Ballkani

[glaukus 001]

(artikull i botuar tek "Koha Jone" , 2 maj '02

Ekspansioni grek ne Shqiperi

Nga Anthony Coughan*/
Nje nga paradokset me te dukshme te politikes se sotme shqiptare eshte se ndersa nga njera ane Shqiperia dhe shteti shqiptar vazhdojne te kene akoma probleme ende te pazgjidhura me fqinjet, kane si partnere me kryesore pikerisht vendet fqinje ose me sakte Greqine. Sot Greqia kontrollon pjesen me te madhe te ekonomise shqiptare duke kaluar ne kete drejtim edhe shtetet e fuqishme te Evropes si Italia, e cila deri ne vitin '97 ishte partneri

kryesor i Shqiperise sidomos ne fushen e investimeve, Gjermanine, disa kompani te fuqishme te se ciles u penalizuan nga autoritetet shqiptare persa i perket projekteve te tyre ne Shqiperi sic ishte rasti i nje firme se ciles iu hoq e drejta per rikonstruktimin e aeroportit te Tiranes dhe deri diku Frances, e cila ishte nje partner i privilegjuar perendimor i periudhes se Enver Hoxhes. Ekspansioni ekonomik grek ne Shqiperi u intensifikua me ritme te shpejte sidomos pas ngjarjeve te vitit '97 gje qe perkoi dhe me ardhjen ne pushtet te Partise Socialiste te Fatos Nanos, i njohur per deklaraten e perbashket me Andreas Papandreun ne vitin 1993 per nje "Ballkan te ballkanasve" dhe kunder cdo pranie amerikane. Prania teper e rritur greke ne ekonomine shqiptare sot, duket se i ka rrenjet qe ne ditet e para te revoltave te vitit '97, kur ne qytetet e jugut te Shqiperise, valet e shkaterrimeve perfshine kryesisht investimet italiane, gje qe beri te largoheshin rreth 60% e kompanive dhe firmave te ketij vendi, qe deri atehere dominonte persa i perket pranise ne Shqiperi. Ne menyre te cuditshme, asnje nga kompanite modeste greke, ose dhe ato qe ishin "joint venture", te instaluara ne jug te vendit nuk u prek. Natyrisht, me fillimin e normalizimit te situates ne Shqiperi, vakumin italian filloi ta mbushte kapitali grek, i cili filloi te shtrihej ne te gjithe vendin duke u kujdesur me shume per jugun, te cilin, pavaresisht nga politikat zyrtare, lobe te fuqishme greke vazhdojne ta pretendojne si pjese te Greqise. Ne menyre konsistente, pak nga pak, kapitali grek, ndonese jo kompetitiv pushtoi gjithe sektoret jetike te ekonomise shqiptare. Duke mos i kushtuar kohe produkteve ushqimore dhe nje pjese te mire te mallrave te konsumit te gjere qe jane "Made in Greece", greket tashme zoterojne sektoret vitale te ekonomise shqiptare dhe kur te desherojne mund te krijojne nje kolaps te pergjithshem ne kete vend qe vazhdon te jete nje klient i bezdisshem per Evropen e te ardhmes. Deri tani, Greqia eshte furnizuesi kryesor i Shqiperise me energji ne periudhat e zgjatura te krizave energjitike te cilat jane kronike per vendin i cili dikur eksportonte energji. Ne kete aspekt, nje kontribut jo te vogel kane dhene dhe politikat energjitike te drejtuesve shteterore te ketij sektori, te cilet ne vend qe te investonin per ndertimin e termocentraleve duke blere nafte bruto qe kushton shume me lire se nafta greke e transformuar ne energji elektrike.Gjithashtu, Shqiperia ndonese njihet si nje vend i cili tradicionalisht ka pasur marredhenie te shkelqyera me vendet arabe duke qene dhe nje partner i pelqyeshem per ta, 95 perqind te naftes per te plotesuar nevojat e saj e importon nga rafinerite greke. Edhe sot, te gjitha kompanite shqiptare qe tregtojne karburante ose jane thjesht filiale te kompanive greke te ketij sektori, ose jane kliente te rregullt te tyre. Duke filluar qe para disa vitesh, disa depozita greke u bene problem pasi kishin bllokuar portin me te madh te vendit i cili figuron dhe si nje nga pikat nevralgjike te "Korridorit Lindje-Perendim". Gjithashtu, nje nga sektoret e pakte fitimprures te ekonomise shqiptare, telefonia pa tela (celularet) keto dy vitet e fundit perfundoi ne duart e kompanive greke. Grekja "Panafon" dhe partnerja e saj "Cosmote", kane ne duart e tyre gjithe sistemin e telefonave te levizshem ne Shqiperi duke zhvilluar nje konkurence ndoshta dhe me te ashper se ne vete vendin e tyre. Keshtu, sot sipas shifrave zyrtare te tyre, "Panafon" ka shtuar ne vendin fqinj vetem gjate tete muajve te aktivitetit 50. 915 kliente ne kohen qe rivalja e saj "Cosmote" ka shtuar vetem 33.417. Nderkohe, ne Greqi "Panafon" ka arritur te shtoje jo me shume se 80 mije kliente te rinj. Tani te gjitha simptomat tregojne se edhe telefonia me tela e perfaqesuar nga koncerni shteteror "Albtelekom", do te perfundoje ne duart e grekeve. Gjate viteve te shkuara zyrtaret shqiptare kane refuzuar ofertat per shitjen e "Albtelekom" partnereve te tille "Telecom Italia", i cili arriti te fuse ne dore telekomin serb, apo "Dojce Telekom" i cili kishte zoteruar atehere pjesen kryesore te aksioneve te "Croatia Telekom" dhe kerkonin te plotesonin kornizen me sistemin telefonik shqiptar. Por, jo te gjitha perfundojne me kaq. Nje sektor tjeter ku greket kane dominim te padiskutueshem eshte dhe ai bankar. Qeveria shqiptare e vitit '97 licensat e para per te zhvilluar aktivitet privat bankar ua akordoi bankave greke. Si rrjedhim, sot ne Shqiperi operojne kater banka private greke "Alfa Credit Bank", "Tirana Banka", "National Bank of Greece" dhe

"Intercommercbank". Sipas llogaritjeve keto kater banka kontrollojne rreth 57 perqind te parave shqiptare. Sot sipas shifrave zyrtare te institucioneve shqiptare, nje nga keto banka greke, "Tirana Bank" renditet e dyta fill pas "Bankes se Kursimeve" persa i perket sasise se depozitave te akumuluara. Pas alarmit qe coi ne terheqjen masive te depozitave te shqiptareve nga "Banka e

Kursimeve" nje pjese e parave te terhequra do te ndryshonin destinacion duke kaluar ne banken greke "Tirana Bank", por edhe ne sportelet e partnereve te tjere helenike. Mbi te gjitha bankat greke plotesojne dhe pjesen e dyte te ciklit te qarkullimit te parave te emigranteve shqiptare duke i derdhur serish ne buxhetin grek dhe duke bere qe ne Shqiperi te mos mbetet asgje. Ne kete sens, ishte me e logjikshme qe bankat shqiptare te hapnin filialet e tyre ne Greqi per te mbledhur parate e emigranteve ne menyre qe keto te investoheshin ne sipermarrje te sigurta ne Shqiperi e jo te sherbenin ekskluzivisht per zhvillimin e Greqise. Por ajo qe eshte me e rendesishmja lidhet me urine greke per te gelltitur sa me shume thela te sektorit bankar shqiptar. Bankat greke shfaqen si konkurent sa here tregu ofron aksione te bankave shqiptare sic eshte rasti i Bankes se Kursimeve. Nese greket arrijne te fusin ne dore dhe kete banke, atehere 90 perqind e parave te shqiptareve do te jene totalisht ne duart e operatoreve bankare greke. Dhe atehere do te krijohen kushte ideale qe shteti shqiptar te jete totalisht i varur nga Athina duke realizuar keshtu ne menyren me perfekte endrat e ithtareve te helenizmit qe kerkojne aneksimin e territoreve shqiptare. Do te mjaftonte vetem nje mbyllje e sporteleve te bankave greke qe ne Shqiperi te kthehej kaosi i vitit 1997, madje me pasoja edhe me te renda. Por, perballe kesaj tendence per ekspansion te grekeve, duket dhe me absurde qetesia me te cilen zyrtaret shqiptare percjellin kete proces te dorezimit te pavaresise ekonomike te vendit ne duart e nje vendi si Greqia, i njohur edhe per preferencat ndaj fqinjeve te tjere me te cilet Shqiperia vazhdon te kete probleme shekullore. Ne cdo vend tjeter, lideret politike do te alarmoheshin nese ndonje banke e huaj do te arrinte t'i afrohej cakut te 50 perqindeshit persa i perket depozitave te klienteve vendas. E njejta gje mund te thuhet dhe per opinionin publik shqiptar ne pergjithesi, i cili ndoshta i pamesuar me efeket e ligjeve te ekonomise se tregut dhe te politikave te hapjes, nuk reagon ndaj shperdorimit te pasurive kombetare. I revoltuar, nje intelektual shqiptar, antikomunist i njohur arriti deri aty sa te shprehte publikisht simpatine ndaj ish-diktatorit komunist ne kete drejtim. Megjithese "dashuria" per Greqine mund te kete filluar edhe qe nga koha kur botohej libri i tij "Dy popuj miq".

(*Botuar ne "Dakota Sun", SHBA)

[alumni]

MAKE IT OR BREAK IT IN THE BALKANS
By Patrick Moore

The EU is effectively in charge of the international community's efforts in the former Yugoslavia. It now has to show whether it is up to the task.

The signs are unmistakable. U.S. Secretary of State Colin Powell recently told visiting Montenegrin President Milo Djukanovic that the U.S. supports the EU-sponsored agreement to keep Serbia and Montenegro together and expects Podgorica to comply. This policy is firmly in place despite widespread sympathy within the U.S. policy community for Montenegrin independence.

The U.S. has been paying many of Montenegro's bills in recent years, so Djukanovic is likely to take Powell's message to heart, even if part of that message is that the U.S. does not challenge the lead of the EU in former Yugoslavia.

For months, Brussels had been pressuring Podgorica to maintain a joint state lest Montenegrin independence somehow lead to the emergence of an independent Kosova and perhaps other political changes in the region. As Powell and Djukanovic talked, the EU's Javier Solana was cajoling pro-Belgrade Montenegrin politicians by telephone to make sure that they do nothing to jeopardize support for the agreement in Montenegro.

In London on 25 April, Paddy Ashdown said that he will officially take office as the international community's high representative in Bosnia on 27 May. Ashdown added that he will have two deputies, one German and the other French. This will be the first time since the Dayton peace agreement was signed at the end of 1995 that there has not been a U.S. deputy. (Nor will any of the EU's smaller members hold any of the top three offices.)

At some recent international conferences, representatives of the EU or its member states have proudly claimed that Brussels deserves the credit for the Macedonian political settlement reached in 2001. American participants smiled to themselves and did not challenge the speakers or mention the name of U.S. envoy James Pardew. When Macedonian parliament speaker Stojan Andov announced the date of the fall elections on 30 April, he did so after meeting with EU envoy Alain Le Roy.

These are but a few examples to illustrate the point that in the post-11 September world, the U.S. has yielded leadership in the Balkans to the EU. Nor is Washington the only one leaving the field to Brussels. Just as the Pentagon has made it clear that the U.S. will be reducing its presence in both Bosnia and Kosova, similar messages have been coming from the Kremlin. Russian officials still issue periodic statements in support of the Serbian position in Kosova, but they are fewer and less strident than was the case just one year ago.

Indeed, even though Moscow maintained its role as a great power in the Balkans in the early 1990s -- when its power and prestige were collapsing elsewhere else -- it has now come to view Southeastern Europe as an international political backwater. Its attention is now turned to its immediate south and to its central relationship with Washington and other major players. It has little time for what it sees as more marginal areas like the Balkans and has also closed once-strategic bases in Cuba and Vietnam.

The EU will thus have the field pretty much to itself, and its clients will no longer be able to play it off against Washington or Moscow. For the EU, this new responsibility could be a mixed blessing. On the one hand, Brussels has long sought to show that it can formulate a unified policy for its own backyard and execute that policy quickly and successfully. This is both a first step in an effort to become a major player on the international diplomatic scene and a final move to show that the bumbling that characterized the EC's policy during the 1991-1995 Yugoslav conflict is now history.

But the unified EU foreign and security policy faces a formidable challenge. In addition to keeping the Belgrade-Podgorica deal and internal Macedonian agreement on track, Brussels is effectively in charge of running the international protectorates in Bosnia and Kosova. A breakdown in the political order in any one of the four areas could lead to a major crisis, perhaps one requiring armed intervention.

Matters could become particularly tricky in Bosnia, where no major decision has been implemented since the end of the war except by the order of the high representative.

Kosova -- under the leadership of Germany's Michael Steiner -- also faces a host of well-known problems. In Mitrovica, an organized group of Serbian toughs called the Bridge Watchers poses an immediate and serious armed challenge to the international community's authority. It is not clear what the relationship is between the Bridge Watchers and a Belgrade leadership that otherwise insists on the enforcement of law and order in Kosova. Most of the troops in Mitrovica are French, who are not particularly trusted by the Albanians.

To be sure, Washington is not abandoning the Balkans or any of its allies. The policy of "in together, out together" remains in place. The U.S. has shown that it is serious about making Yugoslavia respect its international obligations to cooperate with The Hague by using aid as leverage. America has special interests and skills regarding the fight against terrorism and organized crime in the Balkans.

And a continuing American presence will be necessary in the long run to reassure the Bosnian Muslims and the entire region's Albanians. Without that American presence, the Albanians in particular could become restive and the ultimate result could be destabilization.

But the EU has now taken the lead in the Balkans, with Washington's blessing. It is up to that body and its member states to show what they will do with the opportunity they have sought for so long.

[alumni]

Yugoslavia no more
The Washington Times | 5/5/2002 | House Editorial

Yugoslavia is now a ghost. While its former dictator, Slobodan Milosevic, was at The Hague trying to explain his way out of his responsibility for the genocide and ethnic cleansing of the last decade, the leaders of what was left of his former six-republic empire, Montenegro and Serbia, decided in March that Yugoslavia would no longer exist. The agreement brokered under European Union leader Javier Solana would replace Yugoslavia with the state of Serbia and Montenegro, a loose union that would allow each republic to maintain its own leaders and parliaments, and have them alternate representation at international organizations such as the United Nations and the Council of Europe. In meetings last week with Montenegrin President Milo Djukanovic, Secretary of State Colin Powell gave his blessing to the new state, but did not give any sign of approving an independent Montenegro. This was short-sighted.

While the name change agreement is to be commended, it is not enough to reflect the changed reality of Montenegro's relationship with Serbia. Like Croatia, Bosnia, Macedonia and Slovenia before it, Montenegro is now yearning for independence, and the new surge of Serbian nationalism since Milosevic was taken to The Hague is nothing the Montenegrins want to be connected with. According to the new agreement, Montenegro would have the opportunity to vote for independence at the end of three years. Yet three years is plenty of time for Serbia to thwart any moves Montenegro would want to make toward independence. As Serbia's deputy prime minister so boldly pointed out in an interview with this newspaper's Jeffrey Kuhner, Serbia hopes the three years "will allow the separatists to see that the disintegration of their country will not make sense." In other words, the agreement ensured Montenegro's captivity, rather than opening the door to independence.

Yet there are moves within both Serbia and Montenegro for complete independence. Unfortunately, the United States and Europe have been putting pressure on Montenegro to avoid it. This is unfortunate, since there is growing consensus in both republics that independence would be better. In Serbia, a member of Yugoslavia's ruling coalition, Serbia's Democratic Christian Party, has launched a campaign for Serbian independence. Justice Minister Vladan Batic, the leader of the party, hoped 300,000 of Serbia's 8 million people would sign on to the campaign calling for a referendum on independence. He has collected more than 2,000 since April 22, and he will continue his campaign until June 28. In Montenegro, Prime Minister Filip Vujanovic resigned after his coalition fell apart because the March agreement postponed the referendum for Montenegrin independence. Now all that remains to finalize the March agreement is an endorsement by Yugoslavia's federal assembly. As Mr. Djukanovic has backed down on his call for independence due to international pressure, the Montenegrins themselves have little hope that the agreement will be reversed.

The United States has supported Yugoslavia's other former republics' right to self-determination and has protected them from Serbian nationalism. Montenegro should not be forgotten.

[alumni]

BERLIN (6 Maj) -

"Kosova nuk mund të kthehet si pjesë e Serbisë." Këtë ka deklaruar Shfarc Shiling, pas vizitës së delegacionit të deputetëve të Bundestagut gjerman në Kosovë, duke shfaqur qëndrimin e tij rreth situatës të stabilizimit në Kosovë si dhe për statusin e ardhshëm të saj. Në një intervistë dhënë mbrëmë "Dojçe veles" ai ka theksuar se kjo çështje përfundimisht ka marrë fund dhe ka shfaqur besimin e tij se shumica në Gjermani, përfshirë edhe forcat politike në Bundestag, por edhe qeveria federale do të shkojnë drejt zgjidhjes konstruktive për pavarësinë e Kosovës.

ad/an (QIK/BalkanWeb)

[reflektim]

Me ben pershtypje se ka nje fare mungese interesi per te diskutuar per rajonin ku ndodhemi, Ballkanin. Ka shume diskutante qe kane gjithe ato njohuri dhe analizojne mjaft mire problemet e Frances, Amerikes, Anglise, konfliktit Izrael-Palestine. Natyrisht qe kjo rubrike eshte per tema nderkombetare dhe mund te diskutojme per cdo gje ne planin nderkombetar, po per mendimin tim do te ishte me e dobishme te benim nje diskutim te thelle per "lagjen" tone, Ballkanin Ne fakt si pike nisje per kete teme ishin tema mbi rolin e Italise, ose Shqiperia ne lidhje me konfliktin greko-turk.


Dy jane aspektet kryesore qe mendoj se mund te diskutojme

raporti Ballkan -Evrope Perendimore (aktualitet dhe supozime per te ardhmen

pozita politiko-ekonomike e Shqiperise brenda Ballkanit (po ashtu nje vleresim mbi te tashmen dhe hamendesime per te ardhmen)

Moderatoreve do t'u sugjeroja qe edhe temat mbi Italine dhe Greqine e Turqine t'i integronin ne kete teme ne rast se do t'a shihnin te pershtatshme


shendet


PS: mundesisht te shmangim postimin e materialeve te gjate ne gjuhe te huaja dhe te jemi te prirur te shtjellojme mendimet tona sigurisht duke i ilustruar me fakte koncise ose me referenca. ne kete menyre diskutimi behet me pak i merzitshem dhe me i lehte per t'u ndjekur

[Eni]

Per Ballkanin do te mund te shprehesha se karakteristika te tij pak a shume do ishin: nacionalizmi i forte, grindjet, vrasjet, genocidi, urrejtja e popujve midis njeri-tjetrit, mosbesimi, mbrapambetja ekonomike, mosecja me hapat e shteteve te tjera evropiane, nje e kaluar e perbashket nen Perandorine Osmane, nje mentalitet pak a shume i njejte ne drejtim te tradites, nje shoqeri patriarkale, nje shoqeri komplekse dhe nga pikepamja fetare ku gjejme te gershetuar te dy fete monoteiste sic eshte krishterimi i shfaqur ketu ne formen ortodokse dhe katolike, dhe islami po ashtu dhe ky ne te dy format e tij ate shiite dhe ate suni. Pra ne pergjithesi po te shprehesha ne menyre te permbledhur do thoja se popujt ballkanike kane nje te kaluar teperbashket, e cila per disa fillon diku me heret e per te tjeret diku me vone, po e njejta gje mundte thuhet dhe per shtetet ballkanase, te cilat u formuan si shtete vone ne histori, kryesisht nga gjysma e pare e shek. XIX per te perfunduar shtetformimin e tyre ne shek.XX, por shikojme se ky proçes akoma nuk ka perfunduar po te bejme lidhjen me shperberjen e Jugosllavise, ku kemi formimin erepublikave te veçanta te ndara nga ky shtet, qe ne fakt tashme ne shek.XXI ngjan me shume me nje shtet fantazme ku Mali i Zi eshte ne nje faze te shkeptutjes perfundimtare nga Serbia dhe te daljes me vete si nje shtet i pavarur.
Per Ballkanin ekziston nje shprehje disi e vjeter: “Ballkani fuçi baruti e Evropes” e cila na pelqen neve si ballkanas apo jo, mendoj se qendron,pasi nqs Turqia konsiderohej ne shekXIX si e semura e Evropes fare mire dhe ajo shprehje e siperpermendur ngerthen dhe perfshin karakteristikat, te permendura ne rrjeshtat lart.
Une ve re se mes shteteve ballkanike ekziston ndjenja e mosbesimit midis tyre dhe duket se ku e ku secili shtet perpiqet qe permes aleancave ndershteterore me më “te fuqishmit” te nxjerri perfitimet personale, shpesh here dhe ne kurriz te fqinjve te vet.
Ne Ballkan ekzistojne akoma shume plage te se kaluares, sic jane problemet etnike.
Ne ish Jugosllavine ka akoma shume probleme midis shqiptareve dhe serbeve ne Kosove, ka probleme ne Vojvodine, ne Bosnje, ku pas Konferences sedejtonit patem lindjen e republikave boshnjake me popullsi respektivisht, boshnjake, serbe e kroate dhe kjo shpikje tjeter e rradhes nga “Fuqite e Medha” ben te domosdoshme per mbatjen e qetsise neate zone, ngulimin e trupave te UNO-s, ndersa ne Kosove atyre te NATO-s. Ekzistojne problem te tilla te karakterit etnik dhe ne Maqedoni, ku perleshjet midis shqiptareve aty dhe autoriteteve maqedonase bene te domosdoshme nderhyrjen nderkombetare dhe arritjne e akordeve per te plotesuar disa nga kerkesat e shqiptareve. Po ne maqedoni ka konflikte etnike dhe ndjehet dhe trysnia qe ushtron Bullgaria per te mbrojtur popullsine dhe interesat e veta ne kete shtet. Plus vete ne shtetin bullgar ekzistojne konflikte midis bnullgareve dhe pjeses me origjine turke te popullsise. Po ashtu ne Greqi ekziston nje politike shteterore mohuese e ekzistences se pakicave kombetare ne kete shtet, sipas te ciles ne Greqi nuk ka pakica kombetare, dhe ato mbeturina te tyre jane perzene nga ky shtet ne kuader te konventave te shkembimit te popullsise greko-turke me Turqine ne shek.XX. si rrjedhim Greqia paraqitet si nje shtet i paster me popullsi homogjene greke. Por shtete te tjera pretendojne te kunderten,p.sh. shteti shqiptar pretendon ekzistencen e pakicave kombetare shqiptare ne territorin e Çamerise, ku kryesisht ka nje perqendrim te popullsiseshqiptare çame apo arvanitase ne Janine dhe qytete te tjera ne veri me kufirin shqiptar. Keto pakica kombetare shqiptare p.sh. nje historian gjerman Konrad Kewig i klasifikon ne tre grupe shqipfolese, dhe me konkretisht ato arvanitase, te cila jen rrjedha te migrimeve te popullsise shqiptare, kryesisht levizje popullsish gjate shek XIV-XVI dhe qe kane si gjuhete tyre arvanishten-arvanitika, por nje gjuhe ne te cilen ndjehen fuqishem elemente dhe ndikimit e greqishtes.Kryesisht ky grup eshet i perqendruar ne Atike, Beoti, Peloponez. Nje grup i dyte perben popullsia shqipfolese, e cila pak a shume flet shqip, por kryesisht ka nje mpleksje te etnitetit grek me ate shqiptar ne kete ojese dhe kryesisht greqishtja predominon. Grupi me ui rendesishem ne kendveshtrimin etnik te pakicave kombetare eshte ai qe konsiderohet si popullsi çame, e cila dhe gjuhen e vete e konsideron per nga emertimi te njejte me ate te Shqiperise, kjo duket dhe nga emertimi i saj, jo arvanisht, por thjesht “shqip”. Politika e shtetit grek ndaj pakicave kombetare ka qene nje politike asimiluese, ku i eshte meshuar asimilimit te tyre,perzenies nga territori grek duke i konsideruar si pakica myslimane turke dhe si rrjedhim gjate shkembimit te popullsise greko-turke, pjesa emire e popullsise myslimane shqiptare i eshte nenshtruar dhunes dhe shpernguljes nga trojet e tyre per t’u vendosur ne territorin turk, dhe ardhjes e ngulimit ne ato territore, por jo vetem ne to, te popullsise greke, me banim te meparshem ne Turqi.
Por dhe ne Turqi vihet re nje “perleshje” etnike, kryesisht midis turqeve “te paster” dhe kurdeve, keto te fundit nga ana e vet nuk kane rreshtur perpjekjet per te patur shtetin e tyre o autonom ne kuader te turqise ose te pavarur. Kur flitet per Turqine dhe integrimin e saj evropian nje nga pikat kyçe te kritikes, por dhe “thembra e Akilit” nga pala evropiane kryesisht kapet problemi i pakicave kombetare ne Turqi dhe trajtimi i tyre nga shteti turk, ku kryesisht vihet re nje trysni e ushtruar ne kurriz te tyre dhe mos dhenia e te drejtave qe konventat nderkombetare parashikojne per to.

Por ne Ballkan pervec problemit te pakicave kombetare ekzistojne dhe probleme te tjera, si nje nga paresoret do theksoja dhe ndjenjat kombetare te shteteve balklanike, ku vihet re nje fryme e theksuar nacionalizmi dhe si rrjedhoje idete nacionaliste kane kushtezuar shume masa vendimarrese jetike per ecjen perpara te shteteve ballkanike ne veçanti, por dhe vete rajonit ne pergjithesi.
Levizjet nacionale ballkanase kane qene mbizoteruese kryesisht gjate shek.XIX kur dhe kemi krijimin e te parave shtete nacionale ne rajon, si te Greqise, Serbise, Bullgarise, Rumanise e per te perfunduar me ato te Shqiperise. Per te arritur ne formimin e te tillave shtete deviza kryesore ka qene nacionalizmi, rreth idese se te cilit u mblodhen “kokat e kombit” dhe vendosen per t’u shkeputur nga Perandoria Osmane, per te formuar shtetet e tyre kombetare ne territoret e motshme greke, sllave, bullgare e me gjere. Pikerisht ketu fillon dhe konflikti nder rajonal, ku secili ne formim te shtetit te tij, perpiqet te mbledhi sa me shume territore “nacionale” por qe shpesh here jane pretendime te kapercyera ne hapesira territoriale, ku serbet kerkojne toka qe nuk u perkasin atyre, kur greket pretendojne te njejten gje, madjetek keta te fundit shfaqet nje “uri” akoma me e madhe duke pretenduar deri Kostandinopolin etj, etj. Pra kemi fazen e lindjes se konflikteve nacionale dhe te ushtrimit dhe te dhunes per te arritur qellimin final, duke ndjekur fjalet makjaveliane “qellimi justifikon mjetet”. Pra kemi shfaqjen e luftrave midis shteteve ballkanike, kemi ushtrimin e genocidit te eger, dicka jo dhe aq e re ne kete territor te lashte, qe mban emrin e maleve te hershme qesundojne hapesirat e larta te Ballkanit. Kemi lidhje kualicionesh ne dem te njerit apo tjetrit shtet,por dhe luftra midis vete shteteve. Ne fillimet e shek.XX jane luftrat ballkanike, ku shtetet kryesore dhane fjalen dhe u lidhen ne nje kualicion anti osman per te arritur shporrjen e Portes se Larte nga ky territor, por ne kuader te ketyre luftraveka patur nje aplikim tepaster te dhunes, te pastrimit etink, te pushtimit te territoreve jo nacionale,plaçitje, perdhunime, djegje,prerje etj sunduan p.sh. ne ato kohera ne terriroin shqiptar, i cili u be preh i dhunes malazeze, serbe, greke, bullgare. I njejti fenomen u shfaq dhe ne territoret boshnjake ku popullsia u ngrit kundra Perandorise Habsburgase etj.
Pra nacionalizmi ballkanas shfaqet ne nje forme teper te eger dhe gjakatare, qe per fat te keq akoma ne dite tona ndikon ne politikat ballkanike dhe eshte fryt e i nje urrejtje te thelle etnike e cila shpesh here eshte frymezuar dhe nga sermonet fetare, ku feja identifikohej me kombin. Greket jane koshiente te ekzistencen se binomit shteti grek-kisha greke ortodokse, po ashtu dhe shteti serb-kisha serbe; shteti bullgar-kisha bullgare; shteti-turk-feja islame, shteti rumun- kisha rumune. Problemi fetar ne Ballkan ka karakteristikat e veta, ku qe heret jane bere perpjkeje per te arritur nje Kishe Nacionale Autoqefale nga Patrikana e Stambollit dhe nga ndikimi grek, çka ne fakt dhe eshte arritur me kohe. Por puriteti fetar ka ndikuar ne nxitjen ekonflikteve etnike, ku popullsia e nje feje tjeter, brena territorit nacional shihej me sy jo te mire dhe duhej larguar nga territori si kercenuese e identitetit kombetar fetar, prandaj gjejme shembuj te shumte ne kete rajon te konventave pershkembime popullsish midis shteteve ballkanike, ku popullsia islame (e identifikuar prej koherash si popullis turke, pra mysliman = turk) largohej me turma te tere drejt Turqise dhe prej ketej ne rajon vendosej popullsia e krishtere, kryesisht ortodokse. Por ne kuader te ketyre shkembimeve jane ushtruar dhune, genocid, rrembim tokash, pasurish te popullatave viktima te mareveshjeve ndershteterore. Pra dhe problemi fetar i identifikuar me ate nacional eshte nje burim konfliktesh.
Persa i perket prapambetjes ekonomike, do theksoja se kjo se pari i ka rrenjet ne te kaluaren e ketyre shteteve ku si pjese perberese e Perandorise Osmane kane trasheguar dhe pasojat e prapambetjes se saj dhe me pas kane pesuar pasioja e ndarjes se boteve ne dysh, ku “Perdja e Hekurt” e ndau dhe kete rajon nga bota e perendimit dhe zhvillimet ne kete te fundit. Keshtu prej egjeut e poshte kemi nje zhvillim te kapitalizmit, me disa komplikacione politiko-ushtarake, koha e diktaturave ne Greqi e te sundimit ushtarak ne Turqi,por kryesisht keto dy vende mund te konsiderohen se kane aplikuar ne truallin e tyre ekonomine perendimore kapitaliste dhe kane ecur disi mire ne krahasim me shtetet e tjera te rajonit, ku mmbizoteronin karakteristikat e zhvillimit socialisto-sovjetik,me perpjekje disi nga ana e Jugosslavise setitos per t’u shkeputur nga tutela sovjetike e per te aplikuar ne Jugosllavi modelin e vet te veteadministrimit e zhvillimit ekonomik, cka e beri Jugosllavine te dilte disi mbi shtetet etjera per nga nivlei i zhvillimit ekonomik duke patur parasysh ketu dhe perkrahjen qe kjo e fundit pati nga shtetet perendimore per te balancuar disi shkeputjen nga BS dhe per te ndjere disi ne rajon peshen e “ndikimit” evropian. Ndersa per shtete e tjera modeli i zhvillimit ishte shabllon ai sovjetiko-socialist ku me e thekshme ne kete dretim eshte treguar Bullgaria, e cila mund te konsiderohet si “koketa” ruse ne Ballkan. Kurse Shqiperia ka shfaqur dis tendenca disi me vete, kur Hoxha ne fillim ndoqi udhezimet ruse per te qene “njesh” me Jugosllavine e titos, me pas “njesh” me BS e pas shkeputjes nga KNER te qenit “njesh” me Kinen, ku morri dhe miliarda dollare per t’iu kundervene BS, por me pas kemi shembullin e “zhvillimit me forcat tona” budallalleku me i madh qe mund te njohe politika shqiptare, ne saje te se cilit u asfiksua ekonomia shteterore dhe laku ngushtohej gjithnje e me shume ne gryken shqiptare.
Ndersa me rrezimin e Murit te Berlinit ne rajon u shfaqen te tjera nuanca ne zhvillimet politike dhe ekonomike, ku u vendos demokracia perendimore dhe te gjitha shtetet tashme ndjekin modelin e ekonomise kapitaliste.
Po te mendojme per ndonej bashkepunim midis vendeve ballkanike dhe mundesise per te patur nje forme te ngjashme ne Ballkan si ajo e Bashkimit evropian, do sillja ketu perpjekjet qe jane bere nga ketio shtetet ne vitet ’20 shek.XX per te patur nje Konfederate Ballkanike, e cila u arrit disi te konturohej, kete e tregojne dhe konferencat qe jane zhvilluar ne ate kohe si ne Athine, etj, ku Shqiperia u refuzua si pjesemarrese ne to dhe iu hoq e drejta per te hyre ne Konfederaten Ballkanike, keshtu peropjekjet e Zogut shkuan dem.
Personalisht mendoj se nje konfederate ballkanike ne dite tona nuk eshte se do ishte dhe aq e efekshme, duke u nisur nga kendveshtrimi se qellimi paresor i ketyre vendeve eshte integrimi evropian, pra hyrja ne BE (EU) dhe plotesimi i kushteve perkatese per te realizuar nje gje te tille. Por po ashtu mendoj se vete shtetet ballkanike duhet te shfaqin nje fryme me te mire, me te lire dhe me efikase drejt bashkepunimit nderrajonal, ku te hiqen barierat midis tyre. P.sh. po citoj problemin e vizave, nje problem i cili eshte disi acarues nqs mendon se duhet nje bashkepunim dhe komunikim i lirshem rajonal. Nsq keto vende pretendojne te hyjne ne BE duhet se pari te heqin kufizimet qe kane vene ndaj njeri-tjetrit dhe t’i japin kesisoj liri vete rajonit. Duhet qe te arkitektohen projekte qe do te mudnesojne komunikimin e lirshem mestyre, p.sh. sic do jete Korridori 8 apo projekte te tjera te ngjashme, te cilat do te lidhin dhe do te afrojen me shume kete pjese te Evropes me vete qendren e saj.
Por dhe ketu dalin ne siperfaqe ato karakteristika qe kam permendur me lart, ndjenja e mosbesimit, e frikes nga fqinji, e urrejtjes e hilerave, konfliktet etnike etj. Dhe deri sa vete shtetet ballkanike te behen te ndergjegjshme qe te tilla gjera duhet te hiqen pergjithome nga mendjet nacionaliste, nuk do te kete nje kordinim dhe nje zhvillim te qenesishem te rajonit.

[reflektim]

eni me djersite me shkrimin tend. ishte i ngjeshur ne nje cope te vetme dhe mu desh te vija syzet. Nejse sa per hyrje

Ajo qe me ra ne sy eshte se ti e perqendron vemendjen vetem te Ballkanasit dhe ne nje fare menyre ua ngarkon atyre te gjithe pergjegjesine historike per prapambetjen.

T'a fillojme nga historia

Faktoret negative sipas meje qe kane ndikuar ne prapambetjen e Ballkanit

1. Ballkani, pike takimi e qyteterimeve dhe e tri besimeve kryesore fetare, per mua burim konliktesh kulturore, fetare e mbi kete baze konflikte etnike

2. Ballkani, pjese e Bizantit. Ndarja e Perandorise Romake ne dy pjese i rezervoi Ballkanit te ishte pjese e Bizantit, ku ne ndryshim nga pjesa perendiimore, feja dhe shteti u perzien ne nje nen devizen "Government by God". Pra qe ne fillim te historise se tij moderne Ballkani u gjend jashte filozofise racionale dhe pragmatiste te Evropes Perendimore ku feja dhe shteti zoteronin domene te ndara

3. Perandoria Osmane pengoi zhvillimin industrial dhe urban te rajonit megjithese lejoi ushtrimin e besimeve te ndryshme fetare.
Perandoria otomane nuk u perpoq te krijonte me anen e makinerise shteterore nje identitet te vetem otoman, nuk zhvilloi institucione qendrore moderne mbi te cilen te bazohej lidhja midis qeverisesit dhe te qeverisurit dhe si pasoje pengoi krijimin e nje komuniteti politik ne gjithe perandorine.

Pra grupet e Ballkanit e mbeshteten egzistencen e tyre mbi bazen e miteve dhe perkatesise etnike, ne vend te besnikerise ndaj institucioneve politiko-kushtetuese. Pra kultura politike dhe qytetare e ketyre kombeve ishte pothuajse zero. Ky eshte nje faktor qe ndikon dhe sot e kesaj dite ne aftesine shtetformuese e shtetdrejtuese te ketyre kombeve.

4. Roli i fuqive te medha. Ne shkrimin tend eni, mungon ky aspekt qe mendoj eshte shume i rendesishem


Sipas mendimit tim roli i fuqive te medha evropiane per Ballkanin per pjesen me te madhe te historise se vonshme te Ballkanit eshte negativ, duke filluar qe me Kongresin e Berlinit ku kufijte politike te Ballkanit u bazuan mbi konsideratat gjeostrategjike te fuqive te medha sipas fjaleve te ministrit te jashtem te Perandorise Austro-Hungareze. Misha Gleni ne librin e tij te fundit per Ballkanin shprehet se "kongresi i Berlinit mbolli farat per katastrofat e ardhshme qe do te pllakosnin Ballkanin"

Ballkani u be teater i sferes se influences dhe i realpolitik te fuqive te medha. Qe ne fillim te lindjes se tyre si shtete, shtetet ballkanike i perqendruan perpjekjet e tyre ne ekspansion ne kurriz te fqinjeve te mbeshtetur nga sponsore te fuqishem qe sipas rastit ishin Rusia, Britania, Franca, Habsburget etj. Shqiperia ishte viktime e ketij ekspansioni.

5. Renia e pjeses me te madhe te Ballkanit nen regjimin komunist per afro gjysme shekulli. edhe ketu ballkanasit ishin viktime e pasluftes se dyte boterore ku Jalta pak a shume percaktoi konfigurimin politik te rajonit dhe sfereen e ndikimit midis perendimoreve dhe sovjetikeve .

Vijon

[Eni]

Reflektim,
me fal qe te djersita ne keto dite te ngrohta,por isha e perqendruar ne mendime e nuk i vura shume rendesi kryeradheve.

Po ashtu te jap te drejte mbi faktin qe nuk kam kapur ndikimin e Fuqive te Medha ne Ballkan,por me shume u perqendrova tek karakteristikat e ketyre vendeve se sa tek kush e pse jane keshtu keto shtete. Por dhe indirekt tek tuk ne shkrimin tim del ndikimi i shteteve te fuqishme te kohes dhe pasojat e ndikimit te tyre ne rajon.

Aspekti kryesor do thoja eshte "fati" perkatesise se ketyre shteteve nene Perandorine Bizantine dhe te aplikuarit ne truallin e tyre menyrat ortodokse te qeverisjes e te qenit te pandare te Kishes me Shtetin, aq sa dhe ne krye te Kishes Ortodokse, Prelati i saj ishte Perandori Bizantin. POa shtu me renien e Bizantit keto shtete rane nen nje tjeter perandori po aq "despotike-fetare" sic ishte Perandoria Osmane dhe ndoqen kesisoj rruget e zhvillimit te Portes se Larte.

Ne kete kuader padyshim kur shtetet perendimore ishin rivale te Bizantit, ku spikat kryesisht Venediku, dhe ato me vone ndaj Perandorise Osmane; fillojne dhe ndikimet e tyre ne territorin ballkanik dhe nderhyrjet dhe nxitjen e rremujave nder popujt ballkanas. Traktati i Shen Stefanit pershembull eshte nje shembull tipik i kesaj nderhyrjeje ku Perandoria Osmane detyrohej te rrudhte territoret e saj ne favor te nje Bullgarie gjigande e perkrahur nga Rusia cariste,traktat qe me kundershtimet e Fuqive te tjera te Medha u hodh poshte e u perfundua ne Kongresin e Berlinit, ku u "vulos" disi harta politike e shteteve ballkanike dhe u bene perpjekjet me madhore per t'i dhene shqelmin Perandorise Osmane nga Evropa.
Qysh atehere kemi nderhyrje e vetem nderhyrje ne Ballkan ne favor te njerit apo tjetrit shtet,mjafton qe ky t'i bindej deshirave te kesaj apo asaj fuqie evropiane kundra Portes se Larte.
Gafa me e madhe per mua qendron krijimi i Jugosllavise me iniciativen e Frances e Rusise, shtet i cili me ate forme konglomerati qe kishte, ka qene gjithnje burim dhe katalizatori i konflikteve ballkanike,por po shoh se akoma dhe sot e kesaj dite ajo "gafe" vazhdon ku krijohet nje shtet ne Bosnje-Hercegovine, pak a shume me ato tipare, pra krijim i tre republikave qe perfshijne boshnjaket, kroatet e serbet, e njejta ide si me 1919..... Kjo mendoj se do te jete akoma burim krizash te metejshme,pasi nqs duan paqe ne ate vend, i bie qe fuqite e kohes te mbajne gjithnje te dislokuara aty trupat e tyre ushtarake, garante te qetesise nderetnike....

Por Reflektim, mua me intereson me shume karakteri i popujve bballkanik se sa ndikimi i Evropes nder vitet e shkuara. NUk eshte faji vetem tek "te medhenjte" qe perkrahen apo perkrahin filan shtet a komb, por tek vete karakteri i brendshem i ketyre popujve qe jane vendosur me shekuj perpara ne Ballkan dhe egersia qe ato shfaqin ndaj njeri-tjetrit ne momente te caktuara.

[blertany]

Eshte vertete teper trondites ky artikull.Me qarte nuk mund te shprehet gjendja aktuale.

Si mund te shkeputemi kjo influence?

A thua eshte e pamundur?

Tani kane filluar po i rreshtojne edhe kenget greke permes kengeve shqiptare.Zot, cfare cmendurie sikur jane pjese e folklorit tone.

Gjithkund i ka shtrire kthetrat Greqia?

Cfare duhet te bejme?

Me shqeteson kjo pyetje.

[alumni]

http://www.westernpolicy.org/Secondary.asp?PageName=SRR
Gas, Guns, and Oil: Russia's "Ruble Diplomacy" in the Balkans
By Nikolas K. Gvosdev
Special to the Western Policy Center

A major reorientation in Russian policy toward the Balkans is underway. For much of the 1990s, Moscow tried to keep the West out of southeastern Europe. A senior Russian official starkly outlined the choice that faced Russia in the region: "[Russia] cannot help being interested in whether [it] will have economic relations with a [Balkan] country which guarantees stability in the Balkans or a country which aspires to join NATO and is contributing to the creation of dividing lines between Russia and Western Europe."

This approach failed. Proposals for the creation of an Orthodox alliance or a "Slavic union" between Russia and the Balkans never advanced beyond the rhetorical stage.

In an August 9, 2000 editorial, the Russian newspaper Izvestiya opined: "Not a single country of eastern Europe, even the most Slavic, the most Eastern Orthodox one, will give up maintaining relations with the West for the sake of Russia."

The March 2002 appointment of Sergei Razov, who was Russia's ambassador to Poland during its accession to NATO, as deputy foreign minister with oversight for policy toward central and southeastern Europe, signals an ongoing shift in the Russian government's approach.

Razov announced that a "new algorithm" for Russian ties with east-central Europe and the Balkans is being implemented, one focused on trade and economic cooperation and grounded in pragmatic considerations.

Indeed, markets and contracts are poised to do what appeals to "shared Orthodoxy" and what veiled military threats could not do: lay the foundation for a revival of Russian influence in southeastern Europe.

Working from the assumption that "profitable accounts cement good friendships," Russia hopes to envelop the region in a web of commercial ties that will engender pro-Moscow lobbies in Balkan capitals and that will, in turn, help increase Russia's influence in the Euro-Atlantic community.

This trend is most pronounced in the energy sector. In January, the Russian oil firm YUKOS purchased a 49 percent stake in the Slovak firm Transpetrol, a gateway for oil exports to western Europe and the Balkans. In addition, Russia's Tyumen Oil Company signed an agreement with Slovenia's Petrol to refine and market petroleum products in the former Yugoslav republics.

Russia's LUKoil has made the most progress in establishing its presence in southeastern Europe. It controls the Neftokhim refinery in Burgas, Bulgaria, and the Petrotel refinery in Ploesti, Romania, and is interested in acquiring further petrochemical assets in other former Soviet-bloc countries, including Slovakia, the Czech Republic, and Hungary. LUKoil has also forged a relationship with Greece's Latsis Group to acquire assets in Greece and Yugoslavia.

A major Greek newspaper editorialized: "It is obvious that LUKoil is gradually showing a potential to totally dominate the peripheral Balkan market. It is the first time in many years that the Russian element is making such a dynamic investment in the region, especially in a traditionally sensitive sector like energy, which affects the economy as a whole, in terms of both sufficiency and prices."

Plans to construct a pipeline from Burgas to Alexandroupolis, Greece—involving a tripartite arrangement between Russia, Bulgaria, and Greece—will further boost Russian influence in the area, giving Russia the ability to export its hydrocarbons, as well as those of other Caspian and Central Asian states, while bypassing the congested Bosporus tanker route.

Moreover, the income that will be generated by the construction and maintenance of the pipeline, along with the accompanying increase in refinery and storage operations, represents a significant Russian stake in the Balkan economy. One estimate suggests that the total value of the project could range as high as $800 million.

The Russian conglomerates, however, have interests beyond oil. LUKoil, for example, has cast an eye over the chemical and telecommunications industries in southeastern Europe. Financial connections are also being forged. Both the United Bank of Bulgaria and Romania's Unirea Bank have close ties to Russian commercial structures.

Moreover, the large investments made by Russian energy firms, such as LUKoil or Gazprom, in the Balkans have spillover effects into all sectors of the economy. Speaking about this, Russia's ambassador to Romania, Aleksandr Tolkach, noted that it was in the interests of southeastern European countries to create "appropriate conditions" for Russian firms to operate.

By creating commercial ties in the Balkans, Russia hopes to reap political dividends, especially as southeastern Europe becomes more closely integrated into the Euro-Atlantic community. One such area is defense. Over the past three years, Greece has signed contracts for over $1 billion in Russian-made weaponry, including S-300 missiles and Zubr landing craft, while Bulgaria is looking to Russian firms to modernize both its stock of equipment and its defense plants.

In fact, Greek Defense Minister Yiannos Papantoniou envisions an enhanced Russian role in pan-European security. Noting that Greece is set to assume the presidency of the EU on January 1, 2003, Papantoniou declared, "We will be advocating the development of relations between Russia and the EU, not least as regards armaments," including Russian participation in the creation of a European theater missile defense system.

Since the expansion of NATO appears to be a foregone conclusion, Russia now hopes to gain greater influence within the alliance, in part by relying on Balkan intermediaries. Bulgarian Foreign Minister Solomon Passy noted that "Russia will be glad to have a friend like Bulgaria amidst NATO members."

In February, Papantoniou stated that Greece wants Russia to play a role in making important decisions together with NATO, and it also backs Russia's eventual entry into the alliance.

How does Russia's growing commercial clout in the Balkans affect the interests of the U.S.? In many ways, this is a positive development for Washington. Russia's desire for access to capital and markets gives it a stake in promoting regional stability. It is an unequivocal signal of Russia's desire to cast its lot with the West, binding its own national interests to the continued security and prosperity of Europe.

However, this comes at a price. By expanding NATO and widening the scope of the Euro-Atlantic community, Washington must be prepared to back up its rhetoric of "partnership" with Russia through genuine accommodation of Moscow's concerns. As Russia becomes more indispensable to the well-being of Europe, the United States will find it more difficult to exclude Russia as a full partner at the Euro-Atlantic table.

Russian President Vladimir Putin issued a veiled warning to western European leaders on April 9 when he noted that Europe's increasing energy dependence upon Russia requires that greater consideration be paid to Russian interests.

The Balkan countries, in particular, have no desire for an "either/or" choice between Washington and Moscow. "Bulgaria's European integration is not an alternative to our good relations with Russia. The new European security architecture cannot exclude or oppose Russia," Bulgarian President Georgi Purvanov recently declared.

It seems that Moscow has taken to heart the Romanian proverb that "paper is stronger than stone," betting that business contracts, not military forces, are the key to reviving Russian predominance in the Balkans. This is a development that, so far, the U.S. seems to have overlooked.

--------------------------------------------------------------------------------
Nikolas K. Gvosdev is Executive Editor of The National Interest and Senior Fellow for Eurasia at the Institute for Global Democracy.