Shteti shqiptar nxjerr në shitje në tregun botëror borxhin e jashtëm

[Qyfyre]

Jo, Shqiperia ka patur rritje ekonomike cdo vit qe nga 1990. Por vetem ne vitin 2009, kur gjithe ekonomia evropiane dhe boterore ishin ne krize, ekonomia shqiptare pati rritjen me te larte ekonomike ne Evrope.

Por suksesi i reformave te qeverise Berisha, nuk maten vetem me shifrat e rritjes ekonomike. Suksesi me i madh i tij, eshte transformimi i ekonomise shqiptare nga nje ekonomi monopol e krimit te organizuar, ne nje ekonomi legjitime e transparente. Shqiptaret harrojne shpesh qe ne 2005, fshataret mbillnin ne mase hashash e jo drithe, ua shisnin korriereve te droges qe leviznin me makina deputetesh e ministrash, dhe keta e kalonin me rrjetet e tyre te trafikimit tregut evropian. Dhe parate e fitimet e ketyre trafiqeve, pastroheshin ne pallate qe u shiteshin emigranteve shqiptare dhe ne piramida mediatike si Top Channel. Dhe sikur te gjitha keto te mos ishin mjaft, nje pjese e mire e fuqise punetore shqiptare ishte e punesuar nga aferat e krimit te organizuar. Pra lufta ndaj krimit te organizuar nuk kishte vetem nje aspekt politik, ligjor, ekonomik, kish edhe nje aspekt social. Ai punetori qe punonte te ngrinte pallate ne Tirane per llogari te firmave qe pastronin para te pista, nuk do t'ia dije nese punedhenesi i tij e paguan me parate e droges apo prostitucionit.



- Po buxhete shtese ne dy vitet e fundit te krijuara fale vjeljes se taskave doganore dhe tatimeve te prapambetura, qe 5 vjet me pare shkonin ne llogari te klaneve e trafikanteve me lidhje ne pushtet, a kemi patur?
- Po nje buxhet qe kapi shifren e 1 miliard dollare per here te pare ne historine e tij, a kemi patur?
- Po projekte si ai i autostrades Durres-Kukes qe u financian me kredi qe shteti shqiptar mori nga banka private te huaja me interes te bute ne nje vlere gati gjysem miliard dollare, a kemi patur?
- Po investime kolosale qe shteti ka bere ne infrastrukture ne gjithe vendin ne keto 5 vjete, a kemi patur krahasimisht me dekaden qe socialistet ishin ne pushtet?

Prandaj mos krahaso te pakrahasueshmet.



Zhvillimi i nje ekonomie nuk matet vetem me statistika dhe perqindja e rritjes ekonomike eshte vetem nje prej barometrave macro-ekonomike. Shqiperia nuk ka patur rritje te ngadalte por rritje te shpejte ekonomike ne keto 2 dekada. Problemi i Shqiperise ka qene se dy forca antagoniste veprojne brenda ekonomise shqiptare: forcat e pasurimit te shpejte ne rruge kriminale, forcat e rritjes graduale ne rrugen legjitime. Ceshtja shtrohet nese Shqiperia do te eksportoje droge, prostituta e klandenstine drejt Evropes, apo do te eksportoje produkte te prodhuara ne Shqiperi, qe nga mineralet, energjia elektrike, nafta, cimento, e deri tek rrushi e vaji i ullirit.



Kur njerezit bejne analiza ekonomike, nuk krahasojne partite, por qeverite e atyre partive dhe politikat qe kane ndjekur, dhe sukseset e deshtimet e tyre. Ti me lart aludon se qeverite e PS dhe PD qenkan njesoj. Per mua jane si nata dhe dita ne te gjitha aspektet. Po do te besh nje krahasim te politikave te dy pushteteve, hape temen dhe e diskutojme. Nuk eshte vendi ne kete teme per kete diskutim.



Mos i ngaterro gjerat teksa ben sikur di. Nuk ka asnje lidhje te drejte midis rritjes se numrit te lindjeve dhe kapitalit/pasurise. Perkundrazi, eshte lidhje ne perpjesetim te zhdrejte. Kur numri i popullsise bie dhe pasuria nuk rritet, rriten te ardhurat per fryme ne rang vendi, qe do te thote se rritet ndjeshem mireqenia ne vend. Femijet e atyre qe jetojne sot do te bejne nje jete me te pasur se prinderit e tyre.

Ajo qe t'i kerkon te thuash eshte qe rritja e numrit te lindjeve ka nje ndikim direkt ne nivelin e rritjen ekonomike ne rang GDP. Por edhe ketu gabon, pasi kete problem e kane ekonomi gjigande te vendeve si SHBA, Kina, India, Kanada e Brazili, e jo vende si Shqiperia. Dhe duke qene se teknologjia po transformon cdo aspekt te ekonomise, koha ne te cilen jetojme nuk kerkon "krahe pune", por "koke pune". Prandaj qeveria shqiptare e ka vene theksin ne arsim dhe ne futjen e IT ne cdo aspekt te sistemit arsimor ne vend.

Tani mund ti riktheheni temes ne fjale per diskutim?
Albo

Albo shifrat ti solla nga Instat dhe jane shume me domethenese se sa paragrafet e shumta qe shkruan ti pa sjelle shifra fare. Sukse andej, sukses ketej, rritje buxheti, permiresim i asaj e kesaj, dhe shifrat e rritjes jane konstante.

Ato qe the ti mund ti kthej une shume kollaj mbrapsht dhe ti them ne avantazh te PS, pasi nuk ka asnje shifer, jane thjesht fjale ne ere.

[INFINITY©]

Albo shifrat ti solla nga Instat dhe jane shume me domethenese se sa paragrafet e shumta qe shkruan ti pa sjelle shifra fare. Sukse andej, sukses ketej, rritje buxheti, permiresim i asaj e kesaj, dhe shifrat e rritjes jane konstante.

Ato qe the ti mund ti kthej une shume kollaj mbrapsht dhe ti them ne avantazh te PS, pasi nuk ka asnje shifer, jane thjesht fjale ne ere.

Ti zoteri duhet te jesh qorr qe mos te shikosh arritjet kolosale te qeverise Berisha. Sic e tha dhe analisti financiar dhe keshilltari personal i Berishes ne kete fushe ne nje nga fjalimet (hartimet) e tij te papara dhe mbreselenese si kurdohere:

ZHVILLIMI I NJE EKONOMIE NUK MATET VETEM ME STATISTIKA...

Megjithate ishte pikerisht ky zoteri qe ne nje postim me pare na solli 6 links me statistika dhe na tha te mesojme. Mos i ve faj po he se kur e shikojne qe ato statistikat qe sjellin keta as per ne tualet nuk jane, fillojne me llafe te bukura si me larte.

[RINAA]

Më falni ndoshta është e shënuar këtu diku po nuk po kam kohë shumë të shfletoj, e din dikush kur do përfundoj kjo, dmth ka kaluar apo ka afat ende?!

[shoku_tanku]

Kriza greke sot, është kriza jonë nesër


Në themel të krizës aktuale greke qëndrojnë dy aspekte të ndërlidhur. Aspekti i parë dhe më i dukshëm është kriza financiare apo borxhi i madh publik, që pothuajse e falimentoi shtetin grek dhe prodhoi ndërhyrjen e BE-së dhe FMN-së. Në këtë aspekt, Greqia nuk është shumë e ndryshme nga mjaft vende të tjera të perëndimit, edhe pse shpesh kriza greke është trajtuar me të padrejtë si një deviacion ballkanik. Edhe vende si Britania e Madhe, apo edhe vetë SHBA-të, në aspektin financiar dhe përsa i përket borxhit publik janë në pozita të ngjashme me Greqinë. Ama ndryshe nga Greqia, vende të tilla kanë kapacitet ekonomik shumë më të madh sesa Greqia, për ta kaluar krizën financiare.
Ky është edhe aspekti i dytë dhe më themelor i krizës greke, që ka të bëjë me problemet strukturore të ekonomisë së vendit fqinj. E thënë më shqip, vendi fqinj ka pak ose aspak prodhim apo sektorë ekonomik që mund të ruajnë nivelin e lartë të mirëqënies. Ekonomia greke mbahet kryesisht nga biznesi i vogël, nga turizmi, nga transporti detar (ndonëse fitimet e flotës greke nuk përfundojnë të gjitha në Greqi), dhe nga shfrytëzimi i pozicionit gjeostrategjik. Disa sektorë premtues që në të ardhmen mund të ndihmojnë rivitalizmin e ekonomisë greke janë telekomunikacioni apo shërbimet financiare, po të kemi parasysh se ekonomia greke ka një rol dominues në rajon në këta sektor.
Prandaj masat e ashpra të disiplinimit fiskal dhe shtrëngimit buxhetor të rekomanduara, si nga BE, por edhe nga FMN, në rastin më të mirë janë një zgjidhje afatshkurtër. Reduktimet e shpenzimeve buxhetore, reduktimi i administratës publike, apo shtyrja e moshës së pensioneve janë të gjitha masa që kanë të bëjnë me ‘shtrëngimin e rripit’, pra me kursimin, por në termin afatgjatë ato nuk prodhojnë burime shtesë ekonomike apo financiare. Po kështu liberalizimi apo ‘çlirimi i tregut’ nuk mund të prodhojë vetvetiu zhvillim pa një ndërhyrje të thellë strukturore, që sot nuk duket gjëkundi. Aq më tepër që një vend evropian si Greqia, nuk mund të konkurrojë me fleksibilitetin e tregut të punës me vende si Kina apo vende të tjera më të pazhvilluara se ajo. Fleksibilitet i tregut të punë’, troç do të thotë paga të ulëta dhe punësim i pagarantuar.
Në këtë aspekt, eksperienca shqiptare do ishte një mësim i mirë për Greqinë sot. Liberalizimi ekonomik dhe fleksibiliteti ekstrem i tregut të punës në Shqipëri nuk kanë prodhuar aspak ndonjë mrekulli ekonomike në kushtet e mungesës së një strategjie zhvillimi që nxit prodhimin vendas. Produkti themelor i politikave ekonomik të ndjekura deri më sot nga Shqipëria, nën udhëheqjen e FMN dhe BB, ka qenë papunësia. Ndaj eksporti më i madh shqiptar ende mbetet krahu i punës, çka përbën edhe motorin themelor të zhvillimit ekonomik të Shqipërisë gjatë tranzicionit. Kjo nuk është një alternativë për Greqinë sot.
Por nëse Greqia mund të mësojë nga eksperienca jonë dje, ne duhet të mësojmë nga eksperienca greke sot. Është tronditës fakti se modeli ynë aktual i zhvillimit synon që Shqipërinë nesër, pas disa dekadash, ta bëjë siç është Greqia sot. Ekziston pothuajse një konsensus kombëtar se turizmi duhet të shërbejë si një nga sektorët kyç të ekonomisë shqiptare. Ashtu sikurse një nga elementët themelorë përmbajtësor të strategjisë sonë të zhvillimit mbetet shfrytëzimi i pozicionit tonë gjeostrategjik. Hera-herës është hedhur edhe ideja e Shqipërisë si superfuqi energjetike. Ndonëse një ide e tillë duhet marrë seriozisht dhe është pozitive në parim, në realitet ajo po prodhon një Shqipëri që ngjan më shumë si koloni, sesa si superfuqi energjetike.
Kriza greke po na tregon se prioritetet tona aktuale të zhvillimit, edhe sikur të realizohen me sukses (dhe ky është një sikur i madh) nuk mund të prodhojnë një zhvillim të qëndrueshëm. E thënë thjesht; Shqipëria nuk mund të arrijë një nivel të lartë zhvillimi dhe mirëqenie thjesht nëpërmjet turizmit, thjesht duke shitur energji, apo thjesht duke shërbyer si një pikë tranziti. Ajo që i duhet Shqipërisë nesër dhe që i mungon Greqisë sot, është një sektor konkurrues prodhimi. Kjo do të thotë se ne sot na duhet patjetër një politikë industriale. Ne sot na duhet të përcaktojmë disa sektorë që në 20-30 vitet e ardhshëm do shërbejnë si motorë të zhvillimit tonë ekonomik. Kjo nuk do të thotë se turizmi nuk duhet zhvilluar, se pozicioni gjeostrategjik nuk duhet shfrytëzuar, apo se Shqipëria nuk duhet të rrisë eksportin e energjisë. Ama këta nuk janë sektorë që prodhojnë zhvillim të qëndrueshëm. Këta janë sektorë suplementarë që nuk mund të punësojnë gati 1 milion punëtorë shqiptarë që kanë emigruar dhe do vazhdojnë të emigrojnë, si pasojë e mungesës së vendeve të punës.
Ndaj sot në krizë nuk është thjesht Greqia. Sot në krizë është vetë ëndrra jonë, për një Shqipëri që në rastin më të mirë nesër do të përfundojë si Greqia sot. Për më tepër, kur ne sot jemi në disavantazh në raport me Greqinë dje. Përfitimet tona nga anëtarësimi në BE do jenë shumë më të vogla sesa ato të Greqisë dje. Nga ana tjetër, ndryshe nga Greqia, ne nuk kemi as ndonjë sektor të zhvilluar financiar apo të telekomunikacioneve që të shërbejnë nesër si motorë të mirëqenies sonë ekonomike. Sot me krizën greke, ne kemi një ëndërr që po falimenton para syve tanë. Sot ne gabimisht ende shpresojmë se futja në BE, zhvillimi i turizmit, dhe shfrytëzimi i pozicionit tonë gjeostrategjik, një ditë do ta bëjnë Shqipërinë një vend të zhvilluar. Është një ëndërr nga e cila duhet të zgjohemi sa më parë sot, në mënyrë që brezave që do të vinë mos t’i lemë trashëgim një Shqipëri që vazhdon të zvarritet e fundit në proceset e zhvillimit. Për këtë është e rëndësishme të shikojmë përtej krizave pa brum të ditës që vazhdojnë të zhvillohen me të njëjtat klishe të para 20 viteve, tashmë sa të mërzitshme, aq edhe bosh si ‘transparenca’, ‘zgjedhjet e lira’, ‘bllokmenët’ apo ‘integrimi evropian’.

Blendi Kajsiu\Panorama

[Kavir]

Ky artikulli eshte shkruar me shume delikatese. Dmth me dorashka.

Qe t`i heqim dorashkat, dhe ta leme delikatesen menjane. Shqiperia neser nuk mund te krahasohet me Greqine sot. (Ashtu si kriza e Greqise nuk mund te krahasohet me krizen angleze aq me teper me ate amerikane).


Sala i ke rregulluar punet per 700 vjetet ne vazhdim. Na ka siguruar punet, jetesen, internetin (wireless edhe ne Tropoje). Ashtu sic Partia elektrifikoi vendin, Sala do e internetizoje vendin. Edhe cobani me dhi do kete internet ne stan. (vetem se elektrifikimi u be vertet).

I mbyturi kapet edhe pas fijes se kashtes. Turizmi, superfuqia energjitike, interneti ne stane, Shqiperia 1 euro, autostrada Sali Ram Berisha, tuneli i Kalimashit etj etj etj keto jane fijet e kashtes qe tamam tamam jane fije kashte imagjinare.

Turizmi, sektoret e sherbimeve etj per Greqine jane vertet fije kashte. Po jane reale te pakten. Prandaj ne nuk mund te krahasohemi me Greqine.

Por qe t`i heqim petet lakrorit, as zgjidhja qe thote artikullshkruesi nuk eshte reale. Dmth nuk eshte realisht e mundshme.
Qe industria e prodhimit, ose ekonomia reale sic ka dale moda sot, eshte sektori me i sigurte dhe me i rendesishem per nje ekonomi te shendoshe kjo eshte e vertete. Dhe kjo do ishte vertet rrugedalja nga kriza e neserme dhe kolapsi i sotem.

Por eshte pikerisht ai "liberalizmi ekonomik" qe mos gaboj edhe vete Blendi (bashke me Cilin) i bente tifo ai qe nuk i le asnje shans industrise shqiptare qe te ngreje koken.

Sepse pasi u shkaterrua dhe u dogj e gjithe industria "komuniste" nga hordhia "demokratike" e Vigan-Liberatorit dhe Div-Dragoit te Dragobise, u hoqen edhe barrierat proteksioniste.
Edhe vete, Djepi i Kapitalizmit, Perandoria Britanike, edhe vete Krenaria Kapitaliste, Mema Amerike, e kane zhvilluar industrine e tyre nepermjet Proteksionizmit dhe Subvencionit.
Dhe tani industrise shqiptare i duhet te matet me Ameriken, Gjermanine, Kinen, Francen (pe zene ne goje Polonine, Cekine, apo vendet perreth qe jane te gjitha me mire se ne), dhe kete na u dashka ta beje pa barriera doganore (se jane metoda "komuniste" dhe kunder frymes se "bashkepunimit mbare-europian" ) dhe pa subvencione (edhe kjo metode "komuniste" qe lejohet vertem per superfuqite e "pambrojtura" si Amerika, Gjermani,France dhe Kine).

Pra, nqs keni qejf te perfytyroni te ardhmen e ekonomise shqiptare, me mire shikoni ndonje film horror japonez. Eshte me optimist.

[shoku_tanku]

Sepse pasi u shkaterrua dhe u dogj e gjithe industria "komuniste" nga hordhia "demokratike" e Vigan-Liberatorit dhe Div-Dragoit te Dragobise, u hoqen edhe barrierat proteksioniste...

Shiko se ajo u dogj per t'u zevendesuar me nje teknologji me te re dhe bashkekohore..
Mos harro se pasi e moren ne dore kompanite prestigjoze si Vefa Hollding,Xhaferr Kamberi apo Maksute Andersoni,industria jone pati nje zhvillim te menjehershem,por fati yne i keq,incidenti teknologjik i 97-tes,na coi prape ne nisje ose pak me pas se nisja...

[arbereshi_niko]

Shiko se ajo u dogj per t'u zevendesuar me nje teknologji me te re dhe bashkekohore..

Jo kjo eshte hera e pare qe degjoj te legjitimohen barbaret dhe vandalet..., pale me aresye dhe pasion..., nuk ju duket pak ne antiteze...
Te thuash sot se u prishen ato pak vepra dhe arritje te kohes se dulles...,( edhe pse meritat dhe sakrificat ishin te popullit...), me pretekst te riperteritjes dhe modernizimit..., KY ESHTE KULMI!
Nga fundi i viteve 80' degjohej shpesh thenia...,"ne i ngritem e vet neve do ti shembim, ç'do krijim dhe arritje", ishin pikerisht komunistet ata qe e thonin haptazi, kush ka moshen dhe njohurine per kete, mundet ta pohoje!
Por qe ti jepet nje ngjyrosje ose pershtatje me tendence atij shkaterrimi qe rralle historia ka njohur ( mos shih permasat numerike ) pasi nje vend i varfer si ne i denje per te mos qene edhe "katund" ne Perendim, jo vetem qe shkretoi vendin dhe ato pak punishte..., por dogji ç'do dokument "te dyshimte", testament o tapi, ku anarkia ne proporcjon ja kaloi edhe Haitit te shembur nga termeti...
Te flasesh ne kete far menyre..., eshte njelloj sikur te zbulosh ngjarjet pasi kane ndodhur si Nostradamus.

[shoku_tanku]

Epo,do gjejme nje menyre per t'i legjitimuar o shoku arberesh se i kemi akoma ne krye barbaret ne fjale..Jo per gje po na tallin bota pastaj..Prandaj po mundohemi ta modifikojme ate te shkrete kushtetute,se ne si popull i kemi pranuar kapedanet tane,po ligji,sepse nuk na i ka me sy te mire!...apo s'kemi edhe ca kokshkrete atje ne krye te kustetueses,qe nuk po na lene e nuk po na lene t'i ligjerojme e t'i trashegojme udheheqesit tane.Po tani,pune ditesh,do te na e marin te keqen se u skadon afati dhe do fusim ata qe duam ne,t'u japim derrmen edhe ketyre bllokqenerve qe po na ngaterrohen neper kembe...Athere ta shohesh ti se c'zhvillim te pa pare ka per te mare shqiperia..te gjithe do na kene zili

[Albo]

Financa: Publikimi i interesit na dëmton

Ministria del në treg me norma 6.5-8.5%. “Triller” mes shteteve për emetimin e eurobondit

Qeveria, në bashkëpunim me Kuvendin, kanë ndryshuar në mënyrë të fshehtë dhe të shpejtë normat e interesit të eurobondit 400 milionë eurosh. Në pritje të emetimit, prej tri javësh nga miratimi i parë, Ministria e Financave nuk e ka gjetur kohën e duhur të tregtimit, ndërsa ka ndryshuar termat. “Gjithçka u mbajt e fshehtë për të ruajtur çmimin që donim të shisnim eurobondin. Tani që bankat do të mësojnë interesin e ri, nuk ka më kuptim të negociohet. Është sikur të dalësh në treg për një artikull që mund ta gjesh për 70 lekë dhe ne themi se mund ta blejmë edhe për 100 lekë, por më parë negociojmë”, ishte reagimi që një zyrtar i Ministrisë së Financave dha për “Shqip”. Ndërkaq, anëtarët e Komisionit të Ekonomisë janë vënë në pozitë të vështirë, ku disa e mohojnë të kenë miratuar në fshehtësi ligjin për borxhin, ndërsa të tjerë e pranojnë. Në marrëveshjen e parë me dy bankat emetuese, “JP Morgan” dhe “Deustche Bank”, qeveria ra dakord të merrte një borxh me interes jo më të lartë se 7.5 për qind, por jo detyrimisht në këtë masë, ndërsa në marrëveshjen e dytë, e miratuar së fundmi, kufiri maksimal i interesit do të jetë 8.5 për qind, pra më i lartë se i pari. “Kemi zgjeruar raportin. Norma e interesit që ne duam të shesim eurobondin nis nga 6.5 për qind, në 8.5 për qind, pra duhet të qëndrojmë brenda këtij kufiri. Na duhet të negociojmë, por gjithçka varet edhe nga sjellja e vendeve të tjera, të cilat kanë stopuar tregtimin e bondeve”, thotë zyrtari i ministrisë.

Sakaq, vendet si Polonia apo Çekia janë tërhequr nga plani i shitjes së eurobondit, duke iu shtuar shteteve të tjera që janë në dilemë pas asaj që ndodhi me Greqinë, gjë që frikësoi institucionet financiare të kreditimit. “Jemi duke pritur kush e bën hapin e parë, pra cili vend do të guxojë të shesë eurobonde për të mësuar reagimin. Të njëjtën skemë po ndjekin edhe vendet e tjera. Të gjithë presim njëri-tjetrin se kush do të marrë borxh i pari dhe me çfarë interesi”, sqaron eksperti i Financave.

Vonesa për marrjen e borxhit me vlerë 400 milionë euro po i shkakton një kosto qeverisë shqiptare, e cila vijon të paguajë interesat e kredisë të marrë vitin e kaluar nga bankat, rreth 250 milionë euro, me interes rreth 12 për qind.

Në kushtet ku është sot arka e shtetit, nevoja për kreditim dhe aq më tepër në valutë, bëhet gjithnjë e më e madhe. Gjatë 4-mujorit të parë, në buxhet mungonin rreth 80 milionë dollarë si rezultat i mosarkëtimit sipas planit të taksave. Nëse vijohet me këto tregues, atëherë Ministria e Financave është e detyruar të vërë në zbatim planin e reduktimit të buxhetit me 25 miliardë lekë. Skenari u prezantua në janar të këtij viti dhe parashikonte që në fillim një shkurtim të shpenzimeve deri në masën 40 miliardë lekë, por Kryeministri pranoi një reduktim më të butë.

Qeveria po tenton për herë të tretë të dalë në tregun financiar të borxheve, ku në dy herët e para u tërhoq, për shkak të kushteve jo të favorshme. Kësaj here u duk se gjithçka po shkonte sipas parashikimeve, e ndërsa u firmos marrëveshja me dy banka të fuqishme, në Greqi ndodhi kolapsi financiar, duke frikësuar bankat.

Shqip

[Albo]

Eurobondi, Qeveria rrit interesin

Qeveria, Kuvendi dhe Presidenti, me një shpejtësi marramendëse i kanë dhënë të drejtën Ministrisë së Financave të rrisë me 1 për qind kufirin e interesit të eurobondit 400 milionë euro. Në një fshehtësi për t'u pasur zili, institucionet kanë vendosur të shtojnë, të paktën në parim, me 20 milionë euro interesat që duhet të paguajnë shqiptarët për borxhin e ri. I vetmi institucion, që të paktën parimisht është OK, është ai i Presidentit. Në faqen zyrtare të Presidencës është botuar në datën 10 maj, në kulmin e krizës politike, dekreti "Për shpalljen dhe dhënien e pëlqimit për hyrjen në fuqi menjëherë të ligjit nr. 10276". Bëhet fjalë për ligjin që i jep të drejtë Ministrisë së Financave të çojë tavanin e interesit, me të cilën do të shitet eurobondi 400 milionë euro, nga 7.5 për qind, në 8.5 për qind. Pra në rast se Qeverisë i lejohej që borxhin me eurobonde ta merrte me interes deri në 7.5 për qind, tani i lejohet ta marrë me interes deri në 8.5 për qind. Në shifra duket një ndryshim i vogël, por efekti në pagesat që duhet të paguajë Ministria e Financave është rreth 20 milionë euro.

Ndryshimi

Qeveria, Komisioni i Ekonomisë dhe Kuvendi, brenda pak ditësh kanë ndryshuar në fshehtësi të plotë ligjin "Për ratifikimin e marrëveshjes së mandatimit ndërmjet Republikës së Shqipërisë dhe Deutsche Bank AG, London e J.P. Morgan Securities, LTD, si menaxherë bashkëdrejtues, për transaksionin e emetimit të eurobondit deri në 400 milionë euro dhe miratimin e dokumenteve të tjera të transaksionit". Ky ligj parashikonte që Qeveria shqiptare, borxhin e brendshëm për financimin e deficitit ta zëvendësonte me borxh në euro. Pra, Qeverisë i lejohej që bashkë me bonot e thesarit në lekë, të financonte deficitin edhe në bono thesari në euro, ose ndryshe eurobonde. Në ligjin e miratuar nga Kuvendi më 15 prill, parashikohej që Qeveria mund të merrte borxh me eurobonde nga tregjet e huaja, me një maksimum interesi vjetor prej 7.5 për qind. Mbi këtë vlerë, Qeveria nuk mund të financonte deficitin buxhetor me euro. Pra në rast se tregjet do të ofronin një interes më të lartë se 7.5 për qind, Qeveria nuk mund të shiste eurobondin. E gjendur përballë tregjeve ndërkombëtare të trembura dhe kërkesës imediate për para në buxhet, Qeveria vendosi të rrisë normën tavan të interesit, nga 7.5 për qind në 8.5 për qind. Vendimi i Qeverisë, që kërkon këtë ndryshim në ligj, nuk figuron të jetë publikuar. Ashtu sikur nuk figuron të jetë publikuar as vendimi i Komisionit të Ekonomisë apo vendimi i deputetëve të seancës plenare të datës 6 maj të këtij viti. E gjithë kjo fshehtësi ka një logjikë tregu. Rritja e tavanit të normës së interesit, sigurisht është një mundësi më e shtrenjtë për Qeverinë për të marrë borxh. Por nga ana tjetër, ky veprim, sigurisht që nuk është mirë të bie në sy të investitorëve në tregjet botërore. Të gjithë normalisht do të synonin maksimumin e mundshëm të interesit për të maksimizuar fitimet e tyre. Dhe kjo do të shkaktonte një rritje të kostos së borxhit për Qeverinë dhe rrjedhimisht për të gjithë shqiptarët. Por, ajo që të bën përshtypje, është këmbëngulja e Qeverisë për të marrë patjetër borxh në euro.

Buxheti pa para
Insistimi i Qeverisë, duke rritur normën e interesit, sigurisht që tregon se shifrat e të ardhurave dhe shpenzimeve në buxhet nuk janë fortë mirë. Deficiti buxhetor në fund të katërmujorit arriti në 52 milionë USD, nga 28 që ishte parashikuar. Por problemi më i madh është se pjesa dërrmuese e deficitit është financuar nga bankat e nivelit të dytë, me anë të bonove të thesarit, duke e tejkaluar me rreth 800 për qind planin e parashikuar. Kjo ka sjellë që e gjithë strategjia e financave, për të ulur financimin e deficitit nga bankat e nivelit të dytë, duke e zëvendësuar atë me financim nga jashtë, të dështojë. Financat, në fillim të vitit theksuan se do t'i bëjnë presion bankave, duke mos emetuar bono thesari, për të dhënë më shumë kredi. Por të paktën për katër muajt e parë ka ndodhur e kundërta. Kjo është një arsye pse financat, Qeveria dhe Kuvendi, me një shpejtësi marramendëse, kanë vendosur të shtojnë interesat e borxhit, vetëm atë ta marrin nga jashtë me euro. Një arsye tjetër, është kërkesa e madhe për euro që ka Qeveria për të paguar investimet e huaja. Në buxhetin fillestar për vitin 2010 ishte parashikuar që për segmentin Rrëshen-Kalimash, totali i shpenzimeve të ishte 3 miliardë lekë. Gjatë katër muajve të parë të vitit, Qeveria ka paguar rreth 6.3 miliardë lekë, pra rreth 210 për qind më shumë se plani. Becktel-Enka kanë lidhur kontratë, e cila paguhet në euro dhe akoma rruga nuk ka përfunduar. Kjo mund të jetë një arsye e fortë e Qeverisë për të marrë borxh në euro. Një arsye tjetër e fortë, është ajo që vetë Ministri i Financave ka pranuar. Sipas tij, rreth 200 milionë euro nga eurobondi do të shërbejnë për të shlyer kredinë sindikale të një viti më parë me të njëjtën vlerë, për të paguar sërish rrugën Rrëshen-Kalimash. Vetëm interesat, që duhet të paguajë më 28 maj Qeveria, arrijnë në 10 milionë euro. Dhe kjo sigurisht që është një arsye e fortë pse insistohet, edhe me interesa të shtrenjta, shitjen e eurobondit.

Efektet e ndryshimit
Qeveria ka zgjedhur Deutsche Bank AG, London e J.P. Morgan Securities, LTD, si menaxherë bashkëdrejtues, për transaksionin e emetimit të eurobondit. Në ligj theksohet se janë pikërisht këto dy gjigandë bankarë, që kanë këshilluar në fillim Qeverinë shqiptare, që tavani i interesit për eurobondin të jetë 7.5 për qind. Nga ana tjetër, sipas burimeve nga Qeveria, janë sërish këto dy banka që kanë kërkuar rritjen e mundësisë për negocim në tregje, duke rritur me 1 për qind tavanin e interesit. Kuvendi e miratoi në fshehtësi rritjen në 8.5 për qind të tavanit, për të lejuar agjentët e dy bankave të kishin më shumë hapësirë negocimi në tregje. Situata e këtyre të fundit u përkeqësua ndjeshëm, pas krizës financiare greke dhe aktualisht, shumë vende si Çekia, Polonia, Kroacia janë duke pritur, ashtu si edhe Shqipëria, një moment të dytë për shitjen e eurobondeve. Të dhënat tregojnë se para deklaratës së Ministrit të Financave të Greqisë, rreth dy javë më parë, për pamundësi financiare, norma e interesit që ju ofrua Shqipërisë ishte diku te 6.7 për qind. Ndërkohë që fill pas kësaj deklarate ky interes shkoi në 7.8 për qind. Kjo ishte arsyeja që Deutsche Bank dhe J.P. Morgan, kërkuan rritjen e hapësirës së negocimit deri në 8.5 për qind. Rritja me 1 për qind e interesit do të thotë që vetëm për një vit, për një kredi 400 milionë euro Shqipëria të paguajë 4 milionë USD më shumë. Ose rreth 20 milionë USD më shumë për 5 vite.


Vonesa në rimbursimin e TVSH, bizneset pa likuiditet

Vonesa në rimbursimin e TVSH-së është një nga problemet kyç për bizneset në vend, pasi çdo vit u kushton atyre 1.34 miliardë lekë. Studimi më i fundit mbi TVSH-në, i zhvilluar nga Qendra Shqiptare për Tregtinë e Jashtme, nxjerr në pah ecurinë e shlyerjes së detyrimit që shteti ka ndaj biznesit, çka rezulton jo shumë pozitiv. Në fokus të studimit të ACIT janë vendosur 250 kompani dhe biznese, të cilët gjatë intervistave të zhvilluara kanë përcaktuar si problematikë vonesën që iu krijon probleme me likuiditetin. Kjo, pasi rreth 89% e kompanive pretendojnë rimbursime mbi 800 mijë lekë. Shumica prej tyre ankohen për zgjatje të afatit përtej asaj që sanksionon ligji përkundër 16 % të kompanive, që konfirmojnë se janë rimbursuar brenda afatit 30- ditor. Përgjithësisht vonesat prekin ndërmarrjet e vogla dhe të mesme, ndërkohë që në shtrirje gjeografike më të dëmtuarit janë bizneset në rajone të vogla, të cilëve TVSH-ja iu rimbursohet më pak. Referuar studimit të Qendrës Shqiptare për Tregtinë e Jashtme, del se ndryshimet në ligjin për procedurat tatimore vitin e kaluar nuk kanë dhënë ndonjë efekt të ndjeshëm dhe këtë e pohojnë 73 për qind e bizneseve të përfshirë në studim. ACIT nuk është e vetmja që me këtë studim ka ngritur si problematikë rimbursimin e TVSH-së. Kohë më parë edhe në një forum të Dhomës Amerikane të Tregtisë u ngrit kjo si problematikë nga shumë biznese.

Panorama