi fund kësaj situate të cilën ajo e cilësoi të pakënaqshme dhe të papranueshme duke plotësuar dy vendet e mbetura bosh.

Votimet e 12 tetorit ishin një tjeter problem në të cilën janë ndalur deputetët europian. Duke iu përmbajtur vlerësimeve paraprake të ODIHRit zonja Pack u shpreh e shqetësuar për cështjen e listës së votuesve. Sipas saj duhet ndërhyrë që tani që ky problem të zgjidhet sa më shpejt përpara zgjedhjeve të ardhshme në vend. Ajo e quajti të papranueshme situaten e krijuar me rezultatat e zgjedhjeve në Tiranë: “Per mua por dhe per te gjithe ne është e pabesueshme që rezultatet e Tiranës nuk shpallen dhe ende ka probleme të mëdha. KQZ duhet të bëjë punën e vet dhe të gjejë një zgjidhje. Duhet të bëjnë punën e tyre. Pa zgjidhur cështjen e Tiranës nuk do të ketë zgjidhje”, deklaroi zonja Pack.

Edhe për cështjen e pronave, ajo bëri thirrje që të gjendet një zgjidhje konsensusi, mes variantit të hartuar nga OSBE dhe variantit të opozitës.

Takimi i 10 ndërparlamentar mes BE dhe Shqipërisë trajtoi një game të gjerë problemesh me një fokus të njejtë, negociatat për marrëveshjen e Asocim Stabilizimit. Ashtu si dhe përfaqësues të tjerë të lartë europian, edhe zonja Pack vuri theksin në rëndësinë e zbatimit të detyrimeve që Shqipëria merr përsipër.

[Albo]

Eurodeputetja Doris Pack jep konkluzionet e vizitës. Nano e Meta t’i drejtohen Prokurorisë për akuzat

“S’pranojmë një qeveri pa dy ministra”
Pack: Vonesa e rezultatit të Tiranës, turp për KQZ-në



Tiranë

“Është e papranueshme për ne situata në të cilën vazhdon të punojë Qeveria shqiptare, ku mungojnë dy ministra”, tha eurodeputetja Doris Pack, duke vlerësuar jopozitive punën e qeverisë me dy zv.ministra.

Në një konferencë për shtyp, Pack theksoi se, akuzat që Nano dhe Meta i bëjnë njëri-tjetrit janë të pabesueshme dhe se ato nuk duhen bërë në publik, por duhet t’i drejtohen organeve kompetente, edhe pse ajo vetë ka theksuar se sistemi i drejtësisë është ende i dobët. Europarlamentarja theksoi negativ dhe të çuditshëm faktin se akuzat ekzistojnë mes dy njerëzve, njëri prej të cilëve është përfaqësues i qeverisë dhe tjetri përfaqësues i mazhorancës qeverisëse. “Unë nuk e di sa të vërteta janë akuzat, por ose duhet të vërtetohen ose duhet t’i jepet fund atyre”. Për zgjedhjet e 12 tetorit ajo tha se, ishin më të mira se të mëparshmet, por është e turpshme dhe shumë shqetësuese vonesa në daljen e rezultateve të Tiranës. I bëj thirrje KQZ-së, tha ajo, të bëjë punën e saj, pasi për këtë paguhet. Ndërsa përsa i takon situatës politike në Shqipëri, ajo tha, “është hera e dhjetë që jam këtu dhe sa herë që kam ardhur, këtu ka patur probleme. Ne nuk mund t’i zgjidhim problemet tuaja”. Kryetarja e Komisionit të Jashtëm të Parlamenit Evropian tha se, mazhoranca qeverisëse duhet t’i japë fund luftës së brendshme, sepse kjo nuk iu shërben njerëzve.

Cili do të jetë ndikimi në procesin e integrimit të Shqipërisë në BE, i situatës paszgjedhore në Shqipëri?

“Zgjedhjet u zhvilluan qetësisht në të gjithë vendin dhe pa dyshim ishin më të mira se ato të kaluara, porse çështja e Tiranës ka mbetur ende e pazgjidhur dhe ky është një problem i madh. Ka ende probleme me rezultatin e zgjedhjeve në Tiranë, rezultatet nuk janë publikuar dhe për këtë përgjegjësia i mbetet Komisionit Qendror Zgjedhor. Anëtarët e këtij komisioni dhe komisionerët kanë për detyrë ta publikojnë rezultatin dhe duhet ta bëjnë këtë me synim mbylljen sa më shpejt të situatës së vështirë të krijuar pas zgjedhjeve në vend”.

Vizita juaj në Tiranë gjithnjë ka konçiduar në situata të vështira për politikën shqiptare…?

“Vizita ishte planifikuar shumë kohë më parë, por duke patur parasysh se zgjedhjet ishin në tetor, edhe kjo u pat në vëmendje. Unë shoh ndryshime nga vizita ime e parë në Tiranë në vitin 1992, patjetër që vendi ka ndryshuar, gjërat kanë ecur, nuk kanë mbetur në vend, por ka ende shumë për të bërë”, shprehet europarlamentarja, që largohet sot nga Shqipëria, pas një vizite dyditore, të ngarkuar me takime të shumta me drejtues të lartë të vendit.


Porositë e eurodeputetes Pack

Është situatë e papranueshme që qeveria të vazhdojë të punojë me dy zëvendësministra të Rendit dhe të Jashtëm
Nano dhe Meta t’i drejtohen drejtësisë për akuzat që kanë për njëri-tjetrin. Ndryshe le të mos i thonë fare ato
Kryeministri Nano duhet të zgjidhë krizën qeveritare brenda institucionit të parlamentit
Lufta e brendshme është në dëm të vendit, por edhe të negociatave të integrimit të Shqipërisë në BE
Është e pabesueshme që ende nuk është shpallur rezultati i zgjedhjeve në Tiranë. KQZ-ja duhet t’i japë fund kësaj situate të turpshme, sepse paguhet për këtë punë
Çështja e pronave duhet të zgjidhet nëpërmjet një pakti mes palëve
Sistemi i drejtësisë vazhdon të jetë ende i dobët

[lis]

Mbas probleme te krijuara si pasoje e manipulimit te zgjedhjeve lokale te 12 tetorit, zonja Doris Pack vjen ne Shqiperi dhe mbas takimeve te ndryshme me aktore te politikes shqipetare, ne nje konference per shtyp, me bie ne sy gishti i saj i mesit i lidhur me nje cope pece blu

Cfare tregonte ne te vertete gishti saj i mesit i mbeshtjellur me nje cope pece blu?

A nuk ju duket koincidence lidhja e gishtit te saj te mesit, me gishtat e copetuar te kryeministrit Fatos Nano?
Detaje te tilla jane te veshtira per tu kuptuar nga populli por per politikanet, dicka shprehte ajo.
Edhe Ollbrajt ne takime te ndryshme ka perdorur shpesh sinjale te tilla por si gjithnje te pakuptueshme.
Lis

[Albo]

Ligjvënësit e Evropës tregohen më të ashpër se në raportin e fillimit, pas vizitës së eurodeputetes Pack

Parlamenti Evropian vërejtje për zgjedhjet

“Procesi nuk u zhvillua siç pritej, qeveria duhet të bënte më shumë”

Nga korrespondenti ynë në Bruksel, Ernest Bunguri

“Pjesa e raportit që flet për zgjedhjet lokale në Shqipëri do ndryshohet, pasi këto të fundit nuk u zhvilluan siç pritej”, deklaron gjatë fjalës së tij holandezi, Joost Lagendejk, raportuesi i Parlamentit Evropian për zhvillimin e procesit të Asociimit dhe të Stabilizimit në vendet e Ballkanit.

Të mbledhur mbasditen e së hënës, në sallën e Komisionit të Jashtëm, të të Drejtave të Njeriut, të sigurisë së përbashkët dhe të politikave të mbrojtjes së këtij institucioni, anëtarët europarlamentarë kanë debatuar gjatë për ndryshimet e fundit mbi raportin final. «Ndryshimi për zgjedhjet bëhet, pasi unë kisha hartuar një paragraf me nota optimiste, para zgjedhjeve», shton raportuesi. «Optimizëm? Kjo fjalë nuk duhet të ekzistojë, ashtu si dhe përgëzimet në projekt-raportin e parë», plotëson Doris Pack. «Në Tiranë nuk janë numëruar akoma votat. Një ministër i Brendshëm rreh një gazetar. Qeveria punon pa këtë të fundit si dhe pa ministrin e Jashtëm prej kohësh. Dhe për më shumë, kryeministri me ish-ministrin e Jashtëm akuzojnë njëri-tjetrin publikisht, pa iu drejtuar organeve kompetente», vazhdon më tej eurodeputetja, duke pasqyruar situatën në Shqipëri pas vizitës së saj. «Eshtë e vërtetë që zgjedhjet në Shqipëri ishin më të mira se ndonjëherë tjetër, por Qeveria shqiptare duhet të kishte bërë më shumë», përforcon Reinhard Priebe, drejtor për Ballkanin, pranë zyrës për marrëdhëniet me jashtë të Komisionit Evropian. Kështu, paragrafi i « përgëzimeve», i hartuar para zgjedhjeve, zëvendësohet nga : «Parlamenti Evropian ju kujton autoriteteve shqiptare se funksionimi i demokracisë në vend dhe ruajtja e stabilitetit politik, janë kushtet thelbësore për përshpejtimin dhe realizimin e reformave në vend dhe se zgjedhjet lokale ishin deri diku të rregullta, por mbeten ende probleme për t’u zgjidhur në të ardhmen». Përveç kësaj, në raportin për Shqipërinë figurojnë dhe dy paragrafe të tjerë. I pari rekomandon adoptimin e masave konkrete për vënien në dispozicion të mjeteve të nevojshme në luftën kundër korrupsionit, krimit të organizuar, trafikut të armëve, të drogës dhe të qenieve njerëzore, si dhe funsionimin e një sistemi gjyqësor të pavarur dhe efikas etj…

Nga ana tjetër, me propozimin e grekut, Joanis Suladakis, Shqipërisë i duhet të prezantojë, para fundit të vitit 2003, një vlerësim preçiz të dimensionit të minoriteteve kombëtare, që do të ndihmojë në aplikimin korrekt në vend të legjislacionit për minoritetet, duke u mbështetur edhe në Koventën e Këshillit të Evropës. Përveç kësaj, në raport, Parlamenti Evropian insiston dhe në përforcimin e strukturave administrative, përgjegjëse për mbrojtjen e minoriteteve në vend.

Marrëveshja me SHBA, Evropa tërhiqet

Megjithë kritikat për zgjedhjet dhe situatën në vend, apo ndërhyrjet e ndryshme për të drejtat e minoriteteve, raporti i parlamentit sjell dhe një lajm të mirë për një çështje tepër delikate. Bëhet fjalë për marrëveshjen me Shtetet e Bashkuara të Amerikës mbi Gjykatën Penale Ndërkombëtare, e cila në projekt-raport, cilësohej si pengesa kryesore për thithjen e mëtejshme të asistencës të BE-së nga Shqipëria (Panorama 9/10/2003). «Shqiptarët nuk ndryshojnë dot një marrëveshje të tillë për momentin», shpjegon raportuesi Lagendejk, «por ata do të duhet të bëjnë një gjë të tillë në momentin e integrimit në BE, pas 10 apo 15 vjetësh», shton më tej ai. «Eshtë mirë të mos insistohet shumë në prishjen e kësaj marrëveshjeje, pasi edhe nëse do të bindim shqiptarët, do të jetë shumë e vështirë të bindim palën tjetër, amerikanët», përforcon Reinhard Priebe. Kështu, marrëveshja me amerikanët nuk përbën më një kusht për Shqipërinë, të paktën jo gjatë negociatave, apo dhe më pas, gjatë afrimit të mëtejshëm në BE. «Ndoshta gjatë kësaj kohe, funksionimi i Gjykatës Penale Ndërkombëtare do t’i bindë, si shqiptarët, ashtu dhe amerikanët, për prishjen e këtyre marrëveshjeve. Sidoqoftë, nëse kjo gjë nuk ndodh gjatë kësaj kohe, Shqipërisë do t’i duhet ta bëjë ditën që do të integrohet në Evropë, por deri atëherë, le të shpresojmë që gjërat do të kenë ndryshuar», shpjegon Lagendijk. Raporti i këtij të fundit u votua mëngjesin e të martës nga Komisioni i Jashtëm i Parlamentit. Në fund të muajit, raporti do të votohet në seancë plenare në Bruksel, nga të gjithë parlamentarët evropianë.


Meksi mbledh Komitetin Ndërministror të Integrimit

Dje pasdite është zhvilluar mbledhja e Komitetit Ndërministror për Integrimin Evropian, e kryesuar nga zv.kryeministrja dhe ministrja e Shtetit për Integrimin Evropian, Ermelinda Meksi. Në këtë mbledhje u miratua qëndrimi i palës shqiptare në Raundin e Tretë zyrtar të negociatave për projektmarrëveshjen e Stabilizim-Asociimit, BE-Shqipëri si dhe në takimin e përbashkët konsultativ.


Vërejtjet e Parlamentit Evropian

Zgjedhjet nuk u zhvilluan ashtu siç pritej, Qeveria duhet të kishte bërë më shumë për shmangien e problemeve
Në Tiranë ende nuk ka mbaruar përfundimi i votave
Një ministër i Brendshëm rrahu një gazetar
Qeveria po punon pa dy ministra, vetëm me zëvendësministrat e Rendit dhe të Jashtëm

Priebe në Tiranë për ecurinë e reformave

Përfaqësuesi i Bashkimit Evropian për negociatat për marrëveshjen e Stabilizim-Asociimit Shqipëri-BE, Reinhard Priebe do të jetë nesër në Tiranë. Priebe do të vijë për raundin e tretë të negociatave për marrëveshjen e Stabilizim-Asociimit me BE-në, të cilat do të mbahen nga data 5–7 nëntor 2003. Ky raund i tretë i negociatave, përveçse do të mbikëqyrë ecurinë e reformave të Shqipërisë, për shtetin e së drejtës, luftën ndaj krimit të organizuar dhe korrupsionit, do të ketë si objekt vështrimin mbi atë që është bërë për disa kapituj, të cilët janë, “Bujqësia dhe Peshkimi” dhe analiza mbi impaktin financiar në buxhet, si rrjedhojë e liberalizimit të parashikuar, Protokollin e Çelikut dhe të Hekurit, Marrëveshjen e Ripranimit si dhe përgjigjet e pyetjeve për çështjet e drejtësisë dhe të punëve të brendshme. Ndërkaq nga pala shqiptare për kapitullin, “Bujqësia dhe Peshkimi” është miratuar varianti, sipas të cilit arrihet një ekuilibër i drejtë ndërmjet angazhimeve liberalizuese dhe ruajtjes së prodhimit vendës, variant ky që do të përbëjë propozimin e palës shqiptare në negociata të konsultuara paraprakisht me komunitetin e biznesit. Një tjetër material që do të diskutohet është projekt-marrëveshja e Ripranimit, e cila do të diskutohet në negociatat që do të zhvillohen më datë 5 nëntor 2003 në Tiranë.

[Albo]

Greqia: Qeveria, përgjegjëse jo vetëm për Himarën

Zëvendësministri i Jashtëm grek Tasos Janitis në një takim me ambasadorin shqiptar tha se qeveria shqiptare është përgjegjëse jo vetëm për mënyrën se si janë zhvilluar zgjedhjet në Himarë, por në gjithë Shqipërinë. Ai tha se BE i kishte klasifikuar këto zgjedhje si kusht për të negociuar me qeverinë shqiptare

Përfaqësuesit e lartë të shtetit grek kanë filluar që të lëvizin përsa i përket problemit të Himarës. Ata kanë deklaruar se nuk do të lejojnë që të abuzohet më votën e banorëve të kësaj zone. Ata sërish kanë akuzuar qeverinë shqiptare për ndërhyrje në procesin zgjedhor. Kësaj radhe ka qenë zv/ministri i jashtëm grek, Tasos Janitis, i cili në një takim që ka patur me ambasadorin shqiptar në Greqi, Bashkim Zeneli, i ka kërkuar atij shpjegime lidhur me rolin e qeverisë në procesin zgjedhor. Sipas mediave greke mësohet se Janitis ka thënë se të gjitha zhvillimet po ndiqen nga afër dhe se qeveria shqiptare do të gjykohet për qëllimet e saj. Por nga ana tjetër ambasadori shqiptar në shtetin fqinj i ka bërë atij të ditur se kryeministri ka urdhëruar që të hetohen të gjitha rastet e parregullsive. Ai i është drejtuar zv/ministrit të jashtëm grek duke i thënë se Nano ka reaguar menjëherë pas kësaj çeshtjeje, dhe pas deklaratës së Papandreut. Janitis i tha më pas Zenelit se qeveria greke nuk pajtohet me qëndrimin e qeverisë shqiptare përsa u përket akteve të dhunës të këtyre ditëve në Himarë, të cilat kanë ardhur pas një numri të madh mesazhesh që i janë dërguar Nanos nga Bashkimi Evropian dhe nga Greqia. Në fund ai i ka bërë të ditur ambasadorit shqiptar se Bashkimi Evropian, ka theksuar se zgjedhjet e lira lokale janë pjesë e procedurës për afrimin e Shqipërisë për në BE. Gjithashtu ai ka theksuar përgjegjësitë e qeverisë shqiptare, përsa i përket mënyrës se si janë mbajtur zgjedhjet në Shqipëri. Mediat në shtetin fqinj kanë komentuar gjithashtu dhe deklaratat e sekretarit të përgjithshëm socialist, Gramoz Ruçi. Sipas gazetës Kathimerini, Ruçi i ka quajtur deklaratat e ministrit të jashtëm grek, Papandreu, si emocionale. Ajo gjithashtu në rreshtat e saj është shprehur se Ruçi ka deklaruar se Papandreu po përpiqet që të ballkanizojë Evropën, në vend që të europianizojë Ballkanin. Në këtë gazetë shkruhet se Tirana është në dy mendje për të vendosur për rezultatin e zgjedhjeve. Këtyre deklarateve i bashkangjitet dhe qëndrimi i zëdhënësit të ministrisë së Jashtme greke, Panos Beglitis, i cili tha që: "Ne besojmë se vetëm përmes Bashkimit Evropian dhe instrumentave të tij mund t'i bëjmë presion qeverisë shqiptare." Ministri i jashtëm grek, Papandreu u shpreh ditën e zgjedhjeve se qeveria shqiptare ishte përgjegjëse për manipulimet në Himarë. Me deklaratën e tij u solidarizuan dhe përfaqësues të tjerë të këshillit të Ministrave të jashtëm në BE

[Albo]

Shefi i OSBE-së Osmo Lipponen analizon para Këshillit të Përhershëm 6 muajt e fundit

OSBE: Zgjedhjet e parakohshme janë në prag

“Tensionet e pazgjidhura brenda shumicës kanë vënë në pikëpyetje vazhdimësinë e qeverisë”

Nevila Përndoj

TIRANE - Shefi i Prezencës së OSBE-së, në Tiranë, Osmo Lipponen, raportoi në Këshillin e Përhershëm të OSBE-së në Vjenë se zgjedhjet e parakohshme mund të jenë të afërme në rast se PS nuk do të gjejë zgjidhjet e saj pas Kongresit të 12 dhjetorit. Tensionet e pazgjidhura brenda shumicës socialiste, sipas Lipponen, kanë vënë në pikëpyetje vazhdimësinë e qeverisë për shkak të dështimit të kryeministrit Fatos Nano për të siguruar miratimin parlamentar për dy ministrat të rinj pas dorëheqjes së Ilir Metës më 18 korrik si zëvendëskryeministër dhe ministër i Punëve të Jashtme, e shoqëruar edhe me dorëheqjen e Sokol Nakos, ministër i Shtetit për Integrimin Evropian. “Aktualisht, qeveria po funksionon pa dy ministra kyç, një situatë e përshkruar nga kritikët si antikushtetuese. Disa zyrtarë kryesorë të Partisë Socialiste kanë ndërmarrë përpjekje për ndërmjetësim. Megjithatë, duket se çfarëdolloj zgjidhjeje për krizën e qeverisë do të gjendet vetëm pas kongresit të Partisë Socialiste, ku do të vendoset për Kryesinë e partisë. Kongresi zhvillohet një herë në katër vjet dhe këtë herë do të mbahet më 12 dhjetor. Nëse nuk do të gjendet asnjë zgjidhje, atëherë duket se zgjedhjet parlamentare të parakohshme mund të jenë një mundësi”, -tha dje në Vjenë, Lipponen. Shefi i Prezencës së OSBE-së veçoi gjithashtu se ky preokupim i qeverisë me ndarjet e saj të brendshme ngadalësoi procesin e reformave. “Në mbyllje të raundit të fundit të bisedimeve midis Shqipërisë dhe Bashkimit Evropian për Marrëveshjen e Stabilizim Asociimit (6-7 nëntor), BE-ja shprehu shqetësimin e saj në rritje për ritmin e ngadalshëm të reformave, që rrezikon procesin e negociimit duke përfshirë këtu edhe qëndrimin e Komisionit Europian që kritikoi shpërqëndrimin e shkaktuar nga çështjet e brendshme politike të vazhdueshme, duke i kanalizuar energjitë larg ndjekjes së rekomandimeve të bëra në takimet e mëparshme”, -tha ai. Ai vuri në dukje gjithashtu se klima politike pozitive e mëparshme, e dalluar më parë për konsensus, është ngarkuar më shumë për një sërë arsyesh. “Së pari, tensionet për shkak të zgjedhjeve, që u shfaqën midis qeverisë dhe opozitës, ashtu si edhe brenda qeverisë dhe brenda opozitës, kanë ndikuar që të gjitha në jetën politike të Shqipërisë”, -shtoi ai.
Zgjedhjet
“Kudondodhja e udhëheqësve të partive në fushatë la shpesh në hije vetë kandidatët, duke dhënë më shumë përshtypjen e zgjedhjeve parlamentare se sa atyre vendore”, thuhet në raportin e OSBE.
Në të njëjtën kohë, Lipponen theksoi edhe disa probleme që u vunë re para procesit zgjedhor. “Çështja e një Komisioni Qendror të Zgjedhjeve (KQZ) të paekuilibruar politikisht, financimi i vonuar për fushatën zgjedhore të partive politike dhe ndryshimet e propozuara për rregullat mbi policinë rritën dyshimet e opozitës se shumica qeverisëse, përmes nxjerrjes së njëanshme të akteve normative nga Këshilli i Ministrave, po përpiqej të abuzonte me pozicionin e saj për t’i garantuar vetes një rezultat të favorshëm”, -tha ai. Edhe periudha paszgjedhore, sipas tij, tregoi edhe një herë natyrën e zgjatur dhe konfliktuale të zgjedhjeve shqiptare. “Paaftësia, çorganizimi dhe obstruksionizmi politik duke përfshirë përdorimin e pakicës bllokuese në vendimmarrje krijuan një situatë jo të kënaqshme në Tiranë, ku jeton 30 për qind e elektoratit”, -tha ai. Lipponen shtoi gjithashtu se polemikat rreth listave të zgjedhësve mbetet problemi më i diskutueshëm, që prek në mënyrë të veçantë Tiranën dhe Durrësin
Shteti ligjor
“Pavarësisht nga shenjat relativisht pozitive të zhvillimit në strukturën e përgjithshme institucionale të vendit dhe forcimit të elementëve themelorë të shtetit, vendi vuan nga dobësia e vazhdueshme në fushën e çështjeve të drejtësisë dhe atyre të brendshme, në veçanti përsa i përket mjeteve për të luftuar korrupsionin dhe krimin e organizuar”, -tha Lipponen. Ndërsa qeveria ka filluar të ndërmarrë hapa aktivë dhe strategji të gjithanshme në këtë fushë, zbatimi i tyre, vazhdoi ai, është i ngadaltë dhe vuan nga mungesa e vendosjes së përparësive. “Ky përparim i ngadaltë, për shkak gjithashtu të preokupimit të vazhdueshëm me konfliktet e brendshme politike, ka rrezikuar çuarjen më tej të procesit të Stabilizim Asociimit, siç është theksuar së fundi nga Bashkimi Evropian. Nisur nga shqetësimet e ngritura edhe nga shumë palë në lidhje me ndërthurjen gjithnjë e më të madhe të interesave të biznesit me politikën, kërkohen përpjekje më të mëdha për transparencë, si deklarimi i pasurive dhe vendosja e kodeve të sjelljes dhe etikës”, -tha Lipponen.

[Albo]

OSBE: Lokalet dështuan, zgjedhjet e reja në prag

Në raportin më të fundit të paraqitur në Vienë nga kreu i prezencës së OSBE-së, thuhet se vazhdimësia e qeverisë është në dyshim dhe se zgjedhjet e parakohshme janë në prag. Në raport thuhet se zgjedhjet ishin problematike sidomos në Tiranë dhe Durrës për shkak të listave dhe KQZ-së së pabalancuar. Lipponen tha se me gjithë ndërhyrjen e OSBE-së, nuk u arrit balancimi i KQZ-së. Po sipas tij listat ishin më të këqija në krahasim me zgjedhjet e tjera


Disa nga konstatimet kryesore të OSBE

-Tensionet e pazgjidhura brenda shumicës socialiste kanë vënë në pikëpyetje vazhdimësinë e qeverisë.

-Aktualisht, qeveria po funksionon pa dy ministra kyç, një situatë e përshkruar nga kritikët si antikushtetuese.

- Kongresi zhvillohet një herë në katër vjet dhe këtë herë do të mbahet më 12 dhjetor. Nëse nuk do të gjendet asnjë zgjidhje, atëherë duket se zgjedhjet parlamentare të parakohshme mund të jenë një mundësi.

- Përfshirja e papritur në bisedime me socialistët e Partisë opozitare Demokrate të Re mund të kishte si pasojë rikonfigurimin e hartës politike. Ky preokupim i qeverisë me ndarjet e saj të brendshme ngadalësoi procesin e reformave.

- Mënyra e gjetur e kandidatit kryesor të opozitës, Spartak Ngjela (PD), i cili përshkoi përditë në këmbë lagjet e Tiranës, i vuri qytetarët në kontakt me një politikan në një mënyrë që pak njihej më parë.

- Pavarësisht nga ekzistenca e këtij vullneti dhe suksesit të procesit të reformës zgjedhore, disa çështje që ishin zgjidhur në mënyrë të suksesshme nëpërmjet konsensusit, u bënë problematike gjatë fushatës.

- Përpjekjet e Prezencës për të mbështetur Presidentin në vendosjen e një Kodi Sjelljeje për të gjitha partitë në zgjedhje dhe në përpjekjet për të zgjidhur çështjen e ekuilibrimit në KQZ, nuk patën sukses.

- Siç është vërejtur edhe në Raportin e Katërt të Përkohshëm të OSBE/ODIHR-it, problemet kryesore dhe vonesat në Tiranë rrezikuan minimin e vlerësimit fillestar pozitiv të vëzhguesve, në të cilin fillimisht deklarohej se këto zgjedhje "shënuan një progres të mëtejshëm në përputhje me standardet dhe angazhimet e OSBE-së, Këshillit të Evropës dhe organizmave të tjerë ndërkombëtarë për zgjedhje demokratike"

- Rezultatet për Tiranën më në fund u shpallën pas 32 ditësh, megjithatë, Prokuroria e Tiranës ka nisur dy hetime për të shqyrtuar problemet e listave të zgjedhësve dhe pretendimet se materialet e qendrave të votimit dhe të KZQV-së ishin falsifikuar.

- Megjithëse OSBE/ODIHR-i deklaroi fillimisht në Konkluzionet Paraprake se nuk zotëronte prova për manipulim politik të listave të zgjedhësve ose që problemi mund të kishte ndikuar në rezultatet e zgjedhjeve, prova të mëtejshme e çuan atë në përfundimin se listat e zgjedhësve ishin në fakt më keq se në zgjedhjet e mëparshme.

- Nisur nga shqetësimet e ngritura edhe nga shumë palë në lidhje me ndërthurjen gjithnjë e më të madhe të interesave të biznesit me politikën, kërkohen përpjekje më të mëdha për transparencë, si deklarimi i pasurive dhe vendosja e kodeve të sjelljes dhe etikës.

Që nga raporti i fundit, klima politike pozitive e mëparshme, e dalluar për konsensus, është ngarkuar më shumë për një sërë arsyesh. Së pari, tensionet për shkak të zgjedhjeve, që u shfaqën midis qeverisë dhe opozitës, ashtu si edhe brenda qeverisë dhe brenda opozitës, kanë ndikuar që të gjitha në jetën politike të Shqipërisë. Nga kjo pikëpamje, roli i Prezencës si një promovuese e konsensusit doli edhe një herë në pah, pasi pritja e mirë e projektligjit për kthimin dhe kompensimin e pronave, të paraqitur nga Grupi i Ekspertëve Teknikë i mbështetur nga Prezenca, tregoi se ende ka mundësi të arrihen marrëveshje për çështje themelore. Megjithatë, tensionet e pazgjidhura brenda shumicës socialiste kanë vënë në pikëpyetje vazhdimësinë e qeverisë. Dështimi i kryeministrit Fatos Nano për të siguruar miratimin parlamentar për një ministër të ri të punëve të jashtme, pas dorëheqjes së Ilir Metës më 18 korrik si zëvendëskryeministër dhe ministër i Punëve të Jashtme, e shoqëruar me dorëheqjen e Sokol Nakos, ministër i Shtetit për Integrimin Evropian, do të thoshte se socialistët hynë në zgjedhjet vendore të 12 tetorit si një parti e ndarë, megjithëse të gjithë drejtuesit konkurrues të PS-së arritën të kishin një front të bashkuar të arsyeshëm gjatë fushatës. Shumë shpejt pas zgjedhjeve, shumica qeverisëse u bllokua sërish, kur edhe një votim i dytë më 23 tetor nuk arriti të siguronte miratimin për një ministër të punëve të jashtme, si dhe për një ministër të ri të rendit publik, i cili u detyrua të jepte dorëheqjen. Aktualisht, qeveria po funksionon pa dy ministra kyç, një situatë e përshkruar nga kritikët si antikushtetuese. Disa zyrtarë kryesorë të Partisë Socialiste kanë ndërmarrë përpjekje për ndërmjetësim. Megjithatë, duket se çfarëdolloj zgjidhjeje për krizën e qeverisë do të gjendet vetëm pas kongresit të Partisë Socialiste, ku do të vendoset për kryesinë e partisë. Kongresi zhvillohet një herë në katër vjet dhe këtë herë do të mbahet më 12 dhjetor. Nëse nuk do të gjendet asnjë zgjidhje, atëherë duket se zgjedhjet parlamentare të parakohshme mund të jenë një mundësi. Bisedimet e vazhdueshme me partitë e vogla gjatë kësaj periudhe kanë treguar rëndësinë e tyre të qenësishme. Përfshirja e papritur në bisedime me socialistët e Partisë opozitare Demokrate të Re mund të kishte si pasojë rikonfigurimin e hartës politike. Ky preokupim i qeverisë me ndarjet e saj të brendshme ngadalësoi procesin e reformave. Në mbyllje të raundit të fundit të bisedimeve midis Shqipërisë dhe Bashkimit Evropian për Marrëveshjen e Stabilizim Asociimit (6-7 nëntor), BE-ja shprehu shqetësimin e saj në rritje për ritmin e ngadalshëm të reformave, që rrezikon procesin e negociimit. Komisioni Evropian kritikoi shpërqendrimin e shkaktuar nga çështjet e brendshme politike të vazhdueshme, pasi ky shpërqendrim i ka kanalizuar energjitë larg ndjekjes së rekomandimeve të bëra në takimet e mëparshme. Megjithatë, kryetari i delegacionit të Komisionit Evropian për negociatat bëri të qartë se nuk kishte asnjë arsye që bisedimet të shtyheshin. Zbatimi jo i kënaqshëm i reformave, si ato që kanë të bëjnë me sistemin gjyqësor ose kundër korrupsionit u kritikua, ndërsa progresi i arritur në drejtime të tjera u njoh.


Rezultatet e zgjedhjeve

Arritjet në procesin e reformës zgjedhore dhe vullneti themelor politik i përmirësuar për të zhvilluar zgjedhje të lira, të ndershme dhe demokratike kontribuan në mënyrë të konsiderueshme në një lloj fushate zgjedhore shumë të ndryshme nga të mëparshmet, një fushatë në të cilën kandidatët në të gjithë vendin trajtuan çështje që prekin jetën e përditshme të njerëzve. Në mënyrë të dukshme, çështjet e cilësisë së jetës, si furnizimi me ujë, infrastruktura rrugore, planet urbanistike, jeta qytetare, arsimi dhe shërbimet shëndetësore zunë vend qendror në temat e fushatës së kandidatëve. Fushata në Tiranë u bë shembull për fushatën në pjesën tjetër të vendit. Ndryshimet e dukshme në Tiranë gjatë tre viteve të fundit të bëra nga kryetari aktual i bashkisë Edi Rama (PS), me mbështetjen e donatorëve ndërkombëtarë, i bënë qytetarët e bashkive të tjera të kërkonin më shumë nga kryetarët e tyre. Mënyra e gjetur e kandidatit kryesor të opozitës, Spartak Ngjela (PD), i cili përshkoi përditë në këmbë lagjet e Tiranës, i vuri qytetarët në kontakt me një politikan në një mënyrë që pak njihej më parë. Respekti i ndërsjelltë i treguar nga kandidatët, si dhe mungesa e veprimtarisë politike negative kontribuan në një fushatë të shëndoshë, por prapëseprapë konkurruese. Rezultatet e zgjedhjeve tregojnë se PS-ja ka ruajtur shumicën e vendeve për kryetar bashkie/komune (afërsisht 52 për qind nga 384 njësi të qeverisjes vendore), megjithëse kjo paraqet një humbje prej më shumë se 16 për qind krahasuar me zgjedhjet vendore të vitit 2000. Partia Demokratike (PD) e opozitës kishte rritjen më të madhe në numrin e kryetarëve të bashkive/komunave me më shumë se 13 për qind krahasuar me zgjedhjet vendore të vitit 2000. Këto fitore u arritën kryesisht në zonat urbane të Shqipërisë qendrore dhe në disa zona në jug. PS-ja vazhdoi të synonte fitoren në veri, një prirje e parë tashmë në zgjedhjet parlamentare të vitit 2001. Përsa i përket votës proporcionale, e përdorur për të përcaktuar përfaqësimin e partive në këshillat e bashkive dhe komunave, PD-ja arriti përafërsisht të njëjtat rezultate me ato të vitit 2000, duke fituar pak më shumë se 32 për qind, ndërsa PS-ja humbi afërsisht 9 për qind, kryesisht në favor të partive të vogla së bashku. Rezultatet proporcionale tregojnë një elektorat pak a shumë të ndarë në mënyrë të barabartë në tre pjesë, me krahun e majtë (PS dhe partitë e tjera të vogla të majta në Kuvend) që kap 52 për qind të votës së përgjithshme.

Të marra së bashku, rezultatet e zgjedhjeve tregojnë një vend me një ndarje të hartës politike më pak të theksuar se më parë. Edhe pse mënyra tradicionale e votimit që tregon fuqinë e PD-së në veri dhe PS-së në jug është ende e dukshme, fitoret e arritura nga të dyja partitë kryesore e bëjnë këtë dallim më pak të dukshëm.


Procesi i reformës zgjedhore

Komisioni Dypalësh (Bipartizan) arriti të trajtonte pothuajse të gjitha rekomandimet e OSBE/ODIHR-it të bëra pas zgjedhjeve parlamentare të vitit 2001, duke përfshirë procesin e ankesave dhe apelimeve, rolin e shtetit në zgjedhje, rolin e policisë, ekuilibrimin e medias, përbërjen e koalicioneve dhe listat e zgjedhësve. PS-ja dhe PD-ja u zotuan të vazhdonin procesin e reformës zgjedhore para zgjedhjeve të ardhshme parlamentare (të parashikuara për në qershor 2005) për të trajtuar çështjet e natyrës së sistemit zgjedhor, financimit të fushatës dhe kufijve të zonave zgjedhore.

Suksesi i procesit të Komisionit Dypalësh (Bipartizan) çoi më në fund në uljen e tensioneve politike në periudhën para fushatës zgjedhore. Ndonëse partitë mbetën konkurruese, ato prapëseprapë shfaqën vullnet politik për të siguruar zgjedhje të mira. Vullneti i pamjaftueshëm politik, siç është vërejtur edhe në raportet e kaluara të OSBE/ODIHR-it, kishte dëmtuar zgjedhjet e mëparshme shqiptare. Pavarësisht nga ekzistenca e këtij vullneti dhe suksesit të procesit të reformës zgjedhore, disa çështje që ishin zgjidhur në mënyrë të suksesshme nëpërmjet konsensusit, u bënë problematike gjatë fushatës. Çështja e një Komisioni Qendror të Zgjedhjeve (KQZ) të paekuilibruar politikisht, financimi i vonuar për fushatën zgjedhore të partive politike dhe ndryshimet e propozuara për rregullat mbi policinë rritën dyshimet e opozitës se shumica qeverisëse, përmes nxjerrjes së njëanshme të akteve normative nga Këshilli i Ministrave, po përpiqej të abuzonte me pozicionin e saj për t'i garantuar vetes një rezultat të favorshëm. Ndërhyrja e Prezencës e mbështetur nga Misioni i Vëzhgimit të Zgjedhjeve të ODIHR-it ndihmoi në sigurimin e lëvrimit nga qeveria të fondeve të fushatës zgjedhore dhe në sigurimin e dislokimit të forcave të policisë në zbatim të rregullave, të cilat ishin miratuar me konsensus. Megjithatë, përpjekjet e Prezencës për të mbështetur Presidentin në vendosjen e një Kodi Sjelljeje për të gjitha partitë në zgjedhje dhe në përpjekjet për të zgjidhur çështjen e ekuilibrimit në KQZ, nuk patën sukses.

Megjithatë, periudha paszgjedhore tregoi edhe një herë natyrën e zgjatur dhe konfliktuale të zgjedhjeve shqiptare. Paaftësia, çorganizimi dhe obstruksionizmi politik - duke përfshirë përdorimin e pakicës bllokuese në vendimmarrje - krijuan një situatë jo të kënaqshme në Tiranë, ku jeton 30 për qind e elektoratit. Pas një lloj ngurrimi për të ndërhyrë në një fazë më të hershme, KQZ-ja mori përsipër administrimin e rezultateve nga Komisioni Zgjedhor i Qeverisjes Vendore (KZQV) të Tiranës më 24 tetor dhe vendosi të shqyrtojë çdo kuti votimi dhe ankesat përkatëse. Siç është vërejtur edhe në Raportin e Katërt të Përkohshëm të OSBE/ODIHR-it, problemet kryesore dhe vonesat në Tiranë rrezikuan minimin e vlerësimit fillestar pozitiv të vëzhguesve, në të cilin fillimisht deklarohej se këto zgjedhje "shënuan një progres të mëtejshëm në përputhje me standardet dhe angazhimet e OSBE-së, Këshillit të Evropës dhe organizmave të tjerë ndërkombëtarë për zgjedhje demokratike". Rezultatet për Tiranën më në fund u shpallën pas 32 ditësh, megjithatë, Prokuroria e Tiranës ka nisur dy hetime për të shqyrtuar problemet e listave të zgjedhësve dhe pretendimet se materialet e qendrave të votimit dhe të KZQV-së ishin falsifikuar.

Polemika rreth listave të zgjedhësve mbetet problemi më i diskutueshëm, që prek në mënyrë të veçantë Tiranën dhe Durrësin, qytetin e dytë të Shqipërisë. Megjithëse OSBE/ODIHR-i deklaroi fillimisht në Konkluzionet Paraprake se nuk zotëronte prova për manipulim politik të listave të zgjedhësve ose që problemi mund të kishte ndikuar në rezultatet e zgjedhjeve, prova të mëtejshme e çuan atë në përfundimin se listat e zgjedhësve ishin në fakt më keq se në zgjedhjet e mëparshme. Prezenca e ka studiuar problemin në mënyrë aktive dhe së bashku me ODIHR-in, po analizon mënyrat e trajtimit të mangësive në të ardhmen e afërt dhe po planifikon programin e punës, duke pasur parasysh edhe mundësinë e zgjedhjeve parlamentare të parakohshme. Pasi të kryhet një analizë e nevojshme dhe më e gjerë për të parë se si funksionoi në praktikë Kodi i Ri Zgjedhor dhe pasi të qetësohet situata e brendshme politike, procesi i reformës zgjedhore mund të vazhdojë në përputhje me angazhimet e mëparshme politike. Prezenca është e përgatitur të vazhdojë të japë mbështetjen e saj dhe të ofrojë lehtësim si më parë dhe ka filluar që tani planifikimin praktik dhe punën që lidhet me të.


Shteti ligjor. Lufta kundër krimit të organizuar dhe trafikimit

Një shqetësim i madh për Prezencën, bazuar në përfundimet e raportit, është nevoja gjithëpërfshirëse për më shumë transparencë për të zvogëluar padrejtësitë dhe arbitraritetin e sistemit gjyqësor, që vjen nga efektet korruptuese të abuzimit të influencës dhe konflikteve të interesit. Fushat që kërkojnë më shumë vëmendje përfshijnë pjesëmarrjen më të gjerë të publikut në hartimin e ligjeve, publikimin e vendimeve gjyqësore dhe përcaktimin e mënyrave më transparente për ndarjen e çështjeve mes prokurorëve dhe gjyqtarëve në prokurori dhe gjykata. Dobësia e shërbimeve noteriale, e përshkruar tashmë në raportin e mikrosistemit të bordit monitorues anti-korrupsion të qeverisë, është një tjetër fushë shqetësuese, duke pasur parasysh ndikimin e saj të veçantë në procesin e regjistrimit të pronave. Megjithatë, siç është vërejtur edhe në raportet e mëparshme të Prezencës dhe siç është theksuar nga Departamenti Amerikan i Shtetit në Raportin e tij për Trafikimin për vitin 2003, suksesi i vërtetë mund të arrihet vetëm nëpërmjet procedimit të suksesshëm të atyre që arrestohen duke u dhënë dënimin e duhur. Prandaj, ndjekja e këtyre rasteve nga Prezenca duhet të sigurojë më shumë njohuri të plota për fushat që mund të kërkojnë forcim të mëtejshëm ose më shumë mbështetje.


Përfundimet

Pavarësisht nga shenjat relativisht pozitive të zhvillimit në strukturën e përgjithshme institucionale të vendit dhe forcimit të elementëve themelorë të shtetit, vendi vuan nga dobësia e vazhdueshme në fushën e çështjeve të drejtësisë dhe atyre të brendshme, në veçanti përsa u përket mjeteve për të luftuar korrupsionin dhe krimin e organizuar. Ndërsa qeveria ka filluar të ndërmarrë hapa aktivë dhe strategji të gjithanshme në këtë fushë, zbatimi i tyre, siç është vërejtur në mënyrë të përsëritur, është i ngadaltë dhe vuan nga mungesa e vendosjes së përparësive. Ky përparim i ngadaltë, për shkak gjithashtu të preokupimit të vazhdueshëm me konfliktet e brendshme politike, ka rrezikuar çuarjen më tej të procesit të Stabilizim Asociimit, siç është theksuar së fundi nga Bashkimi Evropian. Nisur nga shqetësimet e ngritura edhe nga shumë palë në lidhje me ndërthurjen gjithnjë e më të madhe të interesave të biznesit me politikën, kërkohen përpjekje më të mëdha për transparencë, si deklarimi i pasurive dhe vendosja e kodeve të sjelljes dhe etikës.

[Albo]

Barry: Qeveria, KQZ dhe partitë prishën zgjedhjet

Shefi i Misionit Vëzhgues të ODIHR-it, së bashku me kreun e prezencës së OSBE, deklaruan se listat duhet të rregullohen, por ata thanë se është e pamundur që të përmirësohen për zgjedhjet e 28 dhjetorit. Ata thanë se vendimi i Kolegjit Zgjedhor ishte produkt i punës së KZQV-së së Tiranës dhe u shprehën se nuk janë të sigurt për mënyrën se si do i menaxhojë zgjedhjet KZQV-ja e re

Shefi i Misionit të Vëzhguesve të ODIHR, Robert L.Barry tha në një konferencë për shtyp se listat zgjedhore duhet të rishikohen, pasi kanë probleme të shumta, por ai deklaroi se një gjë e tillë nuk duhet të bëhet me listat e votimit për zgjedhjet e 28 dhjetorit. Ai tha se një gjë e tillë është e pamundur, pasi kërkon shumë kohë dhe para në dispozicion. Barry, së bashku me kreun e prezencës së OSBE-së në vendin tonë, Osmo Lipponen thanë se fajtorë për prishjen e procesit zgjedhor në kryeqytet janë qeveria, Komisioni Qendror i Zgjedhjeve dhe partitë politike.

Ata deklaruan se është e patolerueshme që të lejohen gabimet e 12 Tetorit. Barry tha se vendimi i Kolegjit Zgjedhor, ishte produkt i punës së bërë nga Komisioni Zgjedhor i Qeverisjes Vendore. Shefi i prezencës tha se vendimi për shkarkimin e KZQV-së së Tiranës është një kompetencë e Komisionit Qendror të Zgjedhjeve, ndaj dhe deklaroi se nuk mund të bëheshin komente për të. Ai gjithashtu u shpreh se nuk janë të sigurt nëse komisioni i ri do të jetë në gjendje që të menaxhojë punën. Barry tha se koha e shkurtër në dispozicion dhe nevoja për trajnim për ta, sjell këtë pasiguri. "Unë nuk e vë në dyshim vendimin e zotit Celibashi, por nuk jemi të sigurt nëse KZQV e re do të jetë në gjendje të kryejë detyrat në nivelin e duhur profesional," tha Berry. Shefi i vëzhguesve tha se: "Ne do të kërkojmë bashkëpunim të të gjithë këtyre elementëve për të mundësuar ndryshimet e listave, të paktën për zgjedhjet e përgjithshme."

Zgjedhjet e 28 dhjetorit do të vëzhgohen nga 30 ekipe OSBE/ODIHR-it, ku shumica prej tyre kanë qenë më parë në Shqipëri. "Ne shpresojmë që rezultati i këtyre zgjedhjeve të mos jetë i njëjtë me atë të 12 dhjetorit, por nuk mund të bëjmë dot parashikime", u shpreh Lipponen. Ambasadorët Berry dhe Lipponen kanë zhvilluar takime edhe me kryetarin e Partisë Demokratike Sali Berisha si dhe me kryeministrin Fatos Nano. Ambasadori Berry është ftuar nga KQZ të marrë pjesë në monitorimin e ribërjes së zgjedhjeve në disa qendra zgjedhore në Tiranë.

[Albo]

Barry shmang vlerësimin për Celibashin dhe KQZ-në

Shefi i Misionit të Vëzhguesve të OSBE/ODIHR në Shqipëri, Robert Barry, është përpjekur të shmangë vlerësimin e tij mbi kreun e KQZ-së, Ilirjan Celibashi, pas interesimit të medias se në çfarë niveli profesional e shihte ai kreun e institucionit zgjedhor në Shqipëri kur vendimi i Kolegjit Zgjedhor i ka kthyer mbrapsht 118 qendra votimi për rivotim. Për më tepër Barry-t i është kërkuar të komentojë edhe akuzën e fundit nga kryetari i PD-së Berisha mbi manipulimin e një vendimi me katër firma kundrejt pesë të përcaktuara nga ligji që pati si pasojë dhënien e mandatit një kreu të minibashkisë dhe këshillit bashkiak të njësisë 7 në Tiranë. Barry nga ana e tij pranoi se është njohur me problemin gjatë një takimi me kryetarin e PD-së, Sali Berisha, por theksoi se për këtë punë kishte edhe një vendim të Kolegjit Zgjedhor, i cili nuk ka marrë parasysh kërkesën e opozitës.

Në të vërtetë, Kolegji Zgjedhor duket të ketë vepruar në bazë të një dokumenti të falsifikuar që i është dhënë nga Celibashi pasi herën e parë, fleta e vendimit të KQZ-së së datës 18/11/2003 ka vetëm katër firma të shënuara pasi Tomor Malaj siç ka qenë në dijeni i gjithë opinioni dhe komisioni, ka shkuar jashtë shtetit në Itali për vizitë mjekësore dhe ka munguar në mbledhjen e asaj kohe.

Kolegjit Zgjedhor i është dërguar një vendim i falsifikuar për të marrë në gjykim dhe kjo ka dalë në pah vetëm tani. Kjo për shkak se administrata e KQZ-së nuk u ka dhënë vendimin e saj menjëherë palëve të interesuara dhe e ka bërë këtë vetëm në datën 3 dhjetor kur ishte dhënë edhe vendimi i Kolegjit. Ka qenë ky falsifikim i cili është denoncuar dje dhe tek Presidenti nga përfaqësuesit e opozitës. Ky denoncim i është bërë edhe OSBE/ODIHR që ka shmangur komentet mbi faktin e mësipërm.

[*DJ-ALDO*]

Edhe Barry na doli socialist.