Shkolla dhe Kongresi i Manastirit

[dodoni]

Pas rrahjeve dhe shkatërrimit të ditëve të fundit, sot priten protesta të reja të dhunshme në qytet

Manastir, kërcënime me djegie

Ish-zëvendësministri shqiptar: Duan të djegin e godinën e Kongresit të shkronjave shqipe

Ylber Lili

MANASTIR - Ndërsa në rajonin e Likovës në 22 fshatra shqiptare vazhdon situata e rënduar, orë të vështira dhune po kalojnë edhe shqiptarët në qytetin e Manastirit. Në qytetin e njohur si qyteti i shkronjave shqipe, ditët e fundit është rikthyer huliganizmi i vitit 2001.
Nxënësit shqiptarë të Manastirit, Prilepit dhe Prespës po tentojnë të luftojnë analfabetizmin, rreziku prej të cilit vjen si rezultat i mungesës së objekteve për mësim në gjuhën shqipe. Por bashkëmoshatarët e tyre maqedonas kanë vërshuar rrugëve në tentativë për të ndalur çdo përpjekje të tillë. Edhe Ministria e Arsimit ka hasur të rezistencë të fuqishme nga nacionalizmi verbal maqedonas, që kundërshton hapjen e një paraleleje në gjuhën shqipe në Manastir.
Gjimnazistët shqiptarë të Manastirit, Prilepit dhe Prespës u përgatitën që këtë vit shkollor ta nisin mbarë në gjuhën amë. Por disa ditë pas fillimit të shkollës, rrugët e Manastirit janë mbushur me parulla antishqiptare. Nxënësit maqedonas të ndihmuar dhe nga ekstremistë të këtij nacionaliteti kanë përdorur të gjitha mënyrat për të penguar uljen në bankat e shkollës të nxënësve shqiptarë në gjimnazin e Manastirit.
Protestat e dhunshme që kanë shënuar thellimin e antagonizmave mes dy etniteteve, pritet të përshkallëzohen gjatë ditës së sotme. “Sot maqedonasit kanë paralajmëruar një tjetër grevë, ne i frikësohemi se mund të ndodhë më e keqja, shkatërrimi nga ana e maqedonasve i godinës së Kongresit, kemi të dhëna se duan t’i venë zjarrin - u shpreh dje pasdite në një prononcim për “Shekullin” Muharrem Nexhipi, ish-zëvendësministër i Shëndetësisë së vendit nga ky qytet.

Z.Nexhipi shtoi se situata është vërtet alarmante pas dhunës së ditëve të fundit, ku u plagosën dy nxënës shqiptarë, disa prindër, si dhe u thyen dyert dhe xhamat e godinës së Kongresit të Shkronjave Shqipe. Kërcënimet për shkatërrim të godinës kanë ardhur nga shoqata të ndryshme me përkatësi maqedone që veprojnë në qytet.
Shqiptarët e Manastirit përjetojnë në mënyrë të përsëritur të tilla trauma. Nxënësit shqiptarë janë privuar që të mësojnë në gjuhën e tyre në një shkollë me maqedonasit. Nuk ka mjaftuar kjo. Nuk dëshirohet as hapja e një paraleleje në gjuhën shqipe në gjimnazin e Manastirit. Rrugëdalja e vetme për nxënësit që kanë dashur të studiojnë në gjuhën shqipe ishte sigurimi i një ambienti më vete me kushte elementare për të zhvilluar mësim. Godina e Kongresit ka qenë më e përshtatshmja. Por dy ditë më parë turma të rinjsh dhe ekstremistësh maqedonas kanë dalë nëpër rrugët e qytetit dhe kanë sulmuar godinën duke nxjerrë jashtë nxënësit shqiptarë.


Shqiptarët të privuar të mësojnë në gjuhën amë

“Thjesht dëshiroj që fëmija im të arsimohet në gjuhën e tij, në gjuhën shqipe, - i tha dje “Shekullit” Arifi, veteriner nga Prilepi, prind i një nxënësi në shkollën e Manastirit. Duke vazhduar, ai shprehet se “kjo që po ndodh me fëmijët tanë është një dëshmi reale që maqedonasit as që duan t’ia dinë për bashkëjetëse”. “Këta nuk duan në asnjë mënyrë që ne të ulemi në bankat e shkollës për të mësuar në gjuhën shqipe”, - thotë një tjetër prind.
Ka 15 vjet që komuniteti shqiptar në këtë qytet kërkon një strehë për të mësuar fëmijët e vet në gjuhën shqipe. Mohimi i fundit u është bërë pikërisht në godinën-simbol të alfabetit shqip, në ndërtesën historike të Kongresit të Manastirit.
Fillimisht ekstremistët maqedonas kanë demonstruar nëpër rrugë duke mbajtur në duar flamujt maqedonas dhe duke hedhur parulla antishqiptare. Ndjekja e mësimit në godinën e Kongresit është konform ligjeve dhe rregullave të këtij shteti. Një vendim i Ministrisë së Arsimit i lejon nxënësit shqiptarë të shkollave të mesme të ndjekin mësimin në gjuhën shqipe në ndërtesën historike.
Drejtori i Arsimit të Mesëm në Ministrinë e Arsimit të Maqedonisë, Agim Fazliu, rreth kësaj ngjarje është shprehur para gazetarëve: “Ne si Ministri Arsimi kërkojmë zbatimin e vendimit të arsimit të mesëm të gjuhës shqipe jo vetëm në Manastir, por edhe në Shkup. Këtë ne e shohim si një nevojë immediate dhe kemi menduar për të gjetur zgjidhje racionale…. Maqedonasit duhet të heqin dorë nga emocionet e paragjykimet. Vendosja e nxënësve shqiptarë në ndërtesën e Kongresit të Manastirit është zyrtarizuar nga ana jonë.


Në prag të përvjetorit të Kongresit

Manastirasit shqiptarë mendojnë se e gjithë kjo urrejtje nuk është e rastësishme pikërisht gjatë këtyre ditëve. Më 14 nëntor bëhen 95 vjet nga mbajtja e Kongresit të Manastirit, i cili njihet edhe si Kongresi i alfabetit të gjuhës shqipe. Në përgatitjet e jubileut të Kongresit, kryetar komisioni është caktuar numri dy i qeverisë së Maqedonisë Musa Xhaferi. Edhe institucionet zyrtare maqedone nuk ngurojnë të japin vlerësime rreth përgatitjes së manifestimeve, por shqiptarët e Manastirit janë skeptikë lidhur me këto deklarime. “Këta janë mësuar të gënjejnë, tjetër thonë e tjetër veprojnë”, - është mendimi i përgjithshëm ndër shqiptarët e kësaj zone. Askush nga autoritetet maqedone nuk dha një mesazh drejt popullatës së tyre që të ndërpresin sulmet e këtyre ditëve në Manastir. Politikanët lokalë shqiptarë janë të bindur se nxënësit e shkollave janë thjesht mburoja e skenarëve politikë antishqiptarë.


Tri herë sulme kundër pronave të shqiptarëve

Manastiri historikisht i populluar me shqiptarë ka provuar disa herë sakatosje, shpërngulje e rrafshime shtëpish. Shqiptarët nuk i harrojnë shpërnguljet masive të viteve ‘50, ku pas një operacioni të tmerrshëm të maqedonasve ata u detyruan të lënë vatrat e tyre, duke mos e kthyer me kokën prapa. Mbi 30 mijë shqiptarë në atë periudhë u larguan në drejtim të Turqisë si pasojë e brutalitetit sllavo-maqedonas të asaj kohe. Largimi me dhunë i shqiptarëve hapi portat e qytetit, si dhe të zonave të tjera për etnitete joshqiptare ku me shumicë ishin maqedonasit. Kjo mënyrë represioni bëri që shqiptarët të konsiderohen pakice në vendin e tyre të stërgjyshërve. Në vitin 2001, mësymja brutale ndaj shtëpive të shqiptarëve dhe pasurisë së tyre në këtë qytet u përsërit. Prilli dhe qershori i vitit 2001 janë karakterizuar nga një varg ngjarjesh rrëqethëse. Shtëpi dhe dyqane të shqiptarëve u shkatërruan pas protestave antishqiptare. Më 4 qershor, huliganët maqedonas të ndihmuar dhe nga policia i vunë flakën shtëpisë së Muharrem Nexhipit kundërkandidatit të presidentit aktual Boris Trajkovski. Statistikat e asaj periudhe flasin se janë djegur e shkatërruar mbi 110 shtëpi e dyqane të pronarëve, si dhe iu është vënë flaka dy xhamive.

[dodoni]

Themelohet Këshilli për shënimin e 95-vjetorit të Kongresit të Manastirit

Shkup, 15 shtator - Qeveria e Maqedonisë ka themeluar një këshill për të nderuar Kongresin e Manastirit si datë historike e kombit shqiptar. Më 14 nëntor të këtij viti do të tubojë në këtë vend historik personalitetet e shquara nga trojet shqiptare për të përkujtuar 95-vjetorin e themelimit të alfabetit shqip ose Kongresin e Manastirit.
Këtë këshill e kryeson zëvendëskryeministri në Qeverinë e Maqedonisë Musa Xhaferi, i cili merr përsipër hartimin e programit për shënimin e kësaj ngjarjeje që për herë të parë do të shënohet në Maqedoni. Anëtarë të tjerë të Këshillit janë ministri i Kulturës Bllagoje Stefanovski, ministri i Arsimit, Aziz Pollozhani, akademik Luan Starova, shkrimtarët Ali Aliu, Meto Jovanovski dhe historiani Reshat Nexhipi.
Qeveria e Maqedonisë për herë të parë jep lejen dhe fondet për manifestimin e një date historike që u përket të gjithë shqiptarëve

[dodoni]

Nuk duhet zbatuar standarde të dyfishta në Maqedoni nëse për problemin e Likovës u rrethuan dhe malltretuan 25 fshatra nga policia dhe ushtria ashtu duhet të bëhet edhe tani në Manastir për të ndaluar terroristëst e fëmijëve, shkollave dhe kulturës në Manastir.
Pamvarësisht këtyre më duket se jemi populli i vetëm në Europë që hala i gëzohemi hapjeve të shkollave në gjuhë tonë, prandaj edhe duhet gëzuar duke pasur parasysh sakrificat që shqiptarët e këtyre anëve i kanë bërë vetëm e vetëm për të hapur shkolla në gjuhë të nënës, deri tani shekulli i 21-të, me gjithë ato shpërngulje të dhunshme dhe asimilime.
Me sa e di unë në këtë rajon ka edhe shqiptar të krishterë bukur si shumë.
Edhe një lajm i mirë përvjetori i Kongresit të Manastirit dhe alfabetit shqip.
Përshëndetje

[dodoni]

Prindërit dhe nxënësit maqedonase protestuan kundër arsimit shqip në Shkup dhe në Manastir

Shkup, Manastir, 18 shtator - Prindërit maqedonas kanë protestuar edhe dje në Shkup kundër një vendimi të Ministrisë së Arsimit për të hapur një klasë më mësim në gjuhën shqipe në shkollën ekonomike të Shkupit, ku më parë kanë mësuar vetëm nxënës maqedonas. Ata e bllokuan rrugën kryesore që çon drejt Qeverisë maqedonase. Protestuesit kërkuan që në këtë shkollë të gjitha paralelet t'u takojnë nxënësve maqedonas! Gjatë protestave janë rrahur dy nxënës shqiptarë Nexhat Murtezani dhe Abdyl Emërllahu, të cilët janë dërguar për shërim në Klinikën universitare, por sipas mjekëve jeta e tyre nuk është në rrezik.
Protesta ka pasur edhe në qytetin e Manastirit, ku disa mijëra nxënës dhe prindër të nacionalitetit maqedonas kanë protestuar rrugëve të Manastirit kundër hapjes të një paralele më mësim në gjuhën shqipe. Gjatë protestave janë thyer pothuajse të gjitha dritaret e ndërtesës ku është mbajtur Kongresi i Alfabetit Shqip në Manastir. Në këtë objekt ishin të vendosur nxënësit shqiptarë, pasi ata nuk u lejuan të mësojnë në gjimnazin e qytetit, apo në ndonjë shkollë tjetër në Manastir.
Nxënësit maqedonas kanë thënë do ta bojkotojnë mësimin dhe do të protestojnë deri atëherë, kur ministri i Arsimit Aziz Pollozhani do ta tërheq vendimin e tij për hapjen e paralelës shqipe në Manastir.


Janë në vete këta budallenj, ky është një rast i paprecedencë në botë. Turma njerëzish ngrihen e protestojnë kundër shkollimit të një pjese tjetër njerëzish, çfarë llogjike ka këtu. Këta kanë rrëshqitur nga mendja fare, vetëm se më bën përshtypje shumë heshtja e ndërkombëtarëve kur për një problem sado të vogël shqiptar ata na mbysin me deklarata kurse në rastet kur shkilen të drejtat tona hapur të gjithë fusin veshët në lesh e qorrohen, nuk shohin gjë, turp për ndërkombëtarët.
Pa marrë parasysh këto protesta shkollat do të hapen dhe shqiptarët do të vazhdojnë edukimin e tyre, nuk ka kush tia ndaloj një gjë të tillë.
Përshëndetje

[dodoni]

Disa qarqe politike në Tiranë e Prishtinë që u shprehën e besa edhe punuan hapur kundër AKSH-së këto ditët e fundit, duhet që të shprehen dhe punojnë tani duke i shtyrë edhe sllavo-maqedonasit që në të njëjtën mënyrë të shprehen dhe punojnë kundër atyre organizatave shoviniste antishqiptare të tyre (si kjo LÇM,edhe pse AKSH nuk mund të futet në një thes me to për shkak se ajo nuk është kundër kombeve tjera përveç mbrojtjes së të drejtave kombëtare shqiptare), dhe të zgjidhin edhe këto probleme të shkollës dhe të të drejtave shqiptare atje.

[DYDRINAS]

Ndonëse një nga ndërtesat më të rëndësishme historike, shtëpia ku u mbajt Kongresi i Manastirit, është drejt rrënimit.

Manastir, rrënimi i ndërtesës së Kongresit

Bardhyl Berberi

Ende pa u tharë mirë boja e nënshkrimit të rezolutës së Ministrave të Kulturës së rajonit për ruajtjen e vlerave të trashëgimisë kulturore, ajo çka të bie në sy, menjëherë sapo shkon në vendin fqinj, Maqedoni, është indiferenca e theksuar karshi monumenteve kulturore shqiptare. Ka shumë syresh, që dalëngadalë po e humbin shkëlqimin e dikurshëm, duke larguar vizitorin dhe duke rrezikuar të harrohen, jo vetëm ato, por edhe historia që bartin. Një ndër to edhe më e rëndësishmja është ndërtesa historike e Kongresit të Manastirit, aty ku u themelua alfabeti shqiptar në nëntor të vitit 1908, ku filloi koha e re e gjuhës shqipe. Gjthçka në mëshirë të fatit. Ndërsa sheh këtë ndërtesë historike, të kalojnë ndër mend ato vite të vështira, që mblodhën së bashku personalitete si Fishta, Mjeda, Frashëri etj. Kjo ndërtesë historike që nga viti 1968, kur i është vendosur pllaka përkujtimore nuk ka parë asnjë investim. Ndonëse ndërtesa është në listën e monumenteve të kulturës që mbrohen nga shteti, askush nuk ka menduar për të. Pamja e ndërtesës është e mjerueshme sidomos në ambientet e brendshme. Kulmi i ndërtesës është rrënuar krejt, po kështu edhe ambientet e brendshme, mes tyre edhe salla ku është mbajtur Kongresi i Manastirit. Gjithçka është jashtë funksionit dhe hyrja brenda objektit paraqet rrezikshmëri. Shiu dhe dëbora që bien jashtë, futen brenda ambienteve të ndërtesës. Historiani dhe gazetari i Manastirit, Qenan Hasani, thotë për gazetën “Shekulli” se para disa muajve erdhën disa specialistë të entit të muzeve dhe galerive të Maqedonisë dhe pasi panë gjëndjen e mjerueshme të kësaj ndërtese, mbajtën shënime dhe bënë matje. Por prej asaj dite, rreth 8 muaj më parë, nuk është parë më asnjë njeri të kalojë aty pari. Hasani thotë se pas shkatërrimit të kulmit të çatisë po rrënohen edhe muret anësore, gjë që do të sjellë shkatërrimin e plotë të ndërtesës historike. Por në Maqedoni ka dhe shumë monumente të tjera të kulturës shqiptare, të cilat nuk mbrohen me ligj nga shteti maqedonas. Drejtori i Qendrës Nacionale për Monumentet e kulturës së Maqedonisë, Bexhihudin Shehapi, thotë se të mbrojtura me ligj janë 45 objekte si xhami, tyrbe, hane, hamame, bezistanet, kullat, urat, sahati kullë, lagjia e Çairit etj. Historiani Skënder Hasani thotë se në këto 15 vjetët e pluralizmit nacionalistë sërbë dhe maqedonas kanë shkatërruar shumë objekte shqiptaro –ilire nën preteksin se shqiptarët e vendosur në Maqedoni janë të ardhur. Sipas tij duhet të mbrohen nga shteti disa objekte që janë bërë emblematike në historinë e popullit shqiptar si ndërtesa e Kongresit të Manastirit, shtëpia e patriotit të madh shqiptar Dervish Hima në Ohër, shtëpia e Nënë Terezës në Shkup, shtëpia e djalit të dytë të Ismail Qemalit, Qazim bej Vlorës, që ka jetuar në Strugë, aty ku ndodhet edhe varri i tij, shtëpia e Derrallajve në Tetovë apo shtëpia e Kumbarajve në Shkup … Por në Ministrinë e Kulturës së Maqedonisë mungesën e ruajtjes më ligj të këtyre monumenteve të kulturës dhe historisë shqiptare në Maqedoni e arsyetojnë me faktin se ata nuk i ndajnë monumentet kulturore mbi baza nacionale. Të gjitha do të shikohen në total…

Gazeta Shekulli
12/11/2006


Krahas ketyre objekteve te cituara, mendoj se ka dhe nje sere objektesh te tjera, te cilat koha i ka harruar dhe do te ishte ne te mire te kombit shqiptar qe ato te dilnin ne drite.

Sic del dhe nga ky shkrim, duket se qeveria shqiptare dhe ministria perkatese, duhet te bashkepunojne me qeverine e Kosoves dhe faktoret shqiptare ne Maqedoni dhe Mal te Zi, per te krijuar fondin kombetar te mbrojtjes dhe mirembajtjes se monumenteve te historise dhe kultures shqiptare ne te gjithe rajonin.

Deri sa u gjenden fonde per te rindertuar nje kishe serbe ne Kosove, pse nuk qenka e mundur qe te gjenden fonde dhe per dhjetera a qindra objekte me vlera shume te larta kombetare ne Maqedoni?
Dhe shqiptaret ne Maqedoni duhet te tregojne nje vleresim me te madh per pasurite kombetare qe i shohin tek rrenohen dhe nuk marrin mundimin te mbledhin fonde per rindertimin dhe mirembajtjen e tyre!
Nese pranon perkatesine kombetare shqiptare atehere do te duhet te pranosh dhe detyrimet qe rrjedhin prej saj ne te gjitha drejtimet!

[faiksmajli]

Ah more Qazim...! Ty ke plotesishte te drejte per keto qe thua por, koha sikur na ka harruar vetem ne shqiptareve. Kombi yne i lashte sikur eshte ne krize te gjithembarshme, sikur po jetojme e po veprojme pa koke. Aq shume do te duhej te behej per trashegimine tone kombetare. Te tjeret i bejne nga balta keto gjera identiteti , i ruajne e i ngrisin larte. Nuk kam shpjegim perse ndodhin keto gjera qe po na kushtojne shtrenjte.
Na mbetet vetem te shpresojme se do te behet me mire.