Gjakmarrja

[Skerdi Sika]

Zakonet tradicionale veprojnë kur nuk vepron shteti modern dhe shoqëria civile.

[kolombi]

Kohet e sotme kane ndryshuar o miq shume te pakta jane rastet kur vritet ne emer te kanunit.Sot vepron injoranca.Sot vriten njerzit pa rregulla akoma dhe grate dhe femijet.
Kjo plage primitive qe pikon ende gjak duhet shkulur me rrenje po per kete kerkohet civilizimi i shoqerise.
Gjakmarrja ne kaosin shqiptar eshte shendrruar new hakmarrje.
Derisa hakmarrja eshte me e forte se drejtesia shume nena do marrin dhurate nga kjo plage e zeze e shoqerise sone vec shami te zeza.

[iliria e para]

Hakmarrje ka ne te gjitha shtetet me anarki. Pa pas shoqeri moderne, demokrate, ne te cilen funksionon ligji dhe shteti ska as perparim ne kete njolle te zeze te kombit tone.

[mani]

Një skenar i ardhshëm gjakmarrjeje. Rrëfimi i një 9 -vjeçareje, të cilës i kanë vrarë babain para derës së shtëpisë. Nëna e saj, Bukuria kërkon ndëshkimin e vrasësit nga ligji, ndërsa Eriola e vogël rritet me ndjenjën e hakmarrjes në shpirt

Eriola, shota 9-vjeçare që do të hakmerret për vrasjen e babait


Belina Budini

SHKODËR – Ishte djali i babës. I baba Gëzimit që Zoti nuk e kishte gëzuar me asnjë djalë por që nga katër vajzat, Eriolën e kishte zgjedhur për djalë. E merrte me vete ngado, i kishte mësuar makinën dhe atë nuk e zinte kurrë gjumi pa të atin tek koka e krevatit. Tani ajo ka mësuar të flejë pa praninë e tij reale tek koka, edhe mësimet e makinës që i ka dhënë babai i ka harruar, por ka mësuar të jetojë me një ndjenjë negative në shpirt. Një ndjenjë që e ushqen çdo ditë e më tepër, ndjenjën e hakmarrjes për vrasjen e të atit. Megjithëse nuk është më shumë se 9 vjeçe, Eriola Dibra rritet duke synuar të marrë hak një ditë për vrasjen e babait të saj të dashur. “Kur të jem pak më e madhe”, - thotë Eriola, ndërsa nëna e saj Bukuria e përforcon pohimin e vogëlushes, duke thënë se vajza e ka në shpirt hakmarrjen për të atin, megjithëse Bukuria vetë thotë se nuk e do hakmarrjen. Në moshën 43-vjeçare ajo është një tjetër nënë shkodrane që rrit fëmijë jetimë. Katër vajza, njëra prej të cilave është e bindur se një ditë do t’ia marrë gjakun babait të vrarë. Një skenar gjakmarrjeje i paralajmëruar.

Historia
Megjithëse, për momentin, ka ndihmën e vëllezërve për të përballuar jetesën, Bukuria është e shtrënguar të merret vetëm me fëmijët dhe nuk ka një punë për të siguruar të ardhmen. Ka probleme edhe me shtëpinë që thotë se kërkojnë t’ia marrin. Fatkeqësia e saj nisi katër vjet më parë në mënyrë fare të rastësishme dhe personi që ia vrau burrin ishte pikërisht kunati ose burri i motrës së tij. “Burri më është vrarë në prag të portës, duke u kthyer nga lokali në orën e dhjetë e gjysmë të darkës. Më parë ishte grindur me të motrën për probleme toke. Motra dhe burri i saj jetonin në fshat por donin të vinin këtu. Unë nuk isha në dijeni të sherrit të fundit të burrit me motrën e tij. Gjithçka erdhi papritur fare në orën 10 e 30 të darkës”, - fillon të rrëfejë Bukuria natën e vrasjes. “Pak më përpara ishte kthyer në shtëpi Eriola, e cila shoqëronte Gëzimin tek lokali. Të gjithë prisnim që ai të kthehej. Dëgjova të shtëna dhe u tremba pak megjithëse besova që ishin të shtëna në ajër. Kur dola tek dera më hidhet në krahë burri dhe më thotë që ta mbaj. E kishin qëlluar. Por nuk u mjaftuan me kaq. Erdhën dhe e masakruan sërish duke më goditur edhe mua. Mbeta pa ndjenja dhe vetëm në spital kam ardhur në vete kur mësova vdekjen përfundimtare të burrit”, - vazhdon të tregojë Bukuria. Gjithçka ka ndodhur në oborrin e shtëpisë dhjetë metra larg derës dhe ajo e tregon me gisht dyshemenë ku ka ndodhur vrasja. Bukuria thotë se shpreson ende që shteti ta kapë vrasësin. “Ai ndodhet në Shqipëri, disa na thonë se është në Tiranë, disa të tjerë se është diku tjetër. Ne nuk e dimë por duam që shteti të dënojë vrasësin sipas ligjit. Atëherë ne nuk kemi pse të hakmerremi. “Por kur vrasësi është i lirë, atëherë edhe unë vetë mendoj ndonjëherë të hakmerrem”, - pohon Bukuria. Thonë se nuk kanë armë në shtëpi, por se dinë fare mirë ta përdorin një armë. Po kështu edhe e bija nëntëvjeçare.

Vajzat jetime
Eriola është e shkëlqyer me mësime. Tip shumë sanguin dhe inteligjente. Tani i ka mbetur emri “djali i babës” megjithëse babën që ta thërrasë kështu nuk e ka më. Vajzat e tjera nuk shkojnë aq mirë sa ajo me mësime por nuk e kanë shpirtin e hakmarrjes si motra e tyre. Më e vogla e fëmijëve, e cila mban emrin e të atit, quhet Gëzime, ka lindur pas vdekjes së babait. Në kohën kur ndodhi ngjarja dhe kur vetë Bukuria u godit dhe u masakrua nga vrasësi, ajo ishte shtatzënë. Tani është një nënë fatkeqe që duhet të përkujdeset e vetme dhe të rrisë katër vajza jetime. “Hë për hë kam ndihmën e vëllezërve të mi. Por ata tashmë janë të martuar dhe kanë familjet e tyre. Nuk mund ta kem ndihmën e tyre përgjithmonë. Ndërsa gjendja jonë sa vjen e përkeqësohet. Vajzat janë ende të vogla dhe janë në shkollë. Por a do të kem mundësi t’i shkolloj siç duhet ato? Eriola dëshiron të bëhet mjeke. Nuk e di ç’do të bëhet...”,- tregon ajo. Sa i përket hakmarrjes ajo thotë se askush nuk mendon të hakmerret tani. “Të gjitha janë vajza dhe të vogla. Eriolës përpiqem të mos ia ushqej por ajo është ende fëmijë dhe babain e ka dashur shumë, prandaj thotë gjithkund se do të hakmerret për të. Lodra e saj e preferuar është një pistoletë lodër, por di ta përdorë edhe të vërtetën. Kush nuk di ta bëjë këtë sot?!”, - përfundon Bukuria.

Eriola: Do ta marr gjakun e babës
“Ata më kanë vrarë babën, unë do të hakmerrem”, - këto janë fjalët që ajo përsërit vazhdimisht. Ua thotë të gjithë miqve dhe të afërmve që ta dëgjojnë edhe armiqtë e të tjerët. Me një komportim prej djali, lodrat e saj nuk janë kukullat por thikat, pistoletat lodër dhe mendimet e saj janë të errëta. Kërkon të vrasë. Megjithëse është nxënëse e shkëlqyer me mësime dhe synon të jetë doktoreshë, Eriolës nuk i shqitet ideja e hakmarrjes për vrasjen e të atit. “Do t’ia marrim se s’bën gjakun babit”, - përsërit ajo për të kushedisatën herë, me të njëjtën vendosmëri

[MisCongeniality]

Shume e dhimbshme kjo! Te tregohem e emancipuar dhe te them se gjakmarrja eshte gabimi me i madh, ndoshta do genjeja vetveten sepse s'e di se cdo beja sikur te me vrisnin njeriun qe dua me shume. Ndoshta do isha dhe une ne vendin e kesaj vogelushes.

Te them qe gjaku me gjak lahet, s'e bej dot sepse vlera me e madhe e njeriut eshte kur fal...por cdo gje ka nje kufi.

S'e di por me vjen shume keq per kete vajze kaq te vogel qe ne vend te loze me Barbie dolls si te gjitha bashkmoshataret e saj, po mbjell dhe po rrit ne shpirtin e saj nje ndjenje qe do e shkaterroje si njeri.
Sa keq qe njerezve u jane mbyllur syte nga paraja, tokat dhe nuk shikojne dot as deri tek maja e hundes. E pa te keq vrasin, duke lene vetem nje grua shtatzene me nje tufe vajzash. Hmmm! Zoti ka per t'i denuar keto lloj njerezish dhe hajrin s'do ia shohin kurre asaj toke.

[Dreri]

Perzierja e kesaj drame me nje voglushe fatkeqe eshte thjesht reklame gazetareske. Sipas tij/saj gazetari behet autori i nje zbulimi" te madh Merr personazh nje nentevjecare dhe kercnon se ajo do vrase.
Si gjithnje "gjakmarrja" keqperdoret.
Vrasesi duhet denuar, pse te falet ai, qe nuk fali per nje grindje. Pse te falet ai qe la 4 vajza jetime, pse te falet ai qe dhunoi nje grua ne shtepine e vet duke i vrare dhe burrin ne syte e saj.
A nuk meriton ai nje plumb?
Sigurisht qe po.
Edhe nga "djali i babit" e meriton. Uroj deri atehere shteti i felliqur do kete bere dicka , jo per te denuar nje vrasje , por per te mos lejuar nje tjeter.
Nuk duhet qe vajza te rritet me mendimin per te vrare, ajo se shpejti duhet te pushtohet nga endrra tjera me te bukura.
Gazetaret jane bere si minjte qe brejne aty ku eshte me dobet,
"telashet skane te sosur"

[krokodili_73]

mendimi im eshte qe gjakmarrja te futet ne krimet e renda, dmth krim me baze kanunin, i cdo lloji te kete denim tavan mbi 25 vjet, pa te drejte parole. Kjo gjakmarrja po behet plage dhe me e keqe se mafia e korrupsioni.
Kroksi

[Dreri]

Kanuni nuk eshte baze e "gjakmarrjes"
Ketu ka keqperdorime..."gjakmarrja" ka lindur shekuj e shekuj para kanunit.

[Diabolis]

shkrimin më poshtë e kam botuar mbi dy vjet më parë tek Shekulli


Gjakmarrja hyn në atë pjesë së sjelljes njerëzore që nuk mund të matet drejtpërdrejt. Për këtë arsye në hapat që duhet të ndërmarrim duhet që patjetër të orientohemi nga psikologjia. Është e kotë të mendosh se shpullat e "polic këmbëmadhit", apo një gjendje shtetrrethimi mund të jenë një zgjidhje. Siç mund ta vërtetojë kushdo, puna e policisë duket e mbaruar mbas shprehjes "...për gjakmarrje...", ndërkohë që aty është vetëm fillimi. Psikologjia ndonëse është një fushë e re studimi, ka zhvilluar parime të sjelljes njerëzore, që nuk janë në kundërshti, por që janë të qëndrueshme. Meqë gjakmarrja nuk ka si të studiohet prej psikologëve të huaj, ajo që mbetet është që vetë ne, psikologët tanë ta udhëheqin këtë punë. Mbështetur në shtyllat ku psikologët shpjegojnë pse ne bëjmë ato që bëjmë, është më i lehtë shpjegimi i asaj pse shqiptari merr gjak, dhe rrjedhimisht kjo do na ndriçojë ato rrugë nga duhet të kalojmë për zhdukjen e gjakmarrjes.
Sfondi kulturor
Në mënyrë që të kuptojmë çdo anëtar të shoqërisë duhet të njohim çfarë pret shoqëria prej tij, dhe nëse ai jeton me këtë përkushtim. Shoqëria nuk mund të lejojë që zakonet apo normat e saj të thyhen prej anëtarëve, sepse kjo do të thyente vetë shoqërinë. Për këtë ajo dënon shkelësit, dhe njëkohësisht i mbështet këto norma dhe me ligje. Asnjë shoqëri nuk mund të bëjë gjithë anëtarët e saj të mendojnë njëlloj. Çdo person është i ndryshëm që në lindje. Janë genet dhe kromozonet ato që përziejnë zhvillimin e qënies njerëzore. Në kundërshtimin natyrë - edukim (nature-nurture controversy), tipari i karakterit gjaknxehtë mund t'i përkasë natyrës, por ai gjakmarrës, nuk i përket natyres, ai i përket edukimit të keq në rastin tonë mbështetur, dhe nga një kanun i shkruar, i cili të tregon si e qysh e tek duhet të vrasësh. Droga vret vetveten dhe ndalohet, kanuni vret të pafajshëm dhe lexohet, dhe për sa kohë?
Motivimi.
Kushtet e veçanta në të cilat dikush kryen atë, që nuk mund ta kryente pa ato. Sjellja e zakonshme matet me tri tregues, forcën, drejtimin dhe durimin. Mekanizimi që na tregon se kur është vapë të freskohemi, është një i tillë. Motive të tjera janë ato që nuk kanë rrugëdalje qëllimin, por shmangien e asaj që shkakton dhimbje. Lëvizja e lirë e popullsisë, largimi nga zonat e gjakmarrjes është një e tillë, e cila nuk do ta përhapë gjakmarrjen andej, përkundrazi ajo ka për ta ulur atë. Kur të tjerët na respektojnë, ne i përgjigjemi një lloji tjetër motivesh. Tek ne kjo ndodh mbrapsh, dhe në grackë ra dhe shtypi, shpërdorojmë emrin e patriotes Shotë, dhe si në lojën me kungulleshka na del një "Shotë", e pas saj dy "Shota". Nuk është çudi që kur i thua karbonit diamant ,të dalin dhe tre "Shota", paçka se kriminele, paçka se në thonjëza, kush po pyet për shkrimin e shqipes. A nuk duhet t'ju krijojmë kushte atyre njerëzve, që të mos kenë më motive për gjakmarrje? Kur do t'ju zgjidhim njerëzve konfliktet ekonomike në seanca gjyqësore njëditëshe e para publikut mundësisht?
Mësimi.
Kur ne mësojmë në sistemin tonë nervor ndodhin ndryshime të përhershme. Nëse demokracia ndaloi brezin e ri nga njohja me armët, viti i mbrapshtë '97 nuk la pa i mësuar dhe këtij brezi përdorimin e armës. E meqë shkolla, letërsia, etj i referohen pambarim pushkës së gjatë, trimit që të merr gjak në vetull, ajo që brezi mëson është një përforcim i keq. Nuk do ishte keq që krahas edukatës seksuale, në shkollë të rinjve t'u mësoheshin sjelljet e drejta në jetë, t'u ngulitej në kokë falja, t'u ngulitej në kokë se burri dhe gruaja nuk janë një dyshe e përjetshme, se kur njëri shikon të mirën e vet, ky nuk është fundi i botës për tjetrin etj. A e dinë shtatëdhjetë e ca mësues deputetët e Kuvendit, sa nxënës, sa zgjedhës, janë prekur nga gjakmarrja?
Kujtesa.
Sipas asaj që thotë Frojdi nga studimet e tij , ne i shtyjmë mendimet që s'na pëlqejnë në një gjendje pavetëdije, ndrydhjeje, që duket se i harrojmë ato. Ta merr mendja që dhe të prekurit nga gjakmarrja, gjëmën e zezë që ju ka rënë duhet ta fusin thellë e më thellë, deri në harrim. Deri dje kishte një sistem që nuk të linte të harroje, sot sharlatanë të rinj, nën petkun e paqtarit, guxojnë të ribëjnë të njëjtën gjë. Ku e gjejnë ata të drejtën të thonë kush duhet vrarë e kush jo? A nuk i mjafton kjo prokurorisë t'i padisë për nxitje krimi, dhe gjykatës t'i dënojë? A nuk është gjakmarrja me gjithë ç'mbart rrotull një kërcënim i mjaftueshëm i Shqipërisë për ta futur dhe në detyrat e SHISH-it?
Mendimi.
Përdorimi i zakonshëm i gjërave të fiksuara i bën gjithë të tjerat të pamendueshme. Anton Çeta duke shkuar shtëpi më shtëpi bëri që falja të ishte e zakonshmja e fiksuar që duhet zbatuar, gjakmarrja është e pamendueshme. Këtë fjala vjen nuk mund ta bëjë Sali Berisha, përsa kohë që "Zëri i Popullit" mendon dhe shkruan se të mosshkuarit e Berishës në vendlindje, dhe jo të shkuarit e tij atje, i shërben Shqipërisë. A nuk duhet krerët e politikës të japin dorën e paqtimit tek familjet e atyre që hynë në gjak gjatë fushatave elektorale?
Gjuha.
Nëpërmjet saj ne flasim. Por sa keq është kur flasim dhe s'merremi vesh. Duhet të matet mirë cilido njeri me mend kur dhe ku të thotë fjalë të mira për kanunin, qofshin këto historike apo kulturore, ajo që merr gjakmarrësi është se për të ka folur Fishta, Kadareja. A nuk duhet mbështetur deputeti tropojan, dhe kushdo tjetër që flet për zhdukjen e gjakmarrjes?
Bindja
Gjakmarrja do të vazhdojë për sa kohë shteti ynë nuk do të na bindë se është ai që bën ligjin dhe zbaton ligjin. Për fat, shumica e popullit gjendet në mes dy kaheve të personalitetit, ajo nuk e ka sjellje të vetën merrjen e gjakut, por nuk është as budalla që të mos veprojë. Kjo shumicë kërkon nga ata që ju ka besuar pushtetin ta bindë se çdo vrasës gjakmarrës do të gjendet mbas hekurave sa kohë të jetë gjallë, ta bindë se kujtdo që mendon se i rrezikohet jeta e ngujohet do t'i japë mbështetje 24 orëshe. Kush do t'i sigurojë ata që janë kundër gjakmarrjes se nuk do t'u preket një qime floku? Në historinë e shqiptarëve, gjakmarrja është një njollë e zezë ashtu si ka qënë për gjermanët holokausti, e për amerikanët racizmi. Duke pranuar se ajo gjendet midis nesh kemi hedhur hapin e parë. Por qëllimi ynë duhet të jetë zhdukja e kësaj njolle vëllavrasëse, dhe jo kthimi i saj në gri. Meqë më jepet mundësia, dhe duke u ndier disi fajtor që kam hyrë në fushat e psikologëve, i ftoj ata me vargjet e Nolit "s'e ka fajin kurrizi, po truri, se lirinë e sjell drita e mendjes, jo druri" t'i prijnë zhdukjes së gjakmarrjes. Suksesi ynë është matanë gropës së rehatit, ku s'është çudi të të zenë plumba qorr.

[mary-anne]

Njerezit qe jane ne gjakmarrje, nuk e marr vesh, ku i gjejne armet??