Besimi Orthodhoks

[Albo]

Besorja (Unë besoj). Që prej ditëve të hershme të Kishës, besoret kanë qenë rrëfime të gjalla të asaj se çfarë besonin të krishterët dhe jo thjesht një prononcim kishtar, akademik, formal. Rrëfime të tilla shfaqen në të njëjtën kohë në Dhiatën e Re, ku, p.sh., shën Pavli citon një besore për t'i kujtuar Timoteut: "Perëndia u zbulua me trup..." (I Timoteut 3:16). Besoret ishin aprovuar nga sinodet e Kishës, zakonisht për të dhënë një qendrim të saktë të së vërtetës përballë herezive.

Besorja më e rëndësishme në Krishtërim është Simboli i Besës, rezultat i dy Sinodeve Ekumenike në shek. IV, zhvilluar në mjegullën e një debati për jetë a vdekje. Ajo (Besorja) përmban esencën e doktrinës së Dhiatës së Re për Trininë e Shenjtë, duke ruajtur të vërtetën jetëdhënëse kundër atyre që do të ndryshonin natyrën e vërtetë të Perëndisë dhe ta thjeshtonin Jisu Krishtin në një krijesë dhe jo në Perëndinë e mishëruar. Besorja na jep një interpretim të sigurtë të Shkrimeve kundër atyre që do t'i shtrembërojnë ato për të mbështetur intrigat e tyre fetare. E quajtur "simboli i besës" dhe e thënë në shumë shërbesa të Kishës, Besorja vazhdimisht i kujton të krishterit orthodhoks se çfarë beson ai personalisht, duke e ruajtur besimin e tij në rrugë të drejtë.

[Albo]

Ikonat janë imazhe të Krishtit, të Engjëjve të Tij, të shenjtorëve të Tij dhe të ngjarjeve të ndryshme si p. sh. lindja e Krishtit, Shpërfytyrimi i Tij, Vdekja e Tij në kryq dhe Ngjallja e Tij. Ikonat janë dritare për në qiell. Ato jo vetëm zbulojnë lavdinë e Perëndisë, por bëhen për adhuraesin e Perëndisë (besimtarin) një dritare për në Mbretërinë e Perëndisë. Historia e përdorimit të ikonave shkon pas në Kishën e hershme, ndoshta deri tek Lluka Ungjillori. Të krishterët orthodhoksë nuk i adhurojnë ikonat, por i nderojnë ato shumë, sepse ato janë pjesëmarrëse në realitetin hyjnor.

[Albo]

Dhuratat shpirtërore. Kur Kisha e Re ishte në fillimet e saj, Perëndia dërgoi Shpirtin e Shenjtë mbi Apostujt dhe ndjekësit e tyre, duke u dhënë dhurata shpirtërore për të ndërtuar Kishën dhe për t'i shërbyer njeri-tjetrit. Midis dhuratave të veçanta të përmendura në Dhiatën e Re janë: apostullim, profetizim, ungjillizim, grigjërim, mësim doktrine, shërime, ndihma, administrim, njohuri, mençuri, njohje gjuhësh, interpretim gjuhësh. Këto dhe dhurata të tjera janë të njohura në Kishën Orthodhokse. Nevoja për to ndryshon me kohën. Dhuratat e shpirtit janë më të dëshmuara në jetën liturgjike dhe sakramentale (që i përket mistereve) të Kishës.

[Albo]

Ardhja e dytë. Me spekullimet e përhapura në disa pjesë të Krishtërimit mbi ardhjen e dytë të Krishtit dhe se si mund të ndodhë ajo, është qetësuese njohja e asaj çka beson në mënyrë të thjeshtë Kisha Orthodhokse. Të krishterët orthodhoksë pohojnë me bindje se Jisu Kishti "do të vijë përsëri të gjykojë të gjallët dhe të vdekurit" dhe se "mbretëria e Tij nuk do të këte mbarim". Predikimi orthodhoks nuk përpiqet të parathotë orarin profetik të Perëndisë, por të inkurajojë të krishterët që të jetojnë drejt jetën e tyre që në ardhjen e Tij të mos turpërohen para Tij (I Joanit 2:28).

[Albo]

Parajsa është vendi i fronit të Perëndisë jashtë kohe dhe hapësire. Eshtë banesa e ëngjëjve të Perëndisë, si dhe e shenjtorëve që kanë shkuar nga kjo jetë. Ne lutemi: "Ati ynë që je në qiell (parajsë)..." Megjithëse të krishterët jetojnë në këtë botë, ata i përkasin mbretërisë së qiejve dhe ajo mbretëri është shtëpia e vërtetë e tyre. Por parajsa nuk është vetëm për të ardhmen. Ajo nuk është as një vend miliona vjet dritë larg në një mjegullsi të largët. Për orthodhoksët, parajsa është pjesë e jetës dhe e adhurimit të krishterë. Arkitektura e ndërtesës së një Kishe Orthodhokse është bërë në mënyrë të atillë që vetë ndërtesa të marrë pjesë në realitetin qiellor. Eukaristia është adhurim qiellor, parajsë në tokë. Shën Pavli mëson se ne jemi ngritur me Krishtin në vendet qiellore (Efesianëve 2:6), "bashkëqytetarë të shenjtorëve dhe pjestarë të familjes së Perëndisë" (Efesianët 2:19). Në fund të kohërave një qiell i ri dhe një tokë e re do të shfaqen (Zbulesa 21:1).

[Albo]

Ferri. Megjithëse shumë njerëz nuk e besojnë, ai ekziston. Kisha Orthodhokse e kupton ferrin si vendin e mundimeve të përjetëshme për ata që me vullnetin e tyre të plotë nuk pranojnë hirin e Perëndisë. Zoti ynë tha: "Nëse dora jote të skandalizon për mëkat, preje; është më mirë për ty të hysh dorëcung në jetë, sesa të kesh dy duar dhe të shkosh në Gehena, në zjarrin e pashueshëm, atje ku krimbi nuk vdes dhe zjarri nuk fiket". (Marku 9:44-45) Ai i pyeti hipokritët fetarë: "Si mund t'i shpëtoni dënimit që po vjen? (Mateu 23:33). Dhe Vetë u pergjegj: "Perëndia nuk e dërgoi Birin e vet në botë që ta dënojë botën, por që bota të shpëtohet prej Tij" (Joani 3:17). Dita e gjykimit po vjen dhe ka një vend dënimi për ata që ngurtësuan zemrat e tyre ndaj Perëndisë. Ka rëndësi se si ne e jetojmë jetën. Ata që me vullnetin e tyre të lirë nuk pranuan hirin dhe mëshirën e Perëndisë duhet të vuajnë gjithmonë pasojat e asaj zgjedhjeje.

[Albo]

Krijimi. Të krishterët orthodhoksë pohojnë Perëndinë si Krijuesin e qiellit dhe të dheut (Gjeneza 1:1, Besorja). Krijimi nuk erdhi në ekzistencë rastësisht. Perëndia bëri gjithçka. "Me anë të besimit ne kuptojmë se bota është ndërtuar me fjalën e Perëndisë..." (Hebrenjve 11:3). Të krishterët orthodhoksë nuk e besojnë Biblën si një libër shkencor mbi krijimin, si diçka me përmbajtje të gabuar, por si zbulesën që i bëri Perëndia vetvetes dhe shpëtimit që vjen prej Tij. Gjithashtu, sado të dobishëm të jenë, ne nuk i shikojmë librat shkencorë si zbulesë të Perëndisë. Ato mund të përmbajnë si fakte të njohura ashtu edhe teori spekulative. Ato nuk janë të pagabueshme. Të krishterët orthodhoksë refuzojnë të ndërtojnë një mur artificial dhe të panevojshëm midis shkencës dhe besimit të krishterë. Në një farë mënyre, ata i kuptojnë kërkimet shkencore të ndershrne, si një inkurajim të fuqishërn në besim, sepse e gjithë e vërteta është nga Perëndia.

[Albo]

Abort është dhënia fund shtatzanisë duke marrë jetën e foshnjës përpara se ai të plotësohet. Shkrimet mësojnë: "Po, ti ke formuar të përbrendshmet e mia, ti më ke endur në barkun e nënës sime" (Psalmi 139:13). Kur abortohet një qenie njerëzore, vritet një qenie njerëzore. Ka edhe alternativa të efektshme ndaj abortit, p. sh. adoptimi i foshnjes së padëshiruar. Për të krishterin, të gjithë femijët, të lindur apo të palindur, janë të çmuar për Perëndinë dhe një dhuratë prej Tij. Edhe në rastin e rrallë kur duhet të bëhet një zgjedhje midis jetës së femijës dhe nënës, marrja e vendimit duhet të bazohet në njohjen se jetët e dy njerëzve janë në rrezik.

[Albo]

Kultet. Fjala "kult" ka shumë kuptime. Përdorimi që po i referohemi përshkruan një grup njerëzish të cilët përqëndrohen në një doktrinë fetare që devijon nga Kisha historike e zbuluar nga Jisu Krishti, themeluar nga apostujt dhe e ruajtur në shtatë Sinodet Ekumenike të Kishës. Një kult zakonisht e ka origjinën tek ndonjë person i veçantë, i cili shpall një herezi si të vërtetë. Vetë gabimi siguron ndarjen e grupit nga Krishtërimi historik. Shumë kulte deklarojnë se bazohen në Bibël, por ata ndryshojnë interpretimin historik të Shkrimeve duke vazhduar në idetë e tyre. Kultet mund të bëjnë gjëra të mira (p. sh. kujdesen për të varfërit, vënë theksin mbi familjen) dhe kështu të paktën vëzhguesve të rastësishëm fillimisht u duken një pjesë e Krishtërimit të vërtetë. Këshilla e Shën Pavlit mbi kultet është: "Largohu prej këtyre" (I Timoteut 6:5). Rreziku i kulteve është se ato largojnë ata që marrin pjesë në to nga jeta e Krishtit dhe Kisha, në të cilën gjenden bekimet dhe mëshira e Perëndisë. Të gjithë kultet vdesin; Kisha jeton.

[Albo]

Martesa në Kishën Orthodhokse është për gjithë jetën. Ajo nuk është shndërruar në një këmbim zotimesh apo themelim të një kontrate ligjore midis burrit dhe gruas. Përkundrazi, është Perëndia që bashkon një burrë dhe një grua në "një trup" në të njëjtin kuptim të bashkimit të Kishës me Krishtin (Efesianëve 5:31, 32). Suksesi i martesës nuk mund të varet në një premtim njerëzor reciprok, por në premtimet dhe bekimin e Perëndisë. Në ceremoninë orthodhokse të martesës, burri dhe gruaja i ofrojnë jetën e tyre Krishtit dhe njëri-tjetrit si martirë të kurorëzuar.