Besimi Orthodhoks

[Albo]

Divorci. Ndërsa ofron dashuri dhe mëshirë për divorcet, Kisha Orthodhokse brengoset nga tragjedia dhe dhimbja që shkaktojnë ato. Meqënëse martesa kuptohet si mister, që kryhet me hirin e Perëndisë dhe është e qëndrueshme, Kisha nuk bie dakort me divorcin ligjërisht, por me dhembshuri. Pas këshillave të përshtatshme baritore, divorci mund të lejohet kur mundësitë për riafrim kanë shteruar. Në qoftë se bëhet një rimartesë, shërbesa për një martesë të dytë përfshin lutje pendimi për divorcin e mëparshëm, duke kërkuar faljen dhe mbrojtjen e Perëndisë për bashkimin e ri. Klerikët që divorcohen mund të shkëputen nga grigjërimi aktiv për një kohë dhe nuk lejohen të martohen në qoftë se do të qendrojnë në mision.

[Albo]

Seksi para martesës. Besimi i krishterë orthodhoks mban të patundur doktrinën biblike se merrëdhëniet seksuale janë të rezervuara për martesën. Seksi është dhuratë e Perëndisë, kënaqësia e të cilit duhet të jetohet vetëm brenda martesës. Shtrati i martesës duhet të ruhet "i pastër dhe i papërlyer" (Hebrenjve 13:4) dhe burrat dhe gratë janë thirrur të mbeten beqarë jashtë martese. Seksualiteti ynë, si shumë gjëra të tjera për ne qeniet njerëzore, ndikon në marrëdhëniet tona me Perëndinë, vetveten dhe të tjerët. Ai mund të përdoret si mjet lavdërimi për Perëndinë dhe plotësimit të imazhit të Tij tek ne, por ai mund të shndërrohet në mënyrë abuzive në një instrument mëkati, duke na shkaktuar dëme të mëdha neve dhe të tjerëve. Shën Pavli shkruan: "A nuk e dini se trupi juaj është tempulli i Frymës së Shenjtë që është në ju, të cilin e keni nga Perëndia dhe de nuk i përkitni vetvetes? Sepse u bletë me një çmim! Përlëvdoni Perëndinë, pra në trupin tuaj..." (I Korintasve 6:19,20).

[Albo]

Jeta e të krishterëve që ndryshon nga ajo e botës tjetër

Sigurisht të krishterët nuk dallohen nga njerëzit e tjerë as sipas vendit, as sipas gjuhës, as sipas zakoneve. Sepse as në qytete më vete banojnë, as dialekt të veçantë përdorin, as jetë tipike të veçantë ndjekin. Sigurisht as ndonjë doktrinë të tillë kanë gjetur të shpikur me përpjekje të shumta të njerëzve, as paraqesin ndonjë dogmë njerëzore (siç bëjnë mësuesit paganë të filozofisë). Duke banuar në qytete pagane dhe barbare, atje, ku është ndodhur secili dhe duke ndjekur zakonet e vendit në veshje, në ushqim dhe në jetesën tjetër, ata paraqesin një gjendje të admirueshme e me të vërtetë të habitshme të jetesës së tyre. Banojnë në viset e tyre të lindjes, po si mërgimtarë marrin pjesë si qytetarë në çdo gjë dhe durojnë çdo gjë si të huaj; çdo vend i huaj është dhe atdhe i tyre dhe atdheu i tyre është si i huaj. Martohen si të gjithë, lindin fëmijë, por nuk i hedhin ato që lindin. Shtrojnë trapezë të përbashkët, po jo të bollshme. Kanë Trupin, por nuk rrojnë sipas trupit. Jetojnë mbi tokë, po rrojnë në qiejt. U binden ligjeve në fuqi dhe me jetesën e tyre i mposhtin ligjet, kanë dashuri për të gjithë dhe nga të gjithë përndiqen, Nuk përfillen dhe dënohen, vdesin dhe ringjallen. Rrojnë në varfëri dhe pasurojnë shumë të tjerë. Për çdo gjë ndjejnë mungesë dhe çdo gjë e kanë me bollëk. Përçmohen dhe me përçmimet lavdërohen. Blasfemohen dhe drejtësohen. I fyejnë dhe ata bekojnë. I shajnë dhe ata nderojnë. Bëjnë të mira dhe dënohen si keqbërës. Kur dënohen, ata gëzohen me bindjen se ringjallen. Nga judenjtë luftohen si të një race të huaj dhe nga paganët përndiqen. Ata që i urrejnë, nuk janë në gjendje të thonë shkakun e armiqësisë.

Shkurtimisht, siç është shpirti në trup, kështu janë të krishterët në botë. Shpirti është i shpërndarë në të gjitha pjesët e trupit, dhe të krishterët në të gjitha qytetet e botës. Shpirti vërtet banon në trup, po nuk rrjedh nga trupi. Edhe të krishterët, banojnë në botë, por nuk janë prej botës. Shpirti i padukshëm ruhet në trupin e dukshëm. Edhe të krishterët, ndonëse në dukje gjenden në këtë botë, por shpresëtaria e tyre qëndron e padukshme. E urren dhe e lufton shpirtin trupi, ndonëse nuk i bën ndonjë padrejtësi, sepse ai e pengon të jepet pas dëfrimeve. I urren edhe bota, të krishterët, pa i bërë asaj asnjë padrejtësi, po vetëm sepse janë kundër dëfrimeve. Shpirti ka dashuri për trupin që urren dhe për pjesët e tij dhe të krishterët kanë dashuri për ata që i urrejnë. Shpirti qëndron i mbyllur në trup, po ai e mban trupin; edhe të krishterët, ndonëse qëndrojnë në këtë botë si në burg, po ata e mbajnë botën. Shpirti i pavdekshëm banon në një tendë të vdekshme; dhe të krishterët jetojnë si mërgimtarë në gjërat që janë të prishëshme duke pritur mosprishmërinë që është në qiejt. Shpirti, i munduar nga ndalimi i ushqimeve dhe i pijeve, përmirësohet, edhe të krishterët, që dënohen përditë, shtohen edhe më tepër. Në një rregull të tillë i vendosi këta Perëndia, kështu që nuk u lejohet që ta braktisin.

[Albo]

Misteret - Shenja të dukshme të Hirit Hyjnor

Fjala Mister vjen nga greqishtja "mystirion", që është forma e përbërë e foljes "myo", që do të thotë të mbyllësh sytë, me qëllim që t'i mbrosh ato nga një vizion i jashtëzakonshëm i Hyjnisë apo nga ngjarje të tjera të mbinatyshme. Në ritualin orthodhoks ato përbëjnë një numër ceremonish, të themeluara nga Krishti - disa prej tyre drejtpërdrejtë si Pagëzimi dhe Kungimi dhe të tjerat indirekt, nëpërmjet Apostujve, të cilët i themeluan në bazë të fjalëve dhe veprave të Mësuesit të tyre dhe nën udhëheqjen e Shpirtit të Shenjtë. Këto ceremoni janë të nevojshme dhe janë gjithashtu shenja të prekshme të Hirit Hyjnor, i cili vepron në mënyrë të padukshme me anë të një energjie mbinatyrale, në shpirtet e besimtarëve të sinqertë e të devotshëm, duke i rigjeneruaar ata në një jetë të re në Krishtin. Termi "mister" përdoret gjithashtu për të treguar vullnetin e Perëndisë, i cili është jashtë çdo kuptimi të mendjes njerëzore, si dhe për të vërteta të tjera, p.sh. dogma e Trinitetit, e cila nuk mund të shpjegohet në mënyrë racionale. Meqënëse ato janë themeluar nga vetë Krishti - drejtpërdrejtë apo indirekt, si mjete të transmetimit të hirit ato janë të domosdoshme për të përjetuar një jetë me Krishtin në Shpirtin e Shenjtë. Por duhet kuptuar që energjia e Shpirtit të Shenjtë nuk është e mbyllur vetëm në këto ceremoni. Ajo mund të veprojë edhe jashtë mistereve, por përsa i përket dy mistereve, Pagëzimit si akt inicimi dhe Kungimit si akt përjetimi me Krishtin, këto dy ceremoni janë të vetmet rrugë për marrjen e Hirit.

Misteret janë shenja të dukshme të Hirit Hyjnor dhe si të tilla ato kanë dy aspekte, atë të brendshëm. Pjesa më e madhe e mistereve përdor gjëra materiale si enë të Frymës. Duke bërë kështu Kisha në fakt është frymëzuar nga Trupëzimi i Zotit i cili u bë mish për shpëtimin tonë. Kështu që mund të themi që Jisu Krishti është misteri i parë i pranisë së Perëndisë në botë. Kisha vetë është një mister duke e bërë reale praninë e Trinisë në botë sot. I tërë universi është një mister, një lloj "shkurreje e zjarrtë kozmike, mbushur me zjarrin hyjnor dhe prapë i padjegur", siç thotë peshkopi Kallistos Ware. Duke ditur që ne kemi një trup si edhe një shpirt, Perëndia nuk e komunikon jetën e Tij vetëm në mënyrë të padukshme. Ai na jep hirin e Tij nëpërmjet simbolit të disa shenjave materiale: kështu, duke parë ujë ne njohim që diçka lahet dhe duke parë bukë ne njohim që jemi ushqyer. Do vijë dita kur nuk do të jetë më e nevojshme për të përdorur shenja materiale, sepse atëherë ne do e shohim Atë ballë për ballë dhe do të marrim pjesë në Të në ditët pa netë të mbretërisë së Tij. Nëpërmjet përdorimit të gjërave materiale në misteret, natyra merr pjesë në shpëtimin e njeriut. Buka, uji, vera etj, bëhen mbartës të fuqisë të Perëndisë. Natyra dhe Fryma bashkohen në Shpëtimin. Shën Joan Gojarti na thotë të shohim tej shenjave materiale: "Kur ju vini në misterin e Pagëzimit sytë e mishit shohin ujë, por sytë e besës shohin Frymën. Ato sy shohin trupin që u pagëzua, sytë e tjerë shohin njeriun e vjetër që u varros. Sytë e mishit shohin mishin që u la, por sytë e frymës shohin shpirtin që u pastrua. Sytë e trupit që del nga uji, sytë e frymës shohin njeriun e ri që po del duke ndriçuar nga pastrimi i ri...".

Në misteret e Kishës Orthodhokse Hyjnia "pushon" së qeni transhendent Ai vjen e banon në tempull dhe kisha bëhet kështu "qiell në tokë", sipas thënies klasike orthodhokse.

Sipas shën Nikolla Kabasilas misteret përbëjnë jetën tonë në Krishtin. Ne nuk mund të jemi të krishterë të vërtetë nëse i shohim ato thjesht si rituale mekanike. Qëllimi i vërtetë i tyre është të nisin tek besimtari jetën e Krishtit. Nëpërmjet mistereve Perëndia sjell jetën e Tij tek ne dhe mbretëria e Tij bëhet e arritshme. Misteret nuk janë "makina shpëtimi", as rituale magjike që punojnë automatikisht, por ato janë takime personale me Krishtin në besë. At Xhorxh (Gjergj) Florofski shkruan: "Kulmi i Misterit (Kungatës) është në Praninë e Krishtit... dhe në takimin personal të besimtarëve me Zotin e tyre të Gjallë, si pjesëmarrës në "Darkën e Tij Mistike". Realiteti më i lartë i këtij takimi theksohet me forcë në shërbesën për përgatitjen e Kungimit. Përgatitja në këtë mister është personale dhe intime... theksi personal në të gjitha lutjet është mbizotërues. Ky takim personal i besimtarëve me Krishtin është thelbi i jetës së devotshme orthodhokse".

Gjithashtu duhet dalluar "efikasiteti" i Misterit (kjo do të thotë që ai në vetvete është një fuqi autentike hirdhënës) prej "efektshmërisë" së Misterit (që do të thotë se sa është pranuar kjo fuqi hirëdhënëse nga ai që ka marrë Misterin). Misteret janë "mënyra që veprojë në mënyrë të pagabueshmë me anë të hirit mbi ata që vinë tek ato" siç thuhet tek letra e Patrikëve të Lindjes. Por frytshmëria e tyre tek besnikët - fuqia e tyre rinovuese dhe shpëtimtare - varet se sa denjësisht afrohen ata tek misteri. Një afrim i padenjë mund të shkaktojë jo drejtësim por dënim. Hiri nuk ndërhyn në lirinë e njeriut, nuk vepron mbi atë në mënyrë të pakundështueshme. Shpesh herë njerëzit nuk marrin nga misteret atë që ato mund të japin, dhe kjo ndodh ngaqë zemrat e tyre nuk janë të hapura për të pranuar e marrë hirin, ose ata nuk e ruajnë dhuratën e Perëndisë që kanë marrë më parë. Për këtë arsye, ndodh që njerëz që janë të pagëzuar jo vetëm që nuk i përmbushin betimet e bëra nga ata apo nga nunët e tyre gjatë pagëzimit dhe që tashmë janë zhveshur nga hiri që kishin marrë, por shpesh për humbjen e tyre shpirtërore, ata bëhen armiq të Zotit, mohues, të pabesë dhe "apostatë".

Jeta e brendshme e kishës është mistike (ose sakramentale). Kjo nuk përputhet më me historinë e Kishës, e cila na tregon neve vetëm faktet e jashtme të jetës së saj, dhe sidomos konfliktin me jetën dhe pasionet e botës. Jeta e brendshme e Kishës është bashkëveprimi mistik i Krishtit si kokë, me Kishën si Trupi i Tij, në Shpirtin e Shenjtë me anë të një lidhjeje të fortë reciproke. Ky është një mister i madh, por unë e them këtë për Krishtin dhe Kishën. (Efes. 5:32) Prandaj kur Apostujt e quanin veten "Kujdestarë të mistereve të Perëndisë" (I Kor. 4:1) ata kishin ndër mend forma të ndryshme të kujdestarive dhe shërbesave të tyre si p. sh. 1) predikimi, 2) pagëzimi i atyre që besonin, 3) zbritjen e Shpirtit të Shenjtë nëpërmjet dorëzimit (hirotonisë), 4) forcimin e unitetit të besnikëve me Krishtin nëpëpmjet misterit të Kungimit. Kështu pra, aktiviteti i Apostujve ishte plot me elemente mistike. Ndër to vendi qëndror ose kulminant zihej nga ritet e shenjta. Prandaj është e natyrshme që në jetën e kishës seritë e veçanta dhe më të rëndësishme të shërbesave hirëdhënëse, seritë e riteve të shenjta, gradualisht u quajtën "mistere". Shën Ignati Hyjmbartësi, një nxënës i Apostujve, shkruan në lidhje me dhiakonet që ata janë gjithashtu "shërbëtorë të mistereve të Krishtit". Këto fjalë të shën Ignatit e përmbysin thënien e protestantëve që në kishën e vjetër koncepti i "mistereve" ose "sakramenteve" nuk përdorej për ritet e shenjta të Kishës. Ritet e shenjta të quajtura "mistere", janë ashtu siç ishin majat e një vargmali të gjatë të përbërë nga ritet dhe lutjet e Shërbesave Hyjnore. Tek misteret, lutjet dhe bekimet në një formë apo tjetër bashkohen së bashku. Fjalët e bekimeve të shoqëruar nga veprimet e jashtme të shenjta janë ashtu siç ishin, enët shpirtërore me anë të së cilave hiri Shpirtit të Shenjtë merret dhe jepet tek anëtarët e kishës që janë besimtarë të sinqertë. Si përkufizim mund të themi. Një mister është një akt i shenjtëruar i cili nën një veprim të jashtëm komunikon në shpirtin e besimtarit hirin e padukshëm të Perëndisë.

Që një mister të jetë teologjikisht i vlefshëm dhe kishëtarisht kanonik, ai duhet të kryhet nga një prift i dorëzuar kanonikisht dhe që është në kungim me kishën. Kjo do të thotë që një mister i kryer jashtë kishës nga një prift heretik apo skizmatik, kishëtarisht nuk është i pranuar. Duhet të theksojmë që peshkopi apo prifti nuk janë kryerësit kryesorë të mistereve, por vetëm instrumente të nevojshëm, nëpërmjet të cilëve Kryeprifti (Jisu Krishti) i kryen ato. Shën Joan Gojarti thotë: "Ati, Biri, dhe Shpirti i Shenjtë i kryen ato gjatë kohës që prifti flet apo shtrin dorën". Kështu që, jeta personale e priftit ose denjësia e tij apo padenjësia e tij nuk influencojnë shenjtërimin dhe fuqinë e misterit. Besohet që Perëndia vepron madje edhe nëpëpmjet klerikëve të padenjë. Kjo do të thotë që efektet e misterit, d.m.th., efektshmëria e tij, nuk dëmtohet nga një celebrues i padenjë. I vetmi kusht i duhur nga ana e celebruesit që të jetë misteri i vlefshëm, është që ai duhet ta kryejë atë sipas porosive të kishës. Për këtë arsye qysh prej fillimit, celebruesit të një misteri i kërkohej të vishte një lloj uniforme (veshjet priftërore) me anë të së cilave ai ndahet nga jeta e tij dhe pregatitet për të kryer misterin, si instrument i Hyjnisë. Eshtë e panevojshme të thuhet që celebruesi i një misteri duhet të jetë një pjesëmarrës i sinqertë i besës që qëndron nën misteret orthodhokse. Kjo gjithashtu do të thotë që misteret e kryera jashtë kishës nuk janë të vlefshme.

Kisha orthodhokse numëron ndërmjet mistereve sa më poshtë: 1) Pagëzimi, 2) Mirosja, 3) Kungimi, 4) Pendimi, 5) Dorëzimi, 6) Martesa, 7) Efqelia. Por megjithatë, ne duhet të kuptojmë që tradicionalisht Kisha Orthodhokse kurrë nuk e ka kufizuar numrin e mistereve vetëm tek shtatë. Numri shtatë nuk ka rëndësi absolute dogmatike në teologjinë orthodhokse, por përdoret për përshtatshmërinë e tij. Eshtë më tepër simbolik dhe përdoret për të treguar përsosmërinë e hirit. P.sh. dhuratat e Shpirtit janë 7 (Isaia 11:2-4). Të vendosësh një kufizim në numrin e mistereve do të thotë ti shohësh ato nga një perspektivë shumë e ngushtë. Nëse një mister gjendet kudo ku hiri i Perëndisë ndërmjetëson tek njeriu nëpërmjet materies, atëhere nuk ka numër të kufizuar të Mistereve. Kështu që tërë krijesa bëhet një mister, një theofani, nëpërmjet të cilës ne shohim Perëndinë. At Tomas Hopko përkufizon:
"Tradicinalisht Kisha Orthodhokse e kupton çdo gjë që është në Kishë si mistike. E gjithë jeta bëhet një mister në Krishtin i cili e mbush vetë jetën me Frymën e Perëndisë".

Mistere të tjera të përmendur nga teologë orthodhoksë janë dhe Tonsura murgërore, Shërbesa e varrimit, Bekimi i Ujit, Shenjtërimi i Kishës, Bekimi i bukës, vajit, verës, frutave, shtëpive etj. Lipsanet e Shenjtëve, Ikonat, të cilat nuk janë vetëm një imazh i botës hyjnore, por gjithashtu janë prania e saj në tokë, Dhembshuria që sipas Shën Joan Gojartit është një mister: "Dhembshuria është një mister... sepse misteret tona janë përmbi të gjitha dashuria dhe dhembshuria e Zotit për njerëzimin, mund të numërohen edhe shërbesa të tjera të Kishës si mistere".

Numri i Mistereve nuk përcaktohet nga Dhiata e Re, as nga Etërit e Kishës. Por gjatë jetës së Kishës gradualisht u përcaktuan shtatë. Koha kur i përcaktuan përfundimisht misteret si shtatë ishte fundi i shek XIII.

Si përfundim mund ta përkufizojmë kështu esencën e çdo misteri nga të shtatët: "Në Pagëzim njeriu lind mistikërisht në jetën shpirtërore. Në Mirosje ai merr hirin i cili e rrit atë shpirtërisht dhe e forcon. Në Kungim ai ushqehet shpirtërisht. Në Pendim ai shërohet nga sëmundjet shpirtërore (mëkatet). Në Dorëzim ai merr hirin shpirtërisht për të rigjeneruar dhe ushqyer të tjerët me anë të mësimit, lutjeve dhe Mistereve. Në Martesë ai merr hir i cili shenjtëron martesën dhe lindjen e rritjen e fëmijëve. Në Efqeli ai shërohet nga sëmundjet e trupit me anë të shërimit të sëmundjeve shpirtërore.

[Albo]

Pagëzimi

Misteri i pagëzimit, është një nga shtatë misteret e Kishës së Shenjtë Orthodhokse. Gjatë këtij riti të lashtë, një fëmijë i Zotit (i rritur apo foshnje) ndriçohet ose lind përsëri, por kësaj here në mënyrë shpirtërore në Familjen e Krishtit. Gjithashtu, ai është larë mistikisht prej mëkatit dhe merr një jetë të re hiri. Pagëzimi është dorëzimi shpirtëror tek Krishti, Drita e Botës (Joani 1:9).

Çdo pagëzim është një besëlidhje, është një dhiatë ndërmjet Zotit dhe njeriut. Zoti premton të jetë Ati ynë, dhe ne premtojmë të jemi bijtë e tij. Edhe në të kaluarën Perëndia ka bërë Dhiatë me Noen, Abrahamin, Moisiun dhe me të tjerë. Nëpërmjet pagëzimit Zoti afrohet dhe dëshiron të bëjë një besëlidhje me çdo person që vjen në botë. Pagëzimi kërkon një përgjigje personale nga i pagëzuari i rritur dhe nga foshnja kur ai të rritet. Ai nuk është një ritual magjik, që hap automatikisht dyert e qiellit. Pa një pranim personal pagëzimi mbetet vetëm një "formë", një rit pa kuptim. Hiri që Perëndia dhuron gjatë misterit duhet ta gjejë të hapur zemrën e besimtarit, që të mund të hyjë e të japë fryte. E theksojmë përsëri, që Hiri i Perëndisë nuk i bën dhunë vullnetit të lirë të njeriut; varet nga ne ta pranojmë apo ta refuzojmë atë dhuratë. Si qenie të lira, ne jemi të përgjegjshëm për veprimet tona dhe për këtë arësye ne do të gjykohemi.

Kisha Orthodhokse praktikon pagëzimin e foshnjave pa pritur moshën e arsyetimit, si një shenjë të dashurisë së Perëndisë ndaj njeriut qysh prej lindjes së tij. Etërit e Kishës këmbëngulin për pagëzimin e foshnjave. Shën Grigor Teologu, duke ju drejtuar nënave të krishtera thotë: "A keni një fëmijë? Mos i lini kohë demit të rritet. Le të shenjtërohet ai në foshnjëri dhe qysh nga fëmijëria t'i kushtohet Frymës. Apo mos i trembeni vulës nga shkaku i dobësisë së natyrës, si ata zemërdobëtit dhe besëpakët? Por Ana, madje edhe para se lindte Samueli, ia premtoi atë Zotit, dhe menjëherë mbas lindjes e përkushtoi atë për rrobën e shenjtë, pa patur frikë nga dobësia njerëzore, por duke besuar në Perëndinë". Të pretendosh që dikush duhet të arrijë moshën e pjekurisë dhe të arsyetimit dhe fillimisht të besojë para se të pagëzohet (siç arsyetojnë shumë grupe protestante), do të thotë të bësh Hirin e Perëndisë, në një farë mënyre, të varur nga inteligjenca e njeriut. Këtu duhet të theksojmë që nunët kanë një përgjegjësi të madhe para Perëndisë. Nunësia nuk duhet të merret me mendjelehtësi. Çdo nun do përgjigjet para "gjykatores së trembshme të Krishtit", për humbjen e shpirtit të të pagëzuarit nga shkaku i indiferencës apo neglizhencës së nunit.

Shpjegimi i Misterit. Veprimet e shumta të kryera gjatë misterit të pagëzimit në Kishën Orthodhokse nuk janë forma të zbrazura pa kuptim. Krishterimi është jetë. Çdo veprim në misterin e pagëzimit shpreh se çfarë po bën aktualisht Krishti nëpërmjet këtij misteri.

Shenja e Kryqit. Prifti bën shenjën e kryqit mbi trupin e atij që po pagëzohet. Kjo përsëritet disa herë gjatë misterit. Kryqi është shenjë e fitores dhe që u jep arratinë demonëve. Në të kaluarën skllevërve u vihej një shenjë, siç edhe bagëtive sot, për të treguar se kujt i përkasin. Shenja e kryqit tregon që ne i përkasim Krishtit.

Vënia e emrit. Qysh nga momenti që fëmija vjen në kishë vihet theksi në individualitetin e tij. I jepet një emër nga i cili ai dallohet nga fëmijët e tjerë të Zotit. Kjo shpreh besimin tonë që fëmija ka dinjitetin e tij personal para Zotit dhe Kishës. Krishterimi është për unitet dhe jo për uniformitet. Kisha nuk është një grumbull qeniesh anonime, një turmë, por është bashkimi i individëve të lirë, pa dëmtuar personaliten e askujt. Çdo njeri është një individualitet i papërsëritshëm. Perëndia nuk bën kopje as ka krijuar robotë, por person, të cilët kanë individualitetin e tyre dhe vullnetin e tyre të lirë për një dialog personal apo kolektiv me Perëndinë.

Kazani i pagëzimit, është "Barku Hyjnor" nga i cili ne rilindim shpirtërisht si fëmijë të Perëndisë. Gjithashtu, simbolizon dhe tipifikon arkën e Noes, dashurinë, faljen, dhe pajtimin e Zotit me njeriun, duke i dhuruar shpëtimin nëpërmjet Jisu Krishtit.

Nuni, nëpërmjet veprimit të Shpirtit të Shenjtë nuni bëhet në pagëzim "At Shpirtëror", sepse Shpirti është mbi mishin. Kështu, nunët bëhen më të afërt me fëmijën e pagëzuar se sa prindërit e tij natyralë. Nunët në pagëzim bëhen garantë tek Krishti, që femija do të rritet dhe edukohet në besimin e krishterë orthohoks. Për këtë, ata janë përgjegjës para Perëndisë. Kisha preferon një nun dhe një nune për çdo shpirt të pagëzuar. Por, megjithatë edhe një nun orthodhoks është mjaft për një djalë dhe një nune orthodhokse për një vajzë.

Egzorcizmat, lutjet e para, janë një formë e shkurtër, por e veçantë egzorcizmash, bërë për të "përzënë çdo frymë të ligë dhe të ndyrë që fshihet dhe ka bërë fole" në zemrën e atij që do të pagëzohet. Pastaj, duke u kthyer me fytyrë nga "Perëndimi", që përfaqëson errësirën, injorancën dhe të keqen, nuni mohon Satanain, Princin e errësirës, "dhe gjithë engjëjt e tij, dhe gjithë veprat e tij, dhe gjithë shërbimet e tij, dhe gjithë krenarinë e tij".

Bashkimi me Krishtin. Mbas mohimit të Satanait të gjithë kthehen me fytyrë nga "Lindja", burimi i dritës, diturisë dhe mirësisë dhe nuni pohon publikisht bashkimin e tij me Krishtin. Diellin tonë të Dritës dhe të Diturisë, i cili vjen tek ne nga "Lindja e të Lartave"!

Besorja. Mbas pohimit të bashkimit me Krishtin thuhet Besorja, si simbol i besës për të krishterët orthodhoksë. Duke thënë nuni Besoren rrëfen besën e vërtetë në Zotin Krisht.

Heqja e rrobave. Nga të gjithë krijesat e Zotit, vetëm njeriu vesh rroba, si shenjë e natyrës së tij të rënë dhe mëkatare. Prandaj heqja e rrobave të katikumenit (atij që do të pranohet në familjen e Krishtit) është simbol i zhveshjes së njeriut të vjetër (Adamit) dhe jetës së tij mëkatare (Rom. 6:4, 6), si dhe heqjes së fletëve të fikut (Gjen. 3:7), është simbol i heqjes së petkut tonë të mjerimit dhe përgatitjes për t'u veshur me petkun e lavdisë (Gjen. 2:25).

Lyerja me Vajin e Shenjtë. Vaji i Shenjtë është vaj ulliri i pastër e i bekuar dhe është përdorur kryesisht në lidhje me shërimin Hyjnor dhe me Shenjtërimin. Eshtë shenja e dukshme e hirit dhe shërimit të trupit dhe shpirtit; restaurimi i shëndetit dhe falja e mëkateve (Mark. 6:13, 16:18; Jakovi 5:4). Ky vaj gëzimi është dhurata e Shpirtit të Shenjtë dhe simbolizon mëshirën e Perëndisë. "Ju keni të lyer prej Shenjtit, dhe i dini të gjitha... dhe të lyerët që muartë nga Ai mbetet ndër ju! (Joani 2:20, 27)

Uji i Shenjtë ose Uji i Bekuar. Nga Uji i Bekuar vijnë shumë të mira. Uji i Pagëzimit është ujë i pastër i bekuar dhe që përdoret kryesisht për qëllim bekimi, pastrimi, shëndeti dhe shenjtërimi. Ata që zhyten në Ujin e Shenjtëruar me besë fitojnë pastrimin dhe shenjtërimin e shpirtit dhe trupit, shërim nga vuajtja, faljen e mëkateve dhe çdo gjë që duhet për shpëtimin dhe jetën e pasosur. Nëse njeriu nuk lind prej uji dhe prej Fryme, ai s'mund të hyjë në Mbretëri të Perëndisë! (Joani 3:5)

Zhytja e triherëshme. Zhytja në ujë konsiderohet nga Kisha një porosi e vetë Krishtit. Bëhet tri herë (1) "Në emër të Atit, (2) dhe të Birit, (3) dhe të Shpirtit të Shenjtë!" (Mat. 28:19). Zhytja e trefishtë simbolizon varrimin e treditshëm të Krishtit, dhe siç Krishti u ngjall nga të vdekurit ashtu edhe i porsapagëzuari ngjallet në jetën e re. (Rom 6:4, 11).

Misteri i Mirosjes së Shenjtë, është forma më e lartë e vërtetimit për atë që është pranuar në Besimin e Krishterë Orthodhoks. Personi i porsapagëzuar lyhet me Miron e Shenjtë (Një përzierje vaj ulliri me erëra dhe parfume) ... e cila është "Vula e Dhuratës së Shpirtit të Shenjtë". Në thirrje prifti lyen me miro personin që po miroset dhe nunët përgjigjen "Vula"!

Qethja. Mbas Mirosjes, prifti pret tri tufa të vogla flokësh nga koka e porsa të pagëzuarit, si shenjë e mirënjohjes për bekimet e bollshme që janë marrë nëpërmjet Misterit të Pagëzimit. Mirosja dhe Kungata e Shenjtë janë dhurate dhe sakrifice për jetën e re në Krishtin, që sapo ka filluar.

Veshja e re, që tradicionalisht është gjithmonë e bardhë dhe që shpreh pastërtinë e shpirtit të porsapagëzuar, simbolizon jetën e re dhe të panjollëshme që merret nëpërmjet pagëzimit. Eshtë një zakon i lashtë i cili shpreh transformimin e madh të atyre shpirtrave që janë veshur me Krishtin: "Sa u pagëzuat me Krishtin u veshët (Gal 3:26-27). Kungimi është marrja e Trupit të vërtetë dhe të panjollshëm dhe Gjakut të çmuar të Krishtit në formën e bukës dhe të verës. I porsapagëzuari dhe i porsamirosuri merr kungimin e tij të parë dhe prej kësaj kohe ai bëhet një anëtar i plotë i Kishës së Shenjtë Orthodhokse dhe është një me Krishtin, dhe nëpërmjet Krishtit është bërë pjesëmarrës në jetën e pasosur.

Eshtë zakon që nunët e sjellin fëmijën e pagëzuar në Meshën Hyjnore për tre të Diela radhazi mbas pagëzimit, për të marrë Kungimin e Shenjtë.

Qirinjtë. Simbolizojë Dritën e përjetshme të Krishtit dhe i kujtojnë të porsapagëzurit që duke filluar prej tani ai duhet të përpiqet të shkëlqejë në virtut dhe pastërti me vepra të mira. Qirinjtë e ndezur tregojnë besën tonë në ndriçimin që ajo bën nëpërmjet këtij Misteri në shpirtin e porsa të pagëzuarit. Pra personi i pagëzuar bëhet fëmijë i dritës... duke kaluar nga errësira në dritë (Thes. 5:5).

Procesioni rreth Altarit. Nunët dhe i porsapagëzuari, duke mbajtur qirinjtë ndezur në duar, vijnë rrotull Altarit tri herë, në nderim të Shën Trinisë. Për më tepër, ky procesion paraqet ecjen para të porsapagëzuarit me Krishtin: për të treguar që fjalët dhe Rruga e jetës së Krishtit do të jenë udhërrefyes për jetën e përditshme.

Leximet nga Shkrimi i Shenjtë. Leximi nga Apostulli është letra e Shën Pavlit dërguar Rom. 6:3-11, ku shpjegohet në mënyrë të qartë dhe të saktë kuptimi i Pagëzimit në dritë e Krishtit të Ngjallur. Leximi i Ungjillit është nga Mat. 28:16-21, i cili lidh autoritetin që i është dhënë Jisuit "në qiell dhe në dhe", me urdhërin e madh të Krishtit dhënë nxënësve të tij. Në këtë urdhër Krishti vetë ka diktuar formulën për pagëzim: "Në emër të Atit, të Birit dhe të Shpirtit të Shenjtë.

[Albo]

Mirosja

Misteri i Mirosjes kryhet menjëherë mbas atij të Pagëzimit, mbledhur të dy në të njëjtin rit. Kryerësi i misterit, peshkopi apo prifti lyen me Miron e Shenjtë të porsapagëzuarin, duke bërë shenjën e Kryqit në vetull dhe në sytë, në hundë, në buzë, në të dy veshët, në kraharor dhe në duart e këmbët; dhe në çdo lyerje thotë: "Vula e dhuratës të Shpirtit të Shenjtë". Ky mister kryhet gjithashtu tek ata që vinë nga komunitetet heretike dhe duan të bashkohen me Kishën. Fjalët që shoqërojnë misterin "Vula e dhuratës të Shpirtit të Shenjtë" tregon rëndësinë dhe efektin e saj. Është a) akti kulmor i të Qenurit i Bashkuar me Kishën, konfirmimi apo vula e bashkimit; dhe b) Vula e Fuqive Hirdhënëse të cilat janë dhuruar për forcimin dhe rritjen në jetën shpirtërore.

Shën Qipriani shkruan, "Ata që janë pagëzuar në Kishë janë vulosur nga Vula e Zotit sipas shembullit të pagëzuar, të cilët u pranuan nga Pjetri dhe Joani nëpërmjet vënies së duarve dhe lutjeve (Veprat 8:14-17)... Ajo që atyre ju mungonte u plotësua nga Pjetri dhe Joani... Kështu është edhe me ne... Ata janë bërë të përsosur nga vula e Zotit. "Etër të tjerë të Kishës e quajnë mirosjen "Vulë", "Vulë shpirtërorë", "Vulë e jetës së pasosur", "Konfirmim", "Përsosje", "Kulmim", etj.

Shën Efraim Siriani shkruan: "Me anë të vulës së Shpirtit të Shenjtë vulosen të gjitha portat brenda shpirtit tuaj, me anë të vulës së lyerjes vulosen tërë pjesët e trupit tuaj". Shën Vasili i Madh pyet: "Si do të luftojë engjëlli juaj për ju, si do t'ju ruajë nga armiku, nëse ai nuk do të njohë vulën?... Apo nuk e dini që engjëlli vrau të parëlindurin në shtëpitë e atyre që nuk ishin vulosur? Një thesar i pavulosur vidhet lehtë, një dele e pavulosur mund të merret lehtë nga të tjerët". Ky mister është quajtur gjithashtu "dhuratë e Shpirtit", "mister i Shpirtit", "simbol i Shpirtit", etj.

Misteri i Mirosjes shenjtëron organet e ndijimit, d.m.th., të parët, të dëgjuarit, të prekurit, shijimin dhe nuhatjen. Vula e Shpirtit të Shenjtë është "firma" e Perëndisë në krijesën e Tij të re. Ashtu si një artist mbasi përfundon një tabllo të bukur vë nënshkrimin e tij në të, ashtu edhe Perëndia na vulos, vë nënshkrimin e Tij mbi ne mbas pagëzimit për të treguar që ne jemi krijesa e Tij e re.

Si shtesë për të plotësuar pagëzimin dhe për të na pregatitur ne për luftën shpirtërore, shën Qirili i Jeruzalemit i shton një tjetër dimension Mirosjes, atë të zgjimit të ndijimeve shpirtërore: "Së pari ju jeni lyer në ballë, për t'u çliruar nga turpi që njeriu i parë solli mbas mëkatit, për t'u çliruar krejtësisht që të mund të bëheni të aftë të sodisni lavdinë e Perëndisë me ballë lart, si në një pasqyrë, pastaj jeni lyer në veshët për të dëgjuar misteret hyjnore; pastaj hunda për të nuhatur parfumin hyjnor dhe që të mund të thoni: Ne jemi aroma e dashur e Krishtit. "Por Mirosja jo vetëm plotëson Pagëzimin, na pregatit për luftën shpirtërore dhe na zgjon ndijimet shpirtërore; ajo është gjithashtu një thirrje për t'i shërbyer Zotit tonë. Vula është gjithashtu një shenjë e rekrutimit në ushtrinë e Tij.

Etërit e shenjtë të Kishës e lidhin fjalën "krishterë" me fjalën "krezmim" (mirosja). Chrisma dhe Christos në greqisht do të thonë "lyerje" dhe "i lyeri". Shën Qirili insiston që vetëm lyerja e brendëshme me Shpirtin e Shenjtë mund të na bëjë ne të krishterë. Sepse kur Shpirti i Shenjtë "derdhet" mbi shpirtet tona ne bëhemi "Krishtëra" (të lyer) me të vërtetë. Ai vazhdon, "Ai (Jisui) u zhyt në lumin Jordan dhe mbasi lëshoi aromën e hyjnisë së Tij në ujërat, Ai u ngrit prej tyre dhe Shpirti i Shenjtë ndriçoi mbi të... Në të njëjtën mënyrë edhe me ju, mbasi dilni nga kazani i pagëzimit ju jepet miro (lyerja), tipi i asaj që ishte lyer Krishti, që është Shpirti i Shenjtë". Në pagëzim Zoti vjen të pastrojë njeriun nga mëkati fillestar dhe nga skllavëria e Satanait. Pastaj fillon aspekti pozitiv i shpëtimit nëpërmjte Mirosjes së Shenjtë. Ena e larë dhe e pastraar nga pagëzimi mbushet me praninë e Shpirtit të Shenjtë dhe bëhet një krijesë e re, (2 Kor. 5:7) dhe një tempull i Shpirtit të Shenjtë. Kështu Mirosja plotëson dhe perfeksionon pagëzimin. Shën Ambrozi thotë: "Në këtë mister ju merrni vulën e Shpirtit të Shenjtë për të Plotësur dhe Perfeksionuar punën e nisur tek ju kur lindët përsëri në kazanin e pagëzimit".

Ditën e Rushajeve Kisha u lye për misionin e saj hyjnor ndër njerëzit, d.m.th., të vazhdonte në botë shërbesën shëruese, predikuese dhe shenjtëruese të Krishtit. Atë ditë Shpirti i Shenjtë erdhi e banoi tek apostujt, duke i mbushur ata me fuqinë dhe diturinë e Perëndisë, dhe duke i bërë të aftë të predikonin Krishtin me guxim. Ajo që i ndodhi Krishtit në Theofani dhe Kishës ditën e Rushajeve, ndodh në jetën e çdo pjesëtari të trupit me anë të Mirosjes që bëhet mbas pagëzimit. Pagëzimi dhe Mirosja nuk janë të ndara në Kishën Orthodhokse sepse njëri është pagëzim me Ujë dhe tjetri pagëzim me Frymë. "Me të vërtetë, me të vërtetë po të them, në mos lindte njeriu prej Uji e Fryme, s'mund të hyjnë në mbretërinë e Perëndisë". (Joan 3:5) Të dy pagëzimet qëndrojnë së bashku. Nëpërmjet misterit të Mirosjes ne pagëzohemi me Shpitin e Shenjtë siç Krishti në Theofani dhe Kisha në Rushajet. Theodori i Mopsuestias shkruan: "Sapo ju ngriheni nga uji ju jepet një rrobë e pastër dhe e bardhë. Eshtë një shenjë e jetës së re që ju do jetoni si bij të ngjalljes... Pastaj ju shkoni tek peshkopi për të marrë vulën përfundimtare e cila plotëson dhe përsos inicimin tuaj dhe ju fuqizon me dhuratat e Shpirtit të Shenjtë. Kështu që ju ndiqni shembullin e Vetë Jesuit, i Cili u pagëzua në Jordan që ta bënte pagëzimin një burim shenjtërimi për ne. Kur Ai u ngrit nga ujërat Shpirti i Shenjtë zbriti dhe qëndroi në të në formën e pëllumbit". Porsa ne dalim nga uji i pagëzimit, i njëjti Shpirt i Shenjtë zbret mbi ne nëpërmjet misterit të Mirosjes. Shën Qirili i Jeruzalemit thotë: "Kur uji lan trupin, Shpirti i Shenjtë vë vulën e tij mbi shpirt, që me zemrat tona të pastruara shpirtërisht dhe me trupet tona të larë të mund t'i afrohemi Perëndisë. Ti pra, që po zbret në ujë, mos mendo vetëm thjesht për ujin, por me anë të veprimit të Shpirtit të Shenjtë po merr shpëtimin tënd: sepse pa ato të dyja, ujin dhe frymën ju nuk mund të bëheni i përsosur".

Mirosja është pjesëmarrja në lyerjen e Krishtit nga Fryma mbas Pagëzimit të Tij. Ashtu si në pagëzim ne marrim pjesë në vdekjen dhe ngjalljen e Jisuit, kështu në Mirosje ne marrim pjesë në lyerjen e Krishtit nga Shpirti i Shenjtë. I tërë është lyer, vulosur e shenjtëruar si një tempull, d.m.th., sytë, hunda, buzët, veshët, kraharori, duart e këmbët. Ashtu siç Kungimi është Darka e fundit personale, edhe Mirosja është Rushaja personale: ardhja personale tek njeriu e Personit të tretë të Hyjnisë, Shpirtit të Shejtë, siç erdhi tek Apostujt ditën e Rushajave (ditën e Pentekostisë). Peshkop Kalistos Ware shkruan: Çfarë ndodhi tek të krishterët e parë ditën e Rushajave, ndodh gjithashtu tek secili nga ne në Mirosjen... I porsa pagëzuari, fëmijë apo i rritur shënohet nga prifti me Miron e Shenjtë në ballë, sy, hundë, gojë, veshë, kraharor, duar e këmbë duke thënë: "Vula e dhuratave të Shpirtit të Shenjtë". Kjo është për secilin nga ne një Rushaje personale: Shpirti, i Cili zbriti tek apostujt në mënyrë të dukshme në gjuhëra zjarri, zbret mbi ne në mënyrë të padukshme, por jo me më pak fuqi e realitet. Secili bëhet një "I lyer" një "Krisht", sipas ngjashmërisë së Jisuit, Mesias".

Mirosja është misteri me anë të së cilit ne jemi "dorëzuar" (hirotonisur) në bashkësinë e besnikëve. Ashtu siç kandidati për priftëri merr Shpirtitn e Shenjtë nëpërmjet dorëzimit për ta ndihmuar atë për të kryer detyrat e shërbimit të tij, ashtu edhe çdo i krishterë orthodhoks i pagëzuar "dorëzohet" në Trupin e Krishtit nëpërmjet Misterit të Mirosjes. Mirosja na jep fuqinë dhe hirin për t'u bërë nxënës të Jisuit në botën e sotme, për të ndërtuar së bashku mbretërinë e Perëndisë dhe për të qenë pjesëmarrës të përgjegjshëm në jetën e Kishës.

Shën Ambrozi shkruan,"... Lyerja (Mirosja) mbas pagëzimit ju shenjtëron ju që të jeni pjesëmarrës në priftërinë e besnikëve. I tërë trupi i Kishës është lyer për të kryer një funksion priftëror, për të afruar një sakrificë shpirtërore lavdërimi, ashtu siç shën Pjetri na thotë në letrën e tij të parë. "Po ju jeni një racë e zgjedhur, një priftëri mbretërore, një komb i shenjtëruar", llaus që fitoj Perëndia, që të rrëfeni mirësitë e atit, që u thirri juve nga errësira në dritën e tij të mrekullueshme" (I Pjetr. 2:9)... Të gjithë ju... jeni lyer nga Shpirti i Shenjtë për të marrë pjesë në mbretërinë e Perëndisë si edhe në priftërinë e besnikëve.

Miro që përdoret në misterin e Mirosjes përbëhet nga vaj ulliri përzier me ballsame të çmuara dhe parfume. Në fakt receta për përgatitjen jepet në librin e Eksodit (Eks. 30:22-25). Me këtë vaj të parfumuar Moisiu leu vëllanë tij Aaronin në priftërinë e lartë sipas urdhërit të Perëndisë. Përpara lyerjes Aaroni u la në ujë. Me këtë vaj të krishterët janë lyer si një "popull mbretëror". Aroma e Miros paraqet aromën e Frymës që mbush të gjitha gjërat. Shën Qirili i Jerusalemit shkruan: "Mos mendoni që MIRO është diçka e zakonshme. Ashtu si buka e Meshës mbas invokimit të Shpirtit të Shenjtë, nuk është më bukë e zakonshme, por trupi i Krishtit. Kështu edhe Miro e Shenjtë nuk është më e zakonshme... mbas epiklesis, por HIR i Krishtit, bërë i efektshëm nga Shpirti i Shenjtë, me anë të pranisë së hyjnisë së Tij".

Mbas shenjtërimit nga patrikët apo kryepiskopët e kishave të ndryshme autoqefale të Enjten e Madhe të çdo viti, miro dërgohet nëpër enoritë lokale për t'u përdorur mbas pagëzimit nga priftërinjtë. Shenjtërimi i Miros duhet të bëhet nga një peshkop. Shenjtëria e veçantë e miros si enë e pranisë së Shpirtit të Shenjtë, shihet edhe në faktin që ajo mbahet tërë vitin në altarin e shenjtë së bashku me Kungatën.

Një gjë tjetër që dallon miron nga vajërat e tjerë përdorur në adhurimin orthodhoks, si shtesë për bekimin sakramental, është fakti që ajo ëshë parfumuar me bimë aromatike.

Në Perëndim, ndarja e Mirosjes nga Pagëzimi ndodhi rreth shekullit XIII. Ajo kryhet në moshën 7 vjeç dhe bëhet vetëm nga peshkopi dhe vetëm në vetull, ndërsa në kishën e Lindjes lyerja me miro bëhet në vetull, sy, veshë etj.
Përveçse në misterin e mirosjes, miro është përdorur gjithashtu edhe në disa raste të jashtëzakonshme. Kështu në shenjtërimin e një kishe lyhen me miro altari i shenjtë ku do të kryhet Misteri i Trupit dhe Gjakut të Shenjtë të Kishtit si dhe muret e Kishës. Në të kaluarën në një rit të veçantë lyheshin me miro kur kurorëzoheshim perandorët apo mbretërit orthodhoksë.

Si përfundim do të donim të shtonim që pyetjes së Shën Pavlit drejtuar Efesianëve: "A e morrët Shpirtin e Shenjtë" të mos i përgjigjemi me një po formale, por t'i drejtojme vetes disa pyetje të tjera. Çfarë kam bërë unë me dhuratën e Shpirtit të Shenjtë? A e kam mbajtur pastër tempullin? A e ndjej unë praninë e Shpirtit në jetën time? A përpiqem unë ta ushqej e ta zhvilloj farën e Shpirtit? Le t'i përgjigjet personalisht çdo i mirosur këtyre pyetjeve.

[Albo]

Kungata Hyjnore

Kungata Hyjnore është quajtur si Misteri i mistereve; i cili i përshkon tërë misteret e tjerë. Kungata është misteri në të cilin buka dhe vera e blatuar ndryshohen prej Shpirtit të Shenjtë në trupin e vërtetë dhe Gjakun e vërtetë të Zotit tonë Jisu Krisht. Në çdo mister tjetër ne thërresim bekimet e Perëndisë në disa elemente materiale, që ato të shenjtërohen. Ky element mund të jetë ujë, vaj apo diçka tjetër. Vetëm në Kungatën Hyjnore ne thërrasim bekimin e Perëndisë mbi elementet materiale të bukës dhe verës dhe i kërkojmë Atij që jo vetëm t'i shenjtërojë, por t'i ndryshojë në gjakun dhe trupin e Jisu Krishtit. Kështu që, kur ne marrim Kungatën, ne marrim vetë Krishtin, bëjmë një bashkim intim me Të dhe me jetën e përjetshme. Aq i madh është ky mister, sa që ne nuk mund ta shprehim dot, por vetëm falenderojmë Zotin. E falenderojmë për këtë dhuratë; sa që edhe Kungata e Shenjtë quhet Eukaristia, që do të thotë Falenderim. Ky mister, së bashku me pagëzimin, janë themeluar nga vetë Zoti dhe janë të lidhur ngushtë me njëri-tjetrin. Pa këto dy mistere ne nuk hymë dot në Mbretërinë dhe nuk kemi Jetë. Zoti tha që po te mos lindim prej uji dhe fryme (pagëzimi,) nuk do të hyjmë në Mbretërinë e Perëndisë, por edhe nëse nuk ushqehemi, çfarë lindi nga pagëzimi nuk do të rrojë. "Me të vërtetë po ju them: po të mos hani trupin e Birit të njeriut, dhe po të mos pini gjakun e Tij, nuk do të keni jetë në veten tuaj". (Joan. 6:53). Me pagëzimin lindim në jetën shpirtërore, por me Kungatën ushqehemi. Lindja është vetëm një herë por ushqimi duhet i vazhdueshëm.

Ky mister përbëhet nga dy momente të veçanta: 1) ndryshimi apo trasformimi i bukës dhe i verës në Gjakun dhe Trupin e Zotit, dhe 2) kungimi me gjakun dhe trupin e Krishtit. Kungata është një mister i pakaluar, në atë çfarë ajo është dhe në atë se çfarë ajo kryen e përmbush. Në Ungjillin sipas Matheut (26:26-28), tregohet që Jisui në Darkën Mistike, mori bukën, dhe si e bekoi, e theu, e ua dha nxënësve duke thënë: "Merrni e hani: ky është Trupi im". Pastaj mori potirin, edhe se u fal nderse, ua dha atyre, duke thënë: "Pini të gjithë prej këtij, sepse ky është Gjaku im...". E njëjta gjë tregohet edhe në Ungjillin sipas Markut (14), si edhe në atë të Lukës (22). Fjalët e Shpëtimtarit në Darkën Mistike: "Ky është Trupi im, që thyhet për ju, ky është gjaku im i Dhiatës së Re, që derdhet për shumë për ndjesën e mëkateve", janë krejtësisht të qarta, dhe nuk lejojnë interpretime të tjera, përveçse atij direkt, d.m.th., që nxënësve iu ishte dhënë Trupi dhe Gjaku i vërtetë i Krishtit. Dhe kjo është plotësisht në harmoni me premtimin e dhënë nga Shpëtimtari në kapitullin e gjashtë të Ungjillit të Joanit, lidhur me Trupin dhe Gjakun e tij.


Çfarë është kungata?

Kungata është një takim personal me Krishtin e Gjallë. Kungimi është dhoma nusërore e shpirtit tonë, ku ai takohet me Dhëndërin Hyjnor. Ashtu siç Mirosja është një Rushaje (Pentekosti) personale, ashtu edhe Kungimi është një Darkë Mistike personale. Ne jetojmë dhe marrim atë që jetuan dhe morën nxënësit në dhomën e sipërme në Jeruzalem, kur Zoti ynë hëngri bashkë me ta Pashkën. Shën Qirili i Jerasalemit thotë: "Krishti dha tek fëmijët e dhomës nusërore gëzimin e Trupit dhe të Gjakut të tij". Një tjetër nga Etërit e kishës, Theodoreti, shkruan: "Në ngrënien e elementëve të Dhëndërit dhe në pirjen e gjakut të tij, ne kryejmë një bashkim martesor". Shën Ambrozi thotë që kur Trupi i Krishtit prek buzët e besimtarit, kjo është me të vërtetë një puthje dhënë shpirtit nga Krishti. Kungata është Eskaton Omega, që ndërhyn në histrori, është shijimi i të ardhmes, qielli i pranishëm në tokë. Krishterimi është më tepër se dogmë apo doktrinë. Eshtë Krishti vetë që jeton ndër ne.

Është më tepër se simbol

Kisha gjithmonë i ka besuar fjalët: "Ky është Trupi im... ", në kuptimin direkt të tyre dhe jo si simbol. DIKAKIA, një nga dokumentet më të vjetër të krishtërimit, deklaron që buka e vera janë të shenjta; ato janë ushqimi dhe pija shpirtërore që japin jetën e përjetëshme. Shën Ignati shkruan që: "Kungata është mishi i Shpëtimtarit Jisu Kjisht, i cili pësoi për mëkatet tona, dhe që Ati në mirësinë e tij e ngriti përsëri". Ai e quan Kungatën një ilaç për përjetësinë (farmakon athanasias), një antidot kundër vdekjes. Kur Jisui foli ato fjalë, ai kishte ndër mend pikërisht ato që tha. Buka dhe vera që ne marrrim në kungim janë realisht dhe jo simbolikisht, Trupi dhe Gjaku i tij. Sepse në të Jisui tha: "Sepse mishi im është me të vërtetë ushqim, edhe gjaku im me të vërtetë për të pirë. Ai që ha mishin tim dhe pi gjakun tim, mbetet tek unë, edhe unë tek ai" (Joan 6:55-56).

Shën Joan Gojarti shkruan: "Çfarë është në potir është e njëjta me atë që doli nga ija e Krishtit. Çfarë ështe buka? Trupi i Krishtit". ...buka që unë do ju jap është mishi im, të cilin unë do ta jap për jetën e botës" (Joan 6:51). Kështu, kur një orthodhoks merr kungatën, ai merr Trupin dhe Gjakun e vërtetë të Jisuit, të njëjtin trup që eci në detin e Galilesë dhe qetësoi stuhinë, të njëjtin trup që me vënien e duarve shëroi të verbërin, të njëjtin trup që u kryqëzua në Golgotha për mëkatet tona, të njëjtin trup që u ugjall dhe ndonëse porta ishte mbyllur, ai hyri brenda; të njëjtin trup që u ngjit në qiell dhe qëndron në të djathtë të Atit, të njëjtin trup që do të vijë të gjykojë të gjallët e të vdekurit.


Përgatitja për kungim

Agjërimi. Kur flasim për kungimin pëmjëherë do na vijë ndër mend agjërimi. Kaq i ngatërruar dhe i keqkuptuar është problemi i agjërimit, sa që shpesh edhe priftërinjtë nuk janë të një mendje, çfarë ka mësuar njëri nuk mëson tjetri. Ne nuk mund në këtë artikull të shkurtër të sqarojmë gjithçka rreth agjerimit, por do mundohemi të sqarojmë gjërat kryesore. Agjërimi është një disiplinë shpirtërore që ka për qëllim të vlerësojë pjesëmarrjen tonë në Kungim, dhe në asnjë mënyrë nuk duhet të shihet si një shfajësim për të qëndruar larg potirit. Fillimisht duhet të theksojmë që agjërimi nuk është një disiplinë që kufizon vetëm ushqimin. Të agjërosh nuk do të thotë vetëm të mos hash, por edhe të mos gënjesh, të mos vjedhësh, të mos shpifësh, të mos kurvërosh etj. Shpesh dëgjon të krishterë orthodhoksë që të thonë se kanë agjëruar të Mërkurën dhe të Premten duan të kungohen të Dielën. Në fakt agjërimi të Mërkurë dhe të Premte nuk lidhet me Kungatën. Kisha e kërkon këtë agjërim edhe nëse ti nuk kungohesh. Disa të tjerë gjejnë justifikim për të mos kunguar ngaqë nuk kanë agjëruar tërë javën, apo nuk kanë mbajtur një kreshmë të gjatë. Nuk ka ndonjë kanun që të vendosi ndonjë kusht për marjen e kungimit. Shën Nikodhim Ajoriti thotë: " Nga kanunet nuk urdhërohet mbajtja e ndonjë kreshme para marrjes së kungatës". Është e vërtetë që agjërimi na lartëson për kungatën, por megjithë agjërimin ne kurrë nuk jemi të denjë për atë. Kungata është një dhuratë, ne e marrim jo sepse jemi të denjë, por nga mirësia e Zotit. Takimi me Zotin gjithmonë duhet paraprirë nga një përgatitje, ashtu siç paraprihet çdo takim i rëndësishëm. Kisha kërkon nga besnikët që ata të kenë mbajtur agjërimin për kungatën. Por çfarë është agjërimi për kungatën? Nëse lexojmë Letrën e Parë të Pavlit drejtuar Korinthianëve shohim që ishte zakoni të hahej në shtëpi para se të shkonin në kishë për kungim. Kjo tregon që nuk kishte agjërim përpara, -të paktëm në atë ditë. Mbas disa vitesh Kisha zhvilloi agjërimin për kungatën, që ishte agjërimi komplet nga ushqimi dhe pija në mëngjezin para marrjes së Kungatës. Teologu orthodhoks Timothy Ware shkruan: "Orhodhoksia insiston në një agjërim strikt përpara kungimit, asgjë nuk mund të hahet apo të pihet mbas zgjimit në mëngjez". Pra nëse ju mbani agjërimin e Kungatës dhe nuk keni ndonjë problem moral që mund t'ju mbajë larg Potirit, atëherë ju jeni i detyruar të mermi Krishtin i cili blatohet në Meshë. Tërë qëllimi i Meshës Hyjnore është pikërisht Kungimi, Takimi me Zotin. Në këtë kuptim është parë përgatitja përpara, si një përpjekje për t'u denjësuar. Mendimi që nuk kungohem ngaqë nuk kam mbajtur një kreshmë të gjatë nuk qëndron. Ne nuk duhet ta shmangim kungimin kur ne mendojmë që jemi të padenjë e mëkatarë. Pikërisht pse jemi të padenjë e mëkatarë ne kemi nevojë për të. Duhet ta marrim për shërimin e shpirtit dhe t'i afrohemi Potirit me "frikë Perëndie, shprese dhe dhashuri".


Rrëfimi

Edhe rrëfimi duhet parë në idenë e një përgatitjeje përpara marjes së Kungimit. Kisha nuk e ndalon atë që do të rrëfehet para çdo kungimi. Por duhet patur parasysh që rrëfimi para kungimit nuk është një kusht i domosdoshëm. Asnjë mister nuk është i varur nga një mister tjetër, por ato janë të ndërthurur me njëri-tjetrin. Rrëfimi para takimit me Zotin është parë në idenë e shprehur nga vetë Zoti, që kur vjen të flijosh në altar dhe nëse ke ndonjë gjë kundër vëllait, shko në filiim pajtohu me të, pastaj eja e flijo. Rrëfimi është një pajtim, vendos një paqe në shpirt dhe na ndihmon ta takojmë me gëzim Zotin. Prandaj edhe rrëfimi nuk duhet të jetë një justifikim për t'u mos u kunguar. Ai duhet të na lartësojë për kungimin dhe jo të na largojë.

Shpeshësia e Kungimit

Në veprat e Apostujve shohim që të krishterët e Jeruzalemit mblidheshin së bashku me Apostujt për të celebruar Misterin e Meshës Hyjnore (Vep. 2:42-47). Në vargjet 46-47, thuhet: "Edhe përdita ishin duke pritur me një zemër në Hieroret, e thyenin bukë nëpër çdo shtëpi, e hanin me gëzim e me kthjelltësi zemre, duke lavdëruar Perëndinë, e duke patur hir para gjithë popullit. Edhe Zoti shtonte përdita ndë kishat ata që shpëtonin". Pra të krishterët e Jerusalemit së bashku me Apostujt kungoheshin përditë. Konfesori Job thotë: "Po të jetë e mundur edhe përditë lejohet kungimi, për priftërinjtë dhe për laikët, për burrat e për gratë, për femijët dhe për pleqtë". Shën Vasili i madh shkruan, "Eshtë mirë dhe e dobishme të marrësh kungimin çdo ditë, sepse vetë Krishti thotë qartë "ai që ha mishin tim dhe pi gjakun tim ka jetë të përjetëshme" (Joan. 6:54). Sepse kush është ai që dyshon se pjesëmarrja e vazhdueshme në jetë nuk është gjë tjetër, veçse të shtosh jetën? Unë vetë kungohem katër herë në javë: të dielën, të mërkurën, të premten dhe të shtunën, por edhe në ditë të tjera ka ndonjë përkujtim të ndonjë shenjti". Shën Ambrozi, peshkop i shquar i Milanos duke kritikuar ata që nuk kungoheshin shpesh thotë: "Duhet të bëjmë një jetë të tillë, që të jemi në gjendje të kungohemi përditë". Kanunet e Kishës urdhëronin që nëse dikush nuk e merrte kungatën për tre të diela rresht, pa ndonjë arsye, ai duhet të çkishërohej. Këtë mendim kishin të tërë Etërit e Kishës dhe kjo ishte praktika e Kishës. Por për fat të keq, nga disa arsye të caktuara historike, në Kishë filloi një praktikë e gabuar në lidhje me kungimin. Gjatë pushtimit turk, meqënëse mundësitë ishin të kufizuara filloi praktika e kungimit vetëm katër herë në vit; mbas katër kreshmave të mëdha. Për kungim kisha kërkon vetëm respektimin e agjërimeve që ajo ka caktuar dhe jo Kreshma të posaçme. Shën Nikodhim Ajoriti mori inisiativën për të rifilluar përsëri kungimin e shpeshtë në malin Athos dhe në Kishën Orthodhokse në përgjithësi. Në vitin 1783 ai shkroi një broshurë "Rreth kungimit të shpeshtë". Ndonëse ai u kritikua nga disa, një dekret zyrtar i Sinodit të Konstandinopojës (gusht 1819) e pranoi parimin e tij që çdo besnik duhet të merrte kungimin në çdo meshë. Tani ky është një kanun zyrtar i kishës. Të marrësh kungimin tre-katër herë në vit nuk është ndonjë gjë e keqe, por të ushqehesh çdo ditë është shumë më mirë. Sa më afër dhe sa më shpesh ta takosh Zotin aq më mirë është dhe aq më shumë shpirti është i ndritshëm dhe i forcuar.


Rëndësia e kungimit

Për të theksuar rëndësinë e Kungimit po përsërisim përsëri fjalët e Zotit: "Me të vërtetë, me të vërtetë, po ju them juve, në mos hëngërshi mishin e të Birit të njeriut, edhe në mos pifshi gjakun e tij, s'keni jetë në veten tuaj. Ai që ha mishin tim, dhe pi gjakun tim, ka jetë të përjetshme, dhe unë do ta ngjall në ditët e pastajme" (Joan 6:53-54). Kungimi nuk është diçka sipas dëshirës. Eshtë një nevojë e domosdoshme për shpëtimin siç është besa, pendimi, rrëfimi dhe pagëzimi. Duke folur për Kungatën Nikolla Kabasila thotë: "Ajo është përmbushja e të gjitha mistereve dhe jo vetëm një prej tyre... Të gjitha përpjekjet njerëzore arrijnë në qëllimin final. Sepse në këtë mister ne arrimë Zotin Vetë, dhe Zoti Vetë ëshë bërë një me ne, në më të përkryerin e të gjitha bashkimeve... Ky është misteri final, më larg se ai nuk është e mundur të shkohet dhe asgjë nuk mund t'i shtohet". Po e përfundojmë me një pjesë nga Filokalia. Një njeri i shenjtë i cili kishte fuqi mbi demonët, i pyet njëherë frymërat e liga: "Kush janë gjërat që ju keni më shumë frikë tek të krishterët? Ata i përgjigjen: "Me të vërtetë ju zotëroni tre gjëra të mëdha: E para është ajo që ju varni në qafë, e dyta është ajo që ju laheni në Kishë dhe e treta ajo që merrni në Kishë". Ai i pyet përsëri: "Nga këto cilën keni më shumë frikë?" Ata u përgjigjën: "Nëse ju ruani mirë atë që merrni në Kishë (Kungatën), asnjë nga ne nuk mund t'ju dëmtojë". Tre gjërave iu trembeshin demonët, Kryqit, Pagëzimit dhe Kungimit, por më shumë i trembeshin ruajtjes së pastër të Kungatës Hyjnore.

(Pjesa e Ungjillit)

"Me të vërtetë, me të vërtetë po ju them se po të mos hani mishin e Birit të njeriut dhe të mos pini gjakun e tij, nuk do të keni jetë në veten tuaj. Kush ha mishin tim dhe pi gjakun tim, ka jetën e amëshuar; dhe unë do ta ngjall në ditën e fundit".

[Albo]

Martesa

Qellimi i Familjes së krishterë: Familja, siç dihet nga të gjithë, përbën bërthamën themelore të shoqërisë. Kështu që në Kishën militante të Krishtit është një njësi bazë e trupit të Kishës. Prandaj, në shkrimet e Apostullit familja e krishterë është quajtur në vetvete një "Kishë". "Përshëndet Prishilën dhe Akuilën, bashkëpunëtorët e mi në Jisu Krishtin... si dhe kishës që është në shtëpinë e tyre (Rom. 16:3, 5); "Përshëndetni Nimfën edhe Kishën që është në shtëpi t'ati" (Kol. 4:15). Nga këto kuptohet se çfarë kujdesi i madh i duhet dhënë familjes nga pikëpamja e kishës, kështu që familja të përmbushë qëllimin e të qënurit një "kishë" e vogël, siç shprehet shën Joan Gojarti.
Gjithashtu është edhe një rrugë tjetër jete personale, e cila është e bekuar në kristianizmin: virgjëria ose celibati. Celibati për hir të Krishtit ka krijuar një lloj tjetër të njësisë sociale të krishterë: murgërinë. Kisha e vendos atë mbi jetën e martuar, dhe me të vërtetë ka qenë në historinë e Kishës një element drejtues dhe udhëheqës, një mbështjeje e Kishës në realizimin e shkallëve më të larta të ligjit moral të Ungjillit.

Por, jo të gjithë mund të marrin mbi vete benë e virgjërisë në emër të Krishtit dhe të Kishës. Prandaj, Kisha e bekon gjithashtu jetën martesore, për hir të atyre qëllimeve të larta dhe të vështira që janë vënë para familjes së krishterë, dhe ky bekim është njohur si Mister.

Shkrimi i Shenjtë dhe historia njerëzore fillon dhe mbaron me një martesë. Adami me Evën bashkohen në martesë, në Parajsë, para Rënies, duke e treguar martesën si një pjesë e planit të përjetshëm të Perëndisë për njerëzimin në mes të krijimit (Gjenez. 2:22-25). Historia mbyllet me martesën e Nuses me Qengjin (Zbul. 19:7-9), martesa tokësore e përmbushur në qiell, duke treguar natyrën e përjetshëm të misterit.

Martesa si Institucion Hyjnor: Që martesa ka bekimin e Zotit, kjo thuhet shumë herë në Shkrimin e Shenjtë. Në Gjenezën 1:27-28 shkruhet: "Keshtu Perëndia e krijoi njeriun simbas shëmbëllimit të tij, simbas shëmbëllimit të Perëndisë e krijoi atë, mashkull dhe femër i krijoi ata. Dhe Perëndia i bekoi dhe iu tha: shtohuni e shumëzohuni e mbushni dheun".

Shpëtimtari vete, duke komanduar që besnikëria duhet të ruhet në martese dhe duke ndaluar divorcin, përmend fjalët e librit të Gjenezës 2:24 "Prandaj njeriu do të lerë atin dhe nënën edhe do të bashkohet me gruan e tij, dhe të dy do të jenë një mish", pastaj shton "Atë pra që Perëndia e bashkoi njeriu të mos e ndajë". Këto fjalë të Zotit e tregojnë qartë dinjitetin moral të martesës. Zoti Jisu Krisht e shenjtëroi martesën me anë të Pranisë së tij në Kana të Galilesë, ku dhe kreu mrekullinë e tij të parë.

Apostull Pavli e krahason karakterin mistik të Kishës me martesën: "Ju burrat doni gratë tuaja, sikundër edhe Krishti deshi Kishën, dhe dha veten e tij për atë", - dhe më tej thotë - "Prandaj, njeriu do e lerë atin dhe nënën e tij, dhe do bashkohet me gruan e tij, edhe do të jenë të dy një mish. Ky është një mister i madh, po flas në lidhje me Krishtin dhe Kishën" (Efes. 5:25, 31-32).

Martesa nuk është thjesht një rregullim social dhe civil. Ajo në kishë kryhet në praninë e Perëndisë, para altarit të tij të shenjtë. Eshtë një martese e "shenjte", një mister. Kështu që të krishterët orthodhoksë që nuk janë të martuar në Kishë, duhet ta shenjtërojnë bashkimin e tyre në Krishtin, nëpërmjet Misterit të Martesës në Kishën Orthodhoksë. Ndryshe, ata nuk janë në rregull me Kishën e tyre dhe nuk mund të marrin Kungatën e Shenjtë dhe Misteret e tjera të Kishës. Një orthodhoks i devotshëm nuk mund ta përjashtojë Krishtin nga një pjesë kaq e rëndësishme e jetës, siç është martesa. "Nëse Zoti nuk e ndërton shtëpinë, ata që ndërtojnë, mundohen më kot", thotë Psalmisti.

Në Kishën e vjetër martesa shihej si një mister. Tertuliani, duke shkruar në shek II, na thotë që një çift i krishterë që dëshiron të martohet, mbasi merr një çertifikatë civile, vjen në Kishë të Dielën për të marrë Kungimin dhe bekimin e peshkopit apo të priftit. Kështu që marrëveshja civile bëhet një mister. Mbas bekimit, emrat e tyre - na thotë Tertuliani - "shkruhen në qiell", dhe jo në "regjistrin" qeveritar. Shën Ignati (100) thotë: "Ata që duan të martohen duhet të bashkohen me dijën e peshkopit, kështu që martesa të bëhet sipas Zotit dhe jo nga dëshira njerëzore".

Fakti që martesa me Kishën e shekujve të parë kryhej (siç sot Dorëzimet) gjatë Meshës, tregon kuptimin e lartë dhe të thellë të martesës së krishterë. Martesa në Kishën Orthodhokse nuk është thjesht një marrëveshje midis një burri dhe gruaje për të jetuar bashkë, as "kryhet" nga çifti vetë me klerikun dhe bashkësinë si dëshmitarë. Bashkimi i tyre - bazuar në vullnetin e lirë - bëhet një Mister, sepse ata bashkohen si të krishterë orthodhoksë, të cilët janë anëtare të Komunitetit Eukaristik, duke ndarë së bashku Trupin dhe Gjakun e Krishtit dhe duke marrë hirin e Perëndisë, për bashkimin e tyre me anë të pjesëmarrjes së tërë Kishës në personin e peshkopit apo priftit dhe në praninë e popullit të Perëndisë.

Divorci: Kisha vetëm në raste të jashtëzakoshme e njeh prishjen e martesës, vetëm kur ajo ndyhet nga kurvëria, ose prishet nga shkaqet e jetesës (p. sh. largimi pa fjalë i njërit nga bashkëshortët). Martesa e dytë mbas vdekjes së njërit lejohet nga Kisha, por në lutjet për ata që martohen për së dyti, kërkohet falja për mëkatin e martesës së dytë. Ai që martohet dy herë nuk mund të dorëzohet prift. Edhe një martesë e tretë tolerohet, por vetëm si një e keqe më e vogël, për të Shmangur një të keqe më të madhe - një jetë imorale, siç e shpjegon Shën Vasili i Madh.

Ceremonia: Ceremonia e martesës në Kishën Orthodhokse është e pasur në ritual dhe në simbolizëm. Çdo akt ka kuptimin e veçantë. Ajo përbëhet nga dy shërbesa, atë të fejesës dhe atë të kurorëzimit, të bashkuara në një.

Unazat: Ato bekohen nga prifti, i cili i merr në duart e tij dhe duke bërë kryqin mbi to thotë: "Shërbëtori i Perëndisë... fejohet me shërbëtoren e Perëndisë... në emër të Atit Birit dhe Shpirtit të Shenjtë".

Pastaj kumbari ua shkëmben unazat tri herë. Unazat janë simbol i fejesës prej kohësh shumë të lashta. Shkëmbimi do të thotë që në jetën martesore dobësia e njërit do të kompesohet nga forca e tjetrit, papërsosmëria e njërit nga përsosmëria e tjetrit. Nga vetvetja, të porsatëfejuarit janë të paplotësuar; së bashku ata plotësohen. Kështu shkëmbimi tregon që bashkarisht do të plotësojnë vazhdimisht njëri-tjetrin. Secili do të pasurohet nga bashkimi.

Qirinjtë: Shërbesa e kurorëzimit fillon përnjëherë mbas asaj të Fejesës. Dhëndri dhe nusja gjatë tërë shërbesës mbajnë qirinj. Qirijtë janë si llambadhat e pesë virgjëreshave të mençura të Ungjillit, të cilat, ngaqë kishin mjaft vaj, mundën ta pritnin dhëndrin, Krishtin, kur erdhi në mes të natës. Qirinjtë simbolizojnë dëshiren shpirtërore të çiftit për të pritur Krishtin, i cili i bekon ata nëpërmjet këtij misteri.

Bashkimi i Duarve: Dora e djathtë e nuses dhe dhëndërit janë të bashkuara kur prifti lexon lutjen që i kërkon Perëndisë të "bashkojë këta shërbëtorët e tu, bashkoj ata në një mendje dhe një mish". Duart e bashkuara që mbahen gjatë tërë shërbesës simbolizonjë "bërjen një" të çiftit.

Kurorëzimi: Pjesa kryesore e ritit të Misterit të Martesës është vendosja e kurorave në kokat e dhëndrit dhe nuses me fjalët "shërbëtori i Perëndisë (aksh) vë në kurorë me shërbëtoren e Perëndisë (askh), në emërin e Atit Birit dhe Shpirtit të Shenjtë. Amin". Kurorat janë shenja të lavdisë dhe nderimit me të cilat Perëndia Kurorëzon çiftin gjatë misterit. Dhëndri dhe nusja kurorëzohen si mbreti dhe mbretëresha e mbretërisë së tyre të vogël, shtëpisë, në të cilën ata do të mbretërojnë me drejtësi, dituri, integritet dhe dashuri.

Disa e interpretojnë përdorimin e kurorave në ceremoninë orthodhokse të martesës si referim tek kurorat e martirëve, ngaqë çdo martesë e vërtetë përfshin - vetë sakrifikime të pallogaritshme nga të dy anët. Në proçesionin këndohet një tropar për martirët e shenjtë, ku përmendet kurorëzimi i tyre.

Kupa e Përbashkët: Mbas kurorëzimit lexohet Apostulli dhe Ungjilli. Pjesa e Ungjillit është martesa në Kana të Galilesë, të cilën Krishti e bekoi me pjesëmarrjen e tij. Atje ai ktheu ujin në verë dhe ju dha nga ajo të porsamartuarave. Në kujtim të këtij bekimi, i jepet verë çiftit. Kjo është "kupa e pëbashkët" e jetës, që tregon ndarjen reciproke të gëzimit dhe hidhërimit, modeli i nje jetë në harmoni. Pirja e verës nga kjo kupë e përbashkët i tregon çiftit që prej këtij momenti ata do pjesëtojnë së bashku gjithçka në jetë, gëzimet e hidhërimet, dhe do mbajnë "barën e njëri-tjetrit" Kupa e përbashkët është një mbetje e Kungatës. Në kishën e vjetër çifti e merrte kungatën pikërisht në këtë pikë. Kungata ishte vula e martesës. Sot çifti e merr kungatën të dielën para martesës.

Procesioni: Prifti i prin dhëndrit dhe nuses në një procesion rreth tavolinës ku është vendosur Ungjilli dhe Kryqi, njeri që përmban fjalën e Perëndisë, tjetri simbol i shpëtimit tonë me anë të Jisuit. Çifti po bën hapat e para si të martuar, dhe Kisha në personin e priftit, i udhëheq në rrugën që duhet ecur. Procesioni është rruga e jetës së krishterë, është një orbitë e përsosur rreth qendrës së jetës, Jisu Krishtit, Zotit tonë.

Gjatë procesionit, këndohet një himn për martirët e shenjtë, duke i kujtuar të porsamartuarit për dashurinë dhe sakrificat që duhet të kenë e të bëjnë për njëri-tjetrin. Fillimisht, ky ishte një procesion për në shtëpinë e çiftit, ku prifti iu hiqte kurorat me një lutje të veçantë.

Bekimi: Pastaj prifti e bekon dhëndrin, duke e krahasuar me Abrahamin, Isakun, Jakovin dhe nusen me Sarën, Rebekën dhe Rekelën; duke i treguar çiftit që martesa bekohet nga Perëndia, i cili është i vetmi që jep hir, paqe e shëndet dhe është Perëndia, që gjatë gjitë historisë njerëzore, ka madhëruar, bekuar dhe shenjtëruar martesën.

[Albo]

Pendimi

Misteri i Pendimit (Rrëfimit) është një rit i shenjtë hirdhënës në të cilin, mbasi besimtari afron pendesën e mëkateve të tij, falja e mëkateve dhurohet nga mëshira e Perëndisë nëpërmjet ndërmjetësisë të një prifti të kishës, sipas premtimit të Shpëtimtarit. Në këtë Mister kurohet dhimbja shpirtërore, pastrohen papastërtitë e shpirtit dhe i krishteri mbasi ka marrë faljen e mëkateve, bëhet përsëri i pafajshëm dhe i shenjtëruar, ashtu siç doli nga ujërat e Pagëzimit. për këtë arsye Misteri i Pendimit është quajtur një "ilaç shpirtëror". Mëkatet të cilat zhysin një njeri poshtë, të cilat ja errësojnë mendjen, zemrën dhe ndërgjegjen dhe e verbojnë vizionin e tij shpirtëror duke e bërë të pafuqishëm vullnetin e tij shpirtëror duke e bërë të pafuqishëm vullnetin e tij të krishterë - asgjësohen në Pendim dhe lidhja e gjailë me Kishën dhe Zotin Perëndi restaurohet përsëri. Për të kuptuar Misterin e Pendimit duhet kuptuar çfarë është mëkati.

Mëkati: Mëkati në teologjinë orthodhokse nuk është parë në perspektivën legalistike. Mëkati nuk është thjesht një shkelje e një rregulli apo urdhëri; dhe nga kjo shkelje Zoti është ofenduar, kështu që duhet bërë diçka për të zbutur Zotin. Mëkati është parë si një largim nga Zoti, i vetmi burim i çdo jete, dhe është vetë mëkatari që dëmtohet nga kryerja e mëkatit. Eshtë vetë njeriu që largohet nga drita dhe nuk mund më të shohë qartë. Mëkati është parë si humbja e rrugës së drejtë, prandaj pendimi nuk është një lloj pagese e gjobës dhe je i larë. Njeriu do jetë gjithmonë në errësirë nëse nuk e gjen përsëri rrugën, nëse nuk e vendos lidhjen me burimin e jetës. Me mëkatin e Adamit erdhi vdekja, më tepër sepse Adami vetë e ndau veten nga Zoti, se sa ai dënim i Zotit. Duke u ndarë nga Zoti ne nuk mund të kemi jetë, kështu duke mëkatuar jemi ne vetë që dënojmë vetveten. Duke u nisur nga kjo perspektivë Kisha e Lindjes e ka parë pendimin jo vetëm si një ritual legalistik, por si një përpjekje e besimtarit për të gjetur rrugën e humbur dhe për të rivendosur lidhjen e prishur me Perëndinë. Në gjuhët e vjetra mëkati ka kuptimin e humbjes së rrugës, e mos goditjes në shenjë dhe pendimi ka kuptimin e kthimit në rrugën e vërtetë, e ndryshimit të mendjes.

Riti: Misteri i Pendimit përbëhet nga dy veprime themelore: 1) rrëfimi i mëkateve nga personi i penduar para priftit; dhe 2) lutja e faljes dhe e zgjidhjes së mëkateve e thënë nga prifti. Ky mister është quajtur gjithashtu Misteri i Rrëfimit (ndonëse rrëfimi i mëkateve përbën vetëm pjesën e parë të tij), dhe kjo tregon rëndësinë e zbulimit të sinqertë të fajeve dhe mëkateve.

Rrëfimi - që thuhet me zë - është shprehje e Pendimit të Brendshëm, rezultat dhe tregues i tij. Dhe çfarë është pendimi? Pendimi nuk është vetëm Ndërgjegjësimi për mëkatin ose thjesht një Njohje e vetvetes si i padenjë, nuk është as një Keqardhje (ndonëse të gjithë këto aspekte përfshihen në pendimin). Ai është më tepër një akt i një dëshire për ndreqje, një vendim, një dëshirë e fortë për t'u bërë ballë të gjitha prirjeve të liga; dhe kjo gjendje e shpirtit është e bashkuar me një lutje për ndihmën e Zotit në këtë betejë kundër prirjeve të liga. Një pendim me gjithë zemër dhe i sinqertë është i nevojshëm që efektet e këtij Misteri mos të shtrihen vetëm në Heqjen e mëkateve, por që të mund të hyjë në shpirtin e hapur Shërimi hirdhënës i cili nuk e lejon shpirtin të zhytet përsëri në llumin e mëkatit.

Thënia me zë të lartë e mëkateve dhe rënia para atit shpirtëror - rrefimi i mëkateve tregon që me anë të tij është mundur a) krenaria burimi kryesor i të gjitha mëkateve, dhe b) dekurajimi dhe humbja e shpresës për ndreqjen dhe shpëtimin. Tregimi i mëkatit e afron njerium pranë momentit të hedhjes së këtij mëkati larg vetes. Ata që do i afrohen këtij Misteri duhet të përgatiten për të; me lutje, agjërime dhe me shqyrtim të thellë të vetvetes, me qëllim për të zbuluar dhe njohur mëkatet. Mëshira e Perëndisë vjen të takojë të krishterin e penduar, nëpërrnjet buzëve të atit shpirtëror, duke treguar që Ati Qiellor i pranon të tërë ata që vinë tek Ai, ashtu siç bëri me djalin plangprishës dhe me publikanin e penduar.

Dy llojet e rrëfimeve: Ne kemi dy lloje rrëfimesh: privat dhe sakramental (bërë me prift). Ndërsa kisha Romane Katolike kërkon të mbahet vetëm tek rrëfimi sakramental, Protestantët vetëm tek rrëfimi privat nëpërmjet lutjes. Kisha Orthodhokse, duke djekur mënyrën apostolike, i shmanget të dy ekstremeve. Ajo beson që falja hyjnore mund të merret si nga lutja private ashtu edhe nga Misteri. Në rastet e mëkateve të rënda, rrëfimit nëpërmjet lutjes private mund t'i shtohet rrëfimi sakramental. Në rastet e pasigurisë se kush quhet një mëkat i rëndë mund të konsultohet një prift. Rrëfimi sakramental para një prifti, qoftë edhe për faje të lehta, kërkohet në kishën orthodhokse të paktën një herë në vit.

Rrëfimi i përditshëm: Rrëfimi nuk është diçka që duhet bërë vetëm në disa raste të rralla. Meqënëse ne mëkatojmë përditë ne kemi nevojë të pendohemi dhe të rrëfehemi përdite. Vetem nëse ne sinqerisht do i rrëfejmë mëkatet tona tek Zoti ynë Jisu, përditë nëpërmjet lutjeve private, atëherë ne do të kuptojmë nevojën për rrëfimin sakramental. Njëra të çon tek tjetra. Vetë Jisui na mëson ta përdorim lutjen private si një mjet rrëfimi kur Ai na mësoi të lutemi: "Falnai fajet tona...". Shën Agustini shkruan: "Pagëzimi është për të gjitha mëkatet. Për mëkatet e lehta, të cilave nuk mund t'i shpëtojmë, është lutja. Cila lutje? "Falnai fajet". Vetëm një herë ne jemi larë në pagëzim; por ne lahemi përditë nëpërmjet lutjes. "Rrëfimi i përditshëm nëpërmjet lutjes është pjesë e traditës orthodhokse nëpërmjet përdorimit të Lutjes së Jisuit": Zoti Jisu Krisht, Biri i Perëndisë, mëshiromë mua mëkatarin. "Shën Joan Gojarti shkruan: "Ja, ne kemi pesë rrugë pendimi. E para, njohja s mëkateve tona; e dyta, falja e mëkateve të afërmëve tanë, e treta, nëpërmjet lutjes; e katërta, nëpërmjet lëmoshave dhe dhembshurisë; e pesta përunjësia. Mos vononi, por bëjini këto rrugë çdo ditë".

Kështu, pendimi dhe rrëfimi duhet në çdo rast të paraprinë marrjen e Krishtit në Kungim. Por kjo nuk do të thotë që duhet një rrëfim sakramental (misteri i rrëfimit) para çdo kungimi. Këto dy Mistere, Pendimi dhe Kungimi, nuk janë të lidhur së bashku në atë mënyrë që dikush duhet patjetër të kalojë në Misterin e Pendimit para se të marrë kungimin. Por duhet një pendim i përditshëm dhe një rrëfim i përditshëm nëpërmjet lutjes private. Duhet patur gjithmonë parasysh që në kishën orthodhokse janë praktikuar dy lloj rrëfimesh; rrëfimi privat dhe rrëfimi nëpërmjet priftit. Falja mund të merret nga Zoti nga të dy rrugët. Në mënyrë periodike, sidomos në Kreshmët e mëdha, i krishteri orthodhoks që merr rregullisht kungimin duhet të bëjë rrëfimin sakramental për ekzaminim të vetvetes, falje të mëkateve dhe për drejtim shpirtëror nga ati i tij shpirtëror. Sepse Misteri i Pendimit në Kishën Orthodhokse nuk është vetëm për falje por edhe për drejtim shpirtëror.

Pse para një prifti? Në kishën e vjetër të krishterët i rrëfenin mëkatet e tyre haptazi, para gjithë kishës, njeri tek tjetri, përfshirë peshkopët dhe priftërinjtë. Për arsye të rritjes së kishës, rrëfimi publik ndryshoi. Por prifti i famullisë paraqet jo vetëm Zotin por gjithë anëtarët e kishës. Kështu nëpërmjet Misterit i penduari pajtohet jo vetëm me Zotin por me gjithë anëtarët e kishës, nëpërmjet priftit. Prifti nuk është si një gjykatës por si një dëshmitar për sinqeritetin e të penduarit. Për këtë arsye në praktikën orthodhokse prifti nuk qëndron përballë të penduarit, por të dy së bashku janë përballë ikonës së Krishtit. Dhe prifti nuk thotë, "Unë të fal...", por "Perëndia të ndjeftë".

Një "pagëzim i ri" dhe teologjia e lotëve: Misteri i Pendimit është "një Pagëzim i ri ". Ai është quajtur gjithashtu Misteri Pagezimit të Dytë, meqënëse ai fal të gjitha fajet e bëra mbas pagëzimit. Jo çdo mëkat kërkon nevojën dhe domosdoshmërinë e faljes sakramentale meqë ne kurrë nuk jemi krejtësisht pa mëkat. Kisha e ka parë si të nevojshëm pendimin sakramental për mëkate të rënda siç: vrasje, mohim feje, apostasi, kurvëri, dhe për ato mëkate mosbindje që na ndajnë ne nga Perëndia dhe nga dashuria e vëllezërve tanë.

Në kishën orthodhokse gjindet edhe teologjia e lotëve. Ashtu siç në pagëzim mëkatet janë larë nga uji, në pendim ato janë larë nga lotët e pendimit. Shën Simeoni Teologu i Ri i quan ato (lotët), "Pagëzimi i Shpirtit Shenjtë", dhe thotë që mëkatet e kryera mbas pagëzimit nuk mund të falen pa lotët. Shën Joani i Shkallës (klimaku) shkruan: "Më i madh edhe se pagëzimi vetë është cezma e lotëve mbas pagëzimit, ndonëse është e guximshme të thuhet. Sepse pagëzimi ishte larja e mëkateve që ishin tek ne më parë, por mëkatet e bëra pas pagëzimit lahen nga lotët. Sepse pagëzimi është bërë në foshnjëri, të gjithë ne e kemi ndyrë atë, por ne e pastrojmë përsëri me anë të lotëve. Dhe nëse Perëndia në dashurinë e Tij për njerëzimin nuk do të na kishte dhënë lotët, atëherë shumë pak do të mund të shpëtonin".

Themelimi i Misterit: Zoti e themeloi Misterin e Pendimit mbas Ngjalljes së Tij, kur ju shfaq nxënësve të Tij dhe ju tha: "Paqe mbi ju... Dhe si tha këtë, fryu mbi ta dhe ju tha: merrni Frymën e Shenjtë. Atyre që do ua falni fajet, u janë falur dhe atyre që do jua mbani u janë mbajtur" (Joan 20:21-23). Për më tepër, edhe para kësaj, Krishti dy herë premtoi për këtë Mister. Herën e parë Ai i tha apostullit Pjetër, kur ai në emër të gjithë Apostujve e rrëfeu Atë, Bir i Perëndisë: "Edhe do të jap kyçet e Mbretërisë së qiejve, dhe çfarëdo të lidhësh në tokë do jetë i lidhur në qiell dhe çfarëdo të zgjidhësh në tokë do jetë i zgjidhur në qiell" (Mat. 16:19). Herën e dytë Ai i tha të gjithë apostujve (Mat. 18:17-18).

Priftërinjtë janë vetëm instrumenta të dukshëm në kryerjen e Misterit, i cili kryhet në mënyrë të padukshme nëpërmjet tyre nga Perëndia vetë. Shën Joan Gojarti, duke patur në mendje themelimin Hyjnor të autoritetit të priftërinjve për të lidhur dhe zgjidhur, thotë: "Priftërinjtë dekretojnë poshtë, Perëndia konfirmon lart, dhe Zotëria bie dakort me mendimet e shërbëtorëve të tij". Prifti është këtu instrument i mëshirës së Perëndisë dhe i zgjidh mëkatet jo nga autoriteti i tij, por në emrin e Shën Trinisë. Efektet e padukshme të hirit në Misterin e pendimit shtrihen në të gjitha veprat e njerëzve, dhe nuk ka mëkat që s'mund t'u falet njerëzve nëse ata pendohen sinqerisht. "S'kam ardhur të thërres të drejtë, por fajtorë në pendim" (Mat. 9:13), thotë Shpëtimtari, dhe ndonëse faji i Pjetrit ishte i madh, Ai e fali atë kur u pendua sinqerisht. Dihet që Apostulli Pjetri thirri në pendim madje edhe judejtë që kryqëzuan Mesian e vërtetë (Vepr. 2:38), dhe më vonë Simon magjistarin, atin e gjithë heretikëve (Vepr. 8:22); Apostull Pavli i jep ndjesën atij që kishte bërë incest por që ishte penduar, duke e lënë përkohësisht jashtë kungimit.

Nga ana tjetër, është e rëndësishme të kihet ndër mend që falja e mëkateve në Misterin është një akt mëshire, dhe jo një dhimbushuri irracionale. I jepet njeriut për përfitim shpirtëror, për ndërtim dhe jo për shkatërrim (II Kor. 10:8). Nga kjo bie një përgjegjësi e madhe mbi atë që kryen Misterin.

Shkrimi i Shenjtë flet për rastet kur mëkatet nuk falen. Në fjalën e Zotit përmendet blasfemia kundër Shpirtit Shenjtë, që nuk do t'u falet njerëzve as në këtë jetë dhe as në atë që do të vijë (Mat. 12:31-32). Gjithashtu flitet për fajin për vdekje, për faljen e të cilit as nuk rekomandohet për t'u lutur (I Joan 5:16).

Në të gjitha këto raste, arsyeja përse këto mëkate nuk mund të falen është tek mëkatarët vetë, dhe jo tek dëshira e Zotit; ose më mirë është tek mungesa e pendimit. Si mund të falet një mëkat nga hiri i Shpirtit të Shenjtë, kur villet blasfemi kundër vetë këtij hiri? Por edhe këto mëkate, nëse mëkatari pendohet sinqerisht dhe vajton mbi mëkatet e tij, do t'i falen. "Sepse - thotë Shën Joan Gojarti për mëkatin e blasfemisë kundër Shpirtit Shenjtë - edhe ky faj do u falet atyre që pendohen" (Homelite në Ungjillin e Mattheut). Për më tepër Etërit e Sinodit 7-të Ekumenik flasin për mundësinë e faljes së fajeve për vdekje: "Faji për vdekje është, që kur dikush mbasi mëkaton nuk e ndreq vetveten... Në të tillë Zoti Jisu nuk banon, përdërisa ata të përulin vetveten dhe të shërohen nga rënia në mëkat. Eshtë mirë për ta t'i afrohen Zotit me zemër të thyer dhe t'i kërkojnë Atij faljen e këtij mëkati... Sepse Zoti qëndron afër atyre që e kanë zemrën e thyer (Psalmi 33:18).

Leja dhe madje Kërkesa direkte për përsëritjen e Misterit të Pendimit, është e qartë nga fjalët e Ungjillit: Më tepër Gëzim do të jetë në qiell për çdo fajtor që pendohet, se sa për nëntëdhjetë e nëntë të drejtë, të cilët s'kanë nevojë për pendim. (Lluk. 15:7) Gjithashtu në zbulesën ne lexojmë: "Shkruaj engjëllit të kishës së Efesit... Unë do të vij shpejt tek ti dhe do ta luaj kandilin tënd nëse nuk pendohesh (Zbul. 2:1, 5).

Epitimia: Me "epitimia" duhet kuptuar një ndalesë apo një dënim (II Kor. 2:6), që caktohet sipas kanuneve të kishës nga prifti, si një mjek shpirtëror, për disa të krishterë të penduar me qëllim për të kuruar sëmundjet e tyre morale. Dënime të tilla p.sh, janë: një agjërim i veçantë, lutje pendimi të shoqëruara me një numër të caktuar metanish, ndalimi për të marrë kungatë përkohësisht; dhe të tjera. Këto nuk jepen për të gjithë, por vetëm për disa të cilët ati shpirtëror e sheh të domosdoshëm një trajtim shpirtëror. Ashtu siç mjeku që jep medikamente të hidhura ose vendos për ndërhyrje kirurgjikale të dhimbshme, jo për të dënuar të sëmurin por për ta shpëtuar, ashtu edhe mjeku shpirtëror i jep këto "medikamente" jo në karakterin e dënimit por të kurimit.

Po e mbyllim me fjalët që prifti i thotë të penduarit ne ritin Rus: "Ja biri im, Krishti është këtu i padukshëm dhe dëgjon rrëfimin tënd; prandaj mos u ndruaj dhe mos të vijë turp, as mos u tremb, dhe mos fshih asgjë tek mua; por tregomë githçka që ke bërë pa ngurrim, dhe kështu ju do të keni ndjesën prej Zotit Jisu Krisht. Shiko Ikonën e tij të shenjtë përpara nesh; dhe unë jam vetëm një dëshmitar, duke dhënë dëshmi para tij për gjithçka që ju do më thoni mua. Por nëse ju më fshihni diçka, ju do të bëni një mëkat më të madh. Ki kujdes atëherë, që të mos largoheni i pashëruar nga mjeku".


Etërit e Kishës për pendimin

"Sa më sinqerisht t'i rrëfejmë mëkatet tona, aq më shumë do të qetësohet shpirti ynë mbas. Sepse mëkatet janë gjarpërinj të fshehur, që e brejnë zemrën e njeriut dhe kurrë nuk i japin atij qetësi, ato janë gjemba të mprehtë që vazhdimisht e coptojnë shpirtin, ato janë errësirë shpirtërore".

Shën Joani i Kronshtadit


"Është veçori e engjëjve që të mos bien, dhe madje siç thotë dikush, është krejtësisht e pamundur për ta të bien. Eshtë veçori e njerëzve të bien, dhe të ngrihen përsëri sa herë që bien. Por është veçori e demonëve dhe e demoneve vetëm, që të mos ngrihen mbasi kanë rënë".

Shën Joani i Shkallës


"Pendimi (metania) është i dobishëm në të gjitha kohët dhe në të gjithë njerëzit, për mëkatarët si dhe për të drejtët, që po kërkojnë shpëtimin. Nuk ka kufi tek përsosja, sepse edhe përsosja e më të përsosurit nuk është gjë veçse mospërsosja. Prandaj, deri në momentin e vdekjes, as koha dhe as veprat e përsosjes nuk
mund të jenë kurrë të plota."

Shën Isaku i Sirisë


"Bëj diçka që mundesh që të mos biesh; sepse atleti i fortë nuk duhet të bjerë. Por nëse ju rrëzoheni, ngrihuni përsëri menjëherë dhe vazhdoni garën. Edhe nëse ju rrëzoheni njëmijë herë... ngrihuni përsëri çdo herë, dhe vazhdojeni ta bëni këtë deri në ditën e vdekjes suaj. Sepse është shkruar, "nëse një njeri i drejtë do të rrëzohet shtatë herë" që do të thotë vazhdimisht gjatë jetës së tij - shtatë herë do të ngrihet përsëri".

Shën Joani i Karpathos


Të mëkatosh është njerëzore, të pendohesh është hyjnore.

Anonim

Asnjë mëkat nuk është aq i madh sa të mposhtë zemërgjerësinë e Zotit. Edhe nëse dikush është një kurvar ose një kurorëshkelës... fuqia e dhuratës dhe dashuria e Zotit janë aq të mëdha sa t'i zhdukin këto mëkate dhe të bëjnë mëkatarin të shkëlqejë më shumë se rrezet ediellit...

Vetë Krishti duke ju drejtuar tërë rracës njerëzore tha: "Ejani tek mua, të gjithë ju të ngarkuarit dhe të munduarit, dhe unë do ju jap pushim...".

"Dhe shih se kë Ai thërret! Ata që kanë kaluar jetën e tyre në thyerjen e ligjit, ata që janë të ngarkuar me mëkatet e tyre, ata të cilët nuk mund më të ngrenë kokat e tyre, ata që janë mbuluar me turp, ata që s'mund më të flasin. Dhe përse i thërret ata? Jo për t'u kërkuar llogari, as për t'iu bërë gjyq. Por përse? Ti lirojë ata nga dhimbjet e tyre, t'ju heqë barrën e rëndë. Kush mund të jetë një barrë më e rëndë se mëkati?... Unë do ju jap shlodhje juve që jeni mbytur nga mëkati, thotë Ai, dhe juve që jeni kërrusur nga barra e rëndë; Unë do ju jap ju ndenjësen e mëkateve tuaja. Vetëm ejani tek mua!"

Shën Joan Gojarti

[Albo]

Misteri i Priftërisë

Të gjithë anëtarët e kishës së Krishtit përbëjnë një grigjë të vetme të Perëndisë. Të gjithë janë të barabartë përpara gjykimit të Tij. Por, ashtu siç pjesët e trupit kanë funksione të ndryshme në jetën e organizmit, ashtu edhe në kishë ekzistojnë shërbesa të ndryshme dhe gjithashtu ka hierarki. Hierarkia u themelua nga Zoti Jisu Krisht. "Edhe Ai dha ca të jenë apostuj, e ca profetër, ca ungjillorë, e ca barinj e mësonjës, për ndreqien e shenjtorëve, për punën e shërbesës për ndërtesën e trupit të Krishtit..." (Efes. 4:11-12).

Askush në Kishë nuk mund ta marrë mbi vete shërbesën hierarkike, por vetëm ai që është thirrur dhe është vendosur rregullisht, nëpërmjet Misterit të Dorëzimit (hirotonisë) "Edhe asnjë nuk e merr këtë nder prej vetes së tij, por ai që thërritët nga Perëndia, si Aaroni" (Heb 5:4). Sado e lartë të jetë shkalla e jetës së tij morale, ansnjë nuk mund të kryejë shërbesën hierarkike pa një konsakrim të veçantë. Kështu që, nuk është e mundur të vihet një paralele ndërmjet shkallës së nivelit të moralit dhe shkallës së nivelit të tij në hierarki.

Por, shërbesa hierarkike në kishë dhe veçanërisht ajo e peshkopëve dhe priftërinjve, është një shërbesë e veçantë, e jashtëzakonshme, është një shërbesë hiri. Ata ruajnë gjigjën e Perëndisë, shembullin më të lartë të së cilës e dha Zoti gjatë shërbesës së Tij tokësore. "Unë jam bariu i mirë dhe njoh delet e mia dhe njihem prej të miave. Bariu i mirë jep jetën për dhentë ". (Joan 10;14;ll) Kleri qëndron në lutje para Zotit jo vetëm për veten, por për të gjithë popullin. Ai udhëheq shpirtat e njerëzve në shtegun e shpëtimit. Ai është udhëheqësi e jo sundimtari. Për këtë arsye kleri orthodhoks qëndron me fytyrë nga altari, duke drejtuar popullin në lutje drejt Zotit. Ai në emër të të gjithë popullit blaton Theroren e Pagjakshme në Meshën Hyjnore. Dhe nëse në çdo gjë të mirë ne kërkojmë bekimin e ndihmën e Perëndisë, a mund të imagjinohet të hysh në këtë shërbesë të lartë dhe me shumë përgjegjësi pastorale - hyrja është për gjithë jetën - pa thirur hirin e Perëndisë, i cili bekon këtë punë, i cili bashkëvepron me të dhe forcon bariun e ardhshëm? Ky bekim ndodh me të vërtetë. Ai zbret mbi atë që afrohet me një dridhje të shenjtë në marrjen e dhuratës së shërbesës së shenjtë në Misterin e Priftërisë, nëpërmjet vënies së dorës mbi kokë nga një episkop, i cili mbart në vetvehte, me anë të vazhdimësisë hirin e priftërisë, shqëruar nga lutja e gjithë bashkësisë së klerit dhe popullit, të cilët janë të pranishëm në shërbesën Hyjnore. Ndryshe quhet dhe Misteri i Dorëzimit (Hirotonia).

Shkrimi i Shenjtë jep indikacione të qarta dhe të drejta, që vendosja në rangun e priftërisë është komunikim i një hiri të veçantë - dhuratë e dhënë mistikërisht, pa të cilën kjo shërbesë nuk mund të jetë e përmbushur.

Dorëzimi në Kishën e vjetër: Në veprat e apostujve tregohet që kur apostujt, të cilët vepronin githnjë sipas mësimeve të Krishtit dhe frymëzimit të Shpirtit të Shenjtë, e panë të nevojshme të kishin dhiakonë në kishë, për të shërbyer në tryezat - fillimisht në tryeza të zakonshme dhe pastaj në tryezën e Zotit - me qëllim që të lehtësoheshin pak nga punët, ata zgjodhën shtatë njerëz të sprovuar dhe të mbushur me Shpirt të Shenjtë. Dhe, pasi ata u zgjodhën dhe u sollën para tyre, apostujt, mbasi u lutën, vunë duart mbi ta (Vep 6; 2-6). Këtu, me një qartësi të madhe dallohen dy veprime; zgjedhja e disa personave për shërbesën e dhiakonisë dhe vënia e duarve mbi ata, e shoqëruar me lutje. Zgjedhja është diçka thjesht njerëzore, ndërsa vënia e duarve është një veprim i shenjtë, i bërë posaçërisht për këtë qëllim dhe një akt i Hirit Hyjnor.

Në të njëjtin libër, ne gjejmë që vënia e duarve, si një akt i shenjtë, bëhej për dorëzimin e presbiterëve në kishën e parë. Duke folur se si apostujt Pavli e Barnava shkuan duke predikuar Ungjillin në qytetet e Azisë së Vogël - Derbe, Listra, Ikonium dhe Antioki, duke e rritur në to numrin e të krishterëve, autori i librit, Apostulli i shenjtë Lluka, na informon: "Edhe si u urdhëruan atyre me të vunë duart (hirotonisantes), pleq (presviterus) në çdo kishë, edhe u falën me agjërime, i lanë tek Zoti që i kishin besuar. (Vepr 14;23) Këtu, vënia e duarve është paraqitur nga njëra anë si një akt i shenjtë i njohur nga të gjithë, me anë të së cilës presbiterët dorëzoheshin (hirotoniseshin) për njërën apo tjetrën kishë dhe nga ana tjetër si një akt i shenjtë, i cili kishte një rëndësi të veçantë, siç edhe shihet nga fakti që u krye nga vetë apostujt Pavli e Barnava. Eshtë e qartë që ky dorëzim nuk ishte thjesht një rit apo një shenjë, por ishte komunikimi i një dhurate të veçantë, i hirit të Shpirtit të Shenjtë. Këtë e thekson më shumë Apostull Pavli në bashkëbisedimin e lamtumirës me presbiterët e kishës së Efesit. Së fundi, në letrat e tij drejtuar Timotheut, ne kemi një indikacion të qartë dhe direkt për dorëzimin, si një veprim i shenjtë hirdhënës, nëpërmjet të cilit peshkopët ishin caktuar.

Kështu, në letrën e parë drejtuar Timotheut, i cili ishte episkopi i kishës së Efesit, apostulli shkruan: "Mos ji i pakujdesur për dhuratën që është tek ti, e cila t'u dha me anë profetie, me të vënit e duarve të pleqësisë mbi ty" (II Tim 4; 14). Në letrën tjetër drejtuar atij, ai shkruan: "Unë po të kujtoj ty të ngjallësh përsëri dhuratën e Perëndisë, e cila është tek ti, me anë të të vënit të duarve të mia mbi ty" (2 Tim 1 ;6). Duke i bashkuar këto dy pjesë, ne shohim që Timotheu ishte dorëzuar në priftëri nga apostulli Pavli, ose çfarë është e njëjta gjë, nga një pleqësi klerikësh, e kryesuar nga apostulli Pavli. Dhe kështu, nën këtë akt të shenjtë ishte komunikuar tek Timotheu dhurata e Perëndisë dhe kjo dhuratë mbetej tek ai përgjithmonë, si një trashëgim. Atij i kërkohet vetëm një gjë, të mos neglizhojë, por ta mbajë të gjallë atë. Pra, këtu, të vënit e duarve nuk do të thotë gjë tjetër, përveçse dorëzimin episkopal.

"Zgjedhja dhe Dorëzimi" në kishën e vjetër: Nga çfarë u tha me sipër, del si përfundim i sigurt, që apostujt, me anë të autoritetit të Krishtit, themeluan tri shkallë hierarkike dhe për ngritjen në atë shkallë të personave të zgjedhur u themelua dorëzimi, i cili komunikon tek ata hirin e Perëndisë që është i domosdoshën për kryerjen e shërbesës së tyre. Kuptohet që vazhduesit e apostujve, peshkopët, duhet të përmbushnin saktësisht çfarë ishte dekretuar nga apostujt, d. m. th. dorëzimin nëpërmjet vënies së duarve.

Ndonëse në kishën e vjetër dorëzimi në priftëri ndodhte pas një zgjedhjeje të përgjithshme, me pëlqimin e komunitetit * kishtar apo të kishës lokale, ky dorëzim, në vetvehte, ishte një akt i ndarë dhe i dalluar nga pëlqimi apo zgjedhja dhe kryhej nga persona të barabartë në autoritet me apostujt, dhe të cilët ishin vazhduesit e tyre; peshkopët. Kështu ka mbetur deri në ditët tona. Ndër dëshmitë e vjetra mund të përmendim shën Ireneun e Lionit (Shek 2), Tertulianin, Klimintin e Aleksandrisë etj. Misteri i Dorëzimit ka vazhdimësinë apostolike dhe çdo klerik merr hirin e dhënë nga Perëndia me anë të vënies së duarve. Kjo dhënie ka vazhduar pa ndërprerje, nëpërmjet vazhduesve të apostujve, peshkopëve. Krishti dorëzoi apostujt e parë. Pastaj ata dorëzuan të tjerë si peshkope, si priftërinj, si dhiakonë. Kështu vazhdimësia shkon direkt tek apostujt. Kjo vazhdimësi quhet:

Vazhdimësia apostolike: Kjo është e rëndësishme, sepse mban një lidhje historike të pandërprerë dhe direkte me kishën e themeluar nga Krishti dhe Apostujt. Kjo garanton vazhdimësinë e pandëprerë të kishës në origjinë, si dhe në doktrinën me apostujt e parë.

Protestantët nuk e pranojnë priftërinë si një "mister". Pastorët e tyre vetëm zgjidhen e caktohen nga populli, por nuk marrin asnjë lloj konsakrimi të veçantë dhe në këtë kuptim ata nuk dallohen nga anëtarët e zakonshëm të komuniteteve të tyre.

Cilësitë për kandidatët për priftëri: Një nga cilësitë kryesore dhe të domosdoshme për një kandidat për priftëri është që ai duhet të këtë një thirrje (vokacion) të brendshme për këtë detyrë të lartë. Ai duhet të kuptojë rëndësinë e detyrës dhe përgjegjësinë e madhe që do të këtë përpara Perëndisë dhe Kishës. Priftëria është një shërbesë dashurie dhe sakrifice. Ajo kërkon një dashuri të madhe për Perëndinë, kishën dhe për gjithë popullin. T'i shërbesh Perëndisë është detyra më e lartë, por dhe me më përgjegjësi nga të gjitha. Altari është një zjarr dhe me këtë zjarr nuk mund të luhet. Kush do bëhet i denjë të veshë rrobat e priftërisë, do të veshë rrobat e "bardha". Por rrobat e "bardha" duan kujdes, sepse edhe bëhen shpejt pis. Prandaj, para se dikush të vendosë të ndjekë rrugën e priftërisë, duhet të sigurohet ai vetë në është thirrur nga Perëndia. Dhe kjo thirrje e brendshme sanksionohet nga populli i mbledhur në dorëzim, që i përgjigjet i denjë (aksios). Kështu, thirrja e brendshme sanksionohet këtu zyrtarisht nga Trupi i Krishtit, Kisha e mbledhur në Eukaristi (Kungatë). Dhe thirrja e padukshme bëhet e dukshme në priftërinë e Krishtit. Cilësi të tjera që kërkohen për priftërinë janë: 1) Ata duhet të jenë të krishterë orthodhoksë meshkuj, jo sapo të kthyer në besën orthodhokse (gjë që do të thotë të kenë një farë kohe që janë kthyer. Por kjo nuk kërkon, siç thotë disa, që duhen disa breza. Kërkohet vetëm që kandidatët të jenë provuar për një kohë të gjatë se janë orthodhoksë të sinqertë), me një besë të paqortueshme dhe me një karakter të lartë moral; 2) Duhet të jenë të mësuar në Shkrimin e Shenjtë dhe në të Drejtën Kanonike; 3) Duhet të jenë të shëndetshëm trupërisht dhe pa gjymtime fizike, të cilat mund të pengojnë kryerjen e shërbesave; 4) Kandidatët për dhiakonë të jenë mbi 25 vjeç, për prift mbi 30 dhe për episkop mbi 35 vjeç ose sipas nevojave të kishës. 5) Duhet të jenë të martuar ose të pamartuar për dhiakonatën ose priftërinë dhe të pamartuar ose të ve për episkopatën, meqënëse asnjë nuk mund të martohet pas dorëzimit dhe peshkopi duhet të jetë celibat; 6) Duhet të jenë të martuar vetëm një herë dhe jo me një grua të ve apo të divorcuar.

Shërbesa e dorëzimit: Misteri i dorëzimit kryhet nga një peshkop, meqënëse vetëm ai e zotëron priftërinë në plotësinë e saj dhe mund t'ua japë atë të tjerëve. Dorëzimi kryhet gjithmonë gjatë liturgjisë. Të dy misteret janë të lidhur ngushtë me njëri-tjetrin, meqënëse qëllimi i misterit të Urdhrave të Shenjtë, (Dorëzimit) është të japë shërbyes për Eukaristinë (Kungatën). Një vend i veçantë në Meshën Hyjnore është caktuar për dorëzimon e secilit nga tre urdhrat e priftërisë. Meqënëse dhiakoni nuk mund të kryejë misteret, por vetëm ndihmon në kryerjen e tyre, ai dorëzohet pas shenjtërimit të Dhuratave të Shenjta, për të treguar që funksioni i tij parësor do të jetë ndihma për kryerjen e Meshës. Meqënëse një prift kryen misteret, ai dorëzohet pas Hyrjes së Madhe, kështu që ai merr pjesë në shenjtërimin e Dhuratave. Dhe meqënëse funksioni primar i episkopit është të predikojë dhe të mësojë, ai dorëzohet në Himnin Trishenjtor, për ta përgatitur atë të predikojë pas leximit të Ungjillit.

Çfarë është prifti: Si një delegat i peshkopit, prifti orthodhoks është prania sakramentale e Krishtit Kryepriftit dhe Bariut të Mirë, në mes të popullit të Perëndisë. At Schmemmann, teolog i dëgjuar orthodhoks, shkruan: "Ai (prifti) është në liturgji ikonë e dukshme e Krishtit - Krishtit i Cili si Njeri qëndron para Perëndisë, duke bashkuar dhe paraqitur në Vetvehte të gjithë ne dhe si Perëndi na jep ne dhuratat hyjnore të faljes, hirin e Shpirtit të Shenjtë, ushqimin e pavdekësisë... Nuk mund të ketë as liturgji, as adhurim e falje të kishës pa priftin, sepse është pikërisht detyra e tij të ndryshojë komunitetin njerëzor e tokësor në Kishën e Perëndisë, duke e bërë të përhershme në të shërbesën ndërmjetuese të Krishtit".

Si një shërbëtor i Krishtit, prifti duhet të jetë një udhëheqës e jo një sundonjës, një model dhe jo një legjislator. Sundimi dhe legjislacioni i takojnë vetëm Zotit.

Priftërinjtë nuk janë engjëj, por njerëz. Dhe që të mund t'i përgjigjen thirrjes së shenjtërisë, ata duhet, sipas fjalëve të Shën Grigor Theologut, "në fillim të shenjtërojnë vetën, pastaj të shenjtërojnë të tjerët". Shën Joan Gojarti thotë që prifti është lënë të bjerë në mëkate nga Provania e Perëndisë, që të mos i gjykojë ashpër të tjerët. Ai shton që njerëzit dhe jo engjëjt u zgjodhën për priftërinë, sepse ëngjëjt janë të përsosur dhe duke mos njohur të keqen dhe tundimin, ata nuk mund të kuptojnë mëkatarin dhe duke qenë më të ashpër se duhet, do ta shkatërojnë atë.

Duke qenë shumë më poshtë se engjëjt, priftërinjtë janë thirrur për një shërbesë të lartë dhe për engjëjt. Për këtë thoshte Shën Kozmai se, nëse takon në rrugë një prift dhe një engjëll, në fillim përshëndet priftin, pastaj engjëllin. Ky nderim sjell dhe shumë përgjegjësi. Në ditën e gjyqit priftërinjtë do të gjykohen më ashpër se laikët, sepse atyre u është dhënë shumë. Dhe sipas fjalëve të Zotit: "Kujt i është dhënë shumë, do t'i kërkohet shumë". Ashtu siç zgjedhja e Izraelit që nuk ishte një zgjedhje privilegji, por përgjegjësie, edhe zgjedhja e priftërisë është një zgjedhje përgjegjësie. Të gjithë priftërinjtë duhet të kenë parasysh sa ashpër u gjykua Izraeli.