Mund ta gėnjesh tėrė botėn por veten assesi, mund ta bėsh kėtė por nė dėm tė vetes.
Homofobia
Tė dhėna tė huazuara nga enciklopedia elektronike, Wikipedia.
Homofobia ėshtė frika ose urrejtja ndaj homoseksualitetit dhe njerėzve homoseksualė. Ndryshe nga agorafobia (frika abnormale ndaj qėndrimit nė vendet e hapura ose publike) dhe disa fobi tė tjera, homofobia nuk ėshtė term psikiatrik, dmth. diēka si homofobia klinike nuk haset nė terminologjinė psikiatrike.
Fjala homofobi nganjėherė pėrdoret pėr ta pėrshkruar dikėnd qė nuk e pėrfillė sjelljen homoseksuale. Pėrdorimi i kėtillė i termi ėshtė konsideruar si jo i drejtė nga shumė njerėz qė mendojnė se ekzistojnė aryset logjike pėr ta kundėrshtuar homoseksualitetin.
Etimologjia
Fjala homofobi ėshtė neologjizėm tė cilėn pėr herė tė parė e pėrdori psikologu George Weinberg nė librin e tij, Shoqėria dhe homoseksuali i shėndoshė (Society and the Healthy Homosexual), tė botuar nė vitin 1972. Ky term pėrbėhet prej dy fjalėve me origjinė greke: homo qė do tė thotė "njėjtė" dhe fobia "frikė". Pararendėse e kėtijj termi ėshtė homoerotofobia, tė cilin pėr herė tė parė e pėrdori nė librin e tij, Sjellja homoseksuale nė mesin e meshkujve (Homosexual Behavior Among Males), 1967, e pėrdori Dr. Wainėright.
Pėrdorimi i termit
Termi homofobia nėnkupton urrejtjen dhe frikėn joracionale ndaj njerėzve homoseksualė dhe ndaj vetė homoseksualiteti. Disa njerėz, posaēėrisht promovuesit e tė drejtave tė gejėve, e pėrdorin kėtė term pėr ta pėrshkruar cilindo lloj tė mospranimit tė homoseksualitetit, qoftė haptazi ose nė mėnyrė indirekte, me vėtėdije ose pa vetėdije, kryesisht nė mėnyra tė paarsyeshme ose parimisht. Kėta aktivistė dhe pėrkrahės nuk bėjnė kurrėfarė dallimi nė mes tė dy formave tė pėrdorimit dhe ēfarėdo kundėrshtimi tė homoseksualitetit e konsiderojnė si tė paarsyeshėm dhe joracional. Pėr shembull, nė esenė e tij, Scott Bidstrup shprehet:
"Frika evidente ndaj homoseksualėve e brinjon mėnyrėn sesi kultura jonė e trajton seksin, seksualitetin, relacionet me tė huajt, bashkėpunėtorėt dhe tė tjerėt, pastaj qėndrimet ndaj ēėshtjeve publike shėndetėsore dhe tė mundėsive tė pathėna qė religjionistėt e paskrupulltė i ofrojnė pėrmes thirrjes pėr paragjykim e qė nė fund ta quajnė religjion" (1)
Tė tjerėt besojnė se ka mundėsi tė ketė arsye tė logjikshme pėr mospranim, mirėpo arsyet e tyre janė tė paqarta dhe tė pazakonshme. Pėr shembull, Nicolas Berggren shprehet nė njė forum tė pavarur homoseksual:
"Rėndomė, nuk ėshtė rasti qė baza e qėndrimeve negative ndaj homoseksualitetit, te personat homofobė, tė jetė spjegim racional ose argumentim intelektual. Orvatjet e tilla, nė mėnyrė tė vazhdueshme, janė shtuar pastaj, pėr ti dhėnė homofobisė tingėllim mė tė bukur ose mė tė respektueshėm. Sido qė tė jetė, pėrpjekjet e tilla, pėr ta argumentuar intelektualisht homoseksualitetin, janė humbje absolute. (2)
Nė kuptimin e dytė, mund tė thuhet se pėrdorimi i termit homofobia ėshtė i vetėkundėrshtueshėm, pasiqė, njė fobi nuk ka motive racionale.
Njerėzit qė quhen homofobė po ashtu nė kuptimin e dytė, pa pėrjashtim, nuk e pranojnė kėtė emėrtim. Ata besojnė se kanė arsye tė forta morale dhe racionale pėr ta kundėrshtuar homoseksualitetin.
Disa aktivistė e quajnė homofobinė edhe si straight supremacism (superioriteti heteroseksual ndaj njerėzve qė preferojnė forma tė tjera tė seksit) duke e barazuar atė me supermacizmin e bardhė (superioriteti i tė bardhėve kundrejt racave tė tjera).
Grupet antigejė e shohin kėtė si orvatje pėr ti quajtur tė parėndėsishėm personat qė e nuk e pranojnė homoseksualitetin.
Pasojat e homofobisė
Ndėr pasojat e homofobisė numėrohen: homofobia e internalizuar, dhuna dhe diskriminimi.
Homofobia e internalizuar
Homofobia e drejtuar ndaj vetvetes quhet homofobia e internalizuar ose homofobia egodistonike. Ajo mund tė ketė pėr pasojė vuajtjen ose depresionin gjatė tėrė jetės, vlerėsimin e ulėt tė vevetes dhe zhvillimet e pakta tė aktiviteteve tė dashurisė dhe tė atyre seksuale. Disa psikologė dhe psikiatra mendojnė se pėr shkaqe tė tilla dukuria e vetėvrasjes nė mesin e tė rinjėve gejė ėshtė shumė mė e lartė se te tinejxherėt jo gejė. Tė tjerėt besojnė se incidenca e tillė ėshtė pėr shkak tė akteve tė ndryshme tė dhunės ndaj homoseksualėve.
Homoseksualėt me homofobi tė internalizuar mund ti diskriminojnė ose tė jenė tė dhunshėm ndaj vetė homoseksualėve tė tjerė nė tė njėjtėn mėnyrė dhe nė tė njėjtėn masė si tė gjithė njerėzit tjetėr homofobė jo homoseksualė.
Disa homoseksualė me homofobi tė internalizuar mund ta ndrydhin homoseksualitetin e tyre dhe tė mos jenė nė tėrėsi tė vetėdijshėm pėr kėtė. Tė tjerėt, pretendojnė se shumica e homofobėve janė homoseksualė tė vetėndrydhur.
Rastet mė ekstreme tė homofobisė raportohen kur personi homoseksual vritet pėr asnjė arsye tjetėr pėrveē homofobisė. Nė disa prej kėtyre rasteve, tė pandehurit pohojnė se veprimet e tyre kanė qenė pėr shkak tė panikut momental sepse kanė besuar se viktima ka dashur ti sulmojė. Nė pėrgjithėsi, kjo dukuri nė komunitetin gej referohet si mbrojtja panike ndaj gejit.
Format mė tė shpeshta nė tė cilat manifestohet homofobia ėshtė diskriminimi i homoseksualėve i shprehur nė forma tė ndryshme.
Sot, si shembull i ndjenjave aktuale tė shoqėrive ndaj homoseksualitetit janė tė ilustruara edhe me daljen haptazi tė karakterit Tinky Winky si homoseksual nė serinė pėr fėmijė Teletubbies.
Shkaqet e homofobisė
Shkaqet e homofobisė nė shoqėri janė diskutuar gjerėsisht. Besimet dhe qėndrimet homofobe mund tė mbahen nga njerėzit, pavarėsisht nga orientimi i tyre seksual. Teoria psikoanalitike e mbėshtet faktin pėrmes njė eksperimenti gjatė tė cilit meshkujt homofobė kanė shfaqur shenja tė eksitimit seksual kur kanė shikuar skena tė seksit homoseksual, gjersa grupi i meshkujve johomofobė nuk kanė shfaqur shenja tė tilla.
Disa grupe ose individė nuk pajtohen me homoseksualitetin ose nė mėnyrė aktive e kundėrshtojnė atė pėr shkak tė parimeve religjiozė qė i mbajnė. Kėta mbrojtės parimorė, pa pėrjashtim, e dėnojnė dhunėn ndaj homoseksualėve, mirėpo, e ndryshojnė mendimin kur vehet nė pyetje statusi legal i homoseksualėve. Disa njerėz besojnė se kėto qasje e nxisin homofobinė.
Kundėrshtimi i homofobisė
Pėr ta luftuar homofobinė, komunitetet lezbike, gejė, biseksuale dhe ato transgjinore (LGBT) zhvillojnė ngjarje tė ndryshme siē janė paradat dhe aktivitetet e shumėllojshme politike. Shumė organizata dhe sekte religjioze i pėrkrahin tė drejtat e gejėve dhe janė kundėr homofobisė.
Shumė ligje janė krijuar pėr tiu kundėrvėnė homofobisė.
Ndryshimet e ligjeve shpesh bėhen pėr shkak tė reagimeve dhe aktiviteteve tė lėvizjeve tė gejėve.
Transfobia ėshtė e njėta formė e frikės dhe e urrejtjes sikurse edhe homofobia por e mbajtur dhe e shprehur ndaj njerėzve transgjinorė.
Ksenofobia ėshtė frika e madhe ose urrejtja ndaj ēdo gjėje qė nuk ėshtė e rėndomtė ose ėshtė e huaj.
Krijoni Kontakt