Nga vjen gjithe ky parapelqim per genjeshtren i ekipit Bush? Ndoshta nga teoria e mendimtarit filozof, Leo Shtraus
International Herald Tribune
Problemi i konservatorizmit amerikan gjate pjeses me te madhe te shekullit te XXte, kishte te bente me faktin se ai nuk shkelqente me inteligjencen e tij. Partia republikane ishte dhe mbetet gjithnje, nje parti e mjediseve te biznesit, antiintelektuale dhe haptazi ksenofobe. Neokonservatoret, te cilet dolen ne vitet '60, perbejne levizjen e pare mirefilli intelektuale te se djathtes amerikane qe nga shekulli i XIXte. Synimi i tyre eshte qe te vendosin rendin boteror nen hegjemonine efektive te Shteteve te Bashkuara, te shkaterrojne armiqte e Amerikes dhe te minimizojne, madje te eliminojne, Kombet e Bashkuara dhe cdo institucion tjeter qe pretendon se ushtron nje lloj autoriteti nderkombetar. Ata zbatojne nje filozofi politike te sakte, nderkohe qe arroganca dhe mungesa e tolerances qe ata mbartin ne veprimet e tyre, pasqyron bindjen e te zoteruarit te nje sensi te realitetit dhe te nje te vertete qe te tjeret nuk e kane. Midis tyre gjendet Pol Volfovic, keshilltari i sekretarit te Mbrojtjes, Abram Shulski, i Zyres se planeve speciale te Pentagonit, Ricard Perl, keshilltar i Pentagonit, Eliot Abrams i Keshillit per sigurimin kombetar dhe politogologet Robert Kagan dhe Uilliam Kristol.
Mendimtari i tyre eshte filozofi Leo Shtraus, i cili pasi u largua nga Gjermania, ne vitin 1938, dha mesim per vite me rradhe ne universitetin e Cikagos. Shume neokonservatore kane qene nxenes te tij dhe Volfovic dhe Shulski kane mbrojtur doktoraten nen udheheqjen e Shtrausit. Gjate viteve te fundit qe ai i kaloi ne Cikago, rreth tij u ngrit nje kult, deri ne ate pike sa filofozi dhe disa prej admiruesve te tij u bene personazhe te romanit te Saul Bellou, Ravelstein. Ky kult ishte teresisht brenda logjikes: ne fakt, Shtrausi ishte i mendimit se te vertetat themelore mbi shoqerine dhe historine njerezore duhet te njihen vetem nga nje elite dhe tu fshihen per pasoje masave, te cilat nuk kane forcen e nevojshme morale per t'i perballuar. Sipas tij, shoqeria ka nevoje per genjeshtra qetesuese. Nga ana tjeter, ai e cilesonte filozofine te rrezikshme, sepse kjo e fundit ve ne pikepyetje konventat qe administrojne rendin civil dhe moral, gje qe mund te coje ne nje nihilizem shkaterrues. Filozofia klasike greke, me sakte ajo e Platonit, i dukej me afer te vertetes se te gjitha te tjerat qe e kane pasuar, por ai e konsideronte te verteten e Platonit teper te ashper per tu pranuar nga masat. Nderkohe qe ishte i mendimit se virtyti i cili per filozofet klasike, duhet te perbeje qellimin e njeriut nuk mund kurresesi te arrihet. Pra, populli duhet genjyer ne lidhje me natyren e realitetit politik. Megjithate, ekziston nje elite e cila e njeh dhe e mban te verteten per vehte, gje qe e vesh ate me dije dhe per pasoje me pushtet qe te tjetet nuk e kane. Pra ketu kemi te bejme me nje element te rendesishem te ndikimit qe ushtron Shtrausi tek neokonservatoret amerikane.
Kjo e vertete paturpersisht e fshehur ben qe te funksionoje pragmatizmi politik: nuk ka asnje Zot te pagabueshem per te ndershkuar veprimet jo te mira, nderkohe qe per pjesen me te madhe te njerezve virtyti eshte i pamundur te arrihet. Makiaveli kishte te drejte. Ekziston nje hirearki natyrore midis njerezve dhe ata qe qeverisin duhet te ngushtojne lirine e hetimit si dhe te shfrytezojne mediokritetin dhe te metat e njerezve te zakonshem per te ruajtur rendin ne shoqeri.
Pra hasim ketu nje filozofi te zymte dhe antiutopike, e cila eshte ne kundershtim me ate qe praktikisht amerikanet kerkojne te besojne. Ajo i kundervihet konceptit te njohur te shoqerise demokratike moderne; por ajo i kundervihet gjithashtu edhe ambicjeve politike te neokonservatoreve demokratizimit te botes myslymane dhe vendosjes se nje rendi te ri boteror te sunduar nga Shtetet e Bashkuara ambicje keto teper utopike. Leo Shtrausi, i cili vdiq ne vitin 1973, ishte kunder hegjemonise, qofte ajo amerikane apo e ndonje ngjyre tjeter. Sipas tij, "asnje njeri, asnje grup njerezish nuk mund te qeverisin me drejtesi gjithe njerezimin". Nje nga drojat e tij gjate luftes se ftohte, kishte te bente me faktin se Amerika i pergjigjej universalizmit sovjetik me ambicjen e sundimit te botes. Per mendimin tim, ajo qe i ka magjepsur vertet neokonservatoret tek ky filozof eshte elitizmi i tij, i cili justifikon pragmatizmin politik si dhe "genjeshtrat e nevojshme" qe u duhen thene atyre qe nuk e perballojne dot peshen e se vertetes.
Krijoni Kontakt