Bota e së ardhmes

[Eni]

Popullsia e botës pritet të arrijë pikun e saj diku poshtë 10 miliardshit, pastaj një rënie e ngadalshme

Bota e së ardhmes

Si do të duket bota pas tri shekujsh? Një demograf parashikon koeficente lindjeje më të ulëta, një vartësi me e madhe në energjinë diellore dhe diferenca më të pakta fetare



Është e vështirë të parashikosh se çfarë do të ndodhe nesër, le pastaj se çfarë na rezervon bota tri shekuj nga tani, por disa prej demografëve më të mëdhenj të boës po përpiqen të parashikojnë pikërisht këtë. Në fillim të javës së kaluar më shumë se 20 prej këtyre ekspertëve, larg sa nga Kina dhe India, u takuan në Nju Jork me Jozef Sheimin, Drejtor i Sektorit të Popullsisë së Kombeve të Bashkuara, për të shikuar mbi tendencat e kaluara dhe aktuale të popullsisë, emigracionit, pjellshmërisë, vdekshmërisë dhe përpjekur të krijojnë një skenar për botën në 2300. ata do të nxjerrin një raport në vjeshtë, parashikimin e parë afatgjatë demografik vend për vend të këtij lloji.



A ka ndonjë pikë në përcaktimin deri më tani të së ardhmes?



Në të vërtetë ne nuk mund të themi se çfarë do të ndodhë përtej 25 vjetëve, për shkak se shumë mund të ndryshojë, por projeksionet për 300 vjet janë të dobishme sepse shpëtojnë nga përballja me krizaafatshkurtëra si AIDS-i, SARS-i apo luftimet në Liberi apo Somali dhe ju filloni të shikoni në marrdhëniet. Për shembull, çfarë do të ndodhë me statusin e grave dhe rolin e tyre në shoqëri? Kur shikoni në këto tendenca afatshkurtëra, ato tregojnë lloje të caktuara funksionimi demografik: pjellshmëri relativisht e ulët dhe gra pjesëmarrëse në forcën punëtore, kështu që shumë prej tyre duke e shtyrë pasjen e fëmijëve ose duke mos pasur fare. Në mënyrë të ngjashme, përmirësimet në teknologji dhe shpërndarja e metodat e transportit e kanë rritur ndjeshëm aftësinë për të jetuar më gjatë dhe me nivele jetese më të shëndetëshme. Tani, në po shikojmë shqetësime rreth mbikonsumit në vendet e zhvilluara: mbipeshë, diabet, tension të lartë, por shumë prej tyre janë të përkohshme dhe do të zgjidhen prej ndryshimeve në stilin e jetesës, mjekësisë, teknologjisë dhe arësimit të përmirësuar.



Në çfarë studimesh janë të bazuara parashikimet tuaja?



Këto janë skenare, jo dhe aq shumë parashikime. Ne po përpiqemi të themi: "Cili është skenari më i mirë? Çfarë ka mundësi të ndodhë?". Kështu që shumica e diskutimeve mbështeten në tri ndryshore: pjellshmëri, vdekshmëri dhe emigracion. Nëqoftëse ju shikoni gjatë 300 viteve të kaluara, do të vëreni ndryshime të jashtëzakonshme në madhësitë e familjes, në modelet e familjes. Ne shikojmë gjithashtu në tendencat aktuale, si urbanizimi në rritje – njerëzit do të largohen ngafermat dhe lëvizin drejt qyteteve. Jetë qyteti nënkupton familje më të vogla.



Në çfarë skenaresh bien dakord shumica e demografëve?



Ekziston një marrëveshje e përgjithshme se gjatë 300 viteve të ardhshme popullsia e botës do të arrijë pikun dhe më pas do të bjerë shumë ngadalë, për shkak të jellshmërisë së ulët që do të shfaqet dhe ne mund ta shikojmë moshën mesatare tek 100 vjeçët.



Sigurisht jo kudo?



Në nivel botëror, ju mund të keni një pikturë më optimiste sesa keni në disa prej vendeve më të marxhinuara. Për shembull, Nigeri, Somalia, Haiti, Jemeni dhe të tjerë mund të shikojnë lëkundje ekstreme përpara së të përmirësohen ndjeshëm. Ne po e shikojmë këtë tani. Në Japoni dhe Sudei, mosha mesatare është shumë e lartë, por ne shikojmë moshë mesatare shumë të ulët në Botsvana, Zimbabve, Somali dhe Haiti. Do të kemi disa ekstreme, por mesataret – vende si India, Kina, Shtetet e Bashkuara, Rusia, pjesa më e madhe e Evropës – do të jenë shumë përpara dhe pa u shfaqur shumë mirë këto tendenca. Gjithashtu, ekziston një konsensus i përgjithshëm se popullsia e botës do të arrijë pikun diku poshte 10 miliardëshit dhe më pas do të lëkundet, por mesatarisht do të jetë në një rënie të ngadaltë. Në të ardhmen do të ketë pjellshmëri të ulët, jo të lartë. Ne nuk po kthehemi prapa me pesë apo gjashtë fëmijë për çift.



Si do t'i prekë emigracioni vendet?



Kjo ndoshta është një prej më të vështirave për t'u parashikuar. Është një problem shumë i paqëndrueshëm dhe jashtëzakonisht i ndjeshëm politikisht për shkak se sme rritjen shumë të vogël të popullsisë natyrore ne po shikojmë rritje të ardhshme të konsiderueshme për shkak të emigracionit. Ne e nxjerrim popullsinë e Shteteve të Bashkuara me 400 milion banorë në vitin 2050. Pa emigracion, do të ishte afër 315 milionëshit. Tetëdhjetë përqind e rritjes së parashikuar të popullsisë së Shteteve të Bashkuara gjatë 50 viteve të ardhshme i detyrohet emigracionit, emigrantëve dhe pasardhësve të tyre. Në vende të tilla si Gjermania, vdekjet i kanë tejkaluar lindjet prej dekadash. Për pasojë, impakti i emigracionit është i jashtëzakonshëm.



Do të ndeshen dhe vendet aziatike me të njëjtat probleme?



Sigurisht, shumë prej këtyre vendeve do të ndeshen, si Malajzia, Japonia dhe Koreja, por ka një një goxha ngurrim nga ana e disa prej këtyre vendeve për të lejuar të hyjnë emigrantët.



Edhe popullsitë aziatike po bien?



Nuk kemi parë ndonjë rënie domethënëse popullsie, por është parashikuar. Evropa si e tërë po bie. Arriti pikun në vitin 1998 dhe ne parashikojmë se ajo do të vazhdojë të bjerë ndjeshëm.



Unë kuptoj se ju jeni optimist në betejën kundër AIDS-it.



Disa nga njerëzit që kanë AIDS do të zhduken. Ato që do të mbeten do ta ndryshojnë sjelljen e tyre. Është një lloj darvinizmi: ata që e kanë atë dhe nuk e ndryshojnë sjelljen e tyre do të zhduken dhe ata që ndryshojnë sjelljen e tyre do të vazhdojnë. Gjatë këtij shekulli, AIDS-i do të zhduket, do të zgjidhet. Ka shumë sëmundje që duhen përballuar teknologjikisht. Nga përvoja historike – veçanërisht, poliomieliti, tetanozi dhe difteria – përse të mos jeshë optimist bazuar në këtë?



Do të jenë problem resurset natyrore? Çdo njeri është i frikësuar për naftën këto ditë, por disa parashikojnë se luftërat e ardhshme do të bëhen për ujin.



Padyshim, do të ketë probleme afatshkurtëra me ujin dhe naftën, por ndërsa çmimet bëhen më të larta, do të ketë përpjekje të pandërprera për t’i ruajtur dhe zëvendësuar. Energjia diellore do të bëhet gjithnjë e më shumë e leverdisshme ndërsa nafta do të bëhet më e shtrenjtë dhe njerëzit po bëhen më të preokupuar lidhur e mjedisin dhe mendoj se ky edukim do të rritet.



Si do të ndryshojë roli i fesë?



Do të shikojmë kontakte më të ngushta midis këtyre grupeve. Kjo do të thotë se do të keni muslimanë në Athinë, ashtu si dhe grekë ortodoksë në qytetet e Azisë. Kryesisht, feja në sjelljen demografike po bëhet gjithnjë e më pak kritike. Historikisht, tri fetë e mëdha u rekomandonin aderentëve të tyre që të vazhdonin dhe shtoheshin. Nëqoftëse nuk shtohen, do të zhdukeshin. Tani ne kemi një botë shumë të ndryshme – njerëz nuk po zhduken... Për pjesën më të madhe të njerëzve tani, pjellshmëria e tyre nuk përcaktohet me dekret fetar. Ajo përcaktohet në dhomën e gjumit – as në xhami, as në kishë. Ndërsa njerëzit lëvizin drejt zonave urban, stilet e tyre të jetesës ndryshojnë dhe traditat bëhen më pak një ndryshore kritike në përcaktimin e pjellshmërisë, do të shikoni konvergimin e masës dhe qëndrimit të familjes. Në të njëjtën mënyrë, ju vëreni se nëqoftëse nuk i shtrëngoni njerëzit të veshin ndonjë gjë specifike, ata përgjithësisht veshin bluza, xhinse dhe atlete. Kështu që do të keni një konvergim global.




COPYRIGHT RILINDJA DEMOKRATIKE