Miku im folkloristi suedez Dr. Doc. Sven-Bertil Jansson, i cili e njeh personalisht edhe Fatos Arapin, me shkruan në një E-mail (përkthim shqip pas tekstit suedisht)
"Det är svårt att yttra sig om din idé om sångens ursprung i 1100-talet. Det går säkert att argumentera för den, men väl knappast att bevisa. Sambandet mellan sång och historiska händelser är ofta mycket svårt att fastställa när sångens detaljer är så allmänna och antagligen inte okända i andra episka sammanhang. Jag kan ju inte läsa sången på albanska men jag har läst den version på franska som finns i Chansonnier épique albanais. Noterar att det inte är stora likheter med den skandinaviska balladen. Den och den albanska har sannolikt inte med varann att göra utom i själva motivet med hjälten som avvärjer en fara i kamp mot en hotande gestalt. Ser också att det finns ett släkthedersmotiv i Gjergj ("l´honneur de ma maison") som väl kanske är typiskt för denna tradition. Vidare att "bailli" (det franska ordet för bailoz, brukar översättas med "fogde") är "morisk". Så varifrån kommer han, var ligger andra sidan av havet?
En sak som jag tycker är slående är den starka känslosamhet som finns i sången (och väl i andra albanska/balkanska sånger?)
Det innerliga förhållandet mellan bror och syster t ex. Och det starka understrykandet av tragiken i slutet av sången. Det är gripande på ett annat sätt än de skandinaviska balladernas tämligen hårdkokta stil."
Shqip:
"E kam shumë të vështirë të jap komente lidhur me mendimin tënd për përcaktimin e burimit të këngës në shekullin XII. Mund të argumentosh për këtë, por jo ta provosh. Lidhjet midis këngës dhe ngjarjeve historike përcaktohen vetëm me vështirësi kur të dhënat e këngës janë aq të përgjithshme dhe me gjasë jo të panjohura në rrethana të tjera epike. Sic dihet unë nuk mund të lexoj këngën në gjuhën shqipe, ndërsa versionin në gjuhën frenge e kam lexuar në Chansonnier épique albanais. Po shënoj se nuk ekzistojnë shumë detaje të ngjashme me baladën skandinave. Balada jonë dhe balada shqiptare më duket se nuk kanë të bëjnë me njeritjetrën përvec motivit të heroit i cili e eviton fatkeqësinë duke luftuar kundër një figure kërcenuese. Unë kuptoj se në këngën e Gjergj Elez Alisë ekziston edhe motivin e nderit të familjes ("l'honneur de la maison"), sigurisht tipike për këtë traditë. Edhe se "bailozi", frengjisht "bailli" që interpretohet në France si "qehaja", "sekuestrues", është fjalë "moriane" (d.m.th. nga arabët, U.Q). Kështu, nga ku po vjen bajlozi? Cila është ana tjetër e detit?
Një gjë shumë e dukshme është paosi, emocionet e forta, që përshkojnë këtë këngë (dhe sigurisht edhe këngë të tjera shqiptare - ballkanike?) Për shembull në lidhjet plot dashuri midis vëllaut dhe motrës. Gjithashtu se si kjo këngë e thekson tragjikën e madhe në fund të këngës. Kjo këngë është shumë prekëse, sidomos duke e krahasuar me stilin mjaft të vrazhdë të baladave skandinave."
Kështu shkruan miku im, specialist i këngëve mesjetare skandinave. Ai nuk ka përvojë nga këngët ballkanike, prapë më duket se shënimet e tij janë me vlerë.
Komentet e anëtarëve të Forumit janë shumë të mirëpritura!
Përgjigju Duke Cituar
) te te gjitheve per gjithe punen qe ke sjelle ketu. kisha shume vite pa lexuar gjergj elez aline dhe u dashurova serish me te.
) ,mbushem me jete dhe kerkoj te gjej nje gjergj qe i duhet aq shume vendit tim.
)
Krijoni Kontakt