Johan Volfgang Gëte

[shigjeta]

Mbane lumit

Rridhni drejt detit te harrimit,
O vargje t’embla dashurie!
Asnje djalosh mos ju kendofte
Dhe asnje goje vajzerie

Ju folet vetem per nje vajze
Qe sot po qesh me zjarrin tim
Ju pata shkruar permbi uje
Pra, shkoni n’uje dhe n’harrim!


Mall

C’ma prek keshtu zemren?
C’me ben qe te ziej?
C’me shtyn te largohem
Prej dhomes pertej?
Po ndrit cip’ e reve
Rreth shkembit ajte!
Atje do te vete,
Atje n’ate dhe!

Ja, korbat ne ere
Flatrojne me gaz;
Perzihem mes tyre,
Mes tufes humbas
Dhe malit e murit
I vijme perqark;
Ajo eshte atje poshte,
Ajo eshte atje larg

Ajo vjen e endet,
Une ik, fluturoj,
Ne pyllin e dendur
Si zog po kendoj
Dhe e ndal ajo hapin
E qesh e pergjon:
“Ai kendon embel,
Per mua kendon”

Po i lan perendimi
Kodrinat me ar;
Sodit bukuroshja
Me shpirt mendimtar
Dhe shkon buze lumit
Mbi bar e stoli
Dha hapat i zhduken
Ne terrin e zi

Sakaq une shfaqem
Si yll shkelqimtar
“Kaq afer, kaq larg,
C’ndricon posi zjarr?”
Ti fort e mahnitur
Shkelqimin e pe;
Por mua te lumtur
Nder kembe me ke


Me nje gjerdan te arte

Kjo flete ty te sjell gjerdhanken
Qe, duke e hapur mire e mire,
Me njeqind hallkeza te ngjitet
Rreth qafes sate ka deshire

Ti merrja mendjevogelcakut,
Se me gjith’ shpirt vjen te ta jape;
Nje gje stolie eshte diten,
Ne mbremje mund ta hedhesh prape

Po ne te sjellte ndonje tjeter
Gjerdhan te rende qe kushton
S’ta marr per keq, o moj Lizete
Kur te te shoh se po nguron…


perktheu L. Poradeci

[shigjeta]

Shoqeri

Po kthehej nga nje shoqeri
Nje dijetar per ne shtepi,
Dhe kur e pyeten si pat shkuar?
Tha: "Si nje liber i pakuptuar..."


Gjeja me e mire

Kur koke e zemer te gjemon
Me mire c'te ka enda?
Kush me s'gabon, me s'dashuron
Ne varr le t'hyje brenda


Si i vdekur

Vajtoni, vajza, Amorin permbi varr
Se prej asgjeje vdiq ketu papritur
Ne vdiq vertet, s'e them dot me karar
Se ngallet shpesh pa pritur e pa ditur


Vija

"Moj vij' e kthjellt' e qart' argjend
Ngahere rend nga vend ne vend
Ne breg qendroj dhe po mendoj:
"Nga po me vjen, ku po me shkon?"

"Vij prej nje burgu shkemb gremine
Rrjedh neper lule dhe lendine
Qiellin e kalter bukuri
E pasqyroj me dashuri"

[shigjeta]

Vjollca

Ne nje lugine me blerim
Kish celur plot freski n'agim
Nje vjollce e urte, e drojtur
Papritur na kalon atje
Si flutur, nje bareshe e re
Gjith' shend e gaz
E kenge plot hare

"Ah, sikur t'isha - vjollca tha, -
Mes luleve m'e bukura
Nje cast, nje cast te vetem
Do me kepuste domosdo
Ne gji do me shtrengonte ajo
Nje cast, nje cast
Te pakten, per nje cast!"

Por shkon aty baresha e re
Dhe neper bar as e ve re
E shkel te shkreten vjollce
"S'ka gje, - tha lulez' e pafaj-
Te bukures meri s'i mbaj,
Se ne po vdes
Po vdes nga kemba e saj!"

[PrInCiPiEl]

• PRANIMI
  
  Hyria
  
  Jam rojtarja e xhenetit,
  Ndaj qëndroj këtu në prag;
  A s’më thua ku po vete
  Ti që po na vjen nga larg?
  
  
  Ke luftuar për Kuranin?
  Je dëshmor i tij vërtetë?
  Apo kot nga an’ e anës
  Vjen të futesh në xhenet!
  
  
  Po të jesh dëshmor, ahere
  Xhvishu plagët mi rrëfe
  Sepse ndryshe, te kjo dere
  As t’afrohesh nuk të le
  
  
  
  
  Poeti
  
  Liro pragun të hyj brenda,
  Mos më tall mos më mundo!
  Derisa njeri kam qenë,
  Kam luftuar domosdo!
  
  Shihmja plagët kraharorit,-
  As që numurohen dot,-
  Ca nga brengat dashurore,
  Ca nga jeta derte plot.
  
  
  Por gjithnjë kam ëndërruar
  Për të shenjtën drejtësi;
  Mirësia, kam kënduar,
  Mbetet në përjetësi.
  
  
  Hoqa keq e mora plagë.
  Po te njerëzit pa pushim
  Dashurinë ndezi flakë
  Zjarr’ i thellë i shpirtit tim.
  
  
  Nëm pra dorën, hyri drite
  Le ti numurojmë tok
  Të pavdekësisë vite,
  Me gishtërinjtë e tu ngamot!
  
  
  Përkthyer nga : Jorgo Bllaci

Shënim :
Johan Volfgang Gëte lindi më 28 gusht 1749 në Frankfurt(Gjermani) dhe ndërroi jetë më 22 mars 1832.
Poet,dramaturg,novelist dhe shkencëtar - Gëte është madhështor !

[Cupke_pe_Korce]

* * *
Paret ke humbur?
Dic ke humbur.
Duhet te mendosh,
Te tjera te fitosh.

Nderin ke humbur?
Shume ke humbur.
Duhet fame te fitosh,
Mendimin e te tjereve ta nderrosh.

Guximin ke humbur?
Gjithcka ke humbur.
Te jesh i bindur,
Do ishte me mire te mos kishe lindur.

* * *

ps. Shigjeta, proze lejohet?

[Fiori]

Përkthime të F. Nolit




Qetësia

Permi cdo maje mali
Ka qetesi:
Mi asnje maje mali
Asgje s'levis,
As pipetin;
Ne pyllin zoqt' e vegjel po pushojne:
Prit pak, se shpejt a vone
Gjen qetesi dhe ti.


Kenga e Nates

Qe nga jasteku i bute i qendisur
Degjo-me pak, kur enderronj
Kur los vjoline i zhuritur:
Fli! Tjater gje, mor xhan, c'kerkon?

Kur los vjoline i zhuritur,
Tabor' i yjve m'a bekon
Cdo ndjenje lart nga qjelli i zbritur:
Fli! Tjater gje, mor xhan c'kerkon?

Cdo ndjenje lart nga qjelli zbritur
Me ngre perpjet'e me shpeton
Nga zhurm' e dheut e merzitur
Fli! Tjater gje, mor xhan c'kerkon?

Nga zhurm' e dheut e merzitur
Me shqit edhe me lumeron,
Me fal mengjsen' e alladitur,
Fli! Tjater gje, mor xhan c'kerkon?

Me fal mengjsen' e alladitur,
Per gjume n'enderr me degjon
Ah, nga jasteku i bute i qendisur:
Fli! Tjater gje, mor xhan c'kerkon?



I perendishmi

Vetem njeriu ka ne dore
Te benje te pamunduren;
E ndan te bardhen nga e zeza,
Zgjedh e gjykon;
Di dhe zgjeron,
Castin e vogel e madhon.

Vetem aty ka zotesi
Te mirin t'a çperblenje
Te ligun t'a denonje;
Te sheronj' e te shpetonje,
Te bashkonje per sherbim
Te lajthiturit e t'arratisurit.

Keshtu pra, i nderojme
Ata qe jane te pavdekur
Sikur te ishin njeres,
Sikur te kene bere madherisht
Ate qe me i miri vogelisht
Ka bere e ka desheruar.

Burri bujar duhet te jete
Gati per ndihme dhe i mire
Duhet te jete i palodhur
Per sherbim e per te drejte;
Duhet te jete nje pasqyre
E shpetimtarit qe po enderojme.

[Rhea]

Lamtumire


Lermja syrit lamtumiren,
qe me goje s'e them dot!
Lamtumira nuk durohet
dhe nje burre une jam sot.


Ne kete ore te trishtuar
dashuria s'embelson;
eshte e ftohte puthja jote,
dora jote s'me shtrengon.


Oh,dikur nje puthje e fshehte
c'me defrente vetvetiu!
C'na gezonin manushaqet
qe ne mars i mbledh njeriu!


Sot per ty s'po bej kurore,
s'keput trendafil te ri.
Pranvere eshte Franciske,
por per mua vjeshte e shi.

[Rhea]

Takimi dhe ndarja (fragment)


...U pame ne dhe gaz e prehje
me dhe kur pe me ata sy.
E kisha zemren plot prej teje,
cdo frymemarrje ish per ty.


Me ngjyra,drite e afsh pranvere
gjithe pamja jote mbushej plot.
Dhe c'perkedhelje-o zot-atehere!
Sa ndoshta s'meritoja dot!


Por ah,se qe pa gdhire mire
nga ndarja zemra u ndrydh serish.
Ne puthjen tende,c'gaz te dlire!
Ne syte e tu sa dhembje kish!


Un' ik,ti qan e dot s'largohesh
mes lotesh ben te me shikosh,
por c'lumturi te dashurohesh
dhe c'lumturi te dashurosh!

[PrInCiPiEl]

" Forca e gjuhës nuk është në të lëshuarit, por në të përmbajturit e fjalës "

Johan Volfgang Gëte

[Cupke_pe_Korce]

Njeqind here kam qene fare afer perqafimit me te. Zot! C'torture te shohesh kaq shume dashuri para syve dhe te mos guxosh dot ta prekesh! Te prekurit me duar eshte instikti njerezor me natyral. A nuk prekin femijet gjithcka qe shohin? Dhe une?

* * *

Per te fundit here, te fundit, po i hap keta sy. Ahhh! ata nuk do ta shohin me kurre driten e diellit. Nje dite e zbehte, e mjegullt e fsheh ate. Po, Natyre! Vajto; miku yt, i dashuri yt po i afrohet fundit! S'ka si kjo ndjenje...dhe perseri, eshte e ngjashme me nje enderr te vaket, kur ti i thua vetes - ky eshte mengjezi i fundit! I fundit! Ja ku jam ne tere fuqine time - neser do te shtrihem gjere e gjate dhe inert. Te vdesesh! C'do me thene kjo? Ne vec enderrojme kur flasim per vdekjen. Kam pare shume njerez te vdesin por, kaq e limituar eshte natyra jone sa ne nuk kemi asnje koncept te qarte te fillimit dhe te fundit te jetes. Ne kete cast jam i vetvetes - ose me mire te perkas ty, e dashur! - dhe pastaj do te ndahemi, ndoshta pergjithmone! ....Si mundem une, si mundesh ti te vdesesh teresisht? Ne jemi! Te vdesesh....vetem nje fjale, nje ze bosh, pa ndjenje!