Ardhmëria e gjuhës shqipe

[Neandertal]

1. Ekziston nje.

2. Dy kryesore.

3. Ne kendveshtrim asnjanes, JO.

4. 1

5. Studiuesit, linguistet, pra kompetentet e pakompromentuar nga te gjitha trevat.

6. Ti si thua?

[Zarathustra.]

Cf'are presupozon/presupozojne standarti/standartet?

Edhe ne here. Gjuha standarte presupozon evolim shoqeror dhe social nga nje rend me i ulet klanoro-fisnor ne nje rend me te larte, komb-shtet formues dhe preservues.


Nje gjuhe standarte mund te ekzistoje vetem ne nje shoqeri qe ka evoluar ne nje 'State level' te kompleksitetit socialo-kulturor. Shoqerite primitive fisnoro-klanore nuk mund te kene gjuhe standarte, sepse nuk ka asnje grup brenda shoqerise me fuqi politike, sociale, dhe ekonomike te mjaftueshme qe te imponoje dialektin e tyre si standart. Pra, STANDARTI ESHTE NJE FENOMEN SOCIALO-KULTUROR DHE JO LINGUISTIK.

Qe ne te permbysim standartin duhet te pranojme me pare se ne nuk kemi pasur komb, shtet si dhe evolime socialo-kulturore keto 30 vitet e fundit, gje qe nuk eshte e vertete. Qe ne te permbysim standatin ne duhet te pranoje ecjen mbrapa plot 30 vjet ne evolimin socialo kulturor te kombit shqiptar.

Studiues, linguistike, shkencetare etj etj te pakompromentuar??!

Keto jane dengla, te nje mendimi sa naiv po aq dhe qesharak. Se pari shkencetare dhe gjuhetare me te mire se ata qe themeluan standartin ne 72 ne shqiperi, ne nuk kemi pasur nuk kemi dhe zor se do kemi ndonjehere. Se dyti nuk ka asnje komb ne kete bote sado demokratik qofte, qe e ka vendosur kete standart jashte influemcave te pushtetit, dhe mbi te gjitha nuk ka asnje komb ne bote qe e ka permbysur stabdartin ne emer te demorkacise, qe do te thote se ne nje bote reale ky pretendim eshte KOTESI. Duke pasur parasysh faktin se gjuha ESHTE PUSHTET, cdo grupim qe zoteron pushtetin ne ate periudhe natyrisht do perpiqet ta ruaj ate edhe nepermjet influencave te tilla. Por sigurisht kjo ndodh ne boten REALE dhe jo ne LA LA LAND, apo ne boten e Cudirave ku jetojne sot disa nga ju.

[Orku]

Shqiperia e ka krijuar shtetin e saj unitar ne kohen e Ahmet Zogut por qe prej pavaresise e deri ne marrjen e pushtetit prej komunisteve vendi ka patur nje dialekt standart zyrtar i cili u zevendesua me gjuhen e atyre qe moren pushtetin dhe jo me nje standart i cili do te ishte perfaqesues dhe faktor unifikues per kombin. Psh nje nga propozimet lidhej me dialektin e Elbasanit.

Fati i keq per ndonjerin e solli qe diktatura ndonese e futi neper shkolla, institucione dhe media, nuk arriti kurre ti jepte dialektit ne fjale nje karakter kombetar. Ai u zgjodh, u perhap dhe vazhdon te mbahet mbi baza politike dhe jo kombetare.

Vetem nje idiot mund te mendoje se mundesia e nje padrejtesie hipotetike ne te ardhmen justifikon mohimin e nje te drejte sot.

Askush sot nuk kerkon nje standart qe te perfaqesoje vetem nje pjese te kombit , qofte ajo edhe pjesa me e madhe. Por eshte allogjike te pretendosh se shumica duhet te pranoje nje trajtim mesjetar per te hir te ruajtjes se nje dialekti qe aktualisht eshte i papershtashem per te.

Perrallat e supremacise qe ne te vertete lidhen me epoken me te ndyre gjate gjithe historise se pavaresise shqiptare ... jane mendime qe pervecse nuk perputhen askund me realitetin shtyjne paevitueshmerisht drejt percarjes.

Ajo qe ka rendesi dhe vlere eshte se nese sot nuk pranojme te ndryshojme standartin per ta balancuar atehere neser do te korrim faren e percarjes qe po mbjellim sot.

Kthimi jo 30 por edhe 50 vjet mbrapa eshte shume here me i pranueshem sesa percarja pas 5, 10 apo 15 vjetesh.

Kete e kuptojne te gjithe ata pjesemarres qe para se te ndihen gege apo toske, ndihen shqiptare dhe e kuptojne se cfare kosto do te sillte percarja. Te tjeret le te vazhdojne te jetojne ne epoken e Bunjajit.

[krokodili_73]

Obobo cuna sa thele e paskeni fut veten, po mire po edhe gjuhen standarte shqipe se late jashte politikes. Shume nga diskutimet tuaja me japin ne prapaskene shprehjen ' per inat te sime vjerre do shkoj dhete flej me mullixhine'.

Diskutimi i standarteve te gjuhes shqipe lindi mbas shembjes se diktatures ne shqiperi dhe per mendimin tim dy jane arsyet kryesore:

1) Ardhja ne pushtet e Sali Berishes dhe bashke me te te filozofise primitive te tipit ' jugoret e kan majt pushtetin per 50 vjet, tashti e kemi rradhen ne' dhe nga kjo tip filozofie e ka dhe burimin ideja e revizionimit te standarteve te gjuhes shqipe ( S Gj Sh) me arsyetimin idiot se keto te tanishmet i beri enver hoxha dhe klani i tij komunist.

2) Arsyeja e dyte, per mendimin tim, vjen nga trojet e kosoves. Shkeputja e kosoves nga sofokimi serb dhe renia ne kontakt te plote e tyre me trungun meme, shqiperine, solli dhe perplasjen e dy standarteve, asaj te Gj L Sh dhe asaj me predominim geg e perdorur ne gjuhen e shkruar ne kosove. Dhe ne kete mes, shqiptaret e kosoves, duke e ndjere veten me te evoluar si ne kuptimin ekonomik, ashtu dhe te mesatares se evolimit te popullates,menduan se mund te iniciojne dhe ndryshojne GJ L Sh ne drejtim te gegishtes.

Inglezi thote, ne fillim ligji pastaj demokracia. Ne rastin tone evolimi i S Gj Sh i ngjan kesaj filozofie, pa menduar nese a ishte e drejte, sipas matematikes krahinore te ndonje kalemxhiu te perdoreshin kto standarte e jo ato te tjera, Gj L Sh u be themeli i unitetit te kombit, e unifikikmit te gjuhes administrative shqiptare, u be gjuha mbi bazen e seciles u zhvillua letersia, historia, ne pak fjale identiteti kombetar shqiptar.

A ja vlen qe ne tani ta kthejme rroten mbrapa per arsye jo llogjike, krahinore, apo thjesht jo produktive.

E fundit, kush mendoni ju eshte dialekti qe vjen me afer asaj qe flet nje shqiptar i mallakstres nga ai i nje shqiptari te krahines se bujanovcit sesa gjuha e shqiperise se mesme???
Per mendimin tim merruni me muhabete te tjera se si te mundohemi te arsimojme ato femije qe kane nevoje urgjente dhe qe perdite behen kontigjent i trafikanteve humane, sesa te merreni me harxhime kohe boshe pa rendiment.

Me repekt

Kroksi

[Orku]

Postuar më parë nga krokodili_73
[B] Gj L Sh u be themeli i unitetit te kombit
[B]

Per cilin unitet e ke fjalen sepse me shume se 60% e kombit nuk e flet DOT standartin !

Ardhja e demokracise nuk shenon asnje deshire per revansh por per liri te barabarta. Dalja e Kosoves si faktor me vete sjell nevojen per zhvillimin e saj ... dhe gjuha eshte nje nga nevojat elementare te zhvillimit dhe edukimit. Pra ceshtja nuk eshte politike por praktike.

Dialekti i Shqiperise se mesme perfaqeson standartin aq sa e perfaqeson ate gegerishtja ...

Se fundi ketu nuk sulmohet standarti per aresye politike apo krahinore por sepse mbajtja e tij rrezikon percarjen .... perkundrazi ata qe e mbrojne qorrazi e bejne per shkak te shkaqeve krejtesisht subjektive.

Une nje pyetje kam, a eshte ky standart qe kemi sot faktor uniteti apo jo ?

Pergjigjen e gjen sapo kalon Fushekrujen e gjen ne Tetove, Mal te Zi e gjen edhe ne hapat qe po hidhen ne Kosove drejt nje standarti te ri. Standarti eshte i destinuar te ndryshoje dhe do te ndryshoje sepse ai nuk i pershtatet realitetit mbarekombetar.

[Zarathustra.]

Unitetin e nje kombi nuk e percakton aspak gjuha standarte, ajo perfaqeson vetem evolimin e tij ne shtet, si dhe ne nje organizim modern. Levizjet midis raporteve te popullatave mund te ndodhin tere jeten, por shteti modern dhe konsistent eshte i pandryshueshem.

Kosovaret me shume nga te gjithe e mbeshtesin standartin per arsye objektive. Ata e njofin mjaft mire nevojen dhe domosdoshmerine e organizmit dhe nenshtrimit ne komb e shtet, pra nevojen e integrimit jo linguistik por kulturoro-social. Standarti eshte ne fund te fundit nje ligj, jo civil por kulturor. Eshte nje ligj mosnenshtrimi ndaj te cilit demton jo individin por bashkesine dhe integrimin e saj ne shtet dhe komb.

Standarti eshte gje shqiptare, si e tille ajo nuk ka asnje nuance percarese, se nuk eshte percarese qe nje kosovar te flase toskerisht kur kete e kerkon integrimi ne komb. Percares ate e shikojne ata qe mendojne ne termat e fisit apo te krahines.

Zogu hodhi hapat e pare te shtetit shqiptar por ai nuk e mbaroi aspak ciklin komb dhe shtet formues. Gjuha "standarte" ne kohen e tij ishte gegerishtja por jo e themeluar si standart por e nenkuptuar si e tille, thjesht se ne pushtet ishte nje gege. Pjese e moskompletimit te proceseve komb dhe shtet formuese te Zogut ishte edhe pikerisht mos standartizimi i gjuhes. Por Zogu kishte arsye te tjera ndoshta qe nuk e beri kete. Influenca toske ishte akoma mjaft e fuqishme qe Zogu te mund ta themelonte kete standart ne gegerisht, por edhe fakti se standartizimi i gjuhes eshte ndoshta nje nga proceset e fundit ne ciklin e shtetformimit, sepse shqiperia kishte vertet nevoja me te medhaja shtet formuese se gjuha. Por edhe niveli ekonomiko arsimor, ishte jashtezakonisht i ulet krahasuar me 1972, si edhe fakti qe Kosova pothuajse u harrua apo u la mbas dore totalisht.

[Orku]

Postuar më parë nga Leshator
Unitetin e nje kombi nuk e percakton aspak gjuha standarte, ajo perfaqeson vetem evolimin e tij ne shtet, si dhe ne nje organizim modern. Levizjet midis raporteve te popullatave mund te ndodhin tere jeten, por shteti modern dhe konsistent eshte i pandryshueshem.

Gjuha eshte elementi nr 1 i unitetit te nje kombi sepse ajo eshte tipari me dallues i tij. Kalimi ne shtet nuk lidhet me unifikimin e gjuhes por me rregulla te tjera sepse ke plot shtete qe jane mjaft moderne dhe nuk kane 1 por deri edhe 3 standarte gjuhesore brenda te njejtit sistem.

Une nuk e mohoj faktin qe nese sot shqipja standart do te ishte dialekti me i perhapur do te ishte e padrejte zvendesimi i saj por e verteta flet ndryshe dhe duke qene se nuk jetojme ne mesjete nuk kemi perse te aplikojme norma mesjetare por duhet te gjejme rruge te balancuara qe t'i rezistojne kohes.

Mundesite per te imponuar nje standart jane dy ose dhunshem ose me konsensus, sot dhuna eshte jashte loje prandaj ngel vetem konsensusi i cili nese nuk kerkohet do te coje shume shpejt ne krijimin e standarteve te reja.

[pyetesi]

Po Kosovaret te njejtin standard me ate te RSH kane?

Po Tiranasit cfare dialekti kane, Po Dibranet, po Camet?

Pse duhet te kete vetem nje gjuhe standarte?

Cfare do te thote i pa kompromentuar dhe kompetent?

Sa perqind ndryshojne dialektet e evidentuara nga njera tjetra?

Sa perqind duhet te ndryshoje nje e folur nga tjetra qe te quhen gjuhe te ndryshme?

[ganoid]

Nga orku:
"Kthimi jo 30 por edhe 50 vjet mbrapa eshte shume here me i pranueshem sesa percarja pas 5, 10 apo 15 vjetesh."

Qe ketu gabon rende. Jo sepse smund te ndodhe nje gje e tille por sepse ti i jep shtyse kesaj percarjeje qe permende me larte.

Jane keto gjerat qe nuk na lene ne te shkojme perpara. Gjithmon do ta nxjerrim nje problem qe te hahemi si qente me njeri-tjetrin kur nuk kemi mundesi te grindemi me ndonje kombesi tjeter.

[Orku]

Postuar më parë nga mariglennora
Nga orku:
"Kthimi jo 30 por edhe 50 vjet mbrapa eshte shume here me i pranueshem sesa percarja pas 5, 10 apo 15 vjetesh."

Qe ketu gabon rende. Jo sepse smund te ndodhe nje gje e tille por sepse ti i jep shtyse kesaj percarjeje qe permende me larte.

Jane keto gjerat qe nuk na lene ne te shkojme perpara. Gjithmon do ta nxjerrim nje problem qe te hahemi si qente me njeri-tjetrin kur nuk kemi mundesi te grindemi me ndonje kombesi tjeter.

Maringlen nese vertet mendon se <<shtysa>> nuk eshte natyrale por artificiale dhe behet per preferenca krahinore atehere te ftoj te shkosh ne Kosove dhe te shikosh sesi tekstet perdorin nje standart tjeter nga ai qe perdoret ne Shqiperi. Te ftoj te shkosh ne Mal te Zi dhe Maqedoni dhe do te hasesh te njejtin problem.

Problemin nuk e krijon ai qe kerkon zgjidhjen e tij, por ata qe bene zgjedhjen e gabuar si dhe ata qe sot i behen pengese kesaj zgjidhjeje.

Nese do te dish kush ja dha shtysen duhet te pyesesh ata qe moren nje vendim te tille perjashtues.

Ti sot je perpara nje fakti dhe jo perpara nje bisede teorike !

Une kam nje pyetje te thjeshte per ty !

Si do t'i pergjigjesh faktit qe shumica e kombit po shket drejt nje standarti tjeter ?