Lasgushi me ka thene

[deti_bajri]

Tema eshte shume e goditur, dhe per mendimin tim, kjo do jete me shume interes per antaret e forumit. Ndoshta nje diskutim i tille, mbi kete fragment te sjelle ketu nga Dikea, ne thelb eshte nje debat i hapur edhe mbi kete forum, se cfare duhet te shkruhet dhe si duhet te zhvillohet letersia. Ne, te gjithe, ne nje fare menyre kete gje bejme, pra shkruajm dhe perpiqemi te zhvillojme perceptimet dhe perjetimet tona estetike dhe emocionale mbi letersine, dhe kjo eshte arsyeja e pare dhe e fundit qe vijme ketu.

Cdo diskutim per letersine dhe mbi letersine une mendoj se e ka vendin tek Forumi i Letersise. Fundja ky eshte qellimi i ketij forumi, me sa kam arritur ta kuptoj une. Do zoti dhe nuk gabohem, sepse kjo do te sillte tek une nje permbysje te botekuptimit tim mbi letersine(!!!).

Do deshiroja qe tema te mbetet ketu, per te vetmen arsye (kjo eshte arsyeja ime), sepse une nga i gjithe Forumi Shqiptar, vizitoj vetem Forumin e Letersise.

[Fiori]

Deti bajri zhvendosja behej fjale te ishte perseri brenda forumit te letersise (u zhvendos nga dritarja kryesore e letersise ketu ku eshte tani e ku ke shkruar ti)

[Sokoli]

Peli per kenaqesine tende kuriozie po them qe Llaz-Gushua ka marre motive dhe nga nje rumun. Mbiemri padyshim qe me "esku" do i mbaroje po nuk e mbaj mend egzaktesisht si i fillon. Eminesku me duket.

Kjo qe nje hipoteze qe s'ka per qellim te cenoje origjinalitetin Lazgushian e aq me teper te inicioje debate. Thjesht nje tulle ne murin e muhabetit.

p.s.
Ore u be lemsh ketu, ca po diskutohet tani se s'po marr vesh. Po diskutohet arti si koncept, arti sipas Lazgushit, Lazgushi ne art, Kolevica ne Lasgush apo ku e ka vendin tema?

Mua sinqerisht do me pelqente te mblidheshim shtruar e te benim nje dore muhabet per qef, qete - qete per ato qe ka thene Lasgushi mbi artin. Jane te bukura vallai.
Kur i lexoj ato qe thote Lazgushi me duket vetja sikur jam ne korie me te, nen ndonje molle a tek kroi fshatit me sylynjaret cope-cope.

[Dita]

Sokol,

mendoj se cka ka sjelle Dikea perben nje baze shume te mire per t'i dhene diskutimit drejtimin qe ka dashur Deti Bajri te sjelle ne postimin e vet. Citoj:

Ndoshta nje diskutim i tille, mbi kete fragment te sjelle ketu nga Dikea, ne thelb eshte nje debat i hapur edhe mbi kete forum, se cfare duhet te shkruhet dhe si duhet te zhvillohet letersia. Ne, te gjithe, ne nje fare menyre kete gje bejme, pra shkruajm dhe perpiqemi te zhvillojme perceptimet dhe perjetimet tona estetike dhe emocionale mbi letersine, dhe kjo eshte arsyeja e pare dhe e fundit qe vijme ketu.

Besoj se do te ishte me shume vlere per pjesmarresit ne kete forum.

A eshte nisur nje diskutim i tille edhe ne Shqiperi?

[Sokoli]

Nuk e di ne na e ka kursyer Kolevica apo Lasgushi por per mendimin tim aty eshte lene pas dore misioni me madhor i artit.
Arti ka per mision t'u paraprije ndryshimeve ne rendin shoqeror.
Ai edhe mund te latohet prej ketyre ndryshimeve por kurrsesi te udhehiqet prej tyre.

Gjithashtu krahasimi i artistit me bilbilin nuk me duket shume i goditur.

[Sokoli]

Dita tani e pashe postimin tend.
Ideja e Detit eshte shume e mire dhe e mbeshtes por qe te marre spunto nga kjo teme nuk me duket teper e pershtatshme pasi egziston nje fije floku qe ndan artin e mirfillte nga letersia.
Arti puro eshte dicka qe nuk duhet te permbaje qellime te tjera pervecse shprehese, deshires per te ndare nje "ngarkese moti" (ashtu si thote Zana) se bashku me te tjeret.
Shpesh letersia ka edhe qellime propagandistike apo akoma dhe me keq, materialiste. Do te na duhej te shoshisnim mire e mire termin "art" (me mire nga c'eshte shoshitur ne forumin e artit) per te shmangur gjysmen e keqkuptimeve qe do te lindnin nese biseda do te vazhdonte nen kete fryme.

Pastaj, Lazgushi eshte shprehur per artin ne nje dimension universal, jo thjesht per letersine.
Une i propozoj detit te hapim nje teme tjeter per ate pune e te bejme muhabet plot.
Kjo teme per mendimin tim eshte teper e veshtire te marre nje drejtim te qendrueshem.

Ja po e hap une temen e kerkuar te letersia.

[Dita]

Dakord jam.

Besoj se dhe Deti Bajri kur ta lexoje do te jete plotesisht dakord.

Edhe Dikea si iniciatore e kesaj teme.

Arti puro eshte dicka qe nuk duhet te permbaje qellime te tjera pervecse shprehese, deshires per te ndare nje "ngarkese moti" (ashtu si thote Zana) se bashku me te tjeret.
Shpesh letersia ka edhe qellime propagandistike apo akoma dhe me keq, materialiste. Do te na duhej te shoshisnim mire e mire termin "art" (me mire nga c'eshte shoshitur ne forumin e artit) per te shmangur gjysmen e keqkuptimeve qe do te lindnin nese biseda do te vazhdonte nen kete fryme.

Per artin puro dhe jo-puro. Nuk mund ta akuzosh letersine se eshte e vetmja qe e permvan qellimin propagandistik apo akoma me keq, ate materialist.
E njejta gje mund te thuhet fare mire per pikturen, skulpturen etj. Jemi deshmitare te gjalle te realizmit socialist e ai nuk eshte shprehur vetem ne letersi (si shembull ky).

E per me tej.....qellime materialiste vihen re me se miri edhe ne cdo fushe tjeter te shprehjes ne art.

Pra kam pershtypjen se ne te dy keto pjese "art puro" dhe "art jo-puro" perfshihen format e ndryshme te shprehjes se artit.....jo vetem letersia.



Vazhdimi i diskutimit besoj se do te jete tek tema qe do te hapesh.

Pershendetje!

[Brari]

Sokol pse nuk te ze ...tha vend tyjan.

Pse u dashka hapur tem tjater.
Ku me mire se nen Lasgushin mund te diskutohet per Art e Letersi?

Ne se do "arti dhe politika e shoqeria" ktu vazhdo..ne se do "art per art" ktu diskuto..etj etj..

I coroditur je..

Tani ne lidhje me influence Rumune qe thot Sokoli nuk ka bere zbulime se e dine te tere qe arti dhe Letersia jane influenca...si GRIPI ...dhe Lasgushi i vogel kur del nga Poradeci asaj kohe qe ish sa nje Shkrepse ( sot eshte sa nje paket LM) e shkon ne Bukuresht natyrisht do influencohej nga Kultura Rumune.
Nga Rumunet u influencua dhe nji pjese e Rilindjes tone dhe kjo eshte pozitive e aspak minus. edhe hymni yne Kombetar eshte kompozuar nga Muzikant Rumune e kjo nuk e ul vleren e Adrenit me shoke.

Pse shkonin ne Bukuresht Shqiptaret e asaj kohe.??

Sepse ngulimet Shqiptare ne Rumani si dhe lidhjet e vjetra Voskopoje-Bukuresht ishin ura lidhese mes Rumanise dhe Shqiptareve te zones KORCE- KOLONJE-PORADEC.
Elementi ortodoks i kesaj treve e kish me te afert nga ana shpirterore shkollimin ne Rumani se ne Stamboll.
Ashtusikurse me lehte ish per elementin musliman te shkolloheshin ne Turqi.
Gjerat kane lidhje dhe gjithmone duhen studiuar rrethanat per te kuptuar nje kohe e Njerzit e asaj Kohe.

Asgje nuk bie nga Qielli ne nje dit te bukur por cdo gje ka nje lidhshmeri me qindra gjera te tjera...

Bukureshti ish per LLAzon nje Paris i madh sepse ashtu ish dhe per Rumunet vete ndonse per kryqytetaret rumune ish Paris i vogel.
Pra Rumunet te dale para nesh ne driten perendimore kishin c'tu mesonin Shqiptareve qe vinin nga Kandili kur vet Rumunet kishin ndertuar hekurudhat e para e ku Makinat ishin gje e zakonshme.

Pra Lasgushi hap syte ne Bukuresht dhe kte hapje syve e vazhdoi me Vone dhe ne boten "Dojc Kulture".

Pra Lasgushi ishte ose u formua ne Boten europiane dhe kte formim qe mori athere e ruajti dhe si nje supremaci dalluese ndaj Kultures se krijuar ne kohen kur Shqiperia mbas viteve te Zogut dhe Italise u fut ne Kolkozin stalinist-Terbaciot.

Pse e permend une termin Terbaciot?

Sepse stalinizmi vetem si stalinizem rus nuk mund te ngjyrose taman stalinizmin tone.

Ruset edhe kur u bene Stalinista e vazhduan Cajkovskin e Pushkinin, Tolstoin e Shollohovin e kjo pak drite Ruse hyri dhe ne Shqiperi ne kohen Kolkoziane sovietike por u asfiksua me vone me thellimin e Kolkozianizmit nga i tipit Sovietik ne Koperativo-Lapardharas-terbaciot-shistavecas.
E kjo ka dhe pasojat ne art e Letersi.

Po te vesh re evolucionin ne Lidhje te Shkrimtareve kupton mire dhe rrugen e Artit dhe Letrsise.

Ne fillimet e saje Lidhja ka per kryetar Sejfulla Maleshoven i cili ishte i formuar me kulture europiane dhe Ruse.
Me flakjen e Sejfullahit Lidhja merret ne Dore nga Terbaciotet Sovietike.
Me vone avullojne dhe ata pak Pushkinista e Tolstoista e mbetet lidhja ne dore te fshatareve qe u bene Poete ne zyrat e ZP-se.

Athere kerciti traktori e kallinjte e misrit me Kubike ne art e Letersi.

Lasgushi i viteve 30-40 ku lulezuan Klasicizmi e modernizmi dhe ne boten Shqiptare u fut pra ne epoken staliniste dhe fale mos angazhimit politik shpetoi nga goditjet e Partise duke u lene si nje kufome me bastun ne dore i izoluar dhe harruar.

Me BUMIN qe ndodhi ne KOSOVE ne vitet 70 ( pra me daljen e Shtepise botuese Rilindja ne pararoje te Kultures Shqiptare) rilindi dhe Lasgushi.

Ne Prishtinen e Fadil Hoxhes adhuruesit e Letrsise, intelektuale te mire qe erdhen ne krye te institucioneve te Kosoves pa pj-erdhur per direktivat e Ramiz alive e dritero Agollve botuan rrufeshem gjithe LETERSINE SHQIPTARE.

Ne kto Botime e pane vehten dhe ata te harruarit e PPSH_se...
Fishta, Camaj, Petro Marko e Lasgushi me shoke.

Te gjendur para faktit te kryer sepse ne Prishtine nuk denonte dot me burg Dritero Agoll-Araniti me Shoke..PPSH e ktheu pllaken edhe i her per Situaten..
Ramizi i dha leje Kadareve me shoke qe ti hedhin nje sy dhe pleqve si Lasgushi..

Athere dhe hyrjet per vizite ne Shtepi te Lasgushit nuk ishin me herezi..pra te denueshme..
Athere dhe Lasgushi mori ca vite fryme lirisht..natyrisht me Sigurim nen mullaqe 24 ore ne dite..
Ehh sa mikrofoni do jet montuar ne minderet e Llazarit po ato i di vec thigurimi qe qesh kur na lexon...lol.

Megjithate Lasgushi ndjeu ca vite liri..
E ato vite lirije i dhane frytet..
Rinija filloi te mesoj pak dhe mbi Lasgushin e jo vetem mbi Letersine kooperativiste- Diversant-ore-tornitore e plejades zyrtare letrare te LIDHJES..

Kaq per sot..

[lum lumi]

Një përmirësim të vockël zotëri Brari!

Në kohën e Fadilit nuk është botuar Fishta dhe as nuk ke guxuar ta përmendësh në publik fare. "Lahuta e Malësisë" është mësuar përmendësh nga veteranë, gojë më gojë , si në kohën e Homerit.

Për herë të parë botohet në Lublanë me iniciativën e Shoqatës "Migjeni".

Qashtu...

[Brari]

E ata te shoqates Migjeni a kishin studiue ne Prishtine ose ne Delvin?
E gjithsesi Fishta u botua (Ribotua) ne mjediset Kosovare.

qashtu...lol.