Rama e zbrazi vendin nga shqiptarët, po e mbush me afrikanë. Mbërrijnë refugjatët në Shëngjin!

[Albo]

Mediat italiane: Kampi i Gjadrit mund të kthehet në një burg për shqiptarë



Mediat italiane i ka kushtuar mjaft vëmendje ditët e fundit boshatisjes së kampit të Gjadrit dhe atij të portit të Shëngjinit nga administrata italiane. Goditjet që i dhanë gjykatat italiane marrëveshjes Rama – Meloni kanë bërë që pas dy dërgesave të para të emigrantëve, qeveria e Romës ka vendosur të bëjë një hap pas. Për momentin nuk do të ketë dërgesa të reja emigrantësh derisa të shprehet Gjykata Europiane e Drejtësisë.

Gazeta italiane “Il Tempo” raporton se qeveria e Giordia Melonit është duke menduar që tani një “plan B” për të justifikuar shpenzimet për ngritjen e qendrave. Sipas saj në qeverinë italiane është duke u diskutuar mundësia që kampi i Gjadrit të kthehet në një burg ku do të dërgohen shqiptarët që vuajnë dënimet e tyre në burgjet italiane.

Në këtë mënyrë sipas gazetës qeveria italiane shpreson të lehtësojë mbingarkesën në burgjet italiane që tashmë janë në 130% të tyre si dhe të reduktojë kostot që ka për mbajtjen e këtyre të burgosurve. Sipas të njëjtave burime janë rreth 2800 të dënuar shqiptarë që qëndrojnë në burgjet italiane. Në shkrim flitet gjerësisht për bashkëpunimin në rritje të autoriteteve shqiptare dhe atyre italiane në fushën e drejtësisë.

“Nisur nga ky bashkëpunim, bisedime të vazhdueshme konfidenciale po bëhen lidhur me hipotezën e rizhvillimit të qendrave për emigrantët në burgje, në mënyrë që të lehtësohet sistemi ynë penitenciar, i cili është gjithnjë e më i mbushur me njerëz dhe më pak i menaxhueshëm.

Ideja bazohet në një protokoll efektiv tashmë në përdorim që nga koha e kryeministrave Fatos Nano dhe Silvio Berlusconi, për të mos përmendur që Italia dhe Shqipëria janë përfshirë prej vitesh në marrëveshje ministrore dhe në departamentin e burgjeve, aq sa Italia në të shkuarën ka financuar ndërtimin e dy burgjeve në Shqipëri” – thuhet ndër të tjera në shkrim.

“Përballë mbipopullimit të burgjeve italiane, që e kalon 130% dhe me gjithnjë e më shumë vetëvrasje të të burgosurve kanë dalë propozimet për të përdorur zonën e Lezhës, në veri të qytetit të dy shqiponjave, për të burgosurit shqiptarë të dënuar në Itali” – citon shkrimi.
Ndërsa për ndërtesat e ngritura në Portin e Shëngjinit thuhet se ato mund të vijojnë të përdoren për të pritur emigrantë që kapen përgjatë rrugës ballkanike, në bashkëpunim me Bashkimin Evropian.

“Këto ndërhyrje do të përfaqësonin një “win-win” për të dy vendet në anët e kundërta të Adriatikut. Autoritetet shqiptare do të donin gjithashtu të shfrytëzonin këtë mundësi për t’u pozicionuar në qendër të vëmendjes evropiane, ndoshta në funksion të procesit të anëtarësimit në BE” – citon shkrimi.

Marrëveshja e nënshkruar vitin e kaluar midis Romës dhe Tiranës parashikonte që Shqipëria të priste deri në 3 mijë emigrantë në vit me një kosto prej të paktën 670 milionë euro për 5 vjet. “Tani Italia po përpiqet të korrigjojmë situatën, duke parandaluar që një projekt ambicioz dhe i guximshëm të kthehet në një Titanik politik” – shkruan “Il Tempo”.

©Përgatiti LAPSI.al

[Albo]

“The Guardian”: Dështimi i marrëveshjes Meloni-Rama

Që nga hapja më 11 tetor, vetëm 24 azilkërkues janë dërguar në qendrat në Shqipëri



“Policia italiane dhe punonjësit socialë largohen nga Shqipëria pas boshatisjes së qendrave të emigrantëve”. E përditshmja britanike “The Guardian” i ka kushtuar vëmendje “dështimit” të marrëveshjes Rama – Meloni për qendrat e emigrantëve në Gjadër dhe Shëngjin. Sipas shkrimit të medias britanike që lapsi.al e sjell të plotë më poshtë “qendrat qëndruan hapur për më shumë se një muaj, por pranuan vetëm 24 azilkërkues, ndalimi i të cilëve u konsiderua i paligjshëm”.

Dhjetëra oficerë policie dhe punonjës socialë italianë të vendosur nga qeveria e ekstremit të djathtë të Italisë në qendrat e emigrantëve në Shqipëri janë kthyer në shtëpi, pasi rezultoi se objektet, e vlerësuara si një model për të reduktuar ardhjet e refugjatëve, kanë qenë bosh prej javësh.

Pak më shumë se një muaj pas hapjes së shumë-publikuar të qendrave të paraburgimit që kushtuan miliona euro për azilkërkuesit në Shqipëri, të cilat supozohej të pranonin deri në 3 mijë persona në muaj, më shumë se 50 oficerë policie u kthyen në Itali dy javë më parë, ndërsa dhjetëra punonjës socialë janë larguar gjatë fundjavës, pasi prania e tyre në Shqipëri është cilësuar si “të panevojshme”.

Që nga hapja e tyre më 11 tetor, vetëm 24 azilkërkues janë dërguar në qendrat në Shqipëri, me qëllim riatdhesimin e tyre në vendet e origjinës. 5 kaluan më pak se 12 orë në një nga qendrat e paraburgimit ndërsa pjesa tjetër qëndruan për pak më shumë se 48 orë.

Të gjithë u transferuan në Itali pasi gjyqtarët italianë e konsideruan të paligjshme ndalimin e tyre në Shqipëri përpara riatdhesimit në vende, si Bangladeshi dhe Egjipti, të konsideruara si “të sigurta” nga Roma. Duke vepruar në këtë mënyrë, gjyqtarët u mbështetën në një vendim të 4 tetorit nga gjykata e drejtësisë e BE-së (GJED) se një vend jashtë bllokut nuk mund të shpallej “i sigurt” nëse i gjithë territori i tij nuk konsiderohej “i sigurt”.

Si rezultat, qendrat, të prezantuara nga presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, si një model i ri për krijimin e qendrave të përpunimit dhe ndalimit për azilkërkuesit jashtë BE-së, janë bosh prej më shumë se një muaji.

Në një kohë kur qeveria italiane po përpiqet të balancojë buxhetin – duke shkurtuar fondet për arsimin, shëndetësinë dhe sigurimet shoqërore – partitë opozitare e kanë përshkruar marrëveshjen, që do të kushtojë rreth 1 miliard euro gjatë 5 viteve, si një “katastrofë financiare”.

“Misioni u krye!” – tha Riccardo Magi, presidenti i partisë së majtë opozitare “Più Europa” (Më shumë Evropë). “Qeveria ka pasur sukses në përpjekjet për riatdhesim. Emigrantët? Jo, operatorë italianë të dërguar në Shqipëri, të cilët do të kthehen në shtëpi brenda fundjavës. Qeveria fillimisht shpenzoi një shumë të madhe fondesh publike, më pas me qendrat e zbrazura, solli disa punonjës policie në Itali dhe tani edhe punonjësit socialë po kthehen në shtëpi. Ky është një dështim epokal.”

Skema ka çuar në një përplasje mes qeverisë italiane dhe gjyqtarëve, të cilët janë akuzuar nga partitë e ekstremit të djathtë për pengim të projektit.

Nicola Gratteri, kryeprokurori i Napolit dhe një nga gjyqtarët më autoritarë në Itali, tha në një intervistë televizive këtë javë: “Ne duhet të ndalojmë së sulmuari gjyqtarët vetëm sepse nuk na pëlqen një vendim. Nuk dua të jap një gjykim politik, por them se në këtë moment në Shqipëri janë 250 oficerë ligjzbatues që mezi po bëjnë asgjë. Është humbje të mbash 250 oficerë policie në një mision në Shqipëri, ndaj mendoj se ata duhet të kthehen në Itali ku po luftojmë me mungesën e personelit për mijëra policë”.

Qeveria italiane ka thënë se qendrat në Shqipëri “do të mbeten të hapura dhe funksionale” dhe se transferimet në Itali janë bërë sipas nevojave të personelit. Megjithatë, besueshmëria e kryeministres së Italisë, Giorgia Meloni, është në rrezik pasi ajo e bëri emigracionin një çështje qendrore të fushatës. Në të kaluarën ajo ka kritikuar paraardhësit për shpenzimin e parave publike për menaxhimin e krizës së migracionit. Transporti nga deti në një anije ushtarake italiane me vetëm 8 burra që mbërritën në Shqipëri gjatë një fundjave në mes të nëntorit kushtoi 250,000 €, më shumë se 31,000 € për një azilkërkues në bord.

Elisabetta Piccolotti, një deputete e partisë së Aleancës së Gjelbër dhe të Majtë, u shpreh: “Qeveria ka dështuar duke e ditur se do të dështonte. Ata kanë shpenzuar një mal me para dhe kanë luajtur me të drejtat e njerëzve. Kjo do të mbetet në histori si një faqe e turpshme për vendin tonë.”

©The Guardian, Përgatiti LAPSI.al

[Albo]

Reportazhi në Shëngjin/ Si po degradojnë burgjet fantazëm të Melonit

Policë në hotele me 5 yje në Shëngjin, gosti me ushqime peshku dhe ngrohje në diell

13:48 02/01/25 Koha e leximit: 5 min



Kur kryeministrja italiane Giorgia Meloni zbuloi për herë të parë planin e saj prioritar për të gjetur, ndaluar dhe trajtuar azilkërkuesit në territor shqiptar, ky u prezantua si një kundërpërgjigje madhështore ndaj krizës së migracionit në Evropë.

Por tani që ka kaluar vit dhe 67.5 milionë euro, skema ka ngecur në labirintet e proceseve gjyqësore pa asnjë shans për trajtimin e azilkërkuesve, ndërtesat e boshatisura tashmë drejt shembjes, ndërsa personeli italian pak nga pak po kthehet në shtëpi.

“Dukej sikur të ishim në një qytet fantazmë,” tha për POLITICO bashkë-presidentja e Volt Europe, Francesca Romana D’Antuono, e cila vizitoi qendrën e paraburgimit në Gjadër në fund të nëntorit dhe mori pjesë në protestat kundër kampit me aktivistë vendas.

“Por më pas, kur hymë, kishte shumë policë,” shtoi ajo. “Çështja është se ata nuk bëjnë asgjë gjatë gjithë ditës, sepse në të vërtetë nuk ka ndonjë gjë për të bërë.”

Sipas D’Antuonos, oficeri i lartë i policisë që i shoqëroi gjatë vizitës dukej i pakënaqur me komunikimet e saj me stafin policor. “Mendoj se edhe ata e ndjejnë absurditetin e gjithë kësaj,” tha ajo.

Në tetor, 16 emigrantët e parë – nga Bangladeshi dhe Egjipti – mbërritën në qendrat me një anije luftarake italiane. Por brenda shtatë ditëve, të 16-të u kthyen në Itali pasi gjyqtarët e imigracionit në gjykatën e Romës rrëzuan projektin e Melonit.



Nga fundi i nëntorit, një pjesë e stafit italian të punësuar nga Medihospes, kompania që menaxhon operacionet në të dy qendrat, nisi të kthehej në Itali.

Burime në ambasadën italiane i thanë POLITICO-s se pavarësisht reduktimeve të stafit muajin e kaluar, të gjitha stacionet mbeten të pajisura plotësisht – me ndërrime turni të policëve gjatë gjithë orarit – në rast se vjen një valë e papritur refugjatësh.

Projekti parashikon një qendër pritjeje dhe klasifikimi në Shëngjin, ku fillimisht sillen refugjatët e kapur nga roja bregdetare italiane, përpunohen të dhënat e tyre personale dhe u ofrohen shërbime fillestare të kujdesit shëndetësor. Pjesa e dytë e operacionit, një kamp paraburgimi në Gjadër, gjendet në brendësi të vendit rreth 8 kilometra nga qyteti i qarkut të Lezhës.

Shëngjini shërbeu gjithashtu si një zonë strehimi për refugjatët afganë, pasi talebanët u kthyen në pushtet në Afganistan në gusht 2021. Pavarësisht se u tha se do të ishte një strehë e përkohshme, shumë refugjatë mbetën të bllokuar aty për gati dy vjet, në pritje të dritës jeshile për t’u zhvendosur në Shtetet e Bashkuara.

Sandër Marashi, kreu i portit në Shëngjin, tha se megjithëse prej javësh nuk ka ardhur asnjë emigrant, “i gjithë stafi italian është ende në port dhe në qendër dhe ata menaxhojnë gjithçka këtu”.

Banorët vendas në qytetin turistik të Shëngjinit thonë se policët italianë i kalojnë ditët duke pushuar në hotelin me pesë yje Rafaelo Resort, duke u ngrohur në diell dhe duke shijuar gosti me ushqime deti, ndërsa makinat e tyre të policisë karabiniere qëndrojnë të parkuara jashtë.



Mediat shqiptare raportojnë se policët italianë të Gjadrit – të izoluar në një fshat malor me vetëm disa qindra banorë vendas për t’u bërë shoqëri – janë të izoluar, të mërzitur dhe gjithnjë e më të indinjuar ndaj kolegëve të tyre të Shëngjinit, të cilët ata pretendojnë se po shijojnë jetën e mirë.

Sipas një historie të botuar në revistën e brendshme të policisë italiane, pa refugjatë në dukje, oficerët lokalë të burgut në Gjadër kanë marrë masa për të shpëtuar dhe shëruar qentë endacakë të fshatit.

“Një dhomë pritjeje shumë e shtrenjtë”

Në prill, qeveria italiane ndau 65 milionë euro për ndërtimin e dy qendrave dhe 2,5 milionë euro të tjera për shpenzimet e stafit italian në vitin 2024. Në përgjithësi, qeveria vlerësoi se do të shpenzonte rreth 680 milionë euro gjatë pesë viteve të ardhshme për mirëmbajtjen dhe drejtimin e qendrave.

Ndërkohë, qeveria italiane pret një vendim nga Gjykata e Drejtësisë së Bashkimit Evropian, që pritet këtë pranverë, nëse trajtimi i emigrantëve në një vend të tretë është në përputhje me ligjin e BE-së.

“Është thjesht një dhomë pritjeje shumë e shtrenjtë”, tha për POLITICO deputetja e Parlamentit Evropian të Volt, Anna Strolenberg, e cila vizitoi qendrën në Gjadër me D’Antuono.

Megjithatë, policia italiane e punësuar në Shqipëri mori një rritje të konsiderueshme pagash. Ndërkohë që paga mesatare e një oficeri në Itali është më pak se 2000 euro, ata që vijnë në Shqipëri mund të fitojnë deri në 6000 euro.



Një emision televiziv shqiptar regjistroi fshehurazi një grup policësh italianë në qendrën e Shëngjinit duke pranuar se pjesën më të madhe të kohës e kalonin në saunën e hotelit, pasi nuk kishin çfarë të bënin tjetër.

Strolenberg argumentoi se plani i Melonit për qendrat e përpunimit në Shqipëri ishte jorealist që në fillim. “Italia kthen në total rreth 3000 persona në vit ose më pak. Në Shqipëri donin të përpunonin rreth 3000 persona në muaj”, tha ajo.

Objektet tashmë kanë filluar të dëmtohen, shtoi eurodeputetja.

“Në spital, mund të shihje ujin që pikon nga muret,” tha ajo. “Dhe në tokë, uji mbetej aty.” Ajo shtoi se ishte e vështirë të imagjinohej se si do të funksiononte objekti kur të mbushej me njerëz.

Model i dështuar apo fitore politike?

Që nga inaugurimi i dy qendrave më 11 tetor, projekti ka marrë vlerësime nga liderët evropianë, duke përfshirë Presidenten e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen dhe kryeministrin britanik Keir Starmer, të cilët kanë shprehur interes për ta përsëritur atë diku tjetër.

Von der Leyen vlerësoi projektin dhe e quajti atë “një zgjidhje inovative”, duke u kërkuar liderëve të tjerë të BE-së të nxjerrin “mësime nga protokolli Itali-Shqipëri”.



Përpara samitit të fundit evropian në fund të Tetorit, Meloni drejtoi një takim jozyrtar mbi “migracionin dhe zgjidhjet inovative” për të rekrutuar liderë të tjerë të BE-së “të interesuar për çështjen e migracionit”.

Por Strolenberg thotë se me hapjen e qendrave Meloni vetëm sa ka ngjallur shpresa false si liderëve europianë ashtu edhe qytetarëve të BE-së.

“Politikanët e tjerë në Evropë e shikojnë këtë marrëveshje dhe shpresojnë se do të ketë sukses, se mund t’u ofrojë një rrugëzgjidhje për gjëra të tjera,” tha ajo, duke argumentuar se bisedimet për migracionin do të bëhen “edhe më të polarizuara” si rezultat.

Të dy Strolenberg dhe D’Antuono argumentuan se edhe nëse projekti dështon, nuk do të jetë një humbje politike për Melonin.

“Narrativa tani në Itali është se nëse projekti nuk po ndodh, nuk është sepse nuk është një ide e mirë, por sepse ka gjyqtarë komunistë që po shkatërrojnë gjithçka,” tha D’Antuono, duke theksuar sulmet nga Meloni dhe aleatët e saj politikë drejtuar ndaj atij që ata pretendojnë se është, një gjyqësor me prirje progresive.

“Do të duket se të paktën ajo [Meloni] bëri më të mirën që mundi,” tha Strolenberg.

Ndërkohë, vëmendja tani po përqendrohet edhe tek institucionet si Gjykata e Drejtësisë së BE-së, vendimi i së cilës i lejoi gjykatës së Romës të kërkonte që pjesa e vogël e refugjatëve të dërguar në Shqipëri që nga tetori të kthehej në Itali.

“Parlamenti Europian po zhvendoset djathtas. Qeveritë evropiane po zhvendosen djathtas. Sa do të qëndrojë pushteti gjyqësor? Nuk besoj se do të zgjasë shumë, sepse ligjet gjithashtu evoluojnë me fuqitë politike, “tha D’Antuono.

Përshtati nga Politico, Lapsi.al

[ilia spiro]

Shkaterrimi i ekonomise "socialiste", e cila mund te pershtatej me kushtet e reja gje qe do ishte burim punesimi per punonjes e drejtues, patjeter ato qe ishin rentabile. Por nuk u la, u shkaterrua fillimisht fizikisht nga bandat dhe ne periudhen 1992 - 1995 u shiten badiava per mafien e cila ju nderroi drejtim, mire qe nuk u shiten hidrocentralet e medha. Dhe cfare kerkoni pastaj nuk e kuptoj, te rinjte duan mireqenie, jo batakun ku i la non grata me "qeverine" e shkaterrimit.
Shkaterrrimi i Azotikut Fier, Uzines Petro Papi, i bujqesise, industrise, frutikultures, dhe gjithckaje ne emer te luftes kunder komunizmit eshte nje nga pikat pse saliu duhet te thirret per gjenocid.
Eshte ai shkaku i boshatisjes se vendit nga te rinjte dhe shqiptaret.
Tani kane filluar te kthehen.

[SERAFIM DILO]

Shkaterrimi i ekonomise "socialiste", e cila mund te pershtatej me kushtet e reja gje qe do ishte burim punesimi per punonjes e drejtues, patjeter ato qe ishin rentabile. Por nuk u la, u shkaterrua fillimisht fizikisht nga bandat dhe ne periudhen 1992 - 1995 u shiten badiava per mafien e cila ju nderroi drejtim, mire qe nuk u shiten hidrocentralet e medha. Dhe cfare kerkoni pastaj nuk e kuptoj, te rinjte duan mireqenie, jo batakun ku i la non grata me "qeverine" e shkaterrimit.
Shkaterrrimi i Azotikut Fier, Uzines Petro Papi, i bujqesise, industrise, frutikultures, dhe gjithckaje ne emer te luftes kunder komunizmit eshte nje nga pikat pse saliu duhet te thirret per gjenocid.
Eshte ai shkaku i boshatisjes se vendit nga te rinjte dhe shqiptaret.
Tani kane filluar te kthehen.

Shkaterrimi i ekonomise dhe ndermarjeve socialiste u be ne radhe te pare nga vet socialistet duke filluar nga Pashko,Nano Meta e Berisha me radhe. Ishin te gjithe te nje mendje ne injorancen dhe badallallikun qe ai rregjim i kishte lene. Berisha dhe socialistet kan vepruar njesoj,si ne ekonomi si edhe ne jeten morale e kulturore,mjafton te kujtosh mos-hapjen e dosjeve dhe e kupton se Berisha dhe socialiset ishin e njejta trashgimri e ish sistemit.

Sa per ekonomine eshte e famshme fjala e Fatos Nanos kur ne nje diskutim per barin ne blektori u shpreh : " Nuk ka problem ne edhe barin do ta importojme se jemi ne ekonomi tregu !" Pra imagjino qe edhe barin donte ta importone e te mos e prodhonte ! Dhe Nano ka qene politikani me i zgjuar i ketyre 30 viteve,imagjino te tjeret se nga çfare injorance e perversiteti dolen nga sistemi komunist !

[EdiR]

Barra me e rende duhet ti mbetet qeverise actuale e pastaj me radhe atyre te meparshme. Secili ka te drejte te shohe me syte e tij dhe te shprehe ate qe ka perjetuar. Une kam perjetuar komunizmin, perjetova demokracine 92-96, perjetova 97, perjetova 2000-2005, 2005-2013, dhe kuptohet meqe po shkruaj tani, jam duke perjetuar 2013 e ne vazhdim. Per familjen time, qe kur Rama ka ardhur ne pushtet ka sjelle me shume varferi ne cdo aspekt te jetes jo vetem monetar. Ishte nje kohe kur vetem disa prej nesh ishin ne emigracion, tani jemi mbi 90%. Nenat na luteshin kur do kethehemi, tani na lutem te ikim sa me pare.
Une kam shprese tek e ardhmja, ndoshta 2025 do te hape nje kapitull te ri, duke fillur nga kjo marveshje, nga burgosja e Ervin Salianjit, nga ballkani i hapur, nga plani per te prishur lumin Vjose e shume te tjera.

[Albo]

Transferimi i emigrantëve në Shqipëri: Plani i madh i kryeministres italiane has në pengesa

Pavarësisht se qendrat italiane të emigrantëve në Shqipëri u hapën zyrtarisht në tetor, godinat kanë mbetur bosh për shkak të një mosmarrëveshjeje ligjore. Emigrantët tani po dërgohen përsëri atje, megjithëse projekti mbetet një burim polemikash si dhe shprese për komunitetet lokale.

Nga Anna Mikulska dhe Jakub Mirowski


Qendra e emigrantëve në Gjadër, Shqipëri, me pjesë të saj ende në ndërtim. Foto: Patrycja Sikora

Në portin shqiptar të Shëngjinit, erërat e ftohta bregdetare të nëntorit t’i bëjnë duart mavi. Pamja e sipërfaqes së ujit është e mbushur me varka të ndryshkura, të cilat duken sikur kanë qëndruar aty, të palëvizura, për një kohë të gjatë. Një kamion shfqet në horizont, duke marrë grumbujt e fundit të mbetjeve të mbetura aty nga ndërtimi i një qendre pritjeje emigrantësh. Godina, në sfondin e ndërtesave portuale dhe anije boshe, duket elegante dhe moderne. Me muret e larta metalike dhe kontejnerët e vendosur brenda saj, ajo i ngjan një burgu.

Shëngjini do të jetë ndalesa e parë për emigrantët e parregullt të kapur nga roja bregdetare italiane në ujërat ndërkombëtare. Këtu ata do të mbahen për një kohë të kufizuar, duke iu nënshtruar një interviste të shkurtër dhe kontrollit shëndetësor, përpara se të transferohen në një qendër ndalimi në Gjadër, rreth 20 kilometra në brendësi të vendit.

Dy godinat përbëjnë themelet e projektit kryesor të emigracionit të kryeministres italiane Giorgia Meloni. Ideja pas saj është e thjeshtë – kontraktimi i procedurave të azilit të emigrantëve nga Italia në Shqipëri, e cila ndodhet fiks matanë detit.

“Është një rrugë e re, e guximshme, e paprecedentë, por që pasqyron në mënyrë të përsosur frymën evropiane dhe ka të gjitha kushtet për një rrugë që duhet ndjekur edhe me kombet e tjera jashtë BE-së”, deklaroi Meloni në Senat në shkurt të vitit të kaluar.

Po rezulton gjithashtu një rrugë e kushtueshme: vetëm ndërtimi i godinave ka marrë tashmë rreth 100 milionë euro, me rreth 700 milionë të tjera që do të shpenzohen gjatë pesë viteve të marrëveshjes me Shqipërinë. Politikanët e opozitës në Itali dhe një burim i lidhur ngushtë me ambasadën italiane në Tiranë bëjnë të ditur se kostoja përfundimtare do të jetë më afër 1 miliard euro.

Vetëm një grup i caktuar emigrantësh do të vijnë në Shqipëri: burra të rritur, të shëndetshëm fizikisht dhe mendërisht, nga 19 vende të konsideruara të sigurta nga qeveria italiane. Autoritetet synojnë të përdorin godinat offshore për të përshpejtuar përpunimin e kërkesave të tyre për azil – një procedurë që ndonjëherë kërkon vite në Itali do të shkurtohet në 28 ditë në rastin e emigrantëve të sjellë në Shqipëri.

Kjo nëse projekti më në fund fillon dhe funksionon siç duhet. Pavarësisht se u lançua në tetor, plani i Meloni-t është përballur me pengesa të shumta në gjykatat italiane. Godinat e ndërtuara për të mbajtur deri në 30,000 azilkërkues në vit janë përdorur deri më tani vetëm për dy grupe emigrantësh me origjinë egjiptiane dhe nga Bangladeshi – njëri grup prej 16 personash dhe tjetri prej tetë personash.

Të dy grupet u urdhëruan nga Gjykata Civile e Romës që të ktheheshin menjëherë në Itali. Por pas një pauze dy mujore, më 26 janar, nisi lundrimin një anije e marinës italiane me 49 emigrantë nga këto dy vende në bord, e cila mbërriti në Shëngjin tre ditë më vonë, më 28 janar.

Për në shtëpi


Një panoramë e Shëngjinit. Jashtë sezonit veror, qyteti është kryesisht bosh. Foto: Patrycja Sikora

Shëngjini është një qytet i vogël turistik në veriperëndim të Tiranës që tërheq turistë shqiptarë dhe të huaj gjatë muajve të verës. Në vjeshtë, qyteti duket pothuajse i shkretë, me bare të zbrazëta që mbushin shëtitoren buzë detit. Vetëm në disa bare mund të gjenden disa burra duke pirë ndonjë birrë pasditeve.

I tillë vend është edhe një tavernë e zymtë pranë portit, e frekuentuar nga një grup karabinierësh dhe policësh italianë që kishin dalë nga pas portës së lartë të qendrës së pritjes. Njëri prej tyre qëndron ulur në një karrige plastike përballë hyrjes dhe na shikon nga pas syzeve të diellit.

“Nuk dola vullnetare të jem këtu; më caktuan. Nuk do të them nëse kjo është gjë e mirë apo e keqe, thjesht vendimi ishte marrë”, thotë ai.

Sigurisht, paga është më e lartë sesa për shërbimin në shtëpi, pyesim?

“Varet se ku keni shërbyer më parë. Unë mund të dal pak më mirë, dikush tjetër jo domosdoshmërish. Dhe puna? Tani është kryesisht shkresa, sepse ne nuk kemi asnjë emigrant. Në thelb, nuk ka kuptim të jem këtu. Do të kthehem pas disa ditësh, sepse u vendos që do të isha më i dobishëm në Itali”, thotë ai.

Ka shumë të tjerë si ai. Në dhjetor, më shumë se gjysma e oficerëve italianë u kthyen në shtëpi, sepse përplasjet ligjore midis gjykatave italiane dhe autoriteteve do të bëjnë që projekti të mos nisë dot të paktën për gjashtë muaj të tjerë.

Një rrugë kryesore të çon nga porti në qendër të qytetit. Gjatë rrugës takojmë disa vendas, por shumica nuk duan të flasin për qendrën e pritjes. Në këtë vend postkomunist, njerëzit mësohen të mos diskutojnë hapur tema politike.

Megjithatë, disa argumentojnë me entuziazëm se ky projekt është një mundësi për sipërmarrësit e vegjël vendas për të fituar para; të tjerë janë të sigurt se asgjë e mirë nuk do të vijë prej tyre për ta.

“Çfarë mund të përfitojë qyteti prej kësaj? Në fund të fundit, askush nuk do të fitojë para me këta emigrantë dhe zyrtarët italianë ulen e hanë në hotel”, dëgjon BIRN nga një nga një grup rreth të 20-tave.

“Ne nuk e duam këtë kamp për shumë arsye, por kryesisht sepse do të jetë kundër të drejtave të atyre emigrantëve që dërgohen këtu”, thotë një nga dy të moshuarit që pinë cigare në restorantin luksoz të hotelit aty pranë. “Ata e nisën rrugëtimin e tyre për të qenë në Itali, jo në Shqipëri. Kush ka të drejtë ta ndryshojë rrugën e tyre? Dhe përveç kësaj, për ne nuk ka asnjë përfitim nga kjo.”

Veprime pa u konsultuar


Trattoria Meloni në Shëngjin është një restorant i stilit italian, i njohur kryesisht për gati 100 pikturat e kryeministres italiane që zbukurojnë muret e tij. Foto: Patrycja Sikora

Para se të largohemi nga Shëngjini, takohemi me deputetin e Partisë Demokratike të Shqipërisë në opozitë, Agron Gjekmarkaj, i cili është nga kjo zonë bregdetare. Bisedojmë me të në një restorant pranë një prej pikave të karburantit lokal.

“Njerëzit mendojnë se kjo është thjesht një lëvizje propagandistike e kryeministres Meloni. Vendi i saj ka kapacitet të mjaftueshëm për t’i pritur këta emigrantë. Duhet thjesht të bindë qytetarët e saj se ajo e ka hequr qafe problemin. Dhe ajo që na shqetëson më shumë është se si kryeministri jonë po e përdor pushtetin e tij për interesat e saj”, argumenton Gjekmarkaj.

Kryeministri shqiptar Edi Rama i Partisë Socialiste në pushtet është një figurë e diskutueshme, që mban pushtetin me dorë të rëndë në një vend që vazhdon të luftojë me korrupsionin, padrejtësitë sociale dhe nivelet e larta të papunësisë tre dekada e gjysmë pas përfundimit të komunizmit.

“Ekziston perceptimi se kryeministri Rama i ka bërë një nder personal Melonit për të forcuar pozicionin e tij me qeverinë italiane”, thotë Gjekmarkaj. “Kjo nuk është hera e parë që ai bën diçka të tillë. Por që vendi ynë të ndërtojë godina që të kujtojnë burgjet për emigrantët, kjo gjë thjesht po na e prish imazhin.”

Nga sa thonë Gjekmarkaj dhe të tjerë, askush – përveç vetë kryeministrave – dhe as anëtarët e partisë në pushtet nuk dinin për projektin italo-shqiptar përpara se ai të shpallej zyrtarisht. Kjo pasi, thonë ata, Rama nuk e ka zakon të konsultohet me zyrtarë të tjerë për vendimet e tij.

Deputeti i Partisë Demokratike argumenton se nuk është kundër dhënies së azilit për ata që largohen nga Afrika apo Lindja e Mesme. Ai thekson se shqiptarët janë vetë një komb emigrantësh; sot, më shumë se 40 për qind e këtij kombi prej 5 milionë banorësh punojnë jashtë vendit për shkak të mungesës së perspektivës dhe pagave të ulëta në vendin e tyre.

“Megjithatë, ne nuk mund të pranojmë të trajtohemi si një vend mbi të cilin të tjerët mund të delegojnë problemet e tyre”, shton Gjekmarkaj.

Ai nuk është i vetmi që e kundërshton këtë projekt. Dyshimet apo mosmarrëveshjet e tyre kanë shprehur ndër të tjera edhe Vatikani, OJQ ndërkombëtare dhe opozita italiane.

“Ajo që mbetet në Shqipëri është një strukturë kolosale e ndërtuar nga sipërmarrësit vendas me taksat e familjeve italiane, një strukturë e destinuar të kalbet. Ajo që mbetet në Shqipëri është fytyra e Giorgia Meloni-t, autores së një shpërdorimi të paprecedentë të burimeve, e nevojshme vetëm për një trill elektoral”, shkroi ish-kryeministri italian Matteo Renzi në X në nëntor. “Dhe gjyqtarët nuk kanë asnjë lidhje me këtë, mos u gaboni: operacioni në Shqipëri nuk qëndron, si për nga shifra ashtu edhe për nga ligji.”

Mure dhe gardhe të larta


Rruga kryesore në Gjadër duket e shkretë. Fshati, i cili dikur furnizonte punëtorë për fermën shtetërore bujqësore, po shpopullohet vazhdimisht nga migrimi drejt qyteteve më të mëdha dhe jashtë vendit. Foto: Patrycja Sikora

Shëngjini mund të jetë ndalesa e parë e planifikuar për emigrantët e parregullt, por nëse operacioni shqiptar do të fillojë përfundimisht, ata do ta kalojnë pjesën më të madhe të kohës në qendrën e emigrantëve – një godinë që ndodhet më në veri, në një rrugë që të çon në qendër të një fshati quajtur Gjadër.

Gardhet e larta prej çeliku nuk dallohen nga zemra e këtij fshati të vogël, por nuk mund t’i humbisni ato ndërsa hyni apo dilni prej tij. Ato gardhe janë një pikëllim për banorët, shumë prej të cilëve kanë të afërm që kanë emigruar vetë. Aleksandër Preka, kryeplaku i fshatit, pohon se disa njerëz menduan se kjo ishte një dëshmi sesi trajtohen të dashurit e tyre edhe jashtë vendit.

Megjithatë, çfarëdo rezervash që mund të kenë, ato janë të zbehta në krahasim me përfitimet e mundshme që premton investimi italian.

“Deri më tani, banorët e Gjadrit panë vetëm të mira nga kjo marrëveshje. Ata po shesin më shumë produkte dhe kanë marrë një premtim nga ambasada italiane se do të kenë një sistem energjie elektrike të përmirësuar”, thotë Preka.

Qendra e emigrantëve – ndryshe nga ajo e Shëngjinit – sjell me vete edhe një premtim për mundësi më të mira punësimi. BIRN takoi njerëz që punojnë atje, ose që janë punësuar për të pastruar ose për të ndihmuar në ndërtimin e godinave. Paga mujore prej 400 eurosh që ofrojnë autoritetet e kampit mund të mos ju duket shumë italianëve, por në Gjadër kjo është një ofertë joshëse. Preka thotë se sapo projekti i Meloni-t të fillojë, kjo do të krijojë një fluks të konsiderueshëm vendesh pune.

“Autoritetet komunale se na premtuan nëse kampi arrin kapacitetin e tij, të paktën 150 njerëz nga zona do të punojnë atje. Dhe kur u takuam me ambasadorin italian, bëmë një marrëveshje që nëse nuk protestojmë kundër projektit, çdo fuqi punëtore shtesë që do të nevojitet do të duhet të vijë nga fshati”, thotë ai.

Nëse këto premtime mbahen, Meloni mund t’i ketë hedhur Gjadrit një litar shpëtimi. Fshati dikur kishte një kooperativë bujqësore shtetërore dhe një fushë ajrore ushtarake gjatë komunizmit, e cila siguronte vendet e punës për këdo që jetonte këtu. Por ato kohë kanë ikur; Gjadri tani po shpopullohet me një ritëm konstant.

Vendasit na tregojnë se sa prej shtëpive përgjatë rrugës kryesore janë të braktisura ndërsa njerëzit largohen për në qytetet më të mëdha ose jashtë vendit. Bujqësia dhe remitancat nga familjarët që punojnë në Itali, Gjermani ose Austri janë burimet kryesore të të ardhurave këtu. Pra, edhe pse dëgjojmë disa shqetësime për etikën e kthimit të një pjese të territorit të Gjadrit në një “burg” për emigrantët e drejtuar në një vend tjetër, askush me të cilin kemi biseduar nuk e kundërshton drejtpërdrejt projektin.

Rrok Rroku, i cili pretendon të jetë ish-kryetar i komunës Gjadër, shprehet se pavarësisht kundërshtimit të tij me administratën aktuale vendore, edhe ai do ta kishte lejuar ndërtimin e godinave.

“Ata që thonë se është burg e bëjnë këtë për arsye politike. Unë kam qenë brenda qendrës dhe kushtet atje janë vërtet të mira. Dhe po, ka mure rreth tij, sepse njerëzit që do të vijnë këtu duan të shkojnë në Bashkimin Evropian, kështu që nëse nuk ka mure, ne nuk do të mund t’i mbajmë dot brenda as për ato 28 ditë”, thekson ai.

Ai e arsyeton edhe projektin e Meloni-t: “Emigrimi është problem për të gjitha vendet evropiane, edhe ato të zhvilluara. Disa po ndërtojnë gardhe; disa po ndërtojnë mure. Nëse jetoj në shtëpinë time me familjen time dhe vijnë 10 persona të tjerë, nuk mund t’i strehoj dhe t’i ushqej të gjithë.”

Precedent i rrezikshëm

Jashtë Gjadrit hasim shumë njerëz që e kritikojnë hapur planin “e gatuar” nga këta dy kryeministra. Edhe para se të përfundonin qendrat në Shqipëri, organizatat e të drejtave të njeriut vunë në dukje se projekti i Meloni-t dhe Ramës mund të rezultonte një precedent të rrezikshëm në ligjin evropian të emigracionit.

“Përvoja tregon se skemat e azilit offshore nuk mund të zbatohen në një mënyrë që respekton të drejtat e njerëzve dhe ligjin ndërkombëtar”, thotë Judith Sunderland, drejtore e asociuar për Evropën dhe Azinë Qendrore në Human Rights Ëatch.

“16 burrat e dërguar në Shqipëri nga një anije e marinës italiane janë vënë në rrezik për hir të një eksperimenti të tmerrshëm”, komenton ajo për grupin e emigrantëve që përfundimisht u kthyen në Bari të Italisë nga një gjykatë, por që ka të ngjarë të jenë pjesë e grupit prej 49 personash që u kthyen në Shëngjin më 25 janar.

Në Tiranë BIRN takohet me Erida Skëndajn, një juriste dhe përfaqësuese e Komitetit Shqiptar të Helsinkit, e cila, ashtu si Sunderland, ka pasur shqetësime për projektin që në fillim. Organizata e saj lëshoi ​​një deklaratë dhe një letër të hapur për kryeministrin shqiptar, duke kërkuar që ai ta prishte marrëveshjen, pasi ajo shkel të drejtat e njeriut dhe u miratua pa konsultim publik.

“Nuk kemi marrë asnjë përgjigje”, thotë Skëndaj.

Avokatja është veçanërisht e shqetësuar për procedurën e shpejtë të azilit, e cila ajo beson se synon të dëbojë të huajt në vendet e tyre të origjinës sa më shpejt të jetë e mundur. “Përveç kësaj, dërgimi i emigrantëve në Shqipëri, domethënë jashtë BE-së, është i paligjshëm. Vendet jo anëtare të BE-së nuk ofrojnë të njëjtën mbrojtje të të drejtave të njeriut si vendet anëtare”, thekson ajo.

Më pak kritike ndaj marrëveshjes është Avokatja e Popullit e Shqipërisë, Erinda Ballanca. Ndërsa na mirëpret në zyrën e saj, ajo i sqaron gjërat nga këndvështrimi ligjor: “Projekti dhe mundësia ose jo për ta vënë në zbatim atë, kaluan në Gjykatën Kushtetuese të Shqipërisë. Ajo deklaroi se marrëveshja është në përputhje me ligjin.”

Megjithatë, ajo ka disa shqetësime për disa pjesë të projektit nga këndvështrimi i të drejtave të njeriut, veçanërisht mungesa e transparencës në procesin e hartimit dhe negocimit të marrëveshjes, si dhe standardet e dyfishta të treguara ndaj emigrantëve.

“Ata që vijnë në vendin tonë për të kërkuar azil nuk mbahen në qendra emigrantësh, ndërsa emigrantët e tjerë do të dërgohen në godinat italiane, gjithashtu në Shqipëri, nga të cilat nuk mund të largohen. Ky mund të jetë diskriminim”, thekson Ballanca.

Ajo i paraqiti këto dyshime në Gjykatën Kushtetuese, e cila pranoi se ligji italian – domethënë ligji i BE-së – duhet të zbatohet dhe të mbizotërojë në atë rast. “Por ne nuk jemi kundër marrëveshjes në parim”, shton ajo.


Jo të gjithë banorët e Gjadrit janë të kënaqur me ndërtimin e qendrës. Gjeto Maçi, 69 vjeç, pretendon se qeveria i mori tokën pa kompensimin e duhur për të ndërtuar qendrën. Foto: Patrycja Sikora

Frikë për strukturën e godinave

Personat që kanë pasur rastin të vizitojnë qendrat shprehin gjithashtu shqetësimet e tyre. Damien Boeslager, një anëtar i Parlamentit Evropian nga partia Volt Europa, inspektoi objektin në Gjadër në nëntor.

“Është shumë i ngjashëm me një fshat kontejnerësh, që më kujton godina të ngjashme në vendet anëtare të BE-së. Duket shumë i pakëndshëm, më shumë si një burg. Është kryesisht prej betoni dhe me mure shumë të larta rreth tij – jo një vend ku do të dëshironit të ishin qeniet njerëzore”, thotë ai.

Boeslager mendon se qeveria italiane ka krijuar thjesht një kamp në Shqipëri, ndërsa gjithçka do të ishte shumë më mirë nëse ai do të ishte në Itali. “Ka një kapacitet shumë të vogël, kështu që nuk është një zgjidhje sistematike. Kjo është një lëvizje propagandistike për të dhënë sinjalin se emigracioni po trajtohet”, pohon ai.

Por një numër liderësh evropianë nuk duken shumë të shqetësuar për aspektin humanitar të kontraktimit të përpunimit të kërkesave për azil. Përkundrazi, projekti kryesor i Meloni-t po vëzhgohet me shumë interes nga jashtë.

Ursula von der Leyen, presidente e Komisionit Evropian, u bëri thirrje hapur vendeve të tjera anëtare që të “eksploronin idenë e zhvillimit të qendrave të kthimit jashtë BE-së”. Keir Starmer, kryeministri i Mbretërisë së Bashkuar – i cili tashmë ishte përpjekur të zbatonte një plan për zhvendosjen e azilkërkuesve dhe emigrantëve të parregullt në Ruandë nën qeverinë e mëparshme konservatore – pranoi se e kishte diskutuar konceptin e projektit shqiptar me vetë Meloni-n.

Dhe në Shqipëri, më shumë se një burim i tha BIRN se përfaqësues të qeverisë holandeze kishin vizituar qendrën në Gjadër dhe u interesuan për mundësinë e ndërtimit të një godine të ngjashme.

Ky interes u shua sapo programi i Meloni-t hasi probleme ligjore. Ditë përpara inaugurimit zyrtar të qendrave më 11 tetor, Gjykata e Drejtësisë së Bashkimit Evropian (GJED) vendosi se një shtet nuk mund të konsiderohet një “vend i tretë i sigurt” nga asnjë qeveri e BE-së nëse ekziston rreziku i persekutimit në ndonjë prej pjesëve ose territoreve të tij. Kjo është arsyeja pse grupet e emigrantëve nga Bangladeshi dhe Egjipti – dy vende me shumë probleme të të drejtave të njeriut të dokumentuara mirë – u kthyen menjëherë në Itali.

Ky vendim e nënshtroi përcaktimin italian të 19 vendeve të treta të sigurta nën një shqyrtim shtesë dhe tani GJED-së i është kërkuar të shqyrtojë nëse lista e përgatitur nga qeveria e Meloni-t është në përputhje me ligjin e BE-së. GJED do ta shqyrtojë çështjen më 25 shkurt.

Pavarësisht nëse ky vendim shkon apo jo në favor të kryeministres, burime thanë për BIRN se besojnë se, me kalimin e kohës, qendrat do të fillojnë të funksionojnë sipas planit. Burimi pranë ambasadës italiane në Tiranë na siguron se do të gjendet një zgjidhje ligjore, qoftë edhe për faktin se çdo përfundim tjetër do të ishte i turpshëm për Italinë dhe Shqipërinë.

Meloni ka përdorur tashmë vendimin e gjykatës në Romë për të promovuar më tej idenë se gjyqësori italian po vepron kundër interesave të popullit dhe se po pengon planet e qeverisë aktuale në emër të një hakmarrjeje politike. Ajo tha gjithashtu se “qendrat për emigrantët në Shqipëri do të funksionojnë, edhe nëse do të më duhet të kaloj çdo natë atje nga tani deri në fund të mandatit të qeverisë italiane”.

Megjithatë, edhe nëse Meloni ia del mbanë dhe qendrat fillojnë të funksionojnë, dyshimet mbi vlerën dhe logjikën e tyre mbeten. Offshoring është padyshim një zgjidhje e re, siç pretendon Meloni, por do të jetë gjithashtu një zgjidhje e kushtueshme, me shumë pikëpyetje legjislative që vazhdojnë të rëndojnë mbi të.

Për këtë artikull kontribuoi edhe Vladimir Karaj.

BIRN