Johan Volfgang Gëte

[Cupke_pe_Korce]

Un' ik,ti qan e dot s'largohesh
mes lotesh ben te me shikosh,
por c'lumturi te dashurohesh
dhe c'lumturi te dashurosh!

duhet te jete:

por c'lumturi te dashurohesh
dhe c'llahtari te dashurosh!

[Veshtrusja]

Amadisi i Ri
Shkruar nga : Gete
Perkthyer nga : P. Jorgoni

Kur isha cun camarrok
Me mbyllen, per dreq,
Dhe me shkuan shume mot
Si ne cark, sa keq,
Pa gezim, plot lot!

Larg s’me ndejte ti aspak,
O moj fantazi!
Isha si hero plot fat,
Si princ i madh Pipi
Boten brodha qark!

Dhe keshtjella ngrita lart,
I shemba perdhe.
Vrava spirja e lugat
Ne vrull e hare,
Me c’guxim, c’inat!

Dhe princeshen -- peshk, perri,
Munda ta shpetoj,
Ne tryezen plot stoli
Bujarisht me ftoi.
Oh, c’kenaqesi!

Mjalte puthjet qe me dha,
Vere si rubin!
Ah, e desha sa me s’ka,
Dielli plot shkelqim
Derdhej drejt prej saj!

Kush ma mori, c’tinezar!
Si nuk e pengoi,
Lidhje e shpiritit ndezur zjarr?
Thomeni nga shkoi?
C’rruge, pra, te marr?

[Veshtrusja]

Kam Dashur, Po Dua Tani...
Shkruar nga : Gete
Perkthyer nga : P. Jorgoni

Kam dashur, po dua tani me me zjarr,
Kam qene sherbyes, tani jam nje skllav,
Me c’zell kam sherbyer kedo!
Por befas me ndezi kjo mike besnike,
Dhe nis ma shperblen cdo dhimbje fisnike,
Per mua s’ka tjeter si kjo!

Besova, tani besoj me pasion!
Ne shkon jeta mbare a barra ngarkon,
Besimi prej eje s’mergohet!
Po ngryset kaq shpesh, po erret e nxin,
Shtrengon kaq brenga, rreziku arrin,
Por qielli nis prap kthjellohet!

Kam ngrene, tani po ha sa per tre,
Me ndriti krejt shpirti e zemra me rreh,
Gjithcka e harroj mes defrimi!
Rinia me zjen bertas e gajas,
Kam mall qe te shtrohem nder vene plot gas,
Ngjeroj, me shijo fort ushqimi!

Kam pire me pare, tani s’le sapllak,
Dhe vera na ngre, na ben me cakmak,
Dhe gjuhen na gjidh nga zinxhirat!
Nga vozat po zbrazet e rrjedh me rrembim,
Na ndez kaq deshira, na ngjall kaq besim,
S’na ndalin hendeqet, rrepirat!

Ne valle jam hedhur, ne valle marr zjarr,
Asnje shilarthar dhe asnje valltar
S’erdh rrotull ne valle si flutur!
Dhe kush shume lule ia doli te thure,
Dhe kurre s’i ndau, s’i shkeli ne turr,
I mbeti kurora e bukur!

Ta thurim kuroren! Mos kini ngurrime!
Kush merr trendaflin plot vese e shkelqime
E cjerr vec pak gjemi i mprehte.
Si dje edhe sot shkelqejne fort yjet,
Por larg mjaft i rrijne kujt frikshem ul kryet
Dhe ngrys po gjithnje po ne jete!

[Veshtrusja]

Pleshti
Gete
Perkthyer: V. Bala

Dikur nje mbret na ishte
Dhe thuhet kish nje plesht,
Te cilin si ferishte
Me zemer fort e desht.
Nje rrobaqepes solli
Per pleshtin zoteri
Dhe hijshem e mbeshtolli
Me rrobe si flori

N’atllas edhe kadife
U vesh ky trim serbes:
Kordhele n’rrobe I shihje
Dhe kryqin mu ne mes.
Ministri erdh I ntrashur,
I beri ndere plot,
Dhe fare e fis I dashur
Iu fal me gas e lot.

Keshtu fisniket vajten
N’oborrin mbreteror;
U ndezen dhe u krojten
Princeshe e sherbetor:
Se ligjin s’e leshuan
Qe pleshtin e denon,
Ndersa ne krejt e shuajme
Ate qe na pickon.

[Veshtrusja]

Burri I mire dhe Gruaja e mire – Ballade Skoceze
Gete
Perkthyer nga: J. Bllaci

Qe nat’ e t’urtit shen Martin;
C’u lodh e c’u mundua
T’I piqte burrit plum-buding
Per feste, e mira grua.

Dhe bien flene, por ia nis
Nje ere gjith potere,
<<O grua, cohu, --burri flet,--
Dhe hidhi kanxhen deres!>>

<<Ohu, nuk loz, --ia kthen ajo,--
Jo ere, po c’te jete!
Jam lodhur aq sa une e di,
Po deshe, cohu vete!>>

U grinden mjaft e me ne fund
<<Ta mbyllim, --thane,-- sherrin:
Kush do te flase I pari prape,
Ai do mbylle deren.>>

Nga mezi I nates vine aty
Ne terr, dy udhetare;
<<C’te jete, --thone,-- kjo shtepi,
Ku s’ndihen zera fare!>>

Shikojne vatren, per cudi,
Ende thengjij qe digjen!
Therrasin, po per rreth ne terr
Askush s’ua kthen pergjigjen.

<<Pa shih, pa shih, ky plum-buding
Nga furra sa ka dale!>>
Perbrenda nikoqirja zjen,
Po hesht e s’flet nje fjale.

<<Sikur ta njomnim gryken ca,
Do t’ishte feja vete!>>
<<Pa dal ta hap kete dollap,
Se, them, dicka do kete…>>

<<Shiko, plot shishja me raki!>>
<<Po he, vellacko, c’presim?
Ti hidhme mua, une ty, --
Ta zbrazim, se po vdesim!>>

Po burri I mire n’ate cas
E humbi krejt toruan.
<<Kush me prek shishen, --thirri fort,--
Me koke ma paguan!>>

Dhe gruaja e mire aty
Kerceu menjehere:
<<E humbe, burre I dashur, --tha,--
Pra cohu, shko mbyll deren!>>

[Diabolis]

përkthyer nga Petraq Kolevica

***
Jam betuar shpesh, i bindur,
shishes më mos t'i besoj,
po sot ndihem i rilindur,
pijetoren kur shikoj
s'di se ç't'i lëvdoj më tepër,
verëpurpur,qelqkristal.
Tapën heq e s'mbetet tjetër,
shishja bosh, unë s'di si dal.

Jam betuar shpesh, i bindur,
shishes më mos t'i besoj,
po sot ndihem i rilindur,
kam guximin të të shikoj.
Bëma, siç ja patën bërë
më të fortit burrë, pra:
pritmi flokët me gërshërë,
moj e dashura Delila!

[ATMAN]

Johan V. Gëte
Nga Fausti(*)


Kushtim

Sërish m’afrohi, hije luhatore,
Që në rini iu shfaqët syrit tim.
A të përpiqem tash t’ju ndal përdore?
Prap më qan zemra për atë vegim?
Po grahni! Mirë! Me fore urdhrore
Rreth meje çohi tymit n’agullim;
Dhe ma trondit si në kërthi krahrorin
Fryma magjike që ju ndriçon korin.

Sillni fytyra motesh të gëzuar,
Hije të dhëmshura me çmallin synë;
Si një përrallë e vjetër gjysmë e shuar,
Vjen dashuri e parë me miqësinë.
Përtrihet dhimbja, ngjallet gjëmë e shkuar
E jetës nëpër shteg plot labirinte
Dhe grish të mirët që, për aq orë hareje
Të rrejtur fatit, vanë para meje.

Shpirtrat, q’u kam kënduar më së pari,
Këngët e ra s’po m’i dëgjojnë dot;
Sa miq që pata tash i mbulon varri,
Jehonë e tyre ushton e mekur sot;
Turmës së huaj i ligjëroj së qari,
Edhe lëvdat’ e saj më duket kot;
Dhe sish që kënga m’i gëzoi më parë,
Ndë rrojnë, harbojnë botës së përndarë.

Një mall që e pata zvjerdhur më zë prapë
Për shpirtrat që po heshtin n’amëshim,
Piptimë e këngës sime, si nga nj’arpë
Eljane, e shkretëz endet pa caktim.
Më rrjedhin lot’ e drithma më ka kapë,
E rrepta zemër rreh me mallëngjim:
Atë q’e kam e shoh si në përrallë,
Dhe ç’ishte e zhdukur po më del e gjallë.

----------------
Johann Wolfgang von Goethe (1749-1832) poet, novelist , dramaturg e dijetar, figurë qëndrore e letërsisë klasike e romantike gjermane.Ai rradhitet ndër shkrimtarët më të rëndësishëm e më ndikues në letërsinë moderne evropiane. (The world book encyclopedy,1993)

(*) Fausti, kryevepra botërore e Gëtes u shkrua gjatë periudhës (1808-1832) duke u përfunduar
pak muaj para se ai të ndahej nga jeta. Fausti konsiderohet si një nga veprat dramatike më të vështira për tu kuptuar e përkthyer.
Shqipërimi i Faustit nga S.Luarasi për ''konjuktura politike'' u botua i copëzuar (Pjesa e parë më 1957, vepra e plotë ''me redaktime'' më 1987)
Botimi i plotë i shqipërimit të Faustit sipas dorëshkrimit të Skënder Luarasit u realizua më 1999 nga Shtëpia Botuese Argeta LMG, përbën një ngjarje të shënuar për kulturën shqiptare dhe kurorëzon vlerat e shqipëruesit.

[PrInCiPiEl]

Johan Volfgang Gëte


Jesus fühlte rein und dachte
nur den einen Gott im stillen;
Wer ihn selbst zum Gotte machte
Kränkte seinen heil'gen Willen.

Und so msuss das Rechte scheinen
Was auch Mahomet gelungen;
nur durch den Begriff des Einen
hat er alle Welt bezwungen.

(WA 16, f. 288)


Jezusi u ndje i pastër dhe mendoi
në qetësi veç për një të Vetmin Zot
Kush ate vete në zot e shndërroi
ka fyer vullnetin e tij të shenjtë.

Dhe kështu duhet,e drejta të ndriçojë
ate që edhe Muhamedit i mjaftoi;
Veç në konceptin e [Zotit] një
ai mbarë botën mbizotëroi.

Përktheu: Edvin Cami

[PrInCiPiEl]

"Shkenca dhe arti i takojnë të gjithë botës, dhe para tyre zhduken kufijtë e nacionalitetit".

Johan Volfgang Gëte

[green]

* * *
Paret ke humbur?
Dic ke humbur.
Duhet te mendosh,
Te tjera te fitosh.

Nderin ke humbur?
Shume ke humbur.
Duhet fame te fitosh,
Mendimin e te tjereve ta nderrosh.

Guximin ke humbur?
Gjithcka ke humbur.
Te jesh i bindur,
Do ishte me mire te mos kishe lindur.

* * *

ps. Shigjeta, proze lejohet?

Ah, moj cupke se mos le gje te bjere ne toke ti. Kete doja te shkruaja prej Getes dhe une. E mbaj mend qe e kam ditur permendsh kur isha e vogel dhe e kam thene ne nja dy raste dhe i kam lene njerezit ("audiencen") me goje hapur lol
Eshte vertete shume kuptimplote.