Studimi mė i madh i vaksinės kundėr Covid ende gjen lidhje me kushtet shėndetėsore

- Rritje tė vogla tė problemeve neurologjike, tė gjakut dhe tė zemrės
- Shqyrton problemet mjekėsore midis 99 milionė njerėzve tė imunizuar


Emri:  Screenshot 2024-02-19 at 2.12.52 PM.jpg

Shikime: 64

Madhėsia:  34.8 KB
Mė shumė se 13.5 miliardė doza tė vaksinave kundėr Covid janė administruar globalisht gjatė tre viteve tė fundit. Fotografja: Hannah Beier/Bloomberg

Nga Jason Gale

Vaksinat qė mbrojnė kundėr sėmundjeve tė rėnda, vdekjes dhe simptomave tė zgjatura tė Covid-it nga njė infeksion koronavirus ishin tė lidhura me rritje tė vogla tė gjendjeve neurologjike, tė gjakut dhe tė zemrės nė studimin mė tė madh global tė sigurisė sė vaksinave deri mė tani.

Ngjarjet e rralla - tė identifikuara nė fillim tė pandemisė - pėrfshinin njė rrezik mė tė lartė tė inflamacionit tė lidhur me zemrėn nga incizimet e mRNA tė bėra nga Pfizer Inc., BioNTech SE dhe Moderna Inc., dhe njė rrezik nė rritje tė njė lloji tė mpiksjes sė gjakut nė tru pas imunizimi me vaksina me vektor viral si ajo e zhvilluar nga Universiteti i Oksfordit dhe e bėrė nga AstraZeneca Plc.

Prerjet e vektorit viral ishin gjithashtu tė lidhura me njė rrezik nė rritje tė sindromės Guillain-Barre, njė ērregullim neurologjik nė tė cilin sistemi imunitar gabimisht sulmon sistemin nervor periferik.
Mė shumė se 13.5 miliardė doza tė vaksinave kundėr Covid janė administruar globalisht gjatė tre viteve tė fundit, duke shpėtuar mbi 1 milion jetė vetėm nė Evropė. Megjithatė, njė pjesė e vogėl e njerėzve tė imunizuar u plagosėn nga tė shtėnat, duke ndezur debatin rreth pėrfitimeve tė tyre kundrejt dėmeve.

Hulumtimi i ri, nga Rrjeti Global i tė Dhėnave tė Vaksinave, u botua nė revistėn Vaccine javėn e kaluar, me tė dhėnat e disponueshme pėrmes paneleve interaktive pėr tė treguar metodologjinė dhe gjetjet specifike.

Hulumtimi kėrkoi pėr 13 gjendje mjekėsore qė grupi i konsideroi "ngjarje tė pafavorshme me interes tė veēantė" midis 99 milionė individėve tė vaksinuar nė tetė vende, duke synuar tė identifikojė raste mė tė larta se sa pritej pas njė vaksine me Covid. Pėrdorimi i tė dhėnave tė grumbulluara rriti mundėsinė e identifikimit tė sinjaleve tė rralla tė sigurisė qė mund tė ishin munguar kur shikoni vetėm popullata mė tė vogla.

Miokarditi, ose inflamacioni i muskujve tė zemrės, u identifikua vazhdimisht pas njė doze tė parė, tė dytė dhe tė tretė tė vaksinave mRNA, zbuloi studimi. Rritja mė e lartė nė raportin e vėzhguar ndaj pritshėm u pa pas njė goditjeje tė dytė me goditjen Moderna. Njė dozė e parė dhe e katėrt e sė njėjtės vaksinė u lidh gjithashtu me njė rritje tė perikarditit, ose inflamacionit tė qeses sė hollė qė mbulon zemrėn.

Sinjalet e Sigurisė

Studiuesit gjetėn njė rritje statistikisht domethėnėse nė rastet e sindromės Guillain-Barre brenda 42 ditėve nga njė injeksion fillestar ChAdOx1 ose "Vaxzevria" i zhvilluar nga Oksfordi qė nuk u vėzhgua me vaksinat mRNA. Bazuar nė sfondin e incidencės sė gjendjes, priten 66 raste - por u vėzhguan 190 ngjarje.

ChAdOx1 u lidh me njė rritje tė trefishtė tė trombozės sė sinusit venoz cerebral, njė lloj mpiksje gjaku nė tru, i identifikuar nė 69 ngjarje, krahasuar me 21 tė pritshėm. Rreziku i vogėl ēoi nė tėrheqjen ose kufizimin e vaksinės nė Danimarkė dhe shumė vende tė tjera. Miokarditi u lidh gjithashtu me njė dozė tė tretė tė ChAdOx1 nė disa, por jo tė gjitha, popullatat e studiuara.

Sinjalet e mundshme tė sigurisė pėr mielitin transversal - inflamacion i palcės kurrizore - pasi vaksinat me vektor viral u identifikuan nė studim. Kėshtu ishte encefalomieliti akut i pėrhapur - inflamacion dhe ėnjtje nė tru dhe palcė kurrizore - pas vaksinave me vektor viral dhe mRNA.

Janė vėrejtur shtatė raste tė encefalomielitit akut tė diseminuar pas vaksinimit me vaksinėn Pfizer-BioNTech, kundrejt njė pritjeje prej dy.

Ngjarjet e padėshiruara me interes tė veēantė u zgjodhėn bazuar nė lidhjet e paracaktuara me imunizimin, atė qė dihej tashmė pėr kushtet e lidhura me imunitetin dhe kėrkimet paraklinike. Studimi nuk monitoroi pėr sindromėn e takikardisė ortostatike posturale, ose POTS, qė disa kėrkime e kanė lidhur me vaksinat Covid.

Intoleranca ndaj ushtrimeve, lodhja e tepėrt, mpirja dhe "mjegulla e trurit" ishin ndėr simptomat e zakonshme tė identifikuara nė mė shumė se 240 tė rritur qė pėrjetuan sindromėn kronike pas vaksinimit nė njė studim tė veēantė tė kryer nga Shkolla e Mjekėsisė Yale. Shkaku i sindromės nuk dihet ende dhe nuk ka teste diagnostikuese apo mjete tė provuara.

Hulumtimi i Yale synon tė kuptojė gjendjen pėr tė lehtėsuar vuajtjet e tė prekurve dhe pėr tė pėrmirėsuar sigurinė e vaksinave, tha Harlan Krumholz, njė hetues kryesor i studimit dhe drejtor i Qendrės Spitalore Yale New Haven pėr Kėrkimin dhe Vlerėsimin e Rezultateve.

"Tė dyja gjėrat mund tė jenė tė vėrteta," tha Krumholz nė njė intervistė. "Ata mund tė shpėtojnė miliona jetė dhe mund tė ketė njė numėr tė vogėl njerėzish qė janė prekur negativisht."


Burimi: Bloomberg